Η περιοχή του Ψηλορείτη και της Σητείας εντάσσονται στα παγκόσμια γεωπάρκα της UNESCO. Η σημαντική αυτή επιτυχία γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, καθώς οι δύο κρητικές περιοχές αποτελούν τις μόνες μαζί με τη νήσο Λέσβο, την περιοχή του Εθνικού Δρυμού Βίκου-Αώου και το Εθνικό Πάρκο Χελμού-Βουραϊκού, από την Ελλάδα.
Το νέο αυτό πρόγραμμα της υπηρεσίας του ΟΗΕ, που προασπίζεται την παγκόσμια πολιτιστική, φυσική και επιστημονική κληρονομιά, καθιερώνει την αναγνώριση περιοχών που διαθέτουν ιδιαίτερη γεωλογική κληρονομιά, η οποία απολαμβάνει διεθνή αναγνώριση.
Το νέο πρόγραμμα
Στο νέο αυτό πρόγραμμα εντάσσονται όλες οι περιοχές που ανήκουν σήμερα στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων, που περιλαμβάνει 120 από 33 χώρες. Τα Γεωπάρκα είναι περιοχές με σημαντική γεωλογική κληρονομιά και πλούσιο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον, οι οποίες μέσα από την προστασία της φύσης και την εκπαίδευση συμβάλλουν στην ανάπτυξη υπεύθυνου τουρισμού, ενισχύοντας την τοπική οικονομία και βιώσιμη ανάπτυξη. Η δημιουργία των Γεωπάρκων προτάθηκε ως ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης του αγροτικού χώρου το 2000 από τέσσερις φορείς διαχείρισης περιοχών που διαθέτουν σημαντικά γεωμνημεία, το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου, το Reserve Geologique de Haute Provence στη Γαλλία, το VulkanEifel στη Γερμανία και το Maestazgo στην Ισπανία, που έθεσαν και τις βάσεις για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων.
Οι συνεχείς προσπάθειες για την προστασία και ανάδειξη των γεωλογικών μνημείων, τη διαρκή βελτίωση υπηρεσιών και προϊόντων προς τους επισκέπτες, την καινοτομία, την περιβαλλοντική εκπαίδευση, τη συνεργασία, την αλληλοϋποστήριξη και επέκταση του δικτύου, έδωσαν το έναυσμα το 2004 στην UNESCO να αγκαλιάσει το θεσμό και να υποστηρίξει τη δημιουργία του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων, μεταφέροντας την πρωτοβουλία σε όλο τον κόσμο.
Η Γενική Διάσκεψη
Η σχετική πρωτοβουλία για τα παγκόσμια γεωπάρκα εγκρίθηκε από τη Γενική Διάσκεψη της UNESCO, η οποία συνεδρίασε στις 17 Νοεμβρίου στο Παρίσι, στη σκιά των τρομοκρατικών επιθέσεων που συγκλόνισαν τη γαλλική μητρόπολη και ολόκληρο τον πλανήτη. Η συνεδρίαση μάλιστα πραγματοποιήθηκε σε μια σημαντική ιστορική συγκυρία, την επέτειο συμπλήρωσης 70 χρόνων από την ίδρυση της UNESCO, του διεθνούς οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, που δημιουργήθηκε για να υπηρετήσει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών στα θέματα εκπαίδευσης, επιστημών και πολιτισμού και να συνεισφέρει στην εμπέδωση της ειρήνης στις καρδιές όλων των ανδρών και γυναικών του κόσμου, και 43 χρόνια από τη θέσπιση του Προγράμματος των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο της απόφασης, «όντας πρωτοβουλίες που πηγάζουν από τις τοπικές κοινωνίες, τα Γεωπάρκα αγκαλιάστηκαν απ' όλες τις ηπείρους και καλωσορίστηκαν θερμά από το σύνολο σχεδόν των 195 κρατών-μελών της UNESCO, που ενέκριναν τη δημιουργία του τρίτου προγράμματος αναγνώρισης περιοχών διεθνούς αξίας του Οργανισμού (μετά τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς και τα Αποθέματα της Βιόσφαιρας).
ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Η σημασία για την Ελλάδα και την Κρήτη
Όπως σημειώνουν ο συντονιστής του Φόρουμ των Γεωπάρκων δρ. Χαράλαμπος Φασουλάς και ο συντονιστής του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων, καθηγητής Νικόλαος Ζούρος, «η απόφαση αυτή βρίσκει σήμερα την Ελλάδα, που ήταν από την έναρξη του θεσμού στην πρωτοπορία, σε μια ιδιαίτερα πλεονεκτική θέση, καθώς διαθέτει ήδη πέντε περιοχές που χαρακτηρίζονται πλέον "Παγκόσμια Γεωπάρκα της UNESCO". Η αναγνώριση από την UNESCO όλων αυτών των περιοχών καταδεικνύει τον πλούτο της ελληνικής γεωλογικής κληρονομιάς, καθώς και την ιδιαίτερη αξία που έχει η γεωλογική, φυσική και πολιτισμική κληρονομιά των ελληνικών Γεωπάρκων σε παγκόσμια κλίμακα.
Ταυτόχρονα αναδεικνύει τις μοναδικές ευκαιρίες και δυνατότητες που ανοίγονται μέσω της προβολής και της ορθολογικής τους διαχείρισης για την ανάδειξή τους σε τουριστικούς προορισμούς αριστείας για την προσέλκυση τουρισμού ποιότητας και τη βιώσιμη τοπική ανάπτυξη. H ελληνική φύση, τα ελληνικά τοπία και τα γεωλογικά μνημεία αποτελούν τεκμήρια της γεωιστορικής εξέλιξης του ελληνικού χώρου, τα οποία μέσα από τις δράσεις ερμηνείας, ανάδειξης και προβολής που υλοποιούν οι φορείς διαχείρισης των ελληνικών Γεωπάρκων κεντρίζουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών και προσκαλούν σε ενδιαφέρουσες και γοητευτικές αποδράσεις εξερεύνησης, τέρψης και αναψυχής».
Του Σταύρου Μουντουφάρη
