Πέρασαν ήδη σαράντα ημέρες από την προς Κύριον εκδημία του μακαριστού πλέον μητροπολίτου Πέτρας και Χερρονήσου Νεκταρίου. Ο Νεκτάριος ο Α΄ πέρασε στην ιστορία και ανήκει πλέον στο πάνθεον των σπουδαίων ανδρών της Εκκλησίαςτης Κρήτης.
του Γιάννη Γ. Τσερεβελάκη
Στο νου μας είναι νωπές ακόμα (και θα παραμείνουν έτσι για πολύ καιρό) οι εικόνες από την πάνδημη συμμετοχή κλήρου και λαού στην εξόδιο ακολουθία και το πένθος για την απώλειά του. Όμως εκείνος, με το πηγαίο του χαμόγελο, αυτό που ανάβλυζε σαν νεράκι καθαρό από την αγαπώσα καρδιά του, έχει πορευτεί ήδη στη «μακρινή κι αναμάρτητη χώρα» του ποιητή, αλάργα από τούτο τον κόσμο, όπου ύστερα από άνισο αγώνα με τον καρκίνο, έπεσε «μέγας μεγαλωστί», για να χρησιμοποιήσω την ομηρική φράση.
Πέθανε και ο πολύς Νεκτάριος, γιατί ο θάνατος σε τούτο τον κόσμο δεν κάνει διακρίσεις. Η πορεία είναι κοινή για όλους. Το ζήτημα είναι να αφήσει κανείς το αγαθό ίχνος του σε τούτη τη ζωή και στις μνήμες των ανθρώπων, προπάντων όμως να έχει προετοιμαστεί για τη συνάντησή του με το Θεό. Ο μακαριστός μητροπολίτης Νεκτάριος τα είχε και τα δύο. Άφησε πολυτρόπως το αποτύπωμά του στα εκκλησιαστικά πράγματα της Κρήτης και της Ορθοδοξίας γενικότερα με το έργο του, με τη βιοτή του, με την όλη παρουσία του. Ανανέωσε τη μητρόπολη που του δόθηκε από το Θεό, καθοδήγησε με αγάπη και δικαιοσύνη τους ιερείς του, αναζωογόνησε το μοναχισμό, αναστήλωσε τα μοναστήρια, έκαμε σπουδαίο κοινωνικό έργο, συνέβαλε με κάθε τρόπο στην τόνωση της πνευματικής ζωής της μητρόπολής του, έπαιξε σημαντικό ρόλο στα εν γένει εκκλησιαστικά πράγματα της Κρήτης, προέβαλε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ήταν ο πρωτεργάτης της έκδοσης του μνημειώδους τετράτομου «Παναγίου», δηλαδή όλων των ακολουθιών των αγίων της Κρήτης, συνεργάστηκε με όλους τους φορείς του τόπου για την καλυτέρευση της ζωής των ανθρώπων κ.ά.
Εκτός τούτων όμως, ο Νεκτάριος χρησιμοποίησε τα πολλά χαρίσματα με τα οποία τον προίκισε ο Θεός στη διδαχή του ευαγγελικού λόγου και στην προβολή της μεγάλης παράδοσης της Ορθοδοξίας. Με το γοητευτικό του λόγο, που απέπνεε το άρωμα του πνεύματος των Πατέρων της Εκκλησίας, καθοδηγούσε σαν καλός ποιμένας το ποίμνιό του προς τις πηγές των καθαρών υδάτων της ορθόδοξης παράδοσης. Με την αρτιότητα της λειτουργικής του πράξης και με την όλη βιβλική παρουσία του στο ναό κατά την ώρα της θείας λατρείας, δημιουργούσε κλίμα κατάνυξης και συνέβαλλε στην ανάταση των πιστών και στην είσοδό τους στο κάλλος της Βασιλείας του Θεού. Αλλά ο Νεκτάριος είχε ακόμη το χάρισμα να συνδέει στο πρόσωπό του την παράδοση με την ανανέωση. Βαθιά παραδοσιακός ο ίδιος κι όμως δεν έμενε ποτέ κολλημένος στους τύπους, αλλά αναζητούσε την ουσία της παράδοσης, την οποία έβλεπε πάντοτε στη σχέση της με το παρόν. Γι' αυτό και η αγωνία του ήταν πώς η παράδοση δεν θα παραμείνει ένα απολίθωμα, ένα κατάλοιπο του παρελθόντος, χωρίς νόημα για το παρόν των ανθρώπων και της Εκκλησίας, αλλά θα ζωογονήσει το παρόν, δίχως η ίδια να αλλοτριωθεί και να αλλοιωθεί. Η παράδοση για τον μακαριστό Νεκτάριο ήταν δυναμική, όχι στατική. Κι όλα αυτά τα είχε εντάξει εντός του πλαισίου της μεγάλης του αγάπης για την Ορθοδοξία, το Πατριαρχείο, τον Ελληνισμό και την Κρήτη.
Αλλά ο Νεκτάριος, ως απλός χριστιανός, είχε προετοιμαστεί και για τη συνάντησή του με το Θεό, στον οποίο είχε αφιερωθεί «παιδιόθεν» «εξ όλης της ψυχής και εξ όλης της ισχύος» του. Διότι ο ίδιος υπήρξε πολύ πιστός, δοσμένος στο Χριστό, δοσμένος στην Εκκλησία. Δεν ήταν μόνο ο άνθρωπος της δράσης και των έργων, αλλά και ο άνθρωπος της πίστης, της εμπιστοσύνης προς τον Θεό, αντίδωρο προς Εκείνον που του εμπιστεύτηκε τη μεγάλη δωρεά της αρχιεροσύνης. Έλαβε το δώρο από το Θεό και το τίμησε ευχαριστώντας το Δωρητή: «τα σα εκ των σων». Ήξερε από καιρό την πορεία της υγείας του και την αντιμετώπισε χωρίς να γογγύσει, αλλά ως άλλος Ιώβ, με απόλυτη εμπιστοσύνη στο Θεό, στο έλεος και στην αγάπη του οποίου είχε εναποθέσει τον εαυτό του. Έτσι, όταν έφτασε η ώρα να αφήσει αυτό τον κόσμο, έφυγε γαλήνιος, παρά τις δοκιμασίες στις οποίες τον υπέβαλε η ασθένειά του. Η ζωή του ήταν μια διαρκής ευχαριστία για όλα όσα του δόθηκαν, και για τα ωραία και καλά και για τα άσχημα και οδυνηρά.
Με όλα αυτά ο Νεκτάριος άφησε πίσω του μια μεγάλη παρακαταθήκη, μια βαριά κληρονομιά για το διάδοχό του, ο οποίος θα πρέπει, αν όχι να τον ξεπεράσει, τουλάχιστον να φανεί ίσος προς εκείνον. Γεννιέται, επομένως, ένα σοβαρό ζήτημα για την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης (που αφορά βέβαια και κάθε περίπτωση εκλογής νέου αρχιερέα). Πρόκειται για το ζήτημα της εκλογής του πιο άξιου, ως νέου μητροπολίτη Πέτρας και Χερρονήσου. Πολλά έχουν ειπωθεί, λέγονται και θα ειπωθούν ακόμη για το πρόσωπο που θα καταλάβει τη θέση του μητροπολίτη κυρού Νεκταρίου. Η Ιερά Σύνοδος, βέβαια, που γνωρίζει καλύτερα πρόσωπα και πράγματα, πιστεύουμε ότι θα πράξει το βέλτιστο για την Εκκλησία του νησιού μας. Διότι πάνω από όλα πρέπει να τεθεί το αληθινό συμφέρον της Εκκλησίας και όχι να κρατηθούν οι διάφορες «ισορροπίες»στο εσωτερικό της Συνόδου. Η Εκκλησία δεν είναι, ή δεν πρέπει να είναι, πολιτική, όπου, καθώς γνωρίζουμε, τα κομματικά στελέχη διαγκωνίζονται για την κατάληψη μιας υψηλής θέσης στον κρατικό ή κομματικό μηχανισμό, άσχετα με τα προσόντα τους. Αντίθετα, στην Εκκλησία, κατά την ώρα της χειροτονίας εντός του ναού, αναφωνείται από το λαό το «άξιος», δηλαδή επικυρώνεται δια του λαού η εκλογή και η χειροτονία. Είναι σαφές ότι με τον τρόπο αυτό η Εκκλησία υιοθετεί την αξιοκρατία (η οποία τόσο μακριά βρίσκεται-δυστυχώς-από την πολιτική ζωή). Αυτό το «άξιος»πρέπει να είναι αληθινό, να ανταποκρίνεται στην αξία του εκλεγμένου και να επικυρώνει ολοφάνερα το γεγονός ότι ο άνθρωπος αυτός είναι ικανός να αναλάβει τα πολλά και δύσκολα καθήκοντα του αρχιερέα, ως εκλεγείς δια της χάριτος του Θεού. Για να γίνει αυτό, η εκλογή θα πρέπει να είναι πρωτίστως αποτέλεσμα πολλής προσευχής κλήρου και λαού, ώστε να αφεθεί χώρος στη χάρη του αγίου Πνεύματος, δια του οποίου τελικά ο υποψήφιος λαμβάνει τη χάρη της αρχιεροσύνης.
Ευτυχώς, η Εκκλησία μας διαθέτει πρόσωπα με την αξιοσύνη που απαιτείται για τη θέση του αρχιερέως. Από την άλλη, και τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης διαθέτουν και την πείρα και τη γνώση και το φόβο Θεού για να προβούν σε μια εκλογή που θα αίρεται πάνω από σκοπιμότητες και θα προάγει το συμφέρον της Εκκλησίας και μόνον αυτό. Ο πιστός λαός, από τη μεριά του, περιμένει την εκλογή και είναι σίγουρο ότι έχει το κριτήριο για να κρίνει το αποτέλεσμά της. Ας ληφθεί ακόμη υπόψη ότι, στους χαλεπούς καιρούς που ζει ο λαός, ζητούνται πρόσωπα που θα τον παρηγορήσουν, θα τον αναπαύσουν, θα του δώσουν ελπίδα. Κι ακόμη, η εποχή που ο «δεσπότης»απαιτούσε το σεβασμό και την υπακοή μόνο και μόνο λόγω του τίτλου και της θέσης του έχει παρέλθει. Σήμερα τον αληθινό σεβασμό τον κερδίζει κάποιος πρώτα και κύρια με το έργο και τη βιοτή του. Θέλουμε ηγέτες άξιους και γι' αυτό αληθινούς, όπως ήταν και ο μακαριστός Νεκτάριος. Αυτό είναι το όντως ζητούμενο.
