default-image

Η τραγωγίδα της αυτοδιοίκησης

Απόψεις
Η τραγωγίδα της αυτοδιοίκησης

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στην σύντομη παρέμβασή μου στο προηγούμενο το πρώτο και μόνο τακτικό συνέδριό μας, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας μας, το οποίο πραγματοποιήθηκε αρκετά κοντά στη λήξη της θητείας μας, είπα ότι μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως «προγραμματικό και απολογιστικό», ενδεχομένως δε και «επιμνημόσυνη δέηση» της αυτοδιοίκησης, αν δεν απαντούσαμε, τόσο εμείς και κυρίως οι τότε κυβερνώντες, στο υπαρξιακό ερώτημα «Αυτοδιοίκηση, ναι ή όχι» και αν ναι, απόδειξη τώρα (τότε).

του Ευριπίδη Κουκιαδάκη*

Α. Αξιολόγηση της Διοικητικής Μεταρρύθμισης με φόντο την κρίση

Το δεύτερο συνέδριό μας, το οποίο πραγματοποιείται τουλάχιστον έγκαιρα, μπορεί να εξελιχθεί σε επίσκεψη συμπαράστασης στην όμορφη Λευκάδα που δοκιμάζεται για δεύτερη φορά σε σύντομο χρονικό διάστημα από τους σεισμούς.

Παρά το ότι ο ελάχιστος χρόνος που έχουμε στη διάθεσή μας, δεν μας επιτρέπει να καταθέσουμε ολοκληρωμένα τις απόψεις και τις προτάσεις μας και να αξιολογήσουμε αξιόπιστα και με επάρκεια την πορεία του θεσμού, ιδίως δε αν ληφθεί υπόψη ότι στο διάστημα που μεσολάβησε, η αυτοδιοίκηση υπέστη μια σειρά από επιθέσεις και ήττες, προσωπικά εξακολουθώ να είμαι αισιόδοξος για τις αντοχές, τις δυνατότητες και τις προοπτικές του θεσμού.

Η αισιοδοξία μου δε αυτή προέρχεται κυρίως από το γεγονός ότι διατηρούμε ακόμη μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας μας, ως θεσμός και ως φυσικά πρόσωπα, στις μικρές ιδιαίτερα κοινωνίες, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται από την εκάστοτε κυβέρνηση, δυστυχώς όμως και από τα κόμματα της εκάστοτε αντιπολίτευσης να ενταχθούμε στο κάδρο της διαφθοράς, της αναποτελεσματικότητας, της σπατάλης ή αδιαφανούς διαχείρισης με την επιλεκτική και αποσπασματική χρήση και προβολή των εκθέσεων διαφόρων ελεγκτικών μηχανισμών και ανεξάρτητων αρχών, με τις οποίες τροφοδοτούν με «γαργαλιστικά» περιστατικά τις πρωινές εκπομπές και όχι μόνον, ακόμη και της δημόσιας τηλεόρασης.

Αν και οι Περιφέρειες δεν περιλαμβάνονται στις εκθέσεις αυτές (τουλάχιστον δεν υπέπεσαν στην αντίληψή μου τέτοιες αναφορές) η γενικευμένη επίθεση στην αυτοδιοίκηση, με ένα κοινό που δοκιμάζεται από την κρίση και μας βλέπει «όλους ίδιους», έτοιμο να δεχθεί ό,τι έντεχνα του σερβίρεται, δύσκολα και με μεγάλη προσπάθεια θα αποφύγουμε εν τέλει την ισοπέδωση.

Τα κόμματα που κυβερνούν ή κυβέρνησαν με διαφορετική αφετηρία το καθένα, αποχρώσεις και μικρές διαφοροποιήσεις στη συμπεριφορά τους, αποδεικνύουν καθημερινά ότι δεν εμπιστεύονται, δεν «αγαπούν» την αυτοδιοίκηση. Οι προγραμματικές τους θέσεις, βρίσκονται σε πλήρη αναντιστοιχία με την κυβερνητική τους πρακτική.

Με αφορμή, ή καλύτερα άλλοθι την οικονομική κρίση, εξαθλιώνουν και απαξιώνουν, όχι μόνο τα πρόσωπα που υπηρετούν την αυτοδιοίκηση, αλλά τον ίδιο το θεσμό, που καλείται να εξυπηρετήσει τους πολίτες και να αναλάβει αναπτυξιακές πρωτοβουλίες χωρίς επαρκείς πόρους, μέσα και προσωπικό, καταλύοντας έτσι, τόσο τη διοικητική όσο και την οικονομική αυτοτέλεια της αυτοδιοίκησης.

Δεν είναι στις προθέσεις μου να κάνω κριτική στην πολιτική των κομμάτων, έτσι, οι αναφορές μου στις συμπεριφορές και τις πρακτικές τους γίνονται για να αναδείξω το μέγεθος του προβλήματος, τα αίτια που το προκαλούν για να καταλήξω σε προτάσεις για την αντιμετώπισή του, άλλωστε η πρόχειρη αυτή ανάλυση, αναφέρεται και στον κομματικό και πολιτικό χώρο που προέρχομαι και από τον οποίο είχα και έχω περισσότερες απαιτήσεις, ακριβώς γι'αυτό το λόγο, ιδιαίτερα μάλιστα σήμερα γιατί η πρόεδρός του η οποία συνέβαλλε αποφασιστικά στην μετεξέλιξη και ισχυροποίηση των αυτοδιοικητικών θεσμών ως πρόεδρος της ΕΝΑΕ κυρίως, αλλά και ως αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Η Ν.Δ. είναι γνωστό σε όλους μας ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν πίστευε στην αυτοδιοίκηση, γι'αυτό άλλωστε ποτέ δεν ψήφισε τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που προηγήθηκαν του «Καλλικράτη» δεν ανέλαβε καμία μεγάλη μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία κατά την περίοδο που κυβέρνησε τη χώρα, πλην κάποιων οριακών θετικών μικροδιευθετήσεων οι οποίες έγιναν κατά την περίοδο 2004-2009 με Υπουργό Εσωτερικών τον σημερινό πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος και με την ιδιότητα του καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου συνέβαλε στη συνταγματική κατοχύρωση του θεσμού, με τις απόψεις που διατύπωσε ως εκπρόσωπος της Ν.Δ. στο θεματικό συνέδριο της ΕΝΑΕ στο Ηράκλειο, ένα ιστορικό θεματικό συνέδριο, το οποίο έβαλε τις βάσεις για τη θεσμική «θωράκιση» της αυτοδιοίκησης, που δυστυχώς απεδείχθη αναποτελεσματική, εξ ου και τα εισαγωγικά στη λέξη θωράκιση, λόγω  των ανατροπών που επήλθαν λόγω της κρίσης, κυρίως όμως με αφορμή την κρίση, όπως θα τεκμηριώσω στη συνέχεια.

 Υπερασπίσθηκε με πάθος τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, αρνούμενη δογματικά την μετεξέλιξή της σε Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Εντέλει αν και υποχρεώθηκε κάτω από την πίεση της κοινωνίας και των στελεχών της στην αυτοδιοίκηση να αποδεχθεί την μετεξέλιξη της Ν.Α. σε Περιφερειακή, επειδή δεν το πίστεψε ποτέ πραγματικά και ουσιαστικά, όχι μόνο δεν ψήφισε τον «Καλλικράτη», αλλά και εκμεταλλευόμενη την ηθική, πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση, απαξίωσε και εξαθλίωσε οικονομικά τους Δήμους και τις Περιφέρειες. Έτσι, είναι απολύτως συνεπής με τις ιδεολογικές και πολιτικές της αγκυλώσεις, απολύτως όμως ασυνεπής με τις προγραμματικές της δεσμεύσεις.

Το ΠΑΣΟΚ το οποίο έχει ταυτισθεί με όλες μικρές ή μεγάλες διοικητικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες σε διακηρυκτικό τουλάχιστον επίπεδο κινήθηκαν κατά κανόνα προς τη σωστή κατεύθυνση, εμφανίσθηκε στο στάδιο της υλοποίησης διστακτικό, ανακόλουθο και εν πολλοίς «μετανοιωμένο».

Τα κόμματα της παραδοσιακής αριστεράς τέλος, ιδίως με τα στελέχη τους, στα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια, καταγγέλλουν τον «Καλλικράτη» ως «μνημονιακή» επιλογή, τα στελέχη της αυτοδιοίκησης που δεν συμφωνούν με τις απόψεις τους ως προέκταση των κομμάτων που κυβέρνησαν στο παρελθόν και έτσι πολύ απλά «καθαρίζουν» και καθορίζουν τη θέση τους για έναν θεσμό που υπήρξε διαχρονική απαίτηση του αυτοδιοικητικού κινήματος, σταθερό πρόταγμα της ανανεωτικής τουλάχιστον αριστεράς και απαίτηση της ίδιας της κοινωνίας.

Έτσι, ενώ κανένα από τα κόμματα που εκπροσωπούνται στη βουλή δεν ασχολείται και δεν προτείνει την ισχυροποίηση της αυτοδιοίκησης, όποια και όσα δεν πίστεψαν ποτέ ή άλλαξαν γνώμη, καταβάλλουν «συγκινητικές» προσπάθειες για την υπονόμευση των δεκατριών «μικρών τοπικών κυβερνήσεων και πρωθυπουργών».

Το δεύτερο τακτικό Συνέδριό μας συνεπώς, μπορεί να μετεξελιχθεί σε «επιμνημόσυνη δέηση» υπέρ της αναπαύσεως των ισχυρών δήμων και των ισχυρότερων περιφερειών, αν όλοι εμείς δεν θέσουμε με σαφήνεια, καθαρότητα και θα πρόσθετα με ομοφωνία - παρά τις πολλές επιμέρους διαφορές μας - κυρίως προς τους πολιτικούς αρχηγούς των κομμάτων που συγκροτούν τον κυβερνητικό συνασπισμό ένα και μόνο ερώτημα: Αυτοδιοίκηση ναι ή ου και αν ναι, απόδειξη τώρα, με συγκεκριμένες ενέργειες όπως την κατάργηση όλων των διατάξεων που αφαίρεσαν ή υπονόμευσαν αρμοδιότητες της αυτοδιοίκησης, ανέβαλλαν την μεταφορά αρμοδιοτήτων από την κεντρική διοίκηση στην αυτοδιοίκηση, κυρίως όμως την άμεση απόδοση των παρακρατημένων ΚΑΠ (υπεξαιρεθέντων κατά τη δόκιμη και προσφιλή έκφραση των κομμάτων της εκάστοτε αντιπολίτευσης), αναθεώρηση του ΣΕΣ με γενναία ενίσχυση των Π.Ε.Π., ανασχεδιασμό των Π.Ε.Π. με δεσμευτικές αποφάσεις των Περιφερειακών Συμβουλίων, για να ανασάνει η Αυτοδιοίκηση και να αναδείξει τον αναπτυξιακό και κοινωνικό της ρόλο, ώστε να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, να αναπτύξει και να στηρίξει κοινωνικές δομές, που μπορούν να ανακουφίσουν τους ανέργους, τους νεόπτωχους, τους κοινωνικά αποκλεισμένους, για να αντιμετωπισθεί η ανθρωπιστική κρίση η οποία μπορεί να λειτουργήσει ως ντόμινο, όχι μόνο για τις χώρες του δοκιμαζόμενου νότου, αλλά και για τις θεωρούμενες ισχυρές οικονομίες και κοινωνίες του Βορρά.

Η ηγεσία της Ε.Ε., παρά τις επισημάνσεις και την αυτοκριτική ακόμη και του Δ.Ν.Τ., δεν μπορεί ή δεν θέλει να αντιληφθεί το μέγεθος του κινδύνου, ενώ η κυβερνητική πλειοψηφία αδυνατεί να αντιληφθεί ότι η αυτοδιοίκηση με όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, όντας κοντά στον πολίτη, αποτελεί το τελευταίο ανάχωμα στο τσουνάμι της ανθρωπιστικής κρίσης και των ανεξέλεγκτων συγκρούσεων, ιδίως στις μεγάλες πόλεις, όπου εμφανίζονται κατοχικά και μετακατοχικά φαινόμενα.

Το κίνημα «δεν πληρώνω» του παρελθόντος μετεξελίχθηκε σε «δεν πληρώνω γιατί δεν έχω». Οι αισιόδοξες, βάσιμες ενδεχομένως, προβλέψεις του κ. Στουρνάρα και της κυβέρνησης είναι χρήσιμες για την επάνοδό μας στις αγορές, την ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος, την σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας, την άρση των απαγορεύσεων αλλά δεν δίδουν άμεση λύση στην ανθρωπιστική κρίση. Η αυτοδιοίκηση πρέπει να θωρακισθεί θεσμικά και οικονομικά ώστε να μπορεί να αναπτύξει με διαφάνεια, ευαισθησία απέναντι στους πολίτες και αποτελεσματικότητα δίκτυα κοινωνικής προστασίας, βασισμένα ασφαλώς στην αλληλεγγύη και τη συμμετοχή των πολιτών, αλλά κυρίως εξασφαλισμένα με τη διάθεση μέρους των ΚΑΠ και του ΣΕΣ.

Τα κοινωνικά παντοπωλεία, φαρμακεία, φροντιστήρια κλπ. αποτελούν καλές μεν πρακτικές, αλλά η αποτελεσματικότητά τους είναι τουλάχιστον συζητήσιμη χωρίς την παραπέρα ανάπτυξη και οικονομική στήριξή τους.

Μελέτησα προσεκτικά τις εισηγήσεις, κάθε μια από τις οποίες θα μπορούσε να είναι μοναδικό θέμα ενός εξειδικευμένου, θεματικού συνεδρίου, κάλυψαν με επάρκεια και μάλιστα χωρίς πολλές επικαλύψεις, όλα τα θεματικά πεδία, μας βοηθούν να διατυπώσουμε μια άριστη απόφαση - πλαίσιο για τις πολιτικές που πρέπει να ακολουθήσουμε στο μέλλον. Αν δεν απαντηθεί όμως το ερώτημα που έθεσα στην αρχή της παρέμβασής μου αν δεν σταθούμε στο υπαρξιακό ερώτημα "θέλουν (θέλουμε) αυτοδιοίκηση, αν ναι απόδειξη τώρα", αλλά και στη δική μας ευθύνη, προσωπική και συλλογική, όχι μόνο γιατί δεν αντιδράσαμε ή αντιδράσαμε χλιαρά στις επιθέσεις που δεχθήκαμε.

Δεν προσφύγαμε και δεν στηριχθήκαμε όσο μπορούσαμε και οφείλαμε στις δυνάμεις της κοινωνίας, όχι ασφαλώς υιοθετώντας άκριτα και αβασάνιστα τα αιτήματα, δίκαια ή υπερβολικά κάθε κοινωνικής ομάδας, αλλά αναδεικνύοντας την πολιτική μας αυτονομία, τη διοικητική και λειτουργική μας αυτοτέλεια, διεκδικώντας ταυτόχρονα - δεν είναι ώρα να μιλήσουμε - για οικονομική αυτονομία με τη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος - την οικονομική μας «αυτοτέλεια» με την άμεση απόδοση των ΚΑΠ και την ενίσχυση των Π.Ε.Π.

Όχι μόνο δεν απευθυνθήκαμε - δεν έλειψαν και οι εξαιρέσεις- στην κοινωνία, αλλά και δεν στηριχθήκαμε στα συλλογικά μας όργανα και στους εκλεγμένους Περιφερειακούς Συμβούλους, η απαξίωση των οποίων δεν αποτελεί προσωπικό πρόβλημα των ίδιων, αλλά σημαντικό δημοκρατικό και θεσμικό έλλειμμα, που επιτείνει και διευκολύνει την απαξίωση του θεσμού και στρώνει το χαλί για να περάσουν οι σύγχρονοι «Ναπολέοντες».

Όλοι μας πιστεύω ότι γινόμαστε αποδέκτες του προβληματισμού των Περιφερειακών Συμβούλων, οι οποίοι, ανυποψίαστοι και με πολλές ελπίδες και προσδοκίες συμμετείχαν στην εκλογική διαδικασία και ήδη αρκετοί από αυτούς σκέφτονται να ιδιωτεύσουν ή ιδιώτευσαν γιατί διαψεύστηκαν οι προσδοκίες τους.

Η αναβάθμιση του ρόλου του Περιφερειακού Συμβουλίου είναι κυρίως δική μας ευθύνη και μπορεί να βελτιωθεί κατά κύριο λόγο με την λειτουργία των συλλογικών οργάνων της αυτοδιοίκησης (Π.Σ. των Επιτροπών αποφασιστικών και εισηγητικών, της εκτελεστικής επιτροπής, των παρατάξεων κλπ.)

Η εκλογή των αντιπεριφερειαρχών με άμεση καθολική ψηφοφορία, η συλλογική λειτουργία των παρατάξεων, η λειτουργία της Εκτελεστικής Επιτροπής η διαπαραταξική σύνθεση του Προεδρείου αποτελούν δειλά πλην σημαντικά βήματα στην κατεύθυνση αυτή, όμως δεν αντιμετώπισαν με επάρκεια το πρόβλημα.

Β. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Με τον ν. 3852/2010 δεν ολοκληρώνεται η περιφερειακή συγκρότηση της χώρας, κυρίως γιατί με τη νέα αρχιτεκτονική της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης δεν ολοκληρώθηκε η διοικητική, οικονομική και θεσμική συγκρότηση των Δήμων. Δηλαδή, γιατί πιο απλά με τον Καλλικράτη δεν δημιουργήθηκαν οι ισχυροί Δήμοι που θα μπορούσαν να ασκήσουν τις αρμοδιότητες των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, έτσι, δεν ολοκληρώθηκε αυτό που αποφασίστηκε ομόφωνα στα συνέδρια της ΕΝΑΕ η μετεξέλιξη της Νομαρχιακής σε Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση.  

Είμαι από αυτούς που πίστευαν και πιστεύουν ότι η περιφερειακή συγκρότηση της χώρας ολοκληρώνεται με την επιτελική λειτουργία του κράτους, που παραπέμφθηκε στην «τροποποίηση του Συντάγματος», τον Καλλικράτη δύο (2) στους Δήμους και τις Περιφέρειες.

Οι προηγούμενες διατάξεις αποδείχθηκαν ατελέσφορες, για δύο κυρίως λόγους, πρώτο τα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης ασχολούνται με δευτερεύοντα θέματα, ο δημοκρατικός προγραμματισμός, κατάκτηση της δεκαετίας του '90, αποτελεί πλέον το συντομότερο ανέκδοτο, οι προϋπολογισμοί μας καταρτίζονται από τις εγκυκλίους του Υπουργείου και τις υποδείξεις του παρατηρητηρίου, ενώ για να εμφανισθούν ισοσκελισμένοι, πρέπει να προβλέψουμε έσοδα από «ληστείες τραπεζών» γιατί δεν μας απέμεινε άλλη δυνατότητα κάλυψης των αναγκών μας από «ίδια έσοδα».

Η σημερινή κυβερνητική πλειοψηφία εξακολουθεί σε διακηρυκτικό επίπεδο να θεωρεί τον «Καλλικράτη» ως αντιμεταρρύθμιση που μας «επιβλήθηκε» λόγω των μνημονίων, έτσι, παρά το ότι δεν προβλέπεται να γίνουν δραματικές αλλαγές στις Περιφέρειες, η παραπέρα αποδυνάμωση των Δήμων, ιδίως με την αύξηση του αριθμού τους, θα επηρεάσει αρνητικά και την ισχυροποίηση της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.

Μέχρι τότε ο νομοθέτης επεφύλαξε στις Περιφερειακές Ενότητες και στους άμεσα εκλεγμένους Αντιπεριφερειάρχες ένα ιδιαίτερο ρόλο, δεν είναι για παράδειγμα τυχαίο ότι οι Π.Ε. έχουν δικό τους προϋπολογισμό και οι αντίστοιχοι αντιπεριφερειάρχες αρμοδιότητες παραχωρημένες από το νόμο και όχι από τους Περιφερειάρχες (π.χ. την ευθύνη της πολιτικής προστασίας, την εκτέλεση όχι μόνο των αποφάσεων του Περιφερειάρχη αλλά και του Περιφερειακού Συμβουλίου που αφορούν την Περιφερειακή Ενότητα κλπ.)

      Με τις ρυθμίσεις αυτές επιδιώκεται η διατήρηση της ιδιότυπης «νομικής» οντότητας των Π.Ε., διατηρείται η «εκπροσώπηση» των πρώην νομών με την άμεση εκλογή των αντιπεριφερειαρχών των Π.Ε., όχι για να διασπάται η ενότητα της Περιφέρειας, αλλά για να επιτυγχάνεται με τη συλλογική λειτουργία της εκτελεστικής επιτροπής στην οποία συντίθενται οι διαφορετικές απόψεις, η πραγματική και ουσιαστική ενοποίηση των περιφερειών και η άρση των τοπικών αντιθέσεων.

Ο Καλλικράτης δεν θέλει τους αντιπεριφερειάρχες των Π.Ε. «Νομάρχες», ούτε όμως και  «βοηθούς εκπληρώσεως», αμέτοχους στον σχεδιασμό και στη συλλογική λήψη αποφάσεων.

Ο «Καλλικράτης» βασίζεται στην αρχή «σχεδιασμός και προγραμματισμός» της ανάπτυξης στην περιφέρεια και υλοποίηση στο «νομό» (περιφερειακές ενότητες).

Ακόμη με την άμεση εκλογή των αντιπεριφερειαρχών, τις διατάξεις που προβλέπουν τη συλλογική, δημοκρατική λειτουργία των παρατάξεων, τη συμμετοχή των παρατάξεων της μειοψηφίας στο Προεδρείο, τη συγκρότηση και λειτουργία θεματικών επιτροπών, με αποφασιστικές αρμοδιότητες κλπ. εκφράζεται η θέληση του νομοθέτη για συλλογική δράση της εκτελεστικής εξουσίας της Περιφέρειας, που στο σημείο αυτό αντιμετωπίζεται διαφορετικά από την εκτελεστική εξουσία των Δήμων, όπου διατηρείται σε μεγαλύτερο βαθμό η ενός ανδρός (ή και γυναικός) αρχή. Οι περιφέρειες ως αναπτυξιακές, διοικητικές και προγραμματικές οντότητες είναι πολύ ισχυρότερες των δήμων γι'αυτό και ο νομοθέτης, παρά τον κυρίαρχο ρόλο που αναγνωρίζει στους περιφερειάρχες, ταυτόχρονα, με την άμεση εκλογή των αντιπεριφερειαρχών, επιδιώκει και κατά κάποιο τρόπο αντιμετωπίζει την παντοδυναμία των μονοπρόσωπων οργάνων, αυτό που χαρακτηρίζαμε ομόφωνα σε όλα τα συνέδρια της αυτοδιοίκησης «δημαρχονομαρχοκεντρικό» σύστημα.

Η συγκατοίκηση ιδίως σε μεγάλες περιφέρειες πολλών ισχυρών κατά κανόνα προσωπικοτήτων άμεσα εκλεγμένων και νομιμοποιημένων, δεν είναι εύκολη υπόθεση, αποτελεί «καθολικό γάμο» που λύεται μόνο με τον «θάνατο» (τη λήξη της θητείας, την παραίτηση ή την αφαίρεση αρμοδιοτήτων).

Η δυσκολία αυτή αντιμετωπίζεται μόνο με τη συλλογικότητα, την ενιαία αντίληψη, το κοινό όραμα και τον απόλυτο σεβασμό στο θεσμικό ρόλο καθενός. Καμία διάταξη νόμου δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις ιδιαιτερότητές μας, είναι όμως αναγκαία η θέσπιση διατάξεων που ρυθμίζουν και αναδεικνύουν το ρόλο των προσώπων και των οργάνων, συλλογικών ή μονοπρόσωπων.

Οι υφιστάμενες ρυθμίσεις απεδείχθησαν ατελέσφορες, έτσι, αν πραγματικά είμαστε προσηλωμένοι στις αξίες της συνεργασίας, της συλλογικότητας, της δημοκρατικής λειτουργίας, της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας, οφείλουμε να προβληματισθούμε και να προτείνουμε αξιόπιστες θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα υπηρετούν αποτελεσματικά τις προηγούμενες αρχές.

Έχει αποδειχθεί κατά την άποψή μου ότι η μονοπαραταξιακή αυτοδυναμία ενισχύει την «ενός ανδρός αρχή», γι'αυτό κατέληξα στο συμπέρασμα ότι απαιτούνται ευρύτερες συνεργασίες, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Η καθιέρωση της απλής (ανόθευτης) αναλογικής, χωρίς το μπόνους των 50 εδρών στο πρώτο κόμμα στις βουλευτικές εκλογές και του 60% των συμβούλων στην πρώτη παράταξη των αυτοδιοικητικών εκλογών ευνοεί το διάλογο, τη συλλογικότητα, τη συμμετοχή, τη διαφάνεια, τον δημοκρατικό προγραμματισμό, την εξοικονόμηση και την αξιοποίηση πόρων, αναδεικνύει και δικαιώνει τη λειτουργία των θεσμών της αυτοδιοίκησης.

Όσοι υποστηρίζουν τη διατήρηση του σημερινού εκλογικού συστήματος, παρά τις αποδεδειγμένες παθογένειές του, προτάσσουν ως αντεπιχείρημα την αδυναμία «κυβερνησιμότητας», δέχομαι ότι η αγωνία τους είναι πραγματική και ειλικρινής παρά ταύτα πιστεύω βαθύτατα ότι ιδίως στην αυτοδιοίκηση, η οποία λειτουργεί πιο κοντά στον πολίτη, καθένας από μας ζει και δραστηριοποιείται ανάμεσα στους πολίτες, οι συνεργασίες είναι πιο εύκολες και οι μεγάλες πλειοψηφίες που διαμορφώνονται κατά τη λήψη των αποφάσεων στα όργανα της αυτοδιοίκησης, όταν ιδίως οι εισηγήσεις είναι τεκμηριωμένες αποτελούν την πλέον πειστική απάντηση σε όσους έχουν επιφυλάξεις για τη δυνατότητα «κυβερνησιμότητας».

Γ. Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ

Οι Δήμοι, σχεδόν όλοι, αδυνατούν από καιρό να ανταποκριθούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις τους, ενώ πολλοί εξ αυτών βρίσκονται υπό επιτήρηση. Οι Περιφέρειες άντεξαν μέχρι σήμερα, παρά τις δραματικές περικοπές που υπέστησαν. Όπως όμως προκύπτει από την σκληρή γλώσσα των αριθμών, όλες οι Περιφέρειες (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) δυσκολεύονται να πληρώνουν τις λειτουργικές τους δαπάνες (ενοίκια, τηλέφωνα, νερά, φώτα, γραφικές ύλες κλπ.) αν και δεν έχουν ακόμη χρέη προς ιδιώτες, οργανισμούς κοινής ωφελείας ή τράπεζες.

Οι πόροι των περιφερειών προέρχονται από τον Φ.Π.Α. (4% αυτού), τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων (2,4%), τα τέλη μεταβίβασης οχημάτων, τα οποία έχουν εξανεμισθεί λόγω της κρίσης, και τα πρόστιμα που επιβάλλονται από τις περιφέρειες, τα οποία είναι ασήμαντα ούτως ή άλλως αλλά και δεν εισπράττονται γιατί οι οφειλέτες αδυνατούν να τα καταβάλλουν. Ενδεικτικά και μόνον επισημαίνω:

?      Το 2011, πρώτο έτος της κρίσης και του πρώτου μνημονίου και της λειτουργίας της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, οι ΚΑΠ των Περιφερειών για λειτουργικές δαπάνες ανήλθαν στα 120.483.789 € το χρόνο ή 10.042.000 € το μήνα, το 2012 σε 86.933.788 € το χρόνο ή 7.241.666 € τον μήνα, το πρώτο πεντάμηνο του 2013 σε 37.097.106 € ή σε 7.400.000 € περίπου το μήνα.

Το 2011 διετέθησαν 223.474.048 € γι      α επενδύσεις, το 2012 13.843.510 € το 2013, 2014 και 2015 το «κοντέρ» μηδενίστηκε, ενώ μειώθηκαν ακόμα περισσότερο οι ΚΑΠ για λειτουργικές δαπάνες ή ανελαστικές μεταβιβαστικές πληρωμές.

Για τη μεταφορά των μαθητών διετέθησαν το 2011 83.790.000 €, το 2012 59.020.149 €, δηλ. 24.070.020 € λιγότερα.

?      Το σύνολο των ΚΑΠ των Περιφερειών (λειτουργικών, επενδυτικών κλπ) διαμορφώθηκε στα 521.600.095 € το 2011, 174.118.469 € το 2012 και στα 74.281.517 € το πρώτο πεντάμηνο του 2013.    

Το 2012 τα έσοδα του Κράτους α) από τον Φ.Π.Α. ανήλθαν σε 13.844 δις Ευρώ από τα οποία όφειλε να αποδώσει το 4% δηλ. 553.760 εκατομμύρια Ευρώ, β) από το φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων σε 11.105 δισ. Ευρώ από τα οποία όφειλε να αποδώσει 266.520 εκατομμύρια Ευρώ (11.105 x 2,4% : 266.520). Δηλαδή, το έτος 2012 οι θεσμοθετημένοι και συνταγματικά κατοχυρωμένοι πόροι των περιφερειών, παρά την κρίση, ανήλθαν σε 820.380 εκατομμύρια Ευρώ. Απ'αυτά, 350.000 περίπου εκατομμύρια διετέθησαν απευθείας για την μισθοδοσία του προσωπικού και 108.196.720 ευρώ ως τακτική επιχορήγηση (88.694019,44 Ευρώ για λειτουργικές δαπάνες, 13.843.510 Ευρώ για επενδύσεις και 5.659.190 Ευρώ για αντιμισθίες). Δηλαδή συνολικά το έτος 2012, οι περιφέρειες έλαβαν συνολικά το ποσό των 458.196.000 Ευρώ αντί του οφειλομένου ποσού των 820.380.000 Ευρώ, δηλ. τα παρακρατηθέντα (υπεξαιρεθέντα) μόνο για το 2012 ανέρχονται στο ποσό των 362.184.000 Ευρώ.

Από τις τακτικές επιχορηγήσεις (ΚΑΠ) καλούμαστε να καταβάλλουμε το διατροφικό επίδομα στους νεφροπαθείς, (υποχρέωση του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας), τις δαπάνες δακοκτονίας, (υποχρέωση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο εισπράττει το τέλος δακοκτονίας από τους ελαιοπαραγωγούς, χωρίς να αποδίδεις τα μισθώματα και τις λειτουργικές δαπάνες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, (υποχρέωση του Υπουργείου Παιδείας), τα τέλη φωτισμού και δαπάνες συντήρησης του εθνικού και επαρχιακού δικτύου, για τα οποία οι πολίτες καταβάλλουν τέλη κυκλοφορίας, φόρους στα καύσιμα κλπ. και από 01.01.2014 τις δαπάνες μεταφοράς των μαθητών οι οποίες ανέρχονται ετησίως σε 140.000.000 Ευρώ περίπου, σύμφωνα με την εκτίμηση του Υπουργείου Παιδείας.

Σημειωτέον ότι το ποσό καλύπτεται από τα ΚΑΠ των Περιφερειών, ενώ με τον «Καλλικράτη» είχαν υπολογισθεί ως Δαπάνες των Δήμων.

Σήμερα δεν έχει ιδιαίτερη αξία, αλλά όταν επανέλθουμε στην κανονικότητα και ενδεχομένως θα αποδίδονται όλοι οι οφειλόμενοι ΚΑΠ, το ποσό αυτό θα λείπει από τα ταμεία των Περιφερειών.

Η Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου, με πληθυσμό 305.000 περίπου προβλέπει για το 2016 έσοδα από ΚΑΠ 13.408.586 €, 1.684.917 € για δαπάνες και επενδύσεις, 1.947.666 € για διατροφικό επίδομα νεφροπαθών, 6.856.613 € για μεταφορές μαθητών και 2.919.390 € για δαπάνες δακοκτονίας για 17.500.000 € περίπου ελαιόδεντρα.

Οι δαπάνες μεταφοράς μαθητών ανέρχονται στο ποσό των 7.367.225 €. Οι λειτουργικές δαπάνες ανέρχονται σε 2.801.917 € και οι προβλεπόμενοι ΚΑΠ για λειτουργικές δαπάνες σε 1.384.917 €. Έτσι, καλούμαστε να καλύψουμε από «ίδιους πόρους» 510.612 € για τη μεταφορά των μαθητών, 1.416.000 € για λειτουργικές δαπάνες και 2.135.500 € για παλιές οφειλές του ΟΣΚ, για έργα της Ν.Α. Ηρακλείου, για τα οποία δεν δόθηκε το σύνολο των επιχορηγήσεων.

Με προβλεπόμενα έσοδα από τα τέλη μεταβίβασης οχημάτων 580.000 € (από τα οποία καλύπτονται μόνον οι δαπάνες μεταφοράς των μαθητών). Η Π.Ε. Ηρακλείου γίνεται μέλος του κινήματος «δεν πληρώνω γιατί δεν έχω».

Τα Π.Ε.Π., μειωμένα κατά το ποσό που αντιστοιχούσε στην εθνική συμμετοχή ύστερα από την «επιτυχή» διαπραγμάτευση για την κατάργησή της, δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες των Περιφερειών των ορεινών, των απομεμακρυσμένων και των νησιωτικών ιδίως περιοχών, οι οποίες όχι μόνο στερούνται βασικών υποδομών, αλλά μετά την κατάργηση των ΚΑΠ για επενδύσεις, αδυνατούν να διατηρήσουν λειτουργικές και ασφαλείς τις υφιστάμενες υποδομές.    

Έτσι, οι Περιφέρειες το έτος 2012 με τη συνετή διαχείριση των οικονομικών τους, τον εξορθολογισμό των δαπανών τους και την αξιοποίηση και του τελευταίου Ευρώ, συνεισέφεραν στον περιορισμό του ελλείμματος το ποσό των 362.184.000 Ευρώ. Για το 2013, η εκτιμώμενη αφαίμαξη των πόρων των περιφερειών και κατ'επέκταση η συμβολή στη διαμόρφωση του «πρωτογενούς πλεονάσματος» ξεπέρασε τα 450.000.000 Ευρώ, ποσό όμως που θα λείψει από τις περιφέρειες. Όλοι όσοι έχουμε την ευθύνη της διαχείρισης του προβλήματος θα είμαστε υπόλογοι στους γονείς για τις μεταφορές των μαθητών, στους αγρότες για τις ελλείψεις στο πρόγραμμα δακοκτονίας, στους νεφροπαθείς για την καθυστερημένη καταβολή του ασήμαντου διατροφικού επιδόματος, στους οδηγούς για την κατάσταση του εθνικού και επαρχιακού δικτύου, τον καθαρισμό και τη σήμανσή του, την έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων και παρεμβάσεων, την καταπολέμηση των κουνουπιών, την αδυναμία παροχής υπηρεσιών στους πολίτες, λόγω των ελλείψεων σε μέσα και προσωπικό.

Δ. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΝ.ΠΕ.

Η αναζήτηση του σύγχρονου θεσμικού ρόλου της ΕΝ.ΠΕ. γίνεται καθημερινά πιο επίκαιρη και επιτακτική.

Ως ένωση αυτοτελών διοικητικών ενοτήτων, απευθύνεται τόσο προς τους φορείς της κεντρικής εξουσίας, για τη διασφάλιση της οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας της αυτοδιοίκησης και την απαλλαγή της από τον ασφυκτικό κρατικό παρεμβατισμό, όσο και στις ίδιες τις Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις, προτείνοντας μεθόδους και μέσα για την εκπλήρωση της αποστολής τους.

Η ΕΝ.ΠΕ. σε συνεργασία με την ΚΕΔΕ πρέπει να παρέχουν στους Δήμους και τις Περιφέρειες εξειδικευμένη τεχνική και επιστημονική υποστήριξη.

Όλες σχεδόν οι αντίστοιχες αλλοδαπές Ενώσεις Αυτοδιοίκησης διαθέτουν μηχανισμούς ερευνητικής, επιστημονικής και τεχνικής υποστήριξης, που προϋποθέτει την οργάνωση και στελέχωση των υπηρεσιών της, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο σήμερα, λόγω των ασφυκτικών περιορισμών, που όμως σε πρώτη φάση μπορεί να αντιμετωπισθεί με τη συγκρότηση και λειτουργία επιστημονικών ομάδων εργασίας και των μόνιμων επιτροπών της ΕΝ.ΠΕ.  

Θεωρώ ακόμη ότι είναι αναγκαία η ανάπτυξη τεσσάρων θεμελιακών λειτουργιών της ΕΝ.ΠΕ.,

-      Της έρευνας και μελέτης των θεσμικών, οικονομικών, οργανωτικών και λειτουργικών θεμάτων των Περιφερειών.

Η ίδρυση του πολυσυζητημένου Ινστιτούτου Αυτοδιοίκησης θα συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάδειξη του σύγχρονου ρόλου της Αυτοδιοίκησης,

-      Της διαρκούς επιμόρφωσης του πολιτικού και επιστημονικού προσωπικού των Περιφερειών, σε συνεργασία με την ΚΕ.ΔΕ. και την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης  

-      Της τεχνικής, τεχνολογικής και επιστημονικής στήριξης των Περιφερειών

-      Της ανάπτυξης της συνεργασίας με τις αντίστοιχες αλλοδαπές ενώσεις.

Τα συνέδρια της ΕΝ.ΠΕ. με την σημερινή τους μορφή έχουν κλείσει τον

κύκλο τους, έτσι μάλλον δεν φάνηκε η έλλειψή τους κατά την πρώτη

θητεία μας, αλλά ούτε μπορούμε να γίνουμε σοφότεροι με τη «μονοήμερή» μας στην όμορφη Λευκάδα. Τα θεματικά συνέδρια, αντιθέτως με την αξιοποίηση και εξειδικευμένων επιστημόνων κύρους, θα συμβάλλουν στον αναγκαίο προβληματισμό και διάλογο για την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων.

Τέλος, πρέπει να επισημάνω ότι στα Συνέδρια της ΕΝ.ΠΕ. απουσιάζουν ουσιαστικά (έχουν ελάχιστη συμμετοχή), δεν «συμμετέχουν» ισότιμα οι περιφερειακοί σύμβουλοι, μη μέλη των εκτελεστικών επιτροπών, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία της Διοίκησης της ΕΝ.ΠΕ. αποτελείται από Περιφερειάρχες, υποψήφιοι Περιφερειάρχες που δεν εξελέγησαν και ενίοτε κάποιος Αντιπεριφερειάρχης. Ανάλογο πρόβλημα υπήρχε και στις διοικήσεις της ΕΝΑΕ, όπου τα μέλη των «κυρίαρχων» οργάνων είχαν μειοψηφική παρουσία.

Παρά το ότι τα πολυπρόσωπα συλλογικά όργανα είναι δυσκίνητα, πρέπει να μας προβληματίσει η αύξηση του αριθμού των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ώστε να διευκολυνθεί η συμμετοχή σ'αυτό μεγαλύτερου αριθμού Περιφερειακών Συμβούλων, όχι για να προσθέσουν ένα «τίτλο» στο βιογραφικό τους αλλά γιατί έχοντας περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους από τα μέλη των εκτελεστικών επιτροπών και άλλη οπτική μπορούν να συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη δράση της Διοίκησης της ΕΝ.ΠΕ.

Με αυτές τις σκέψεις προτείνω να συμπεριληφθούν στην απόφαση (ψήφισμα) του Συνεδρίου μας οι παρακάτω διαπιστώσεις - προτάσεις:

Α. Για τα οικονομικά των Περιφερειών:

Οι θεσμοθετημένοι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι με δυσκολία καλύπτουν τις λειτουργικές δαπάνες ιδίως των Περιφερειών που δεν έχουν διοικητήρια, ενώ τα μίζερα προγράμματα δημοσίων επενδύσεων, δεν επαρκούν για να διατηρηθεί στοιχειωδώς βατό το οδικό δίκτυο, οι ΚΑΠ για επενδύσεις έχουν πλήρως εκμηδενισθεί την τελευταία τριετία ενώ ακόμη και οι μεταβιβαστικές πληρωμές (μεταφορές μαθητών, δακοκτονία κλπ) καλύπτονται σε μεγάλο βαθμό από ίδιους πόρους.

Η παρακράτηση (υπεξαίρεση) των θεσμοθετημένων και συνταγματικά κατοχυρωμένων πόρων των Περιφερειών υπονομεύει την καθημερινή λειτουργία τους, γι'αυτό πρέπει να επιδιωχθεί άμεσα

Α1. Η πλήρης κάλυψη όλων των λειτουργικών δαπανών και των μεταβιβαστικών πληρωμών (μεταφορές μαθητών, δαπάνες δακοκτονίας, οφειλές Περιφερειών που δημιουργήθηκαν από τις Ν.Α. για την ανέγερση σχολικών κτιρίων με «επιχορηγήσεις» του ΟΣΚ που δεν αποδόθηκαν στο σύνολό τους.)

Α2. Η σταδιακή εντός της θητείας μας απόδοση με ρύθμιση σε δόσεις, όλων των παρακρατημένων λειτουργικών και επενδυτικών ΚΑΠ.

Α3. Η χωρίς καθυστέρηση απόδοση των τρεχουσών δόσεων των ΚΑΠ.

Α4. Η μεταφορά των ΚΑΠ για τις μεταφορές των μαθητών από τους Δήμους στις Περιφέρειες.

Α5. Στην αντίθετη περίπτωση, αν δηλαδή αρνηθεί η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει με επάρκεια τα υπαρξιακά για το θεσμό οικονομικά προβλήματα, να επιδιώξουμε με προσφυγή στη δικαιοσύνη τη μη άσκηση των «αρμοδιοτήτων», οι δαπάνες των οποίων δεν καλύπτονται πλήρως, στην αντίθετη περίπτωση φοβάμαι ότι η άσκησή τους θα διακοπεί ελλείψει πόρων ως και να εξοφλούμε κατά προτεραιότητα τις αμιγώς λειτουργικές και άλλες δαπάνες των Περιφερειών.

Α6. Οι μισθοί των εργαζομένων στις Περιφέρειες καλύπτονται ούτως ή άλλως από τους ΚΑΠ των Περιφερειών, έτσι ή προσπάθεια της Κυβέρνησης να ανατρέψει την υφιστάμενη διαδικασία πληρωμής, φαίνεται ακατανόητη, αν δεν υποκρύπτει αυτό που υποψιαζόμαστε, την μετάθεση του βάρους και της ευθύνης της μη πληρωμής, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι η κατανομή και απόδοση ακόμη και των δραματικά μειωμένων ΚΑΠ, γίνεται με μεγάλη καθυστέρηση.

Α7. Τα κριτήρια κατανομής των πόρων της Αυτοδιοίκησης πρέπει να αναθεωρηθούν, ώστε να καλύπτονται πλήρως οι ανάγκες των Περιφερειών χωρίς διοικητήρια και να λαμβάνονται υπόψη οι πρόσθετες δαπάνες των Περιφερειών που επιβαρύνονται από τις μεταναστευτικές ροές.

Α8. Η υλοποίηση του ΣΕΣ - που βρίσκεται σε εξέλιξη - πρέπει να γίνει με διαφάνεια, συλλογικότητα αλλά και αποτελεσματικότητα, με τα συλλογικά όργανα της αυτοδιοίκησης, υποκείμενα και συνδιαμορφωτές του συνολικού προγραμματισμού.

Β. Για τα θεσμικά:

Βα. Άμεσες Πρωτοβουλίες   

Βα1. Κατάργηση όλων των διατάξεων που αφαίρεσαν, υπονόμευσαν αρμοδιότητες της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης ή ανέβαλλαν τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από την κεντρική διοίκηση στην αυτοδιοίκηση.

Βα2. Απλούστευση των διαδικασιών προετοιμασίας, ωρίμανσης, ανάθεσης και υλοποίησης των έργων.

Βα3. Απλοποίηση και ουσιαστικοποίηση των ελεγκτικών διαδικασιών. Οι πολλαπλοί, ανούσιοι εν τοις πράγμασι έλεγχοι στο όνομα της διαφάνειας, αν δεν ευνοούν τη διαφθορά, σε επείγουσες περιπτώσεις, μας υποχρεώνουν να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε «ελέφαντες» για να αντιμετωπίσουμε ιδίως έκτακτα φαινόμενα.

Βα4. Άμεση κατάργηση του παρατηρητηρίου και των προληπτικών ελέγχων σκοπιμότητας, που καταλύουν τον κεντρική πυρήνα της Αυτοδιοίκησης, τη διοικητική αυτοτέλεια αυτής. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα από όλες τις Περιφέρειες και κυρίως τους Δήμους της χώρας, όπου οι ελεγκτικοί μηχανισμοί παρεμβαίνουν απροκάλυπτα στη σκοπιμότητα ακόμη και των ομόφωνων αποφάσεων των συλλογικών οργάνων.

Βα5. Προετοιμασία από την Επιτροπή Θεσμών και τη διοίκηση της ΕΝ.ΠΕ. σχεδίου νόμου, με το οποίο θα αντιμετωπίζονται όλα τα τρέχοντα θεσμικά, λειτουργικά και οικονομικά προβλήματα και θα απλοποιούνται με σειρά διαδικασιών.

Ββ. Μεσοπρόθεσμες Δράσεις

Ββ1. Επαναφορά του αιτήματος για σύσταση και λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου Αυτοδιοίκησης.

Ββ2. Ίδρυση και λειτουργία, σε συνεργασία με την ΚΕΔΕ του Ινστιτούτου Αυτοδιοίκησης.

Ββ3. Προετοιμασία και υπογραφή πρωτοκόλλου συνεργασίας ΕΝ.ΠΕ. και ΚΕΔΕ.

Ββ4. Προετοιμασία από την επιτροπή θεσμών της ΕΝ.ΠΕ. με την υποστήριξη εξειδικευμένων επιστημόνων κύρους, της πρότασής μας για τη συνταγματική αναθεώρηση, την απλή αναλογική, την αξιολόγηση των μεταρρυθμίσεων και την ισχυροποίηση της αυτοδιοίκησης με την αμιγώς επιτελική λειτουργία του κράτους, τη θεσμοθετημένη συνεργασία των δύο βαθμών αυτοδιοίκησης και την αναβάθμιση της λειτουργίας των συλλογικών οργάνων.

Η πρότασή μας αυτή μπορεί να ολοκληρωθεί σε ένα κοινό με την ΚΕΔΕ θεματικό συνέδριο, όπου θα κληθούν να δεσμευθούν όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα.

Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο περιορισμένος χρόνος δεν επιτρέπει την παρουσίαση μιας πολυσέλιδης παρέμβασης, επέλεξα την επικοινωνία με τους συνέδρους, με την ηλεκτρονική αποστολή της παρέμβασής μου, με την ελπίδα να μοιρασθώ μαζί σας τον προβληματισμό μου.

*Το κείμενο του άρθρου είναι η εισήγηση του αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Ηρακλείου της Περιφέρειας Κρήτης Ευριπίδη Κουκιαδάκη, στο συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News