default-image

Σχολικός Εκφοβισμός: Θύτες και θύματα

Απόψεις
Σχολικός Εκφοβισμός: Θύτες και θύματα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα στο σύγχρονο σχολείο, το οποίο έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια, όπως εξηγεί στο neakriti.gr η ψυχολόγος κα. Μαρία Ξενάκη. Με τον όρο «σχολικό εκφοβισμό» ή «school bullying» όπως αποδίδεται ο όρος στα Αγγλικά εννοούμε την άσκηση βίας και κοινωνικής απομόνωσης στο πλαίσιο του σχολείου.

Ένας μαθητής θεωρείται «θύμα εκφοβισμού» όταν εκτίθεται κατ' επανάληψη και για κάποιο χρονικό διάστημα σε αρνητικές ενέργειες προερχόμενες από έναν ή περισσότερους μαθητές, οι οποίοι δρουν χωρίς να προκληθούν. Οι ενέργειες αυτές έχουν ως σκοπό να βλάψουν σκόπιμα ή να ταλαιπωρήσουν το συγκεκριμένο μαθητή και μπορεί να είναι λεκτικές ή μη λεκτικές.

Χαρακτηριστικό του φαινομένου του εκφοβισμού είναι ότι ανάμεσα στον θύτη και στο θύμα δεν υπάρχει συμμετρική σχέση δύναμης και εξουσίας. Αξίζει εδώ να αναφέρουμε ότι οι θύτες του σχολικού εκφοβισμού είναι ταυτόχρονα θύματα τόσο ενός βίαιου οικογενειακού ή κοινωνικού περιβάλλοντος όσο και ενός εκπαιδευτικού συστήματος που τους έχει απορρίψει.

Ο θύτης αποτελεί συχνά θύμα είτε προηγούμενων βιωμένων καταστάσεων στο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον (πολύ αυστηρές ή πολύ ελαστικές μέθοδοι ανατροφής, πρότυπα επιθετικής συμπεριφοράς, βία από γονείς, ανασφαλής δεσμός του παιδιού με τους γονείς, τραυματικές εμπειρίες, κοινωνικές προβολές βίας) ή θύμα του σχολικού περιβάλλοντος που δεν αντιλαμβάνεται τα συναισθηματικά προβλήματα του μαθητή (ανάγκη προσοχής, σύνδρομο κατωτερότητας, αίσθηση προβολής) που ως αντίδραση εξελίσσονται σε επιθετικότητα προς τρίτους. Επίσης, το ανταγωνιστικό περιβάλλον του σχολείου ενισχύει ακόμα περισσότερο την ψυχολογική ανάγκη για διάκριση και επιβολή με κάθε τρόπο.

Για την αντιμετώπιση και πρόληψη του φαινομένου της σχολικής βίας και εκφοβισμού καταρτίζονται προγράμματα επίλυσης συγκρούσεων, ανάπτυξης δεξιοτήτων αυτοπειθαρχίας, υποστήριξης σε συνομηλίκους και αντι-bullying πολιτικές. Αν και θεωρούνται χρήσιμα και φυσικά απαραίτητα αποτελούν το ένα μέρος της λύσης του προβλήματος.

Η ερώτηση που πρέπει να απαντηθεί είναι πως προκύπτει τελικά ο εκφοβισμός. Ανακαλύπτοντας την αιτία του εκφοβισμού, είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά ή έστω να ελαχιστοποιήσουμε σε σημαντικό βαθμό τα περιστατικά βίας που καθημερινά προκύπτουν.

Αυτό που φαίνεται ότι απουσιάζει από τους θύτες είναι η συνείδηση της συμπεριφοράς τους στους άλλους, αυτό που ονομάζουμε «ενσυναίσθηση» ή «συναισθηματική εμπάθεια» (empathy).

Σύμφωνα με τις έρευνες των J. Bowlby και M. Ainsworth, ο πρωταρχικός δεσμός με τους γονείς αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης. Προσθέτουν ακόμα ότι η πιο συχνή αιτία αντικοινωνικής συμπεριφοράς στην παιδική ηλικία είναι η απουσία ασφαλούς δεσμού προσκόλλησης στη βρεφική ηλικία, η οποία καταλήγει στην αποτυχία ανάπτυξης συνείδησης.

Προτείνεται, λοιπόν, η δημοκρατική λειτουργία της οικογένειας μέσα στην οποία ο αμοιβαίος σεβασμός, οι εξηγήσεις και η θετική συμπεριφορά ευνοούν την ανάπτυξη της ηθικής και της συνείδησης.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειάζεται να αγωνιστούμε για ένα σχολείο με βιωματική αξία για όσους συμμετέχουν σε αυτό και με ελκυστικό περιεχόμενο για τους μαθητές. Οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται επιμόρφωση, καθοδήγηση και υποστήριξη έτσι ώστε να αναπτύξουν λειτουργικές σχέσεις με τους μαθητές, καλλιεργώντας καλές πρακτικές διαχείρισης δυσκολιών.

Οι ειδικοί ψυχικής υγείας χρειάζονται για να ενδυναμώσουν και να βοηθήσουν το έργο των εκπαιδευτικών, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες και στα αιτήματα όλων των μαθητών τους. Οι κοινωνικές υπηρεσίες είναι απαραίτητο να υπάρχουν στις κοινότητες και να μπορούν να τις αξιοποιούν τα σχολεία για την επίλυση των σοβαρών προβλημάτων που βιώνουν τα παιδιά και οι οικογένειες, ως συνέπεια της κοινωνικο-οικονομικής κρίσης.

Τέλος, αναγκαία θεωρείται και η ενίσχυση της συμμετοχής των συλλόγων γονέων, ομάδων πολιτών και οργανώσεων που μπορούν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη θετικών δράσεων.

Η καλή συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκομένων συμβάλλει σημαντικά στην αναγνώριση και ανάδειξη του μεγέθους του προβλήματος. Η άρνηση, η απόκρυψη και η αγνόηση του σχολικού εκφοβισμού λόγω ντροπής, φόβου, εμπαιγμού, στιγματισμού και περιθωριοποίησης συγκεκριμένων μαθητών έχει ως αποτέλεσμα τη διαιώνιση του προβλήματος, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψιν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία τόσο των θυμάτων όσο και των θυτών (κατάθλιψη, άγχος, φοβίες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κοινωνική απομόνωση, αντικοινωνική συμπεριφορά, επιθετικότητα).

Το μέλλον του κόσμου είναι τα παιδιά και το μέλλον των παιδιών βρίσκεται στα χέρια μας, οπότε είναι ευθύνη όλων μας να προστατεύσουμε τα παιδιά και να διασφαλίσουμε το μέλλον μας.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News