Μα, πού πήγαν τα χειμώνια; Η ερώτηση αυτή απευθύνεται από αρκετό κόσμο, που φέτος είδε τους ουρανούς της Κρήτης άδειους από τα γνωστά πουλιά που κατά χιλιάδες κάνουν κάθε χρόνο την εντυπωσιακή εμφάνισή τους με τους απίστευτους σχηματισμούς τους. Κάθε χρόνο, εκτός από φέτος.
Το παράδοξο δεν είναι βεβαίως το μόνο αυτού του χειμώνα, που αιφνιδίασε όσους έσπευδαν να προκαταβάλουν μια σκληρή επέλαση αντίστοιχη με την περυσινή.
Οι υψηλές θερμοκρασίες που έχουν φέρει τα πάνω κάτω άλλαξαν και τις συνήθειες των "χορευτικών" πουλιών που είναι γνωστά στην Κρήτη ως χειμώνια, στην υπόλοιπη Ελλάδα ως ψαρόνια και στην επιστημονική κοινότητα ως "στούρνοι οι κοινοί", μετάφραση της επίσημης ορολογίας που χαρακτηρίζεται από λατινικές ονομασίες, Sturnus vulgaris.
Φταίει ο καιρός
Τα πουλιά αυτά έρχονται συνήθως στη χώρα μας και βεβαίως στην Κρήτη εξαιτίας του γλυκού κλίματος ακόμα και μέσα στο χειμώνα, τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο και μένουν ως την άνοιξη, οπότε επιστρέφουν και πάλι στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη. Καθώς δεν τους αρέσει ούτε το πολύ κρύο, αλλά ούτε και η πολλή ζέστη, βρίσκουν το μεσογειακό Νότο ως εξαιρετικά δελεαστικό λόγω κλίματος.
Όμως φέτος, αφού ούτε πάγωσε ούτε έκανε βαρύ χειμώνα, τα ψαρόνια ή χειμώνια επέλεξαν να μην μπουν στον κόπο να ταξιδέψουν ως τα μέρη μας, όπως μας εξήγησε ο διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Μωυσής Μυλωνάς. Έτσι, τα πουλιά αυτά μας εγκατέλειψαν μένοντας στα... ζεστά και άφησαν ήσυχα και τα αυτοκίνητά μας, που ήταν τα... θύματα του ουράνιου χορευτικού τους σόου, όταν αποκαμωμένα κούρνιαζαν σε στύλους μέσα στις πόλεις και σε δέντρα. Ένα θέαμα, αυτό της μοναδικής τους χορογραφίας, το οποίο δεν προσφέρουν φυσικά προς τέρψιν του... φιλοθεάμονος κοινού, αλλά για λόγους αυτοάμυνας, καθώς με τον τρόπο αυτό, σύμφωνα με τον κ. Μυλωνά, παραπλανούν τα αρπακτικά που είναι θηρευτές τους, όπως τα γεράκια.
Του καιρού το παράδοξο και τα... γυρίσματα
Όσον αφορά σε αυτό καθαυτό το παράδοξο του καιρού, τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως δείχνουν εκ πρώτης όψεως, καθώς, σύμφωνα με το διευθυντή του ΜΦΙΚ, έχει συμβεί πλείστες όσες φορές στο παρελθόν να έχουμε ήπιους έως... ανοιξιάτικους χειμώνες. Ο κ. Μυλωνάς εμφανίζεται ταυτόχρονα καθησυχαστικός, σημειώνοντας πως η κρητική φύση έχει αντοχές για να καλύψει τις απώλειες, κυρίως από τις λιγοστές βροχές και τα χιόνια, τις οποίες έχει αποκτήσει τα τελευταία δύο εκατομμύρια χρόνια, από τότε δηλαδή που το ημιτροπικό κλίμα του νησιού μας μετατράπηκε στο υγρό μεσογειακό, που γνωρίζουμε.
Αν φυσικά αυτού του είδους οι παράξενοι χειμώνες συνεχίσουν και τις επόμενες χρονιές, τότε τα πράγματα αλλάζουν, όμως προς το παρόν δε φαίνεται να υπάρχει κάποιος άμεσος λόγος ανησυχίας, σύμφωνα πάντα με το διευθυντή του Μουσείου.
Μιλώντας για το κλίμα και τις παραξενιές του φετινού χειμώνα, πρέπει να σημειωθεί ένα γεγονός που έχει τη δική του σημασία. Μετά την τελευταία κακοκαιρία άνοιξαν επιτέλους σε πολλά χωριά και κυρίως στο Μυλοπόταμο, όπως λένε οι κάτοικοι των περιοχών, πηγές οι οποίες υπό φυσιολογικές συνθήκες θα έπρεπε να τρέχουν ήδη από το Δεκέμβρη. Το γεγονός ότι είχαν μείνει χωρίς νερό μέχρι τις αρχές του Φλεβάρη, όπως και το ότι τα βουνά χιονίστηκαν μόνο πρόσφατα, χωρίς το χιόνι όμως να μείνει πάνω στις κορφές, αφού έλειωσε με το νοτιά, είναι ενδεικτικό του πόσο περίεργος είναι ο φετινός χειμώνας. Εκτός και αν δεν έχει πει ακόμα την... τελευταία του λέξη.
Η "ταυτότητα" των χειμωνιών
Τα πουλιά που ονομάζουμε χειμώνια ή ψαρόνια ανήκουν στο γένος Sturnidae και αριθμούν περί τα 55 είδη. Ζουν σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο και κυρίως στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη, τη νότια Αυστραλία, καθώς επίσης στη βόρεια και κεντρική Αμερική. Το φθινόπωρο έρχονται στην Ελλάδα για να ξεφύγουν από το κρύο και επιστρέφουν στα ψυχρότερα κλίματα το καλοκαίρι. Είναι μικρά πουλιά, που το μήκος τους δεν ξεπερνάει τα 22 εκατοστά. Τρέφονται με σκουλήκια, μικρά έντομα και διάφορους καρπούς, ενώ λατρεύουν τα αστικά κέντρα.
Αναπαράγονται από τις αρχές της άνοιξης έως τις αρχές του καλοκαιριού. Στην Ελλάδα είναι γνωστά και με άλλα ονόματα, όπως μαυροπούλια ή γκάρκουλα. Το επιστημονικό τους όνομα είναι Sturnus vulgaris, δηλαδή "στούρνος ο κοινός".
Σταύρος Μουντουφάρης
