default-image

Ο δάκος απειλεί την παραγωγή του ελαιολάδου

Κρήτη
Ο δάκος απειλεί την παραγωγή του ελαιολάδου

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Θέλεις ο δάκος να κρυφτεί, μα η χαρά δεν τον αφήνει, φέτος στην Κρήτη, αφού οι μειωμένες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια πιστώσεις προς την Περιφέρεια Κρήτης για να κάνει σωστά την καταπολέμησή του, σε συνδυασμό με τις άριστες για την... καλοπέραση του εντόμου καιρικές συνθήκες, έχουν δημιουργήσει πολλά προβλήματα δακοπροσβολής σε πολλές περιοχές.

Βέβαια, στις περισσότερες περιοχές η δακοπροστασία πήγε καλά, ωστόσο ακριβή εικόνα - σε μια χρονιά με "χρυσές" τιμές στο ελαιόλαδο, όπως αναμένεται - δεν υπάρχει ακόμα και τα πάντα παραμένουν ρευστά!

Η "Ν.Κ." απευθύνθηκε χθες σε παραγωγούς και ελαιουργούς διαφόρων περιοχών του νομού Ηρακλείου και κατέγραψε μία πρώτη εικόνα, που δεν είναι όμως ακόμα ακριβής. Και όσο φτάνουμε στην έναρξη της συγκομιδής ελαιολάδου, η κατάσταση θα είναι πιο ξεκάθαρη. Ωστόσο, άλλοι μας είπαν ότι οι ελιές στα χωριά τους είναι χαμόστρωμα από δάκο, άλλοι μας είπαν ότι υπάρχει έξαρση και από πυρηνοτρίτη και άλλοι μας απάντησαν ότι έχει στα χωριά τους γίνει πολύ καλή δουλειά φέτος και δεν έχουν προβλήματα όπως αυτά που είχαν τα προηγούμενα χρόνια.

Στην Κρήτη

Σε πρόσφατη δημοσίευσή του, ο επιστημονικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης, γεωπόνος Νίκος Μιχελάκης, κάνει αναφορά γενικότερα για την Κρήτη, σημειώνοντας τα εξής:

«Όπως αναμενόταν, εξαιτίας της μεγάλης καθυστέρησης στην έναρξη των εργασιών δακοκτονίας, σύμφωνα με αναφορές παραγωγών, σημαντικές δακοπροσβολές έχουν παρουσιαστεί σε περιορισμένες - ευτυχώς - περιοχές, όπως π.χ. στην Ιεράπετρα και ορισμένες περιοχές στα βόρεια παράλια του νησιού.

Βέβαια, το ακριβές ποσοστό των προσβολών, που δεν είναι ακόμα γνωστό, ελπίζεται ότι δε θα είναι τέτοιο ώστε να επηρεάσει σοβαρά το συνολικό επίπεδο ποιότητας της παραγωγής του νησιού.

Ωστόσο, οι καλοκαιρίες που συνεχίζονται μέχρι σήμερα σε όλο το νησί έχουν, σύμφωνα με παραγωγούς, αυξήσει την κυκλοφορία του δάκου, ενώ παράλληλα οι πρώιμες βροχές που έγιναν συνετέλεσαν στο να καταστεί ο ελαιόκαρπος πλέον δεκτικός για προσβολές.

Έτσι, ο δάκος, επιχειρεί την τελευταία του επίθεση σε μια περίοδο που βρίσκει τις δυνάμεις άμυνας από πλευράς παραγωγών και υπηρεσιών εξασθενημένες, τον ελαιόκαρπο πρακτικά ανυπεράσπιστο και τις καιρικές συνθήκες, μέχρι τώρα τουλάχιστο, αρκετά ευνοϊκές.

Οι αρμόδιες υπηρεσίες, επομένως, θα πρέπει την κρίσιμη αυτή περίοδο, όπως ακριβώς έκαναν με τις οδηγίες που σωστά έδωσαν για την επίτευξη υψηλής ποιότητας στα ελαιοτριβεία, να δώσουν ανάλογες και για την προστασία των ελαιοδέντρων...

Γιατί, όταν ο καρπός φτάσει στα ελαιοτριβεία "χτυπημένος από δάκο", οι σωστοί κανόνες ελαιοποίησης λίγο μπορούν να ωφελήσουν. Η ζημιά θα έχει ήδη γίνει!».

«Έχουμε ζημιές»

Ο ελαιουργός από τον Κρουσώνα, Γιώργος Λαμπρινίδης, τονίζει στη "Ν.Κ." ότι στο δήμο Μαλεβιζίου φέτος έγιναν δύο ψεκασμοί κατά του δάκου. «Έπρεπε να γίνει κι ένας τρίτος, αλλά δεν υπήρξε αυτή η δυνατότητα από την Περιφέρεια Κρήτης. Η απάντηση που πήραμε ήταν να κάνει τον ψεκασμό ο Δήμος. Αλλά, αν η Περιφέρεια δεν έχει τα κονδύλια, τότε μπορείτε να καταλάβετε πόσο δυσκολότερη είναι η κατάσταση για τη δημοτική Αρχή».

Στο ερώτημά μας αν υπάρχει φέτος λάδι στα χωριά του δήμου Μαλεβιζίου, ο κ. Λαμπρινίδης λέει ότι σε γενικές γραμμές η παραγωγή είναι πολύ πιο κάτω από πέρυσι. Μάλιστα, ο ίδιος κάνει λόγο για «μεσοβεντέμα και ακόμα πιο κάτω», ενώ εκφράζει την αγανάκτησή του για το γεγονός ότι, ενώ οι παραγωγοί μέσω των ελαιουργείων πληρώνουν για τη δακοτονία, το πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται ποτέ σωστά.

«Πάμε καλά»

Τι γίνεται όμως στο Αστυράκι, για παράδειγμα, όπου τα προηγούμενα χρόνια ο δάκος έκανε κυριολεκτικά θραύση στην περιοχή; Ο υπεύθυνος του χωριού για την εφαρμογή του προγράμματος φέτος, Ματθαίος Μανιαδής, λέει στη "Ν.Κ.": «Ακριβώς όποτε είπαμε στην Περιφέρεια να γίνουν οι ψεκασμοί στο χωριό μας έγιναν, χωρίς καθυστέρηση. Κι έτσι προς το παρόν πάμε καλά εδώ. Ελπίζω ότι θα συνεχίσουμε να πηγαίνουμε καλά μέχρι να αρχίσει και το λιομάζωμα».

ΟΑΣΝΗ: «Δεν μπορούμε προς το παρόν να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα»

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ν. Ηρακλείου, Γιώργος Τζωρτζάκης, δηλώνει στη "Ν.Κ." ότι «αλλού είναι καλά τα πράγματα και αλλού όχι. Είναι μια περίεργη κατάσταση φέτος. Δεν μπορούμε προς το παρόν να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα».

Πάντως, ο ίδιος τονίζει την ανάγκη να αλλάξει επιτέλους το σύστημα της δακοκτονίας. «Θα πρέπει να δοθεί μία οριστική λύση. Το να αναλωνόμαστε κάθε χρόνο, τελευταίες μέρες που είναι να ξεκινήσουμε τη δακοπροστασία, στο ποιος θα είναι ο εργολάβος, στο ποιος θα είναι ο παγιδοθέτης κ.λπ., θα πρέπει να τελειώσει κάποτε. Και να βγάζουν πλέον διαγωνισμούς τριετίας, που στο τέλος της δεύτερης χρονιάς να γίνεται ξανά διαγωνισμός για να είμαστε έτοιμοι όταν τελειώνει και η τρίτη. Να τελειώσει αυτό το αλαλούμ που γίνεται και να ξεκινάει η δακοπροστασία πάντα στην ώρα της{«.

Οι παραγωγοί

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Παραρτήματος Κρήτης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Αλέκος Στεφανάκης, τονίζει την ανάγκη να πάψουν οι παραγωγοί να είναι θεατές και να συμμετάσχουν κι εκείνοι στο πρόγραμμα, μέσα από κάποια φόρμουλα που θα πρέπει να βρεθεί. «Το πρόγραμμα προβλέπει ότι δολωματικούς ψεκασμούς. Που σημαίνει ότι προστατεύει το προϊόν. Αλλά υπάρχει η προϋπόθεση ότι πρέπει να γίνεται σωστή εφαρμογή. Όμως εμείς, σαν ΓΕΩΤΕΕ, το έχουμε δηλώσει, ότι, εάν στα προγράμματα αυτά δε βρεθεί φόρμουλα να συμμετάσχουν οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι, δηλαδή οι παραγωγοί, αλλά να περιμένουν το κράτος να τους ψεκάσει τις ελιές, δε θα γίνει ποτέ σωστά η δακοκτονία», σύμφωνα με τον Αλέκο Στεφανάκη.

«Δεν μπορούμε να λείπουμε από το γάμο μας. Πρέπει να ασχοληθούμε οι ίδιοι, να πιέσουμε τους πάντες και όποιοι καθυστερούν να αναλάβουν τις ευθύνες τους», καταλήγει ο πρόεδρος του Παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ.

Μηνύματα για "χρυσές" τιμές τη φετινή χρονιά

Την ίδια ώρα που υπάρχουν τα προβλήματα της δακοκτονίας, προμηνύεται μία ελαιοκομική περίοδος που από άποψη τιμών θα είναι κυριολεκτικά "χρυσή", αφού οι τιμές παραγωγού αναμένεται να είναι ακόμα πιο μεγάλες σε σχέση με την περυσινή χρονιά, λόγω των ελλείψεων παραγωγής στις ανταγωνίστριες ελαιοπαραγωγούς χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Ήδη η χρονιά ξεκίνησε με 4,60 ευρώ το κιλό στο αγουρέλαιο των Αγίων Αποστόλων Λακωνίας», τονίζει ο πρόεδρος της ΟΑΣΝΗ Γιώργος Τζωρτζάκης. «Είναι μια δημοπρασία που δίνει κάθε χρόνο το στίγμα για το πώς ξεκινάει η αγορά και φέτος δείχνει ότι πάει να ξεκινήσει πολύ καλά. Ευελπιστώ να έχει και συνέχεια. Οι ποσότητες ούτως ή άλλως στο νησί μας δεν είναι αυτές που περιμέναμε. Είναι πολύ μειωμένες. Δηλαδή λέγαμε κάποια στιγμή όταν ήταν η περίοδος της ανθοφορίας, ότι θα είχαμε μια χρονιά ανάλογη της περυσινής. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Πάθαμε πολλές ζημιές σε αρκετές περιοχές της Κρήτης με κακή καρπόδεση λόγω κακών καιρικών συνθηκών», καταλήγει ο συνδικαλιστής.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης, στα τέλη Οκτωβρίου οι τιμές παραγωγού κυμάνθηκαν από 3,20 ευρώ το κιλό μέχρι και 3,50 ευρώ το κιλό για λάδι περυσινής εσοδείας που παραμένει άκοπο στις δεξαμενές συνεταιριστικών οργανώσεων και ιδιωτών.

Χρήσιμες συμβουλές

Στο μεταξύ, η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Χανίων, ενόψει της νέας ελαιοκομικής περιόδου, εξέδωσε τις παρακάτω οδηγίες για τους ελαιοπαραγωγούς και τους ελαιοτριβείς που θα συμβάλουν στην παραγωγή ποιοτικού ελαιολάδου και στη σωστή αποθήκευσή του.

Στους ελαιώνες

Εφαρμογή ορθής γεωργικής πρακτικής. Ειδικότερα προσέχουμε για:

- Τήρηση κανόνων ορθής χρήσης φυτοπροστατευτικών (ημερομηνία από την τελευταία εφαρμογή έως τη συλλογή.

- Αποφυγή διασποράς η καύσης πλαστικών υλικών, τα οποία συλλέγουμε για ανακύκλωση ή ασφαλή αποθήκευσή τους.

- Συγκομιδή χωρίς τραυματισμούς του καρπού της ελιάς. Αποφεύγουμε να πατάμε πάνω στον ελαιόκαρπο. Αποφεύγουμε τη συμπίεση των ελιών εντός των σάκων.

- Η μεταφορά των ελιών στο ελαιοτριβείο να γίνεται μέσα σε γιούτινους σάκους ή σε παραγωγικές κλούβες. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η χρήση πλαστικών τσουβαλιών.

- Προγραμματίζουμε την ελαιοσυλλογή σε συνεννόηση με το ελαιοτριβείο για γρήγορη έκθλιψη του ελαιοκάρπου.

- Ελαιόπανα και πλαστικά εξαρτήματα των ελαιοραβδιστικών να πληρούν τα όρια της νομοθεσίας για τους φθαλικούς εστέρες (καν.(ΕΚ) 10/2011).

Πριν την έκθλιψη

- Οι ελιές να αποθηκεύονται σε αεριζόμενο χώρο προστατευμένες από βροχή.

- Τα μέσα αποθήκευσης να είναι σάκοι γιούτινοι ή παραγωγικές κλούβες ή μεγάλα πλαστικά κιβώτια επαρκώς αεριζόμενα.

- ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΑ η χρήση πλαστικών τσουβαλιών, καθότι η χρήση τους αναιρεί όλες τις πιστοποιήσεις ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων (βάσει των προδιαγραφών του ΕΦΕΤ).

- Κατά την αποθήκευσή του ο ελαιόκαρπος υφίσταται υδρόλυση (λιπόλυση), δηλαδή απελευθέρωση λιπαρών οξέων από τα τριγλυκερίδια.

- Η υδρόλυση έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της οξύτητας, την υποβάθμιση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου και τη μείωση της εμπορικής του αξίας.

- Η υδρόλυση (μικροβιακή και ενζυματική) ευνοείται από περιβάλλον αυξημένης θερμοκρασίας, την παρουσία τραυμάτων στους καρπούς της ελιάς και την παρουσία νερού. Για το λόγο αυτό, οι καρποί της ελιάς πρέπει να διατηρούνται χωρίς να αυξάνεται η θερμοκρασία τους και να μη βρέχονται.

- Οι περιέκτες διατήρησης πρέπει, όπως προαναφέραμε, να είναι οι γιούτινοι σάκοι (καννάβινοι). Ακόμη καλύτερα αποτελέσματα θα έχουμε κατά τη διατήρηση του ελαιοκάρπου σε πλαστικές κλούβες η παλετοκιβώτια που προσφέρουν καλύτερο αερισμό.

Κατά την έκθλιψη του ελαιοκάρπου

- Εφαρμογή ορθής υγιεινής και βιομηχανικής πρακτικής από το ελαιοτριβείο.

- Τα ελαιοτριβεία να εγκαταστήσουν σύστημα αυτοελέγχου.

- Η θερμοκρασία της ελαιοζύμης κατά τη μάλαξη να μην ξεπερνά τους 27 βαθμούς γιατί καταστρέφονται τα πτητικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου, στα οποία οφείλεται το χαρακτηριστικό του άρωμα και αυξάνεται η περιεκτικότητά του σε κηρούς.

- Οι πλαστικοί σωλήνες και οι περιέκτες ελαιολάδου να μην έχουν στη σύνθεσή τους πλαστικοποιητές φθαλικούς εστέρες (οδηγία 2007/19 Ε.Κ. και Κανονισμός 1935/06) γιατί οι ουσίες αυτές μεταναστεύουν από τους σωλήνες ή τους περιέκτες στο ελαιόλαδο και ανιχνεύονται κατά τη χημική ανάλυση του ελαιολάδου.

- Σε αυτά περιλαμβάνεται και ο πλαστικός σωλήνας που χρησιμοποιείται κατά τη μεταφορά του ελαιολάδου στα σπίτια των ελαιοπαραγωγών.

- Για όλα τα πλαστικά υλικά που χρησιμοποιούνται σε όλα τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής ελαιολάδου (ελαιοσυλλογή, μεταφορά, έκθλιψη) να ζητείται από τους πωλητές πιστοποίηση ως προς τη μη παρουσία στη σύνθεσή τους φθαλικών εστέρων ως πλαστικοποιητών τροφίμων.

Αποθήκευση ελαιολάδου

- Το ελαιόλαδο να αποθηκεύεται σε δεξαμενές κατάλληλες για λιπαρά τρόφιμα(Οδηγία Ε.Κ. 2007/19), σε συνθήκες χαμηλών θερμοκρασιών και προστατευμένο από παρουσία οξυγόνου. Για ελαιόλαδα Προστασίας Ονομασίας Προέλευσης και για τα ελαιόλαδα για τα οποία θα τυποποιηθούν (EL στη φιάλη) να υπάρχει πλήρης ιχνηλασιμότητα, και η αποθήκευση να γίνεται υποχρεωτικά σε ανοξείδωτες δεξαμενές.

- Ελαιόλαδα που έχουν παραχθεί όψιμα και εμφανίζουν υψηλότερο Κ να αποθηκεύονται χωριστά και να προωθούνται στην αγορά νωρίτερα από ελαιόλαδα παραχθέντα πρώιμα που εμφανίζουν χαμηλότερο Κ.

- Οι χώροι και οι ανοξείδωτες δεξαμενές τυποποιητηρίων, συνεταιρισμών και ελαιοτριβείων παρέχουν καλύτερες συνθήκες αποθήκευσης του ελαιολάδου από τις αποθήκες των παραγωγών.

- Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης του ελαιολάδου να εφαρμόζουν ορθή υγιεινή και αποθηκευτική πρακτική.

Χριστόφορος Παπαδάκης

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News