Ο άριστος γνώστης του άγνωστου κόσμου των μανιταριών, κ. Βαγγέλης Γενειατάκης, συμβουλεύει εκείνους που δε γνωρίζουν πώς να ξεχωρίζουν τα βρώσιμα από τα τοξικά και τα δηλητηριώδη μανιτάρια, να μην τρώνε εκείνα που δε γνωρίζουν σε ποιο είδος ανήκουν και πού φυτρώνουν, για να μην μπαίνουν σε περιπέτειες, όπως συνέβη στην περίπτωση της δηλητηρίασης που υπέστησαν δύο γυναίκες πριν μερικές μέρες στη Μεσαρά.
Οι Κρητικοί και κυρίως οι Λασιθιώτες υπεραγαπούν τα μανιτάρια και οργανώνουν την περίοδο των βροχών πολλές εξορμήσεις στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές για να τα μαζέψουν. «Στην Κρήτη τρώμε πολλά άγρια μανιτάρια. Εδώ στην Ιεράπετρα, αν και βρίσκουμε αρκετά βρώσιμα μανιτάρια, ο κόσμος γνωρίζει και μαζεύει μόνο τον αγκισαρίτη, δηλαδή το λακτάριο το νόστιμο, ο οποίος έχει κάποιες διαφορετικές ποικιλίες. Στη Βιάννο και στη Μεσαρά θεωρούν ως τον καλύτερο αμανίτη τον αρτυκίτη. Στα Χανιά προτιμούν τους βολίτες γιατί έχουν πολλά πευκοδάση, καστανιές και άλλα κωνοφόρα δέντρα. Στο Οροπέδιο και στη Σητεία θεωρούν ότι το καλύτερο μανιτάρι είναι το κουρουπάκι, δηλαδή το αγαρικό.
Κληθείς να μας αναφέρει ποια από τα πιο επικίνδυνα μανιτάρια απαντώνται στα βουνά της Κρήτης, μας λέει ότι «ο πρώτος και πιο επικίνδυνος απ' όλους είναι ο φαλλοειδής. Τοξική είναι επίσης η γυρομίτρα, οι λεπιότες και άλλα πολύ μικρότερα άγνωστα μανιτάρια, που δεν τα μαζεύουμε λόγω μικρού μεγέθους. Δεν τους δίνουμε πολλή σημασία, αλλά υπάρχουν και είναι τοξικά».
Σύμφωνα με τον ίδιο, το πιο τοξικό και επικίνδυνο μανιτάρι, από εκείνα που φύονται στα βουνά της Κρήτης, είναι ο αμανίτης ο φαλλοειδής.
«Σε γενικές γραμμές μανιτάρι οποιουδήποτε χρώματος, που έχει πάντοτε λευκά ελάσματα, δηλαδή αυτά που μοιάζουν με το ακορντεόν από κάτω, και στο πόδι του έχει μια μεμβράνη σα φούστα πλισέ και φυτρώνει μέσα από κάποια μεμβρανώδη θήκη (κολεό), όπου κι αν βρίσκεται δεν το μαζεύουμε και σε οποιαδήποτε εποχή του χρόνου. Αυτά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά τού πλέον θανατηφόρου αμανίτη που υπάρχει και στην Κρήτη», τονίζει ο κ Βαγγέλης Γενειατάκης.
Συμβουλές για να ξεχωρίζουμε τα βρώσιμα απο τα τοξικά μανιτάρια
«Άγρια μανιτάρια δε μαζεύουμε εφόσον δε γνωρίζουμε απολύτως ποια είναι και πού φυτρώνουν. Υπάρχει βιβλιογραφία και μυημένοι μεγάλοι άνθρωποι που γνωρίζουν τα μανιτάρια. Αυτούς πρέπει να συμβουλεύεται κάποιος που δεν ξέρει. Να πάει να τα μαζέψει μαζί τους, να τα φάει μαζί τους, και μετά να αρχίσει σιγά-σιγά να ασχολείται μόνος του με τη συλλογή μανιταριών. Όποιος δεν ξέρει καλό είναι να μη βάζει στο καλάθι του είδη για τα οποία έχει την παραμικρή αμφιβολία, για να έχει το κεφάλι του ήσυχο», συμβουλεύει ο κ. Βαγγέλης Γενειατάκης.
Γενικός κανόνας που να λέει ποιο μανιτάρι είναι καλό και ποιο κακό δεν υπάρχει. Δεν ισχύει αυτό που λέγεται στα χωριά της Ιεράπετρας ότι ένα μανιτάρι είναι ακίνδυνο όταν το τρώνε τα σκουλήκια και οι γυμνοσαλίγκαροι.
«Ο γυμνοσάλιαγκας είναι και ο ίδιος τοξικός. Για το λόγο αυτό δεν έχει κέλυφος. Δεν κινδυνεύει γιατί δεν τον ακουμπάει κανένας. Άρα το κριτήριο που λέει ότι το μανιτάρι που τρώγεται από τα διάφορα ζώα μπορούμε να το τρώμε και εμείς δεν είναι ασφαλές», τονίζει ο οπτικός κ. Βαγγέλης Γενειατάκης.
Τι γίνεται όμως σε περίπτωση που κάποιος από αμέλεια ή ανοησία καταναλώσει ένα τέτοιο τοξικό μανιτάρι; «Ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση, αυτός που έχει φάει ένα τέτοιο μανιτάρι θα πρέπει από τα πρώτα του συμπτώματα, όπως είναι πόνος στην κοιλιά, ο έμετος, ο πυρετός, η διάρροια, να πάει αμέσως στο γιατρό, γιατί, αν πάει μετά από μια-δυο μέρες, πιθανόν να είναι πάρα πολύ αργά... Πρέπει να πάει αμέσως στο γιατρό χωρίς καθόλου καθυστέρηση. Η αντιμετώπιση της δηλητηρίασης από μανιτάρια είναι σχετικά εύκολη αν πάμε γρήγορα στο νοσοκομείο», προσθέτει ο κ. Γενειατάκης.
Καλό είναι, πάντως, εκείνοι που θέλουν να ασχοληθούν με τη συλλογή των μανιταριών να μάθουν τα 10 περίπου ήδη των τοξικών για να τα αποφεύγουν. Εγώ έμαθα πάρα πολλά πράγματα όντας μέλος ενός συλλόγου μανιταρόφιλων της Ιταλίας και ενός αντίστοιχου ελληνικού συλλόγου μανιταρόφιλων, στον οποίο είναι πρόεδρος ο κ. Κωνσταντινίδης, ο οποίος έχει μια σοβαρή βιβλιογραφία και μπορεί ο καθένας να τη συμβουλεύεται», κατέληξε ο κ. Γενειατάκης, τονίζοντας παράλληλα τη θρεπτική αξία των βρώσιμων μανιταριών.
Ρεπορτάζ:Νίκος Πετάσης
