Ο Νότης Μαυρουδής είναι από εκείνους τους καλλιτέχνες που η λέξη "συνέπεια" αποτελεί συνώνυμό του. Συνεπής στα όσα υποστηρίζει κι επικοινωνεί μέσα από κάθε μια από τις ιδιότητές του. Συνθέτης, κιθαριστής και τραγουδοποιός και δάσκαλος και συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός. Αλλά και διευθυντής-εκδότης του μουσικού ιστότοπου με την ονομασία TaR. Έχει προφέρει στη μουσική σκηνή της χώρας δουλειές θαυμαστές, που άνοιξαν δρόμους κι αντέχουν στο χρόνο.
Με αφορμή τη συναυλία του στο Ηράκλειο απόψε με τη Νένα Βενετσάνου και τον Γιώργο Τοσικιάν, η "Νέα Κρήτη" έκανε μαζί του μια κουβέντα για τη μουσική, την κρίση, το παρόν και το μέλλον.
Συνέντευξη στη Μαίρη Καριωτάκη
Είστε στη δισκογραφία από το 1964. 51 χρόνια. Αν τα βλέπεις μπροστά σου μοιάζει χάος, αν τα βλέπεις πίσω σου είναι μια ρουφηξιά;
«Δεν μπορώ να διαλέξω. Πάντως, οι μνήμες και οι εμπειρίες με έχουν κάνει πλούσιο! (Μην το συνδέετε με το χρήμα). Δεν ξέρω τι να πρωτοθυμηθώ. Καλές και άσχημες εμπειρίες, το καλό με το κακό πολλές φορές συμβάδισαν, πότε νικούσε το ένα, πότε το άλλο... Ευτυχώς πάντα διέθετα μια στοχοπροσήλωση, η οποία μου έδωσε πείσμα, τόσο που με βοήθησε να ξεπερνάω εμπόδια. Η ζωή ενός μουσικού ουδέποτε υπήρξε εύκολη. Είναι κι αυτό ένας χώρος αντιφατικός. Πόσω μάλλον όταν μετράει ως τώρα μισό αιώνα διάρκεια...».
Τι είναι αυτό που κρατάτε από αυτά τα χρόνια σαν παρακαταθήκη για τα επόμενα 51 χρόνια που ελπίζω να είστε γερός να μας χαρίζετε μουσικές;
«Κρατάω πάντα τις μνήμες των αξιόλογων ανθρώπων που γνώρισα. Κρατάω τη μαθητεία μου από το Δάσκαλο Φάμπα, τις αμέτρητες ώρες μελέτης στην κιθάρα, το δημιουργικό "Σχολειό" της παλαιάς Αριστεράς, τους τόσους καλούς φίλους που διαθέτω, τις συνεργασίες μου με τους ερμηνευτές που συνεργάστηκα, τα τόσα πιτσιρίκια παιδικών χορωδιών που είπαν τα τραγούδια μου, την εξάχρονη διαμονή μου στην Ιταλία, τους στιχουργούς που έγραψαν ό,τι ήθελα κι εγώ να πω, την οικογένειά μου και τη σύντροφό μου, που μου συμπαραστέκεται πάντα... Νιώθω πως έχω παραλείψει πολλά. Είμαι πάμπλουτος και γεμάτος άνθρωπος. Να γνωρίζετε πως αυτό είναι ο πλούτος...».
Έχετε συνεργαστεί με σχεδόν όλους τους μεγάλους της μουσικής. Ωστόσο, δε φοβάστε τους νέους. Η συνεργασία σας με τον Γιώργο Τοσικιάν είναι παράδειγμα. Πώς συνδυάζονται οι διαφορετικές γενιές πάνω στη σκηνή ή μέσα σ' ένα στούντιο;
«Δε βρίσκω σε ποιο σημείο να φοβηθώ τους νέους... Είμαι τόσο κατασταλαγμένος σε αυτό το σημείο, που με κάνει να αναζητάω συνεργασίες και φιλίες με νέους, όσο δε φαντάζεστε. Αυτές οι συνεργασίες με βοηθούν ενίοτε να δω και διαφορετικά πράγματα στη ζωή. Είναι φυσικό αυτό, αλλά συγχρόνως δεν εμπιστεύομαι κάθε νέο άνθρωπο, επειδή η ηλικία δεν ισούται με την καλή σκέψη και τα ανοιχτά μυαλά. Ούτε οι μεγάλοι σε ηλικία διαθέτουν οπωσδήποτε σοφία. Στην περίπτωση του Τοσικιάν, είμαι πεισμένος πως είναι ένας νέος άνθρωπος, ένας κιθαριστής με αναμφισβήτητες ικανότητες και ένας λυρικός φίλος που μπορείς να μιλήσεις μαζί του δίχως να νιώθεις πως χάνεις το χρόνο σου...».
Είστε από εκείνους που τολμούν να πάρουν θέση στα πράγματα. Ποια είναι η γνώμη σας για τη μουσική στην Ελλάδα σήμερα;
«Η απάντηση δεν μπορεί να καλύψει εύκολα το ερώτημα. Η Ελλάδα είναι πολυσύνθετη χώρα, με αμέτρητες μείξεις και παραδόσεις, με μια σύγχρονη πορεία γεμάτη αντιφάσεις. Για να την προσδιορίσω μουσικά θα χρειαστώ πολλές σελίδες. Αυτό όμως που θα ήθελα να προβάλω ως τεράστιο πρόβλημα, είναι η απουσία της οργανωμένης δισκογραφικής παραγωγής και διανομής του προϊόντος. Μέσα σε λίγα χρόνια (από το 2010 ξεκινώντας) αποδιοργανώθηκαν, αποσυντέθηκαν, απορυθμίστηκαν. Έχασαν το πρωταγωνιστικό τους ρόλο, με άμεσο αποτέλεσμα να... εξαφανιστούν τα δισκάδικα, οι παραγωγές και να απουσιάσει η δισκογραφική δυναμική των προηγούμενων χρόνων. Εκτός αυτών και άλλων πολλών, η εποχή μας είναι αφιλόξενη για τους νέους τραγουδοποιούς και τα οράματά τους.
Στη χώρα θα πρέπει να διαμορφωθεί μια νέα κατάσταση πραγμάτων, βασισμένη στις νέες κοινωνικές καταστάσεις και σε ό,τι επηρεάζει αυτή τη χώρα. Οι εποχές τρέχουν και η μουσική θα πρέπει να αφουγκράζεται ακόμα και τις ταχύτητες...».
Υπάρχει δημιουργία στη χώρα τον καιρό της κρίσης;
«Θεωρητικά η δημιουργία είναι ένα ποτάμι με νερό και επομένως ποτέ δε σταματάει να κυλάει... Η κρίση μπορεί να είναι εφαλτήριο νέων εμπειριών, μιας νέας εποχής με ριζικές διαφορές από την πρώην. Το μεταναστευτικό, η οικονομία, η φτωχοποίηση, η ανεργία, η ανασφάλεια, η παγκοσμιοποίηση της βίας, η διεθνής αβεβαιότητα, η ανικανότητα των ελληνικών θεσμών να τροφοδοτήσουν τον πολιτισμό, όλα αυτά απαιτούν νέες και διαφορετικές πρωτοβουλίες. Η νέα δημιουργία θα πρέπει να βγει από τα συρτάρια και τα δωμάτιά μας και να διαχυθεί στην κοινωνία. Αλλά πώς;».
Πιστεύετε πως στην εποχή του downloading η μουσική έχει μέλλον;
«Η υποκλοπή πνευματικών δημιουργημάτων χρονολογείται από τη δεκαετία του '70, όταν η κασετοπειρατεία ήταν στο φόρτε της. Όταν δηλαδή οι ίδιες οι εταιρείες παραγωγής (Sony, για παράδειγμα) προμήθευε συγχρόνως την αγορά με μηχανήματα αντιγραφής και αναπαραγωγής... Όλος ο κόσμος εθίστηκε στην κλοπή και τα αντίγραφα, παράλληλα με κλοπή εικόνας στο χώρο του θεάματος. Έτσι, αυτό που μπορώ να πω είναι πως η κλοπή πνευματικών προϊόντων στην εποχή της τεχνολογίας όλο και δυσκολότερα θα ελέγχεται. Αυτό όμως που ελπίζω είναι πως η μουσική δημιουργία δε θα σταματήσει ποτέ! Θα δυσκολευτεί βέβαια να διανέμεται, αλλά θα υπάρχει...».
Στο βιβλίο σας "Περί ελληνικού τραγουδιού το ανάγνωσμα" κάνατε μια προσέγγιση για το έντεχνο τραγούδι, με την οποία συμφωνώ απόλυτα. Μια ταμπέλα πίσω από την οποία κρύβεται ένας μουσικός αχταρμάς. Αλήθεια, χωράνε στη μουσική οι ταμπέλες;
«Η κάθε τέχνη έχει ανάγκη τις ταμπέλες (τις ορολογίες) για να μπορούμε να συνεννοούμαστε μεταξύ μας. Γι' αυτό το λόγο, όταν λέμε «ρεμπέτικο», «ελαφρό», «έντεχνο», «τζαζ», «ρέγκε», «κλασικό» κ.λπ., ορίζουμε κάπως το χώρο και το χρόνο... Λέω «κάπως» επειδή μας βοηθάει, αλλά όχι επαρκώς, αφού ο χρόνος φθείρει τις ορολογίες, αφού προστίθενται διαρκώς ακατάλληλα τραγούδια που παραβαίνουν τις οριοθετήσεις, αλλοιώνοντας τις ορολογίες που υπήρχαν πριν την τόση μεγάλη ανάπτυξη της δισκογραφίας. Κάθε τραγούδι ή μουσικό είδος είναι «υποχρεωμένο» να καταχωριστεί κάπου για να εντοπιστεί η μορφή του. Οι «παραβιάσεις» των ορολογιών είναι σύμπτωμα της εποχής μας. Ιδιαίτερα το «έντεχνο» είναι ο πιο... βιασμένος χώρος, που εκεί αναζητούν όλοι «καταφύγιο», και προσδίδει σοβαρότητα σε οποιοδήποτε μουσικό είδος. Πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα; Φαίνεται πως η ανάγκη να υπάρχουν ορολογίες θα σπρώξει τα πράγματα ώστε να επινοηθούν και άλλες ορολογίες που θα... ανακουφίσουν τις παλαιότερες».
Συνθέτης, κιθαριστής και τραγουδοποιός. Κι ακόμη δάσκαλος και συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός. Ποια είναι η ιδιότητα που σήμερα σας εμπνέει περισσότερο;
«Εάν προσέξετε όλες αυτές τις ιδιότητες, θα διαπιστώσετε πως δε με βγάζουν έξω από το μουσικό αντικείμενο. Αν θέλετε μπορώ να προσθέσω κι άλλες, εξίσου σημαντικές. Διευθυντής-εκδότης του μουσικού ιστότοπου με την ονομασία TaR (σημαίνει «χορδή»). Έχω καλούς φίλους, είμαι πατέρας δύο παιδιών, είμαι παππούς τεσσάρων εγγονών, είμαι ενεργός πολίτης. Πολλές ιδιότητες! Να είστε σίγουρη πως όλα αυτά είναι μέσα σ' αυτό που ευρέως ονομάζουμε: Μουσική!».
Επί σκηνής με τη Ν. Βενετσάνου και τον Γ. Τοσικιάν
Η κουβέντα μας γίνεται με αφορμή τη συναυλία σας στο Ηράκλειο, στις 6 Ιανουαρίου, με τη Νένα Βενετσάνου και τον Γιώργο Τοσικιάν. Τι έχετε "σκαρώσει" οι τρεις σας;
«Μου αρέσει η λέξη "σκαρώσει". Ωστόσο, τι θα μπορούσα να αποκαλύψω από τη Νένα Βενετσάνου; Μια δημοφιλή ερμηνεύτρια, που κρατάει πάνω από τρεις δεκαετίες, με σημαία της την ποιότητα και την αμεσότητα; Δίπλα σε τόσους σημαντικούς συνθέτες, επί τόσα χρόνια, έχω κι εγώ τη χαρά να ξαναεμφανιστώ μαζί της, αυτή τη φορά με τα δικά μας υλικά. Μια κιθαριστική πανδαισία που έχω προετοιμάσει με τον Γιώργο Τοσικιάν. Τραγούδια δικά μου, της Βενετσάνου, του Μάνου Χατζιδάκι, λάτιν κιθαριστικά ντουέτα με δύο κιθάρες. Είναι μια βραδιά που τη χαιρόμαστε απόλυτα επί σκηνής.
Θεωρώ πως ο κόσμος στο Ηράκλειο, στον κινηματογράφο "Αστόρια", θα απολαύσει μια μουσική λυρική μυσταγωγία, και με την ευκαιρία, επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω την "Ίμερος" που πήρε την πρωτοβουλία να οργανώσει τη συναυλία αυτή. Τέτοιες πρωτοβουλίες είναι αναγκαίες για να σπρώξουμε το κοινό σε δημιουργικές απολαύσεις...».
