Το 8ο από τα 10 απλά μαθήματα Σύγχρονης Επαναστατικής Θεωρίας, με θέμα «Η διαδικασία της ιστορικής ανάπτυξης της κοινωνίας. Αρχή της διαδικασίας ιστορικής ανάπτυξης και πρωταρχική εμφάνιση της κοινωνίας.
Η διαμόρφωση της κοινωνίας: 1) Δουλοκτησία, 2) Φεουδαρχία» θα γίνει την Πέμπτη 21 Ιαν., ώρα 18:00, στο αμφιθέατρο Μ318 της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Ε.Μ.Π. - τ. πτέρυγα των Ηλεκτρολόγων προς την οδό Μπουμπουλίνας, 3ος όρ. (είσοδος από οδό Στουρνάρη).
Στο μάθημα αυτό, έχοντας ολοκληρώσει την μελέτη της δομής της κοινωνίας, περνούμε στην εξέταση της ιστορικής ανάπτυξης της κοινωνίας (βλ. και Ιστορικό και λογικό). Εδώ θα γίνει μεταξύ άλλων αναφορά στα εξής:
1. Η αρχή της διαδικασίας της ιστορικής ανάπτυξης της κοινωνίας. Η πρωταρχική εμφάνιση της κοινωνίας.
Η μετάβαση από την αγέλη στην πρωτόγονη κοινότητα. Άγρα προϊόντων προς κατανάλωση και δια χειρός μηχανική επεξεργασία ξύλινων, οστέινων και λίθινων εργαλείων άγρευσης. Συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας ρύθμισης των γενετήσιων δεσμών και αντίστοιχη αυτής διάρθρωση της πρωτόγονης κοινότητας. Γένος - γενετήσιοι δεσμοί. Κοινότητα του γένους. Εμφάνιση των απλών εργαλείων: ράβδος, ρόπαλο, πέλεκυς κ.ά. λίθινα εργαλεία. Τεχνητή άψη και διατήρηση της πυράς. Φυσικός καταμερισμός της εργασίας. Εξάντληση των δυνατοτήτων τελειοποίησης της δια χειρός - μηχανικής επεξεργασίας του λίθου (μετάβαση στη νεολιθική εποχή) και των συνακόλουθων δυνατοτήτων άγρας. Εμφάνιση της κεραμικής τέχνης. Μετάβαση σε κτηνοτροφία & γεωργία (πρώιμη βαθμίδα της παράγουσας οικονομίας).
Ο ρόλος του εργαλείου στην ανθρωποκοινωνιογένεση:
• διάκριση της πηγής του ερεθίσματος από το ίδιο το ερέθισμα και από το υποκείμενο της πρόσληψης (τον άνθρωπο-δέκτη).
• διάκριση του αντικειμένου από το υποκείμενο και του τελευταίου από τον περίγυρό του.
• δημιουργία του δεύτερου συστήματος σήμανσης :
(εργαλειακή διαμεσολάβηση, εργαλείο - φορέας νοήματος ® εναργείς αναπαραστάσεις ® μορφές σημείων-συμβόλων στη θέση της άμεσης σήμανσης - έκφρασης των συνυφασμένων με την εμπλοκή στην εκάστοτε συγκυρία εσωτερικών καταστάσεων ® δεύτερο σύστημα σήμανσης: σημεία - σύμβολα -ομιλία - συμβολική νόηση - νόηση μέσω συμβόλων).
• διάκριση των ουσιωδών (αναγκαίων και ικανών) για το μετασχηματισμό του εξωτερικού αντικειμένου πλευρών (γνώση και σκοποθεσία).
• κοινοποίηση των προαναφερθέντων (επικοινωνία) και συντονισμός της δραστηριότητας μεταξύ των ανθρώπων: αυτοσυνείδηση, αυτογνωσία, αυτορύθμιση και αυτοέλεγχος.
2. Η διαμόρφωση της ανθρώπινης κοινωνίας.
α) Η αρχική περίοδος διαμόρφωσης της ανθρώπινης κοινωνίας. Ο δουλοκτητικός κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός. Έναρξη παραγωγής υπερπροϊόντος - πάλη των «κοινωνικών ζώων» (διαίρεση της κοινωνίας σε τάξεις κατεστημένες και τάξεις κοινωνικές). Ο διττός χαρακτήρας του δούλου. Ιδιωτική ιδιοκτησία συνυφασμένη με τους φυσικής προελεύσεως δεσμούς. Ανάπτυξη γεωργίας και κτηνοτροφίας. Η χρήση του μετάλλου σε συνθήκες υπό τις οποίες υπερτερούν λίθινα και ξύλινα χειροκίνητα εργαλεία εργασίας. Εξόρυξη μεταλλευμάτων, χύτευση μετάλλων (χρυσού, χαλκού, ορείχαλκου, σιδήρου). Ανάπτυξη της κεραμικής τέχνης (επινόηση του τροχού της αγγειοπλαστικής). Διαχωρισμός της χειροτεχνίας από την γεωργία. Αρχιτεκτονικές κατασκευές, ανυψωτικοί μηχανισμοί, κεκλιμένα επίπεδα, μοχλοί, τροχαλίες, βαρούλκα κ.λ.π.). Τεχνική του πολέμου. Μεταφορές με τροχοφόρα, ναυπηγική, ναυσιπλοΐα, ιατρικές τεχνικές. Οι προπομποί των φυσικών επιστημών. Κοινωνική ζήτηση και απουσία ζήτησης ανακαλύψεων, ευρεσιτεχνιών και επινοήσεων (λόγω δουλείας).
Εφευρέσεις χωρίς διέξοδο σε παραγωγικές χρήσεις. Πρώιμη δουλοκτησία, ώριμη δουλοκτησία, παρακμή και άρση της δουλοκτησίας.
β) Η δεύτερη περίοδος της διαμόρφωσης της ανθρώπινης κοινωνίας: η περίοδος της ανάπτυξης της μεγάλης ιδιωτικής ιδιοκτησίας επί αναντίστοιχης εαυτής βάσης (γαιοκτησία - ιδιοκτησία επί ενός φυσικής προέλευσης μέσου παραγωγής). Ο φεουδαρχικός κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός. Δουλοπαροικία. Σύμπτωση κοινωνικών και κατεστημένων τάξεων (βλ. και Τάξεις κατεστημένες ή νομοκατεστημένες ή καταστάσεις, Τάξεις κοινωνικές - πάλη των τάξεων). Ανάπτυξη της χειροτεχνίας. Γενικευμένη χρήση σιδηρών εργαλείων στη γεωργία. Η γη ως το ουσιωδέστερο συστατικό στοιχείο της παραγωγής. Ευρεία χρήση φυσικών δυνάμεων (των υδάτων, του αέρα, των ταύρων, των αλόγων) για να τεθούν σε κίνηση μέσα εργασίας. Αδράχτι, αργαλειός. Εξέλιξη της εξορυκτικής τεχνικής, της μεταλλουργίας, τελειοποίηση των εργαλείων ξυλουργικής, σιδηρουργίας και τόρνευσης. Ανάπτυξη της φεουδαρχικής χειροτεχνίας, συντεχνίες. Πυρίτιδα (πυροβόλα όπλα), χαρτί, τυπογραφία (διάδοση γνώσεων), οπτική (διόπτρες, τηλεσκόπιο, μικροσκόπιο), πυξίδα και εξέλιξη της ναυπηγικής (γεωγραφικές ανακαλύψεις). Πρώιμη φεουδαρχία, ώριμη φεουδαρχία, παρακμή και άρση της φεουδαρχίας.
Βιβλιογραφικά βλ. και:
Ένγκελς Φ. Ο ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου, στο Κ. Μαρξ, Φ Ένγκελς. Διαλεχτά έργα, τ. 1 , σελ. 80-94.
Ένγκελς Φ. Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους.Σ.Ε.
Μαρξ Κ, Ένγκελς Φ. Η στρατιωτική οργάνωση στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη
Φ.Ένγκελς. Ο πόλεμος των χωρικών στη Γερμανία
Βαζιούλιν Β. Η διαδικασία της ιστορικής ανάπτυξης της κοινωνίας (από το "Η διαλλεκτική του ιστορικού προτσες και η μεθοδολογία της έρευνάς του". Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1988.
Από το: Βαζιούλιν Β. Η λογική της ιστορίας, ζητήματα και μεθοδολογίας:
Μέρος III. Η διαδικασία της ιστορικής ανάπτυξης της κοινωνίας
Κεφάλαιο 1. Η αρχή της διαδικασίας της ιστορικής ανάπτυξης της κοινωνίας και η πρωταρχική εμφάνιση της κοινωνίας
Κεφάλαιο 2. Η διαμόρφωση της ανθρώπινης κοινωνίας
1. Η αρχική περίοδος διαμόρφωσης της ανθρώπινης κοινωνίας. Ο δουλοκτητικός κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός
2. Η δεύτερη περίοδος της διαμόρφωσης της ανθρώπινης κοινωνίας: η περίοδος της ανάπτυξης της μεγάλης ιδιωτικής ιδιοκτησίας επί αναντίστοιχης εαυτής βάσης. Ο φεουδαρχικός κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός.
Πατέλη Δ. Για τη διαλεκτική - υλιστική αντίληψη της Ιστορίας.
Μπαγιόνας. Η έννοια της προόδου και η μεθοδολογία της ιστορίας
Κον Ι.Σ. Φοβούνται τους νόμους της ιστορίας
Β. Πόρσνεφ. Κοινωνική ψυχολογία και ιστορία
Τα μαθήματα απευθύνονται σε όσους/-ες ενδιαφέρονται για τη σύγχρονη επαναστατική θεωρία ως αναγκαίο όρο διάγνωσης της δομής και της ιστορίας της κοινωνίας ως ολότητας και των προοπτικών της, για τη θεμελίωση του νικηφόρου επαναστατικού κινήματος.
Θερμή παράκληση: η προσέλευση να γίνεται έγκαιρα, δεδομένου ότι το αμφιθέατρο κλείνει ώρα 21:00.
Η σειρά των μαθημάτων έχει ως εξής:
1. 22.10.15. Η εμφάνιση και η διαμόρφωση του μαρξισμού.
2. 29.10.15. Η ανάπτυξη του μαρξισμού και ο ρόλος της πολιτικής οικονομίας της κεφαλαιοκρατίας.
3. 5.11.15. Η κοινωνία ως ολότητα. Η μεθοδολογία διερεύνησης του οργανικού όλου. Ανάβαση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο. Ιστορικό και Λογικό.
4. 19.11.15. Η απλούστατη σχέση της κοινωνίας ως διαδικασία (ο άνθρωπος ως έμβιο ον, οι ανάγκες και η σχέση με τη φύση. Η διττή διάρθρωση της απλούστατης σχέσης). Η μετάβαση από την απλούστατη σχέση στην ουσία της κοινωνίας (είδη και επίπεδα αλληλεπίδρασης των εμβίων όντων με τη φύση. Ριζική αλλαγή της «στρατηγικής επιβίωσης» του ανθρώπινου γένους).
5. 10.12.15. Η ουσία της κοινωνίας. Εργασία και παραγωγή ως διαδικασία ανταλλαγής ύλης μεταξύ ανθρώπου και φύσης. Οι σχέσεις παραγωγής (εργασιακές σχέσεις).
6. 17.12.2015. Το φαινόμενο της ανθρώπινης κοινωνίας. Η κοινωνική συνείδηση και οι μορφές της (γνώση και συνείδηση, ηθική, πολιτική, δίκαιο, αισθητική, θρησκεία, φιλοσοφία).
7. 14.01.2016. Η πραγματικότητα της ανθρώπινης κοινωνίας. Το εποικοδόμημα (υλικά και οργανωτικά μέσα και τρόποι επενέργειας στο όλο της κοινωνίας). Οι άνθρωποι ως προσωπικότητες.
8. 21.01.2016. Η διαδικασία της ιστορικής ανάπτυξης της κοινωνίας. Αρχή της διαδικασίας ιστορικής ανάπτυξης και πρωταρχική εμφάνιση της κοινωνίας. Η διαμόρφωση της κοινωνίας: 1) Δουλοκτησία, 2) Φεουδαρχία.
9. 28.01.2016. Ολοκλήρωση της διαμόρφωσης της ανθρώπινης κοινωνίας. 3) Ο κεφαλαιοκρατικός κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός.
10. 4.02.16 Η ωριμότητα της ανθρώπινης κοινωνίας. Η ενοποιημένη ανθρωπότητα (κομμουνισμός).
