Η υπηκοότητα αποκτάται με τη διαδικασία της πολιτογράφησης. Ένα άτομο μπορεί να αποκτήσει μια ή και περισσότερες υπηκοότητες. Δεν μπορεί όμως να έχει παραπάνω από μια ιθαγένεια ταυτόχρονα γιατί απλούστατα η λέξη προέρχεται από το ιθύς+γένος (ιθύς=ευθύς, ο κατ' ευθείαν βαίνων + γένος-γενέσθαι / γίγνομαι) και αφορά το γένος και όχι την εντοπιότητα - τόπο γέννησης / διαβίωσης κάποιου. Νομίζω πως η ετυμολογία δεν αφήνει κανένα περιθώριο για παρανόηση της λέξης ιθαγένειας και χρήση αντί της λέξης υπηκοότητας''.
Του Δημήτρη Κ. Σαρρή
''Ιθαγένεια και Εθνικότητα έχουν ταυτόσημες έννοιες και όχι Ιθαγένεια και Υπηκοότητα. Το έθνος αναφέρεται στο γένος (άτομα με κοινά χαρακτηριστικά και στοιχεία) και όχι με το κράτος (νομική έννοια και οντότητα). Συνεπώς, οι Βορειοηπειρώτες ως μέλη εθνικής ελληνικής μειονότητας είναι Έλληνες ιθαγενείς και Αλβανοί Υπήκοοι. Εκτιμώ ότι έχουν μπερδευτεί και ο ορισμός και το παράδειγμα''.
Είναι γνωστή, βέβαια, η επίμαχη απόφαση του Δ' Τμήματος του Συμβουλίου Επικρατείας, το 2011, πού επικυρώθηκε το 2012 από την ολομέλεια του Σ.Τ.Ε. και έκρινε τον νόμο περί ιθαγένειας (ν. 3838/2010), ως αντισυνταγματικό…
Αιτιολογώντας την απόφασή τους, τότε, οι δικαστές υποστήριξαν ότι ο συνταγματικός νομοθέτης «εμερίμνησε να διαφυλάξει την εθνική ομοιογένεια του κράτους, μεταξύ των άλλων και διά της θεσπίσεως δικαίου ιθαγένειας, του οποίου οι ρυθμίσεις εβασίζοντο, κατ' αρχήν, στο σταθερό κριτήριο του «δικαίου του αίματος», δηλαδή την καταγωγή από Έλληνες γονείς».
Ποιά όμως είναι η ιστορική πραγματικότητα και ποιοι οι μύθοι, γύρω από το θέμα;
Λεξικά της νεοελληνικής γλώσσας ερμηνεύουν την ιθαγένεια ως «το νομικό και πολιτικό δεσμό που συνδέει το άτομο ως πολίτη με το κράτος στο οποίο ανήκει». Η ιθαγένεια θεωρείται, λοιπόν, συνώνυμο της υπηκοότητας, αλλά δεν ταυτίζεται πάντα με την εθνικότητα.
Το θέμα δεν είναι όμως μόνον ετυμολογικό, αλλά πρωτίστως πολιτικό. Σε ορισμένες χώρες, κυρίως στις πολυπολιτισμικές, (ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία) υπάρχει πλήρης ταύτιση των εννοιών. Σε άλλες, όπως στην Ευρώπη, μπορεί κανείς να αποκτήσει την ιθαγένεια της χώρας, όπου ζει και δραστηριοποιείται, αλλά διατηρεί και την εθνικότητα της χώρας καταγωγής του.
Σε κάθε περίπτωση η ερμηνεία του όρου ιθαγένεια είναι σαφής και σ΄ όλον τον κόσμο δεν στηρίζεται μόνο στο «δίκαιο του αίματος», αλλά κυρίως στο «δίκαιο του εδάφους», δηλαδή στον τόπο γέννησης.
Αν ίσχυε π.χ. το "δίκαιο του αίματος" ούτε ο Μάικλ Δουκάκης, ούτε ο Πολ Σαρμπάνης, ούτε άλλοι Έλληνες ομογενείς, που διέπρεψαν σε Αμερική, Ευρώπη και Αυστραλία και τιμούν την Ελλάδα, θα είχαν εκλεγεί σε υψηλές πολιτικές θέσεις.
Ξεχνούν ότι οι Έλληνες πρόσφυγες του ΄22, στην πλειοψηφία τους αστοί, έπαιρναν την ιθαγένεια, καθότι Έλληνες στο γένος, αλλά θεωρούνταν εν πολλοίς «ξένα προς την ελληνική ομοιογένεια στοιχεία» από τους γηγενείς παλαιοελλαδίτες όταν έφταναν στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, στα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Σήμερα βέβαια όλοι μιλούμε για εκείνους που κράτησαν ψηλά τη σημαία του Ελληνισμού, για την Ελλάδα που τους είχε αγκαλιάσει, κ.λπ., κ.λπ.
Ξεχνούν ότι στη δεκαετία του ΄90 οι αλλοδαποί πρόσφυγες, ελληνικής καταγωγής, που εγκατέλειψαν χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και άλλες, θεωρούνταν ξένοι στην πατρίδα τους, πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Κι ας δακρύζαμε όταν κάποιοι από αυτούς ανέβαιναν στο βάθρο των ολυμπιονικών, υπό τους ήχους του εθνικού μας ύμνου…
Με βάση το κριτήριο του "δικαίου του αίματος "τίθεται σε αμφισβήτηση η ελληνική συνείδηση πολλών πρωταγωνιστών της μακραίωνης περιπέτειας του Ελληνισμού και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ρήση τον Ισοκράτη ότι "Έλληνες είναι οι της ημετέρας παιδεάις μετέχοντες"…
Αν ένα τέτοιο σκεπτικό είχε αναδρομική ισχύ, εκτός των άλλων, θα έπρεπε να ξαναγραφεί και η Αρχαία και η Βυζαντινή και η Νεοελληνική Ιστορία με αυτό το κριτήριο καθαρότητας.
Ο Βιτσέντζος Κορνάρος ήταν Βενετοκρητικός…
Ο μεγάλος νικητής των Περσών στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο Θεμιστοκλής, όπως αναφέρουν πολλές πηγές ήταν μη τέλειος αθηναίος πολίτης. Η μητέρα του ήταν Θρακιώτισσα, άρα βάρβαρη για τη νομοθεσία των Αθηνών, πιθανόν υπηρέτρια στο σπίτι του πατέρα του Θεμιστοκλή. Οι Θρακιώτισσες εκείνη την εποχή ήταν ένα είδος Φιλιππινέζες!
Ο Θεμιστοκλής όμως, όταν ψηφίστηκε στρατηγός- αυτοκράτωρ, πέρασε νόμο στη Βουλή και έδωσε την ιδιότητα του αθηναίου πολίτη σε όλους τους ομοίους του, με αποτέλεσμα να διπλασιαστεί το εκλογικό σώμα του Αστεως.
Ο εγγυητής της νεοελληνικής ταυτότητας, αφού το έπος του καθορίζει και την αρχή και το κύρος της νεοελληνικής γλωσσικής και ιστορικής συνείδησης; Ο Διγενής Ακρίτας, θα έπρεπε να απορριφθεί από την ανάλογη επιτροπή ιθαγένειας ως τέκνο μεικτού γάμου, αφού κατά την παράδοση και τη βιογραφία του ήταν γιος εμίρη και βυζαντινής αρχόντισσας, δηλαδή είχε πατέρα Αραβα και μουσουλμάνο!
Ο άγιος και μέγας ποιητής της Εκκλησίας, ο Ρωμανός ο Μελωδός, ήταν αποδεδειγμένα Σύρος, εκχριστιανισθείς, και νομίζω αναμφισβήτητα έγραψε την ιδιοφυέστερη ποίηση του καιρού του, σε Ανατολή και Δύση, στα ελληνικά, πράγμα που δεν θα τον βοηθούσε να λάβει την ιθαγένεια, αφού εξ αίματος ήταν αλλοδαπός παρίας. Και για να επιστρέψω στο παρελθόν διάσημων γραφιάδων στα ελληνικά, παρίας θα είχε κηρυχθεί και ο παραμυθάς Αίσωπος, αφού ο δόλιος ήταν αιχμάλωτος Ανατολίτης.
Ο Λουκιανός ήταν Εβραίος .Αυτό το σπινθηροβόλο πνεύμα που το ανατρεπτικό και συχνά βλάσφημο χιούμορ του συγγένευε περισσότερο με τον Αριστοφάνη, έγραψε βέβαια βέβηλα σατιρικά αριστουργήματα σε αξιοζήλευτα ελληνικά, αλλά ανίκανα να του χαρίσουν αναδρομικά ένα ελληνικό πιστοποιητικό ιθαγένειας και διαβατηρίου. Εχετε δει ποτέ την ιδιόχειρη υπογραφή του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού; D. Salomon υπογράφει. Χριστιανός σίγουρα αλλά η κρητική καταγωγή του και η αίσθηση που είχε για την οικογενειακή του ιστορία σαφώς παραπέμπουν σε εκχριστιανισθέντες εβραίους της μεγαλονήσου. Αναδρομικά λοιπόν ούτε η ελληνική του ποίηση τον έσωζε ούτε ο ρητός χριστιανισμός του, αφού το «δίκαιο του αίματος» πιθανόν θα απαιτούσε πληθώρα πιστοποιήσεων και ενστάσεις πατριδοφυλάκων.
Και με δεδομένο το κριτήριο της πίστεως να μην λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, αφού θα έδινε το δικαίωμα ιθαγένειας σε χιλιάδες όχι απλώς χριστιανούς αλλά ορθόδοξους Ρώσους, Βούλγαρους, Ρουμάνους κ.τ.λ. σε αναδρομική ισχύ του γνωστού σκεπτικού του ΣτΕ, δεν θα ελάμβαναν την ελληνική ιθαγένεια μια μεγάλη σειρά αλβανόφωνων χριστιανών. Εκτός λίστας λοιπόν ο Κουντουριώτης και ο προεστός και ο απόγονός του στον 20ό αιώνα πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Εκτός λίστας η Μπουμπουλίνα και μια σειρά από σπετσιώτες καπεταναίους και εμπόρους. Εκτός λίστας και μια ολόκληρη φάρα, οι Τζαβελλαίοι, και βέβαια ο σεμνότερος όλων και τιμιότερος καπετάνιος, ο Μάρκος Μπότσαρης. Ολοι αυτοί εκτός των άλλων αρνητικών κριτηρίων δεν ομιλούσαν καν ελληνικά. Ο Μάρκος Μπότσαρης, μάλιστα, δεν είναι στους πολλούς γνωστό, ήταν και μουσουλμάνος, στάλθηκε από την εύπορη σουλιώτικη φαμίλια του να μάθει γράμματα στα Επτάνησα και αμούστακο παιδί συνέταξε αλβανοελληνικό λεξικό!...
Το σκεπτικό της απόφασης, αναφέρει μεταξύ άλλων, οτι «η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στις εκλογές της Τ.Α. (μπορεί να γίνει) μόνον από τους έχοντες δικαίωμα ψήφου Έλληνες πολίτες ή ελληνικής συνειδήσεως» και ότι η συμμετοχή των μεταναστών είναι αντισυνταγματική (άρθρα 1, 52 και 102 του Συντάγματος), καθότι οι δημοτικές εκλογές έχουν «πολιτικό χαρακτήρα εν όψει των αρμοδιοτήτων που ασκούν οι οργανισμοί αυτοί (ΟΤΑ), αλλά και διότι η εκλογή αυτή ανάγεται στην πολιτική ζωή της χώρας».
Μα δεν γνωρίζουν ότι η Ελλάδα ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και συνεπώς έχουν δικαίωμα να ψηφίζουν στις αυτοδιοικητικές εκλογές και οι Γερμανοί, Ολλανδοί, και λοιποί… μη Ελληνες που ζουν στην χώρα μας;
Είναι φανερό ότι εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μία νομική ερμηνεία του Συντάγματος, αλλά με μια ιδεολογική ερμηνεία της έννοιας του έθνους. Αυτή η ιδεολογική ερμηνεία παραπέμπει σε έναν κεκαλυμένο εθνικό ρατσισμό.
Στη σύγχρονη εποχή οι βιολογικές αντιλήψεις για τις φυλές ως διακριτές ενότητες (βικτωριανή ευγονική, αμερικανικές θεωρίες για τους μαύρους, φασισμός) έχουν καταρρεύσει. Είναι πλέον γενικά παραδεκτό ότι η φυλή δεν είναι βιολογική (γενετική) κατηγορία αλλά ιδεολογικό κατασκεύασμα. Ο εκσυγχρονισμένος ρατσισμός έχει αποστασιοποιηθεί από τις ιδέες βιολογικής ανωτερότητας - κατωτερότητας και επιχειρεί να ορίσει τη φυλή ως πολιτισμική ενότητα που συνδέεται με το έθνος και την εθνική ταυτότητα. Κατασκευάζει και υπερασπίζεται μια εικόνα εθνικού πολιτισμού που είναι ομοιογενής, άσπιλος, διαχρονικός, αλλά ταυτόχρονα και επισφαλής.
Όμως αυτή η πολιτισμική ενότητα είναι φαντασιακή.
Οι μεν φυλές είναι βιολογικά υβρίδια, τα δε έθνη είναι πολιτισμικά υβρίδια. Τα σύγχρονα έθνη συγκροτήθηκαν από ανόμοιους πολιτισμούς που ενοποιήθηκαν μέσα από μια μακρόχρονη όσμωση των πολιτισμικών τους διαφορών.
Ταυτόχρονα η παγκοσμιοποίηση προκαλεί νέες πολιτισμικές συναντήσεις αλλά και συγκρούσεις που υπερβαίνουν το εθνικό πολιτισμικό καταφύγιο (συν τοις άλλοις και με τη μετανάστευση). Η κοινωνία διαμορφώνεται πολυπολιτισμικά.
Αυτά διδάσκει η επιστήμη της Ιστορίας…
Η επιστήμη της Ζωολογίας περιλαμβάνει όρους όπως "καθαρόαιμο άλογο", "ημίαιμο σκυλί", "υβρίδιο, μουλάρι".
Για τους ανθρώπους "καθαρότητα γενετική" έχουν σαν σημαία τους ο ναζισμός, και οι… νοσταλγοί του, ο οποίος εξόντωσε εκατοντάδες χιλιάδες ψυχές, που το μόνο τους "έγκλημα" ήταν ότι δεν πληρούσαν τις ρατσιστικές προδιαγραφές του Χίτλερ, καθόσον δεν ήσαν μέλη της ΑΡΕΙΑΣ ΦΥΛΗΣ, των καθαρόαιμων, δήθεν, Γερμανών, που έπρεπε να είναι ξανθοί, ψηλοί με γαλανά μάτια, ενώ ο ίδιος ο Φύρερ ήταν κοντός, μελαχρινός με μαύρα μάτια!..
Στις σύγχρονες Δημοκρατικές κοινωνίες τέτοιοι διαχωρισμοί δεν έχουν θέση.
