Αμάρι, ένας παράδεισος στην καρδιά του Ρεθύμνου

Το Αμάρι είναι ένας παράδεισος δεκάδων χωριών στην καρδιά του Ρεθύμνου. Ένας τόπος που αιώνια θα ζει και θα προστατεύεται από τα βουνά που βρίσκονται τριγύρω του, τον Ψηλορείτη, τα Πάνα Όρη και τα όρη Σάμιτος και Κέντρος.

Η περιοχή του Αμαρίου είναι ένας θαυμάσιος προορισμός για τους φυσιολάτρες, για όσους αγαπούν τις εξορμήσεις σε βουνά, φαράγγια, σπήλαια. Για όσους επιθυμούν να ανακαλύψουν τον αγροτικό τρόπο ζωής, την αυθεντική παραδοσιακή κουζίνα της περιοχής, τις ασχολίες και την κουλτούρα των ανθρώπων που ζουν στα χωριά του Αμαρίου.

Το χωριό Θρόνος και η "Δεξιοκρατούσα" Παναγιά

Πρώτος σταθμός το χωριό Θρόνος, που βρίσκεται σε υψόμετρο 540 μέτρων. Μπροστά ο Ψηλορείτης από τη μία και το χωριό Καλογέρου από την άλλη.

Το χωριό Θρόνος πήρε το όνομά του από το χρυσό θρόνο του Δία. Σήμερα στη θέση του αρχαίου ναού του Δία βρίσκεται το Βυζαντινό εκκλησάκι της Παναγιάς της Θρονιώτισσας με μοναδικές τοιχογραφίες του 14^ου αιώνα.

Από το σημείο που έχει χτιστεί ο ναός, η θέα είναι εκπληκτική. Από τη μία "κοιτά" την πανοραμική θέα προς την κοιλάδα του Αμαρίου και από την άλλη το χιονισμένο Ψηλορείτη.

Στον υπαίθριο χώρο διασώζονται και κολώνες από τον αρχαίο ναό του Δία, υπενθυμίζοντας έτσι την ύπαρξη του αρχαίου ναού που στα θεμέλια του χτίστηκε ο ναός της Παναγιάς της Θρονιώτισσας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και τα γεωμετρικά μοτίβα από το Βυζαντινό ψηφιδωτό δάπεδο έξω από την εκκλησία.

Μπαίνοντας στο ναό κανείς, θαυμάζει τις σπουδαίες τοιχογραφίες του 14^ου αιώνα που διατηρούνται ακόμα σε καλή κατάσταση. Το βλέμμα ταξιδεύει σε κάθε αγιογραφία που στολίζει το ναό. Αντικρίζοντας όμως την τοιχογραφία της δεξιοκρατούσας Παναγιάς που κοσμεί τον αγιογραφικό διάκοσμο του ναού, ο προσκυνητής αισθάνεται δέος μπροστά στην αγιογραφία που σώζεται και αποτελεί μία από τις 3 που υπάρχουν στον ελληνικό χώρο.

Επόμενος προορισμός ο οικισμός του Καλογέρου γεμάτος παραδοσιακά σοκάκια, ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και ένα  εργαστήριο κεραμικής τέχνης.

Πηγαίνοντας έπειτα στο χωριό Αποστόλοι, μπορεί κανείς να απολαύσει ένα τσάι από βότανα της περιοχής, καθώς επίσης γευστικότατα εδέσματα από τις γυναίκες του χωριού.

Η Μονή Ασωμάτων

Επόμενη στάση η Μονή των Ασωμάτων, στο μέσο περίπου της Αμαριώτικης κοιλάδας.

Η Μονή ιδρύθηκε στα χρόνια του Βυζαντίου και άκμασε κατά την ύστερη Ενετοκρατία.

Αρχικά ταυτίστηκε με το Μονή Αρχαγγέλων.  Μετά το 1645 υπέστη σοβαρές καταστροφές από τους Τούρκους γι' αυτό και ξαναχτίστηκε το 18^ο αιώνα. Σήμερα σε τμήμα της Μονής λειτουργεί και σταθμός έρευνας για βελτίωση ντόπιων αιγοπροβάτων.

Το κτιριακό συγκρότημα της Μονής ήταν φρουριακής μορφής και αποτέλεσε έδρα πολλών επαναστατών. Η Μονή Ασωμάτων όμως ήταν και η βάση των Χορτάτζηδων. Οικογένειας που άνηκε στην τάξη των ευγενών και μεγαλοαστών. Μάλιστα στο ναό της Αγίας Παρασκευής, κοντά στο κτιριακό συγκρότημα της Μονής πιθανολογείται πως ο τάφος που έχει βρεθεί ανήκει στον Γεώργιο Χορτάτζη, δημιουργό της Ερωφίλης και άλλων κορυφαίων έργων της Κρητικής Αναγέννησης.

Η Μονή τη μακρά περίοδο της Τουρκοκρατίας είχε έντονη δράση κατά των Τούρκων.

Στην ιστορία της Μονής καταγράφεται βέβαια και ένα  αναπάντεχο περιστατικό .

Λέγεται πως το 1812 ο Οσμάν Πασάς , απεσταλμένος των Τούρκων έλαβε στα κρυφά τη Θεία Κοινωνία.

Λόγω της επαναστατικής δράσης των Κρητικών που έβρισκαν στέγη στο Μοναστήρι , οι Τούρκοι πολλές φορές πυρπόλησαν τα κτίσματα έως ότου τα κατέστρεψαν ολοσχερώς το 1821 , προχωρώντας μάλιστα και στη σφαγή του Ηγουμένου Γεράσιμου.

Παρά την Τουρκική κυριαρχία στο νησί, το 19^ο αιώνα η Μονή Ασωμάτων ήταν φημισμένη για τα εργαστήρια αγιογραφίας , χρυσοκεντητικής και ξυλογλυπτικής.

Κατά τη διάρκεια της Κρητικής Επανάστασης, οι μοναχοί εντάχθηκαν στα επαναστατικά σώματα του Αμαρίου, αντιβαίνοντας τη διαταγή του Επισκόπου Παϊσίου, να δεχτούν «ευμενώς» τον Τουρκικό στρατό.

Η Μονή παρέμεινε για χρόνια λίκνο της χριστιανοσύνης για τους πιστούς.

Από το 1930 ξεκίνησε να λειτουργεί γεωργική σχολή στη Μονή και τα κτήματα της, διατέθηκαν για την  οργανωμένη εκπαίδευση και εξειδίκευση των αγροτών της ευρύτερης περιοχής.

Η Μονή Ασωμάτων, 1935 κρίθηκε "διαλυτέα". Έκτοτε εγκαταλείφθηκε. Η εκκλησία των Ταξιαρχών έμεινε όρθια με την αγάπη και τη φροντίδα των πιστών. Από το 2014 γίνονται σοβαρές προσπάθειες να αναστηλωθούν όλα τα κτίσματα της Μονής.

Στη βόλτα σας στο Αμάρι, αφιερώστε λίγο χρόνο στο μικρό χωριουδάκι Βυζάρι. Εκεί ο Νίκος Βοσκάκης, έχει στήσει το εργαστήριο του και φτιάχνει αντικείμενα χρηστικά και διακοσμητικά με πρώτη ύλη την ελιά.

Ο Νίκος, κατάγεται από το Βυζάρι, από μικρός έμαθε την τέχνη της ξυλουργικής δίπλα στον πατέρα του. Πήρε άλλο δρόμο αλλά κάποια στιγμή αποφάσισε να επιστρέψει στο Αμάρι, και να αφοσιωθεί στην τέχνη του.

Επόμενη στάση στο Μοναστηράκι. Στο χωριό πρωταγωνιστεί ο  αειθαλής πλάτανος, όπου, σύμφωνα με το μύθο, συναντούσε ο Δίας την Ήρα και τα φύλλα κάλυπταν τις ιδιαίτερες στιγμές τους. Στο καταπράσινο αυτό τοπίο υπάρχει και μία πηγή με άφθονο νερό. Εκεί συγκεντρώνονταν παλαιότερα οι γυναίκες του χωριού για να πλύνουν τα ρούχα τους και να συζητήσουν τα νέα του χωριού.

Ο Μέρωνας και η "Μόνα Λίζα" του Βυζαντίου

Τελευταίος σταθμός του επισκέπτη, το χωριό Μέρωνας και ο ιστορικός Ναός της Παναγίας.

Ο Μέρωνας απολαμβάνει τη θέα της Αμαριώτικης κοιλάδας και δεν έχει άδικα χαρακτηριστεί το μπαλκόνι του Αμαρίου.

Το χωριό δροσίζεται από τις δυο βρύσες την Παγκαλιανή με τους επτά Κρουνούς και τη Μεσοχωριανή με τους τρεις.

Ο ναός της Παναγίας χτίστηκε  τον 13^ο αιώνα με τη καθοριστική συμβολή της γνωστής και μεγάλης οικογένειας των Καλλέργηδων.

Οικογένεια από την Κωνσταντινούπολη που είχε εγκατασταθεί στο χωριό και υποστήριξε ιδιαίτερα τα γράμματα, τις τέχνες και την Ορθοδοξία. Για το ναό της Παναγίας είχαν καλέσει αγιογράφο από την Κωνσταντινούπολη, ο οποίος φιλοτέχνησε τα 2 κλίτη με θαυμάσιες τοιχογραφίες.

Μάλιστα στην Παναγία στον Μέρωνα θα συναντήσει κανείς και την υπέροχη εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας ή αλλιώς όπως την χαρακτηρίζουν της «Μόνα Λίζα του Βυζαντίου».

Όμορφοι οικισμοί, ιερά προσκυνήματα, διαδρομές στη φύση και φιλόξενοι άνθρωποι αποτελούν την ψυχή αυτού του τόπου που σας περιμένει να τον ανακαλύψετε.