Μια λογική, αναμενόμενη, ως και αναπόφευκτη τελικά, εκεί που είχαν φτάσει τα πράγματα, εξέλιξη, που όμως δεν παύει να μην περιποιεί τιμή για έναν τόπο με ξεχωριστή ιστορία και πολιτισμό όπως είναι το Ηράκλειο... Την Πέμπτη το πρωί γράφονται οι τίτλοι τέλους για τον πρώτο όροφο του περίφημου αρχοντικού Σαμή Μπέη στην Ιδομενέως.
Μετά από ένα "πινγκ-πονγκ" ευθυνών... δεκαετιών μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών, Δήμου Ρεθύμνου, Δήμου Ηρακλείου, υπουργείου Πολιτισμού και τοπικών αρχαιολογικών υπηρεσιών, συνεργεία της Δημοτικής Τεχνικής Υπηρεσίας, σε υλοποίηση σχετικής οδηγίας και αιτήματος του υπουργείου Πολιτισμού, ξεκινούν τη διαδικασία για την καθαίρεση του α' ορόφου, που επί δεκαετίες κρεμόταν απειλητικά πάνω από τα κεφάλια ανυποψίαστων περαστικών και διερχόμενων οδηγών...
Τα αυτοκίνητα απομακρύνονται για την κατεδάφισηΈπιασαν δουλειά τα συνεργεία
Ήδη από το πρωί της Πέμπτης απομακρύνθηκαν τα οχήματα από τον δρόμο και έπιασαν δουλειά τα συνεργεία.
Χειρονακτικά η διαδικασία
Η διαδικασία θα γίνει σταδιακά όπως επισημάνθηκε καθώς στήνονται σκαλωσιές και οι εργασίες «ξηλώματος» του α' ορόφου θα γίνουν χειρονακτικά αρχής γενομένης από τις επόμενες μέρες για να μην καταστραφεί το υπόλοιπο κτίριο.
"Όχι" στην κατεδάφιση... στο παρα πέντε
Πάντως στο παρά πέντε υπήρξε και αιφνιδιαστική εξέλιξη καθώς ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του νοσοκομείου Ρεθύμνου Σπύρος Μικρούλης εξέφρασε την αντίθεσή του στην πρόθεση κατεδάφισης του κτιρίου.
Μάλιστα εξέφρασε την ένστασή του σημειώνοντας ότι δεν είχαν καμία απολύτως ενημέρωση για το θέμα. Όπως υποστήριξε τα νοσοκομεία θα μπορούσαν να έχουν σημαντικά έσοδα από τη διαχείριση ακινήτων που τους ανήκουν.
Ωστόσο από την υπηρεσία νεωτέρων μνημείων ξεκαθαρίστηκε ότι το κτίριο δεν ανήκει στην δικαιοδοσία του νοσοκομείου αλλά μόνο του εκάστοτε δημάρχου Ρεθύμνου, που ήδη έχει εκφράσει τη σύμφωνη γνώμη.
Τίτλοι τέλους για το κτίριο που "κουβαλάει" τη δική του ιστορίαΗ κατεδάφιση του α' ορόφου του ενός από τα δύο κτήρια του περίφημου κληροδοτήματος Τρανταλλίδη μοιάζει επιτακτική για λόγους δημόσιας ασφάλειας. Άλλωστε δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τη νέα κατάρρευση του ιστορικού οικήματος που ισοπέδωσε σταθμευμένο Ι.Χ.! Όμως, την ίδια ώρα που πολύς κόσμος, ιδίως οι περίοικοι, αισθάνθηκαν ανακούφιση στο άκουσμα της κατεδάφισης, δε λείπει η απογοήτευση και ο προβληματισμός... Απογοήτευση για το ότι κατεδαφίζεται, έστω εν μέρει, ένα σπουδαίο και σημαντικό ιστορικό κτήριο της πόλης, που θα μπορούσε - και εδώ η ευθύνη βαρύνει περισσότερο τον ιδιοκτήτη του Τρανταλλίδειου, το Δήμο Ρεθύμνου και τις αρχαιολογικές υπηρεσίες - να είχε αποκατασταθεί στατικά πριν χρειαστεί να φτάσουμε στις κατεδαφίσεις...
Βεβαίως, όπως διευκρινίζεται από τη Λότζια, έχει γίνει πλήρης αποτύπωση του μνημείου και ως εκ τούτου μελλοντικά υπάρχει η δυνατότητα επανακατασκευής του στην αυθεντική του μορφή. Όμως είναι ερωτηματικό και απορίας άξιο πώς θα βρεθούν τα χρήματα για ένα τόσο δύσκολο και δαπανηρό εγχείρημα, όταν επί τόσα χρόνια δεν είχε κινηθεί ούτε... φύλλο για το πολύ πιο απλό εγχείρημα της στατικής αποκατάστασης του κτίσματος!
Το εσωτερικό του κτίσματος
Η αντίστροφη μέτρηση
Η αντίστροφη μέτρηση για τη σημερινή κατεδάφιση σήμανε ουσιαστικά πριν από δύο εβδομάδες. Στις 23 Μαρτίου υπήρξε νέα μερική κατάρρευση του αρχοντικού του Σαμή Μπέη, που είχε προκαλέσει ζημιές στο όχημα που ήταν σταθμευμένο, κόντρα στις προειδοποιητικές σημάνσεις, κάτω ακριβώς από το κτήριο, επί της οδού Ιδομενέως.
Αυτή ήταν και η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» για τους καταστηματάρχες και τους περίοικους της περιοχής. Αυτή προφανώς ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και για τις αρχαιολογικές υπηρεσίες αλλά για τη Λότζια.
Όπως ανέφερε στην εφημερίδα "Ν.Κ." ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Γιάννης Αναστασάκης, «λόγω της δραματικής επιδείνωσης της ετοιμορροπίας του αρχοντικού το τελευταίο διάστημα, με αποκορύφωμα και την κατάπτωση πάνω στο σταθμευμένο Ι.Χ., μας ζητήθηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, για λογαριασμό του υπουργείου Πολιτισμού, να προχωρήσουμε στην καθαίρεση τμήματος του α' ορόφου, όπως έχει αποφασίσει σχετικά και το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων, κρίνοντας προφανώς μη αναστρέψιμη την κατάσταση. Διευκρινίζουμε όμως πως στόχος μας, εφόσον προχωρήσει τελεσίδικα η παραχώρηση του Τρανταλλίδειου από το Δήμο Ρεθύμνου στο Δήμο Ηρακλείου, είναι η αξιοποίηση του κληροδοτήματος»...
Οι εσωτερικές σκαλωσιές
Κλειστοί δρόμοι για δύο μέρες
Την Πέμπτη και την Παρασκευή, μετά τη συνεννόηση των εμπλεκόμενων πλευρών, τα μηχανήματα του Δήμου ρίχονται στο έργο της κατεδάφισης του α' ορόφου του ιστορικού κτηρίου. Για το λόγο αυτό, μάλιστα, κλείνει το διήμερο αυτό, από τις 7 το πρωί ως τις 3 το μεσημέρι, και η Ιδομενέως, από τη συμβολή της με την οδό Μεραμπέλου έως τη συμβολή της με την οδό Μαλικούτη.
Αντιδράσεις από την αντιπολίτευση
Ανακοίνωση εξέδωσε η παράταξη Ηράκλειο - Ενεργοί Πολίτες σχετικά με την κατεδάφιση. Ολόκληρη η ανακοίνωση:
Η ιστορική μνήμη κατεδαφίζεται.
Το Ηράκλειο δε σέβεται τις ιστορικές του ρίζες. Η Πόλη μας χρόνια τώρα «κατεδαφίζει» τις ιστορικές στιγμές της και «κόβει» τους δεσμούς με την πολιτιστική κληρονομιά της.
Το Κονάκι του Σαμή Μπέη, χαρακτηρίστηκε μνημείο της αρχιτεκτονικής των Βαλκανίων αλλά δεν πάρθηκε κανένα μέτρο για την αναστήλωσή του. Δεν υπήρξε καμιά πολιτική πρόληψη για να «σωθούν τα προσχήματα».
Σήμερα, στην οδό Ιδομενέως, το κονάκι του Σαμή Μπέη, κατέρρευσε. Ο ανανεωτικός δυναμισμός της Δημοτικής Αρχής προχώρησε στη διαπίστωση της κατάρρευσής του. Πολλά χρόνια τώρα το ιστορικό οικοδόμημα κάλυπτε με λινάτσες την παρουσία του. Η επίσημη αφήγηση των αρχών της Πόλης δεν του αναγνώριζε ιστορική οντότητα. Η Τοπική Εξουσία δε βρήκε χρόνο και κονδύλια για αναστυλώσεις. Αλλά και στην Πλατεία Κορνάρου όπου βρέθηκαν τα κονδύλια, απαίδευτα σχέδια και απαίδευτοι άνθρωποι ισοπέδωσαν την ιστορική μνήμη της πλατείας. Με έναν τρόπο σχεδόν συστηματικό το Ηράκλειο «ξεκόβει» με την ιστορία του.
Οι Ενεργοί Πολίτες απαιτούν σεβασμό στον πλούτο των αξιών της Πόλης τους. Στέκονται αυτοκριτικά και υπόσχονται πολιτικές πράξεις που θα αποκαθιστούν τη ρήξη των Δημοτικών Αρχών με το Παρελθόν. Πιστεύουν ότι μόνο κρατώντας επικοινωνία με το παρελθόν, το παρόν μπορεί γόνιμα να ατενίζει στο μέλλον.
Πιστεύουν ότι κάθε Πόλη είναι ο φυσικός χώρος που συναντάται και διασταυρώνεται ο χρόνος και η ιστορία. Το Φυσικό Σκηνικό της Πόλης μας δεν μπορεί παρά να είναι η αλληλοδιαδοχή των ιστορικών της γεγονότων. Κάθε οικοδόμημα της Παλαιάς Πόλης, κάθε μικρό και μεγάλο τεκμήριο της ιστορικής πορείας είναι πολύτιμο για την πορεία της Πόλης στο μέλλον. Με αγάπη για την ιστορία μας, με γνώση και κόπο καλούμε κάθε Πολίτη να καταδικάσει την κατεδάφιση των μνημείων μας, και να «κτίσουμε» την ταυτότητα της Πόλης μας δίνοντας έμφαση στις ιστορικές εμπειρίες που αναβλύζουν σε κάθε γωνιά της.
Ρεπορτάζ: Μπάμπης Σαββίδης-Ράνια Μωραϊτη
Φωτογραφίες: Νίκος Χαλκιαδάκης
