default-image

Έτσι γιόρταζαν οι Καστρινοί την Αποκριά (photos)

Πολιτισμός
Έτσι γιόρταζαν οι Καστρινοί την Αποκριά (photos)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στις 21 Φεβρουαρίου, άνοιξε το Τριώδιο. Η πόλη, στον καιρό της κρίσης και της αβεβαιότητας, γιορτάζει την Καστρινή Αποκριά. Συναυλίες, θεατρικές, παραστάσεις, αθλοπαιδιές, και βέβαια η παρέλαση των καρναβαλιστών, είναι κάποια από αυτά που περιλαμβάνει φέτος το πρόγραμμα.

Της Μαίρης Καριωτάκη

Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια αναβίωση του παρελθόντος. Όταν το Ηράκλειο τελούσε υπό τις διαταγές πότε των Ενετών και πότε των Τούρκων. Αλλά κι αργότερα, στον καιρό του Βενιζέλου, της Μικρασιατικής Καταστροφής, του Μεσοπολέμου, της δικτατορίας του Μεταξά αλλά και της γερμανικής κατοχής. Κι ύστερα, μετά την απελευθέρωση, κι όταν άρχισε η χώρα ολόκληρη, μαζί και το νησί μας σιγά-σιγά να ξαναστέκεται στα πόδια του.

Οι Απόκριες είναι συνυφασμένες με την ιστορία του Ηρακλείου. Και μπορεί σήμερα το Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι να είναι διάσημο στα πέρατα της Γης, όμως υπήρξαν περίοδοι που το καρναβάλι του Ηρακλείου ήταν προορισμός για τους καρναβαλιστές της χώρας, με τον αθηναϊκό Τύπο, μάλιστα, να φιλοξενεί και καταχωρίσεις-διαφημίσεις για εκδρομές με προορισμό την πόλη, προκειμένου να απολαύσουν οι ταξιδιώτες την Καστρινή Αποκριά.

Μέχρι και στην Αίγυπτο υπήρχαν καταχωρίσεις που ενημέρωναν τον εκεί ελληνικό πληθυσμό για το καρναβάλι στο Μεγάλο Κάστρο.

Ορισμός και ρίζες

Αποκριά σημαίνει αποχή από το κρέας. Στα Λατινικά ταυτίζεται με το καρναβάλι, καθώς αυτή η λέξη προέρχεται από το carne, που σημαίνει "κρέας", και το ρήμα vale, που σημαίνει "περνώ". Η γιορτή έχει τις ρίζες της στις παγανιστικές τελετουργίες των αρχαίων Ελλήνων και τις εκδηλώσεις προς τιµήν του Διονύσου, θεού του κρασιού και της ευθυμίας.

Η περίοδος της Αποκριάς θεωρείται κατεξοχήν περίοδος εκτόνωσης, μια περίοδος κατά την οποία ο άνθρωπος ξεφεύγει από την καθημερινότητά του και εξωτερικεύει τα πάθη του με τη βοήθεια της μεταμφίεσης. Και την έχει πάντα τόση ανάγκη αυτή την εκτόνωση ο κόσμος, που ούτε καν ο Χριστιανισμός δεν κατάφερε να "θάψει" τα καρναβάλια. Αντίθετα, τα ενσωμάτωσε στη λατρεία της χριστιανικής πίστης, συνδέοντάς τα με την τελευταία περίοδο κρεατοφαγίας και διασκέδασης, προτού αρχίσει η μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής.

ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ο πορτοκαλοπόλεμος και οι ξιφομαχίες

Το Μεγάλο Κάστρο ήταν υπό την κατοχή μιας χώρας που η ιστορία και ο πολιτισμός της είναι συνυφασμένα με το καρναβάλι. Ως αποτέλεσμα, η ενετική Candia είχε έντονο άρωμα Βενετίας. Νεραντζοπόλεμοι και πορτοκαλοπόλεμοι, έφιππες ξιφομαχίες και κονταροχτυπήματα, μουσικές και πολύ θέατρο...

«Και τις Απόκριες, παρά την πολύ μεγάλη τους κατανάλωση στο σπίτι του καθενός, μπορώ ωστόσο να διαβεβαιώσω ότι οι τεχνίτες και άλλοι άνθρωποι του λαού μάζευαν στα σπίτια τους ένα σωρό καλάθια γεμάτα πορτοκάλια, χωρίς να χρειαστεί να τ' αγοράσουν, με μόνο σκοπό να παίξουν μεταξύ τους πορτοκαλοπόλεμο στις γιορτές του καρναβαλιού, και θα 'καναν το ίδιο και με τα λεμόνια, αν δεν ήταν επικίνδυνα έτσι σκληρά που είναι. Και ήταν φορές, την ώρα που διασκέδαζαν παίζοντας πορτοκαλοπόλεμο, που περνούσε κανείς, με αστεία μάσκα και φορεσιά, πεζός ή καβαλάρης, και, ενώ θα μπορούσε να είναι κάποιος ευγενής, του πετούσαν πορτοκάλια χωρίς δισταγμό και τον έπαιρναν από πίσω, όπως άλλωστε ανταπέδιδαν κι εκείνοι οι ευγενείς, που ήταν εφοδιασμένοι με πορτοκάλια σε σάκους κρεμασμένους από τα λουριά στα καπούλια του αλόγου τους και πήγαιναν επίτηδες για να τους επιτεθούν. Καμιά φορά οι βολές των πορτοκαλιών πετούσαν πέρα τη μάσκα από τη μύτη των ευγενών, χωρίς να γίνει φασαρία ή να πειραχτεί κανείς», γράφει ο Τζουάνες Παπαδόπουλος, Κρητικός από τον Χάνδακα, που βρέθηκε πρόσφυγας στην Πάντοβα μετά την κατάληψη του νησιού από τους Οθωμανούς το 1669, στο έργο του "Στον καιρό της σχόλης. Αναμνήσεις από την Κρήτη του 17ου αιώνα".

ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

Γιορτές «κεκλεισμένων των θυρών»

Στις 23 Σεπτεμβρίου του 1669, μετά από 22 χρόνια πολιορκίας, το λάβαρο του Αγίου Μάρκου κατέβηκε οριστικά από το φρούριο του Χάνδακα. Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1669, έγινε η επίσημη τελετή παράδοσης του Χάνδακα στους Τούρκους.

Η πόλη, κουρασμένη από την επί 24 έτη πολιορκία των Τούρκων, αρχικά δεν έχει όρεξη για φιέστες. Αργότερα, άρχισαν και πάλι οι κάτοικοι του Χάνδακα να διασκεδάζουν. Στην αρχή, κρυφά, σε σπίτια. Βασικό θέμα οι Τούρκοι κατακτητές. Οι άντρες φοράνε φέσια και σαλβάρια ή βάφουν μαύρο το πρόσωπό τους και παριστάνουν τους "αράπηδες". Οι γυναίκες, πάλι, φοράνε φερετζέδες και μιλάγιες και παριστάνουν τις χανούμισσες.

Τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας, όταν άρχισαν οι πολίτες να καταλαβαίνουν πως τελειώνει η ισχύς κι αυτών των κατακτητών, τα γλέντια είναι συχνότερα κι οι μασκαράδες δε φοβούνται πια να κυκλοφορήσουν στους δρόμους. Μάλιστα, το 1883 ή 1884, περίοδος που η Κρήτη ήταν σε καθεστώς ημιαυτονομίας, έγινε στο Ηράκλειο το πρώτο "δημόσιο καρναβάλι"!

Η πομπή του καρναβαλιού ξεκίνησε, σύμφωνα με τις καταγραφές της εποχής, από την πλατεία Αγίας Αικατερίνης και συνέχισε την παρέλαση στην Καλοκαιρινού, την Πλατιά Στράτα όπως λεγόταν.

Μπροστά πήγαινε ο "Σκάχτρης" (ξυλοπόδαρος), δίπλα του προχωρούσαν οι "πατσούροι" που φορούσαν μουτσούνες από προβιές και κρατούσαν βούκινα και χοντρές αλυσίδες, ακολουθούσε το γαϊτανάκι και ξοπίσω η μπάντα του Μεγάλου Κάστρου.

Μετά την Κρητική Επανάσταση του 1896 και την απόσχιση του νησιού από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Κρήτη τέθηκε υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων. Η εξέλιξη αυτή επηρέασε και πολιτιστικά το νησί μας, με τους κατοίκους να στρέφονται προς ένα δυτικό τρόπο ζωής τόσο σε ό,τι αφορά την καθημερινότητα, όσο και στις ψυχαγωγικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις που οργανώνονται.

Ξεχωριστό ρόλο έχουν οι Απόκριες. Οι περιγραφές μέσα από τα δημοσιεύματα της εποχής είναι πολλές. Στην εφημερίδα "Ελπίς", στο φύλλο της 28ης Φεβρουαρίου του 1908, διαβάζουμε για άρματα που σατιρίζουν τη μεγαλομανία της εποχής στην ανατροφή των νεαρών κοριτσιών, αλλά και τη βασίλισσα της Αγγλίας στη διάρκεια του περιπάτου της, ενώ δε λείπουν και οι αναφορές όπου περιγράφονται αποκριάτικες παρελάσεις όπου τα άρματα είναι εμπνευσμένα από την απουσία έργων υποδομής και τις πολιτικές υποσχέσεις που μοιάζουν με τα αβγά του κόκορα, σύμφωνα με επιγραφή που έφερε τότε ένα εκ των αρμάτων.

Ο Μανώλης Δερμιτζάκης, ο μπαρμπέρης-ποιητής που αποτελεί σημαντική πηγή της ζωής στο Μεγάλο Κάστρο εκείνη την εποχή, περιγράφει ("Από όσα θυμούμαι το παλιό Κάστρο", Μανώλης Δερμιτζάκης, εκδ. Δοκιμάκης): «Στο μέρος όμως που εκαίγουνταν το πελεκούδι τις τρεις Κυριακές της Αποκριάς στην όρεξη, στο κέφι και στη χαρά ήταν το τσαρσί της Πλαθιάς Στράτας.

Εκεί, μαζεμένο όλο το Κάστρο, οι χριστιανοί μικρομέγαλοι με τις φαμιλιές τους, καθισμένοι στα πεζοδρόμια από το ένα μέρος και το άλλο, στους καφενέδες του Γιώργη του Αμουτζά, του Νικολή του Σελάτου, του Καλόγνωμου και του Σαρχιανού, περιμένανε τις απογευματινές ώρες που θα περνούσανε οι μασκαράδες, εκείνοι που πηγαίνανε να βραβεύουνταν από το κομιτάτο. Η επιτροπή ετούτη, ορθή πάνω στο μπαλκόνι του μεγάλου Μαγατζέ του Αρμένη υφασματοπώλη Βαρζακιάν, του πατέρα του σημερινού ιδιοκτήτη κυρίου Αβέτ, εμοίραζε τα βραβεία σ' εκείνα τα Μασκαράτα που εθεωρούσε πιο πετυχαιμένα στο σκοπό τους, που αποτελούνταν από χρηματικά ποσά.

Ώσπου να 'ρχουνταν η ώρα της παρελάσεως, των μασκαράδων οι φωνές, τα τραγούδια, οι χτύποι από τις λατέρνες και τις πήλινες τουμπελέκες, μαζί με τις καντάδες των λιμοκοντόρων εκείνης της εποχής με τις κιθάρες και τα μαντολίνα τους, εγεμίζανε την αγορά. Πάνω όμως από όλη τούτη τη φασαρία, ακούγουνταν ο Μοσκοκούζουλος ο Γιώργης ο Γκιουνγκιούλας. Με τα γκαρίσματα που έκανε, ίδιος γάιδαρος, εκλειούσε με τις γκαριξιές του το φινάλε του πολύβοου τόνου που σκορπούνταν στον αέρα του τσαρσού από το καστρινό πλήθος».

Για το Καρναβάλι του 1908 έχει μιλήσει και ο Νίκος Καζαντζάκης, ένας από τους φοιτητές τότε που πρωτοστάτησαν στη διοργάνωσή του. Στο βιβλίο του "Καπετάν Μιχάλη" μιλά για έναν Καστρινό, τον Θωμά Φούρναρη, που σε κάποιο από τα άρματα του καρναβαλιού παρίστανε τον Προμηθέα Δεσμώτη «γυμνός τσίτσιδο το απανωκόρμι», ο οποίος πέθανε λίγες μέρες μετά μάλλον από πνευμονία!

«Ο σερσέμης ο Τίτυρος τον είχε πάρει στο λαιμό του. Τον έβαλε να παραστήσει τις Απόκριες, δεν ξέρω ποιον, εξαποδώ, αρχαίον ήρωα. Κι έκανε κρύο διαολεμένο, πούντιασε ο κακομοίρης ο Θωμάς και σε τρεις μέρες κακάρωσε...», γράφει ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας.

Την οργάνωση του καρναβαλιού είχε αναλάβει ειδική επιτροπή, το «Κομιτάτο», όπως ονομάστηκε. Δεν έμεινε κανένας Καστρινός που να μη συμμετάσχει στη μεγάλη γιορτή! Η παρέλαση ξεκίνησε κατά τις 14:30 από τη Χανιώπορτα και κατέληξε στην πλατεία Ελευθερίας, που τότε ονομαζόταν «Βασιλοπαίδος Πρίγκηπα Γεωργίου».

Τα άρματα στην πλειοψηφία τους είχαν πολιτικό χαρακτήρα και καυτηρίαζαν την άθλια τότε οικονομική κατάσταση, και τα έργα που δεν έγιναν παρά τις υποσχέσεις της κυβέρνησης.

Ένα από αυτά ήταν ο «Σιδηρόδρομος της Μεσαράς». Σύμφωνα με τον Δερμιτζάκη, «Ο Ράδος ο Μαλεβιζώτης - θέλοντας να σατίριζε τον Μιχελιδάκη, τον αρχηγό του κόμματος των Μπατζάκηδων, για μιαν υπόσχεσή του στους ψηφοφόρους του τον καιρό που είχε κερδίσει τις εκλογές με τις 78 βουλευτικές έδρες που πήρε ο κυβερνήτης του νησιού στα Χανιά, και δεν είχε εκτελέσει: την υπόσχεση ότι θα 'κανε το σιδερόδρομο Ηρακλείου-Μεσαράς», το σκαρφίστηκε!

Περίπου 15 γαϊδούρια δεμένα το ένα πίσω από το άλλο παρίσταναν τα βαγόνια του σιδηρόδρομου που, σύμφωνα με τις εξαγγελίες (την πρώτη φορά που τέθηκε θέμα για σιδηρόδρομο στην Κρήτη ήταν το 1893, από τον Οθωμανό τότε γενικό διοικητή Κρήτης, Μαχμούτ Τζελάλ), θα ένωνε το Ηράκλειο με τη Μεσαρά. Στα σαμάρια τους είχαν ταμπέλες που έλεγαν «Πρώτη θέσις», «Δευτέρα θέσις», κ.τ.λ.

Στη θέση του «μηχανοδηγού» ήταν ο Γιώργης ο Γκιουνγκιούλας, που, μιμούμενος τη φωνή του γαϊδάρου, ξεσήκωσε και τα άλλα, με αποτέλεσμα να επικρατήσει πανικός την ώρα που περνούσαν έξω από τα γραφεία της επιτροπής του "Κομιτάτου", το οποίο θα αποφάσιζε για τα βραβεία.

Πάντως, το δεύτερο βραβείο της επιτροπής, που αντιστοιχούσε σε 8 χρυσά εικοσόφραγκα, το κέρδισε ο Θρασύβουλος Μαρκίδης. Σύμφωνα με τα όσα ο ίδιος περιγράφει, πάνω σε ένα δίτροχο αμάξι έβαλε «φυσικήν χλόην», που ξεπάτωσε από τα «μεζαρλίκια» λίγο έξω από τη Χανιώπορτα. Στη μέση τοποθέτησε έναν τεράστιο πετεινό που, όπως αφηγείται ο ίδιος, ήταν «κατασκευασμένος από φυσικά πτερά που εμάδησα από τους πετεινούς όλης της συνοικίας μου». Μέσα στην πράσινη χλόη έριξε σκόρπια αρκετά υπερφυσικά αβγά, πάνω στα οποία έγραφε: «Σιδηρόδρομος Μεσσαράς - Μουσείον - Φυλακαί - Δημόσιοι Δρόμοι». Στο πίσω μέρος του άρματος είχε γράψει το εξής δίστιχο: «Τα έργα που γενήκανε στον τόπο μας απάνω/μοιάζουνε όλα των αυγών που μπόρεσα να κάνω».

Κάτω από απόλυτη μυστικότητα, σε κάποια αυλή της Αγίας Τριάδας ή αλλιώς στο Κιζίλ Τάμπια, δημιουργήθηκε το περιβόητο άρμα του Διονύσου από τεχνίτες και ξυλουργούς. Οι πληροφορίες θέλουν να έχουν έρθει από τον Προφήτη Ηλία, το Κανλί Καστέλι, δύο φορτία κισσού και μυρτιάς, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τη διακόσμησή του.

Το άρμα είχε έξι άλογα. Διόνυσος ήταν ο Σταύρος Φουζέτης, ενώ κορίτσια καλών οικογενειών με μακριές τηβέννους και στεφάνια από κισσό πετούσαν λουλούδια στο πλήθος.

Αυτό το άρμα κέρδισε το πρώτο βραβείο, 10 χρυσά εικοσόφραγκα από το Κομιτάτο.

Κι όπως λέει ο Μανώλης Δερμιτζάκης, «...Έτσι ετελείωνε η κάθε τελευταία Κυριακή της Αποκριάς με τα λογής-λογής Μασκαράτα της, τις φωνές, τα γέλια και τα τραγούδια, που εκρατούσαν ως στην Καθαρή Δευτέρα, την ώρα που εσήμαινε η μεγάλη καμπάνα του Αγίου Μηνά για τον πρώτο εσπερινό της εβδομάδας, που άρχιζε η Μεγάλη Σαρακοστή, με το τροπάρι που έψελνε στη μεγάλη εκκλησία (το "Κύριε των Δυνάμεων, μεθ' ημών γενού") ο καλλίφωνος ψάλτης Κωνσταντινοπολίτης Βαλαβάνης».

Η Μικρασιατική Καταστροφή

Η πολιτική κατάσταση της χώρας είναι κρίσιμη. Η οικονομία της χώρας είναι σε κακή κατάσταση εξαιτίας και των πολεμικών επιχειρήσεων κι αργότερα της Μικρασιατικής Καταστροφής. Ωστόσο, οι Ηρακλειώτες έχουν την όρεξη να ντυθούν μασκαράδες, να πάρουν μέρος σε διαγωνισμούς για την πιο πρωτότυπη ενδυμασία, να πετάξουν σερπαντίνες και κομφετί και να διασκεδάσουν με την ψυχή τους!

Διαφημιστικές καταχωρίσεις της εποχής δίνουν το στίγμα: Στο Θέατρον "Πουλακάκι" (μετέπειτα κινηματογράφος "Ηλέκτρα") έπαιζαν αβγοπόλεμο, ανθοπόλεμο και χαρτοπόλεμο μετά την παράσταση.

Το θέατρα "Αγλαΐα" (μετέπειτα κιν/φος "Απόλλων"), ο κινηματογράφος "Μινώα" (η Βασιλική του Αγίου Μάρκου), το καφενείο "Εθνικόν", το χοροδιδασκαλείο Τριανταφυλλίδη και το καζίνο "Ροΐδη" μετατρέπονται σε αίθουσες χορού. Και βέβαια, υπάρχει πάντα το "ΝΤΟΡΕ", που λειτουργεί σαν αίθουσα δεξιώσεων όλο το χρόνο.

Ορχήστρες "διεθνούς φίρμας" και θίασοι από την Αθήνα έρχονται στην πόλη για να συμβάλουν στο γιορτινό κλίμα και συμπαρασύρουν καρναβαλιστές απ' όλη τη χώρα, που βρίσκουν χρυσή ευκαιρία τις Απόκριες για να απολαύσουν λίγες μέρες χειμωνιάτικων διακοπών στο Ηράκλειο.

Γυναίκες και άντρες φορούσαν τα καλά τους. Μακριές τουαλέτες οι κυρίες και καινούργια παπούτσια για να μπορούν άνετα να χορέψουν σουίνγκ και τσάρλεστον, τους χορούς της εποχής. Σμόκιν και καλοραμμένα κοστούμια οι κύριοι, ανάλογα με τη δύναμη που ο καθένας διέθετε.

Αλλά και στους δρόμους, η κίνηση ήταν έντονη, με τους Ηρακλειώτες να στήνουν μασκαράτες σχεδόν κάθε βράδυ. Και βέβαια, υπήρχαν πάντα τα γλέντια που στήνονταν στα σπίτια!

Κι ύστερα ήρθαν τα ματωμένα χρόνια... Το κίνημα του 1935, η δικτατορία Μεταξά, ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και η Κατοχή. Οι Κρήτες πολεμούσαν για τη λευτεριά της πατρίδας και κανείς δεν είχε όρεξη για καρναβάλια και γλεντοκόπι.

ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

Κι ήρθαν οι "Ημέρες χαράς"

Μάιο του 1945 "καθάρισε" η Κρήτη από τους ναζί κατακτητές. Χιλιάδες οι νεκροί πατριώτες, μαυροφορεμένο το νησί να προσπαθεί να ξανασταθεί στα πόδια του. Και το κατάφερε. Σιγά-σιγά το χαμόγελο επέστρεψε στα χείλη όλων, μέχρι που πέρασε το πένθος κι ήρθε η ώρα οι Κρήτες να ξανανοίξουν τις καρδιές και τα σπίτια τους.

Στο Ηράκλειο, οι Καστρινοί ξαναθυμούνται τις Απόκριες και κάπως έτσι, το 1952, αρχίζουν οι "Ημέρες χαράς". Μουσικές και γέλια και γλέντια, και το αποκορύφωμα, το καρναβάλι!

Η παρέλαση ξεκίνησε από τη Χανιώπορτα, υπό τους ήχους της Φιλαρμονικής που, σύμφωνα με τις πληροφορίες, εκείνη τη μέρα διάλεξε για να λανσάρει τις καινούργιες της στολές.

Στην κεφαλή της πομπής, ο Βασιλιάς Καρνάβαλος και πίσω του πλήθος μασκαράδων! Βρακοφόροι και Κρητικοπούλες. Κολομπίνες και πιερότοι. Τουρκάκια και κουδουνάτοι και παλιάτσοι κι άλλες πολύχρωμες στολές. Ένα συνονθύλευμα μασκαράδων, που ανακάτευαν τα λαϊκά έθιμα της κρητικής υπαίθρου, απ' όπου προέρχονταν οι περισσότεροι Ηρακλειώτες και τα φημισμένα καρναβάλια του κόσμου.

Ξοπίσω το Γαϊτανάκι με τις 32 ανυφάντρες, που λέγεται πως η ομορφιά τους και οι χορευτικές τους ικανότητες ξεσήκωσαν το πλήθος!

Μέχρι το βράδυ κράτησε εκείνο το πρώτο καρναβάλι της νέας εποχής. Γιατί, πέρα από τη γνωστή διαδρομή στο κέντρο της πόλης, η πομπή έφτασε μέχρι και τους "ότιους συνοικισμούς" του Ηρακλείου, για να επιστρέψει μετά στην πλατεία Ελευθερίας.

Μια χρυσή εποχή ξεκίνησε! Οι δεκαετίες του '50 και του '60 σφραγίστηκαν από τις εκδηλώσεις της Αποκριάς. Εβδομάδες πριν ανοίξει το Τριώδιο, άρχισαν οι επίδοξοι καρναβαλιστές να ετοιμάζουν τις στολές τους.

Η πόλη φόραγε τα γιορτινά της κι ο πρώτος μεταπολεμικός δήμαρχος του Ηρακλείου Γ. Γεωργιάδης, αλλά κι ο επόμενος, Ν. Κρασαδάκης, φρόντιζαν τόσο οι δημότες τους όσο και οι ταξιδιώτες να περνάνε αξέχαστα!

Το ίδιο επεδίωκαν και οι επιχειρηματίες εστίασης και διασκέδασης της εποχής. Γι' αυτό και προσκαλούσαν στο Ηράκλειο μουσικοχορευτικά σχήματα από την Αθήνα.

Στο "ΝΤΟΡΕ", στον "Απόλλωνα", στη Λέσχη Ηρακλείου, οι αστοί της εποχής επιδίδονταν σε μια ατέλειωτη πασαρέλα ρούχων, πλούτου αλλά και χορευτικών ικανοτήτων, κι όταν πια έφτανε το ξημέρωμα, αποκαμωμένοι αλλά και πεινασμένοι, κατέληγαν στα πατσατζίδικα της 1821 ή όπου αλλού.

Εκείνη την εποχή ξεκίνησαν και τα δυτικοφερμένα μπαλνταφάν, οι αποκριάτικες γιορτές των παιδιών, δηλαδή! Στου "Ρεγγινάκη" και στο "Caprice", τα παιδιά χόρευαν και διασκέδαζαν ντυμένα με στολές που τις περισσότερες φορές ήταν δημιούργημα της μαμάς ή της γιαγιάς. Ήταν, άλλωστε, η εποχή που κάθε σπίτι είχε τη δική του Singer. Ωστόσο, ήταν τότε που άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους και τα καταστήματα που πουλούσαν έτοιμες στολές.

Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ

Τα ύστερα χρόνια μέχρι σήμερα

Από τα μέσα της δεκαετίας του '70, η καστρινή Αποκριά ατόνησε. Ίσως επειδή ήρθαν στη μόδα τα παντελόνια καμπάνες κι η κόκα-κόλα... Σποραδικά μόνο γίνονταν κάποιες προσπάθειες να αναβιώσει το καρναβάλι, κυρίως από πολιτιστικούς συλλόγους. Και δεν ήταν που ο κόσμος δεν τα αγκάλιαζε, ίσα-ίσα. Απλά θέλει πολλή δουλειά, πολύ κόπο κι "ένας κούκκος δεν μπορεί να φέρει την άνοιξη".

Μόνο τα μπαλνταφάν παρέμειναν! Υπήρχε εποχή, όταν εγώ ήμουν μαθήτρια στο δημοτικό, που κάναμε διαγωνισμό στο σχολείο ποιος θα πάει σε πιο πολλά αποκριάτικα πάρτι! Οι αίθουσες των ξενοδοχείων και τα νυχτερινά μαγαζιά της πόλης, που άνοιγαν για την περίσταση νωρίς, μας φιλοξενούσαν τότε. Το "Ατλαντίς", το "Αστόρια", το "Ξενία", που δεν υπάρχει πια, το "Ντελίνα"... Και βέβαια, οι αυλές των σχολείων και οι αίθουσες των φροντιστηρίων.

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια να ξαναθυμηθούμε την Καστρινή Αποκριά. Κι αυτή τη φορά συμμετέχουν και οι φορείς της πόλης, ο Δήμος και η Περιφέρεια. Κι είναι καλό. Κι είναι ανάγκη. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι ανάγκη να ξαναθυμηθούμε τις παρέες, τα γλέντα, τη χαρά.

* Ευχαριστώ από καρδιάς την κ. Λιάνα Σταρίδα για το πολύτιμο φωτογραφικό υλικό που μου παραχώρησε και την καθοδήγηση στην ανεύρεση πηγών. Επίσης, ευχαριστώ τον κ. Νίκο Ψιλάκη για τις πολύτιμες πληροφορίες που μου έδωσε.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News