Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η "μάχη" για την προεδρία της Νέας Δημοκρατίας και αξίζει να επιχειρήσουμε μια "κατάδυση" στο παρασκήνιο της εκλογής και στα όσα έχουν συμβεί μέχρι στιγμής, προκειμένου να κάνουμε εκτίμηση για το ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της Ν.Δ. και τι θα σηματοδοτήσει αυτό.
Του Γιώργου Ψαρουλάκη
Η Νέα Δημοκρατία είναι ο ένας από τους δύο πυλώνες του ελληνικού δικομματισμού σταθερά τα τελευταία 40 χρόνια. Πρωθυπουργοί προερχόμενοι από το κόμμα κυβέρνησαν μόνοι (Κ. Καραμανλής, Γ. Ράλλης, Κ. Μητσοτάκης, Κ. Καραμανλής ο νεότερος) ή με συμμάχους (Α. Σαμαράς) για συνολικά 19 από τα τελευταία 41 χρόνια. Η Ν.Δ. έχει μια σταθερή κοινωνική βάση, η οποία κλονίστηκε αλλά δεν εξατμίστηκε (όπως αυτή του ΠΑΣΟΚ, αντίθετα) στα χρόνια των μνημονίων, κάτι που σημαίνει ότι παραμένει βασική πρόταση εξουσίας και εναλλακτική στο ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτό που ψάχνουν τώρα στη Ν.Δ. είναι ένας αρχηγός για τα επόμενα λίγα δύσκολα χρόνια, μέχρι να επιτευχθεί μια σταθερότητα και ένα νέο σημείο αναφοράς στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, το οποίο καθώς θα συνεχίζεται η φτωχοποίηση της κοινωνίας λόγω των μνημονίων, θα συνεχίσει να βρίσκεται σε συνεχή ροή και κατάσταση αλλαγής.
Από την άλλη, το κόμμα της Ν.Δ. έχει διατηρήσει κάποιες ξεπερασμένες δομές και τρόπο λειτουργίας, αρνούμενο να "εκσυγχρονιστεί" και να γίνει ένα μοντέρνο κεντροδεξιό κόμμα ευρωπαϊκού τύπου, αφού ακόμη στη βάση της πολιτικής του βρίσκονται τα "καπετανάτα" (ή, αν θέλετε, οι "βαρονίες"), που προσδιορίζουν την πολιτική και την πράξη του, εντός των πλαισίων που επιτρέπει η κάθε εποχή.
Αγώνας παρασκηνίων
Στο πλαίσιο αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον το παρασκήνιο της εκλογής και ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν αυτά τα "καπετανάτα", ενώ βεβαίως υπάρχει πάντα και το βλέμμα "στο μέλλον", το οποίο φαίνεται να είναι το κύριο σημείο αναφοράς σε αυτήν την εκλογή.
Όπως στην περίπτωση του Αβέρωφ και του Έβερτ, ο τωρινός αρχηγός θα ξεκινήσει ως "αρχηγός υπό προθεσμία" ή αν θέλετε "προσωρινή λύση". Κι αυτό γιατί η "ανανέωση" που ευαγγελίζεται η Ν.Δ. μετά τη μεταβατική εποχή (και εξήγησα ήδη γιατί αυτή η περίοδος θεωρείται μεταβατική - τα μνημόνια θα "κατασπαράξουν" κι άλλες ηγεσίες κομμάτων και χρειάζονται ακόμη μερικά χρόνια για να σταθεροποιηθεί η Ελλάδα) έχει πολλούς νεαρούς σήμερα "δελφίνους" για να αναλάβουν τη βιτρίνα του κόμματος της ελληνικής κεντροδεξιάς.
Κοινό χαρακτηριστικό αυτών είναι το νεαρό ή σχετικά νεαρό της ηλικίας τους, καθώς και το "σύγχρονο" πολιτικό πρόσωπο. Τα ονόματα είναι γνωστά, αλλά δεν πειράζει να τα αναφέρουμε άλλη μια φορά: Κώστας Μπακογιάννης, Κώστας Καραμανλής (ο... τρίτος), Απόστολος Τζιτζικώστας, Όλγα Κεφαλογιάννη, Βασίλης Κικίλιας. Και υπάρχουν και οι κάπως μεγαλύτεροι αλλά όχι... "γέροι", Κυριάκος Μητσοτάκης και Νίκος Δένδιας, και κάποιοι προσθέτουν και τον Μάκη Βορίδη ως μελλοντικό δελφίνο (αν και προσωπικά πιστεύω ότι το ακροδεξιό και αντισημιτικό παρελθόν του δε θα του επιτρέψει τέτοιου είδους... άλματα).
Θα περίμενε κανείς, ως πιο "λογικές" επιλογές, οι πρώτοι πέντε να κάνουν πίσω και να αφήσουν αυτή τη μεταβατική προεδρία σε κάποιον μεγαλύτερο, κάποιον... πιο "αναλώσιμο". Ωστόσο, η προσωπική φιλοδοξία πρυτάνευσε, τουλάχιστον στην περίπτωση Τζιτζικώστα, και ο "αντάρτης" επί Σαμαρά περιφερειάρχης προχώρησε στην υποβολή υποψηφιότητας.
Για τον Κυριάκο Μητσοτάκη ήταν γνωστό ότι θα επιχειρούσε την κίνησή του ώστε να λάβει τη στήριξη της "μητσοτακικής πτέρυγας", καθώς στην επόμενη εκλογή (όποτε κι αν είναι αυτή) πιθανόν θα είχε να αντιμετωπίσει και τον "Βενιαμίν" της οικογένειας, το γιο της Ντόρας Μπακογιάννη, που "χτίζει" ένα πολύ δυνατό αρχηγικό προφίλ στη Στερεά Ελλάδα.
Από την πλευρά του, ο Τζιτζικώστας έχει άλλον αντίπαλο στη Βόρεια Ελλάδα (που είναι και ο χώρος επιρροής του), το νεότερο Κ. Καραμανλή, το βουλευτή Σερρών, που είναι κοινό μυστικό στη Ν.Δ. ότι προετοιμάζεται από τους "καραμανλικούς" για να είναι ο τρίτος αρχηγός της Ν.Δ. με το ίδιο όνομα.
Ίσως αυτές οι "προοπτικές" υπαγόρευσαν την κίνηση των δύο αυτών "δελφίνων", οι οποίοι, πιστεύοντας στον εαυτό τους και τις προοπτικές τους, προσπαθούν να αναλάβουν τώρα την αρχηγία. Στην περίπτωση του Τζιτζικώστα υπάρχει πιθανόν και το κίνητρο της δημιουργίας πολιτικού κεφαλαίου για μελλοντική εκμετάλλευση, αλλά και πιο... πονηρές πλευρές, τις οποίες θα δούμε στη συνέχεια, μαζί με τα υπόλοιπα "παρασκηνιακά".
Ο "χρισμένος" και ο "ανύποπτος"
Οι άλλοι δύο υποψήφιοι είναι φυσικά ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης και ο Άδωνις Γεωργιάδης. Υπό κανονικές συνθήκες, ο δεύτερος δε θα κατέβαινε υποψήφιος και δε θα είχε καμία μα καμία πιθανότητα εκλογής. Η μάλλον αλλοπρόσαλλη περσόνα που έχει χτίσει αυτά τα χρόνια και το προφίλ του "φαφλατά" και πολύ συχνά "γραφικού" δε... βοηθούν. Φυσικά δεν έχει ούτε κομματικά ερείσματα, κάτι που φάνηκε από το πόσο δύσκολα συγκέντρωσε τις απαραίτητες υπογραφές, ενώ βγήκαν αρκετοί που υπέγραψαν υπέρ του για να δηλώσουν ότι «δε συμμερίζομαι τις απόψεις του και ούτε τον στηρίζω, αλλά υπέγραψα γιατί πιστεύω στην εσωκομματική δημοκρατία».
Για να το πούμε απλά, σε εκλογές από τα κομματικά όργανα ή σύνεδρους (έως 4.500 άτομα, που συνήθως συμμετέχουν στα συνέδρια της Ν.Δ.) ο Γεωργιάδης δε θα είχε καμία πιθανότητα και θα λάμβανε ελάχιστες ψήφους.
Αντίθετα, σε εκλογές από τα κομματικά όργανα, όπου παίζουν ρόλο οι ισορροπίες και τα ερείσματα, διακινδυνεύω να πω ότι ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης θα έκανε... περίπατο. Τον στηρίζει το ισχυρότερο εσωκομματικό "μπλοκ", οι λεγόμενοι "καραμανλικοί", οι οποίοι είναι κι εκείνοι που ανέδειξαν όλους τους αρχηγούς μέχρι τώρα, και όποιος τους πήγε κόντρα... πήγε άπατος.
Ο Β. Μεϊμαράκης ξεκίνησε ως "προσωρινός αρχηγός" κοινής αποδοχής: συμφώνησαν στο πρόσωπό του οι καραμανλικοί, οι μητσοτακικοί και οι σαμαρικοί και με τον τρόπο αυτό πορεύτηκε στις εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου, που ήταν ένα "πικρό χάπι" - και ο κύριος λόγος που δεν ανέδειξε κανονικό αρχηγό η Ν.Δ. μετά την παραίτηση Σαμαρά, αλλά προσωρινό επικεφαλής.
Ο Β. Μεϊμαράκης τα πήγε καλά και φάνηκε ότι θα μπορέσει να είναι ο αρχηγός του κόμματος σε αυτήν τη μεταβατική περίοδο, οπότε οι καραμανλικοί του προσέφεραν την αμέριστη συμπαράστασή τους.
Αντίθετα, η υποψηφιότητα Γεωργιάδη είναι ένας γρίφος. Γνωρίζοντας ότι δεν έχει κομματικά ερείσματα και ότι δεν έχει πιθανότητες εκλογής, παρ' όλα αυτά κατέβηκε. Γιατί; Αυτή είναι μια καλή ερώτηση, που δεν έχει εύκολη απάντηση. Ο πρώην βουλευτής του ΛΑΟΣ είναι αυτό που λέμε "ψώνιο της δημοσιότητας".
Έχει βασίσει ολόκληρη την πολιτική του καριέρα στην υπερέκθεσή του στα μίντια, στα οποία έχει πιάσει... μόνιμο στασίδι. Δε διστάζει ακόμη και να ρεζιλευτεί (λ.χ. στις εκπομπές του Παπαδάκη, όπου... αλληλορεζιλεύονται ο παρουσιαστής και ο Γεωργιάδης), προκειμένου να κάνει θόρυβο γύρω από το όνομά του και να είναι συνεχώς στα σπίτια των ψηφοφόρων.
Για το λόγο αυτό και καθώς η εκλογή του νέου προέδρου θα γίνει από τη βάση, δε θεωρείται "πεταμένη" η υποψηφιότητά του, αλλά αντίθετα... αναδεικνύεται σε ρυθμιστικό παράγοντα. Αλλά, ας δούμε λίγο το παρασκήνιο πριν προχωρήσουμε σε εκτιμήσεις για δεξαμενές και επιρροές.
Τα μπλοκ και οι συμμαχίες
Εκ πρώτης όψεως, τα πράγματα φαίνονται αρκετά απλά όσον αφορά στα μπλοκ στήριξης και τις συμμαχίες. Όμως στο "βυζαντινό" περιβάλλον της Ν.Δ. τίποτε δεν είναι απλό. Ας δούμε λίγο τι ακριβώς γίνεται.
Είναι γεγονός ότι ο Αντώνης Σαμαράς, από τον οποίο απέσυραν τη στήριξή τους οι καραμανλικοί (γι' αυτό και αναγκάστηκε να παραιτηθεί μετά το "ατυχές" αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος), είχε συναντήσεις με τους δύο της "ακροδεξιάς" πτέρυγας της Ν.Δ., τον Μ. Βορίδη και τον Α. Γεωργιάδη. Μάλιστα, λίγες μέρες πριν από την ανακοίνωση των υποψηφιοτήτων, συνέφαγε στο σπίτι του στην Κηφισιά με τους δύο άνδρες. Φαίνεται ότι ήταν η συνάντηση κατά την οποία αποφασίστηκε να μην "εκτεθεί" ο Μάκης Βορίδης ως υποψήφιος. Πιθανόν τότε αποφασίστηκε και η κάθοδος του Γεωργιάδη.
Θεωρητικά λοιπόν θα έλεγε κανείς ότι ο Αντώνης Σαμαράς στηρίζει Α. Γεωργιάδη. Γιατί όμως να στηρίξει μια υποψηφιότητα που δεν έχει σοβαρές πιθανότητες να ευδοκιμήσει; Μα... μη στηρίζοντας μόνο αυτήν! Μια σειρά από στενοί συνεργάτες του Αντώνη Σαμαρά, με πρώτο τον Παπαμιμίκο, στηρίζουν... Τζιτζικώστα!
Την ώρα που το antinews, το site που εκφράζει κυρίως τους σαμαρικούς και ευρύτερα τη "δεξιά πτέρυγα" της Ν.Δ., στηρίζει... με όχι και τόσο διακριτικό τρόπο τον Τζιτζικώστα, ενώ κάποιοι σχολιαστές δείχνουν και "αδυναμία" στον Γεωργιάδη. Να σημειώσουμε ότι παλιότερα οι σχέσεις Σαμαρά-Τζιτζικώστα ήταν πολύ καλές, ωστόσο "διερράγησαν" όταν ο δεύτερος αποφάσισε να αγνοήσει την απόφαση του κόμματος και να κατέβει ως "αντάρτης" υποψήφιος περιφερειάρχης στη Μακεδονία. Βεβαίως αυτό δε σημαίνει τίποτε, απλώς το αναφέρουμε... για να υπάρχει.
Αποκρυπτογραφώντας αυτές τις κινήσεις, μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι ενδεχομένως ο Α. Σαμαράς πριμοδοτεί τον Γεωργιάδη, αλλά... στηρίζει τον Τζιτζικώστα. Κάποιες διαρροές από τη Συγγρού ήθελαν τον Α. Σαμαρά να εκμεταλλεύεται την αδυναμία του Α. Τζιτζικώστα να εκλεγεί (λόγω της θητείας του στην Τ.Α. έχει κώλυμα εκλογιμότητας έως το 2019) και να είναι αυτός ο ουσιαστικός αρχηγός της Ν.Δ., αλλά και... υποψήφιος πρωθυπουργός, εφόσον οι εκλογές γίνουν πριν το 2019!
Δεν ξέρουμε αν αυτό το "σατανικό" σχέδιο έχει κάποια βάση στην πραγματικότητα, αλλά μια και υπέπεσε στην αντίληψή μας η σχετική διαρροή, καλό είναι να το γνωρίζετε.
Βεβαίως, πριν αποφασιστεί η κάθοδος Γεωργιάδη, είχαν δει το φως κάποιες φήμες για συνεννοήσεις μεταξύ Βορίδη και Μητσοτάκη, προκειμένου η δεξιά πτέρυγα της Ν.Δ. να στηρίξει το δεύτερο στη μάχη για την προεδρία του κόμματος! Οι φήμες αυτές δε διαψεύστηκαν, με δεδομένο μάλιστα ότι Μητσοτάκης και Βορίδης έχουν κάτι κοινό (τη... συμπάθεια των Γερμανών χριστιανοδημοκρατών και γενικά του "γερμανικού παράγοντα" ούτως ειπείν).
Αν προσπαθήσουμε να χωρέσουμε στη γενικότερη εικόνα όλα αυτά τα κομμάτια του παζλ (και βγάζοντας απ' έξω την... παραδοσιακή αντιπάθεια Σαμαρά-Μητσοτάκη, η οποία μάλλον ως προς τον Κυριάκο έχει ξεπεραστεί, καθώς ο Α. Σαμαράς τον υπουργοποίησε και του έδωσε έδαφος για να χτίσει το αρχηγικό προφίλ του), τότε ίσως αυτό που καταγράφεται να είναι μια συνολική "συμμαχία" όλων των τάσεων, πλην της καραμανλικής, ενάντια στην υποψηφιότητα των καραμανλικών!
Να κάνουμε και μια αναφορά στον παράγοντα Ντόρα Μπακογιάννη: θα τη βόλευε μια λύση όπως αυτή του Βαγγέλη Μεϊμαράκη, μια και δε θα έκλεινε το δρόμο στον Κ. Μπακογιάννη σε 4-5 χρόνια, που αυτός θα είναι "έτοιμος", ενώ αντίθετα ένας νεότερος και πιο φιλόδοξος (ο Β. Μεϊμαράκης είναι πρώτα και πάνω απ' όλα "στρατιώτης του κόμματος") αρχηγός ίσως... να δημιουργούσε προβλήματα. Αυτό ίσως σημαίνει ακόμη και ότι... δε θα στηρίξει τον αδελφό της; Δε θα το λέγαμε εντελώς απίθανο...
Επιρροές και δεξαμενές ψήφων "επιρροής"
Έχοντας λοιπόν υπόψη όλα αυτά, ας δούμε τι συμβαίνει... ενόψει της κάλπης. Έχουμε από τη μια τους καραμανλικούς και από την άλλη... όλους τους άλλους. Οι οποίοι όμως "άλλοι" έχουν τρεις υποψήφιους και όχι έναν. Και κάποιες πτέρυγες μοιράζουν την υποστήριξή τους μεταξύ δύο υποψηφίων. Λ.χ. η δεξιά πτέρυγα στηρίζει Τζιτζικώστα και Γεωργιάδη. Οι μητσοτακικοί Μητσοτάκη αλλά... στο β' γύρο Μεϊμαράκη (αν δεν είναι ο Μητσοτάκης). Οι "σαμαρικοί" Τζιτζικώστα και Γεωργιάδη. Οι φιλελεύθεροι Μητσοτάκη και Γεωργιάδη. Και πάει λέγοντας.
Πόση σημασία όμως έχουν αυτά μπροστά στην κάλπη; Εξαρτάται από τη συμμετοχή, καταρχήν. Αν επαναληφθεί το νούμερο του 2009 (πλέον των 800.000 φίλων της Ν.Δ. που προσήλθαν στις κάλπες), τότε... τα πράγματα είναι πολύ ανοιχτά και μπορεί να κερδίσει οποιοσδήποτε.
Σαφώς το φαβορί είναι ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης και σαφώς αυτή τη φορά θα χρειαστεί και δεύτερος γύρος (ο Αντώνης Σαμαράς είχε ξεπεράσει το 50% στην πρώτη ψηφοφορία, καθώς ο τρίτος υποψήφιος, ο Ψωμιάδης, είχε πάρει μόλις 10%). Όμως η ευρεία συμμετοχή συμφέρει εκείνους που υπερεκτίθενται στα μίντια και ίσως και τους νεότερους υποψηφίους.
Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης κέρδισε κάμποσους πόντους στον τομέα αυτό στις τελευταίες εκλογές, ωστόσο μέχρι τότε ήταν πολύ λιγότερο γνωστός στο πανελλήνιο απ' ό,τι ήταν ο Γεωργιάδης ή ο Μητσοτάκης. Ο Τζιτζικώστας είναι ο λιγότερο γνωστός στους "απλούς ψηφοφόρους" από τους τρεις, αλλά είναι ιδιαίτερα αγαπητός στη βόρεια Ελλάδα και σε μέρος του κομματικού μηχανισμού.
Θεωρείται βέβαια ότι οι "ψήφοι επιρροής" θα μοιραστούν βάσει επιρροής, ωστόσο, αν η διαδικασία "ανοίξει" πολύ και έχουμε πάνω από 400-500 χιλιάδες ψηφοφόρους (δύσκολο, πάντως, σε αυτήν τη συγκυρία), μπορεί να δούμε... πολύ περίεργα αποτελέσματα και εντελώς απρόβλεπτα. Κι αυτό διότι η μεγάλη μάζα των ψηφοφόρων, που δεν έχει "κομματική τριβή", θα ψηφίσει με διαφορετικά κριτήρια. Ποιον υποψήφιο γνωρίζει καλύτερα, ποιος έχει κάνει γνωστότερες τις θέσεις του, πόσο δημοφιλείς είναι αυτές οι θέσεις μεταξύ των ψηφοφόρων κ.λπ.
Αυτή τη στιγμή, όπως προαναφέραμε, φαβορί θεωρείται ο Μεϊμαράκης. Για τη δεύτερη θέση δείχνουν να μονομαχούν Κ. Μητσοτάκης και Α. Τζιτζικώστας. Και πιο πίσω ο Α. Γεωργιάδης. Ωστόσο, όλα αυτά μπορεί να ανατραπούν στη συνέχεια, καθώς το περιβάλλον είναι ρευστό και, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της αναμέτρησης, δεν μπορούν να βγουν ασφαλείς εκτιμήσεις. Ούτε καν ως προς το ποιοι θα είναι οι μονομάχοι στο δεύτερο γύρο, ο οποίος όμως θεωρείται εξαιρετικά πιθανός, έως βέβαιος, λόγω της ύπαρξης τεσσάρων υποψηφίων, που έχουν όλοι τους και από ένα τμήμα του κομματικού ακροατηρίου.
Ο Β. Μεϊμαράκης είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα βρεθεί στο β' γύρο, ωστόσο εκεί δεν είναι βέβαιο ότι θα εκλεγεί, αν δεν καταφέρει να εξασφαλίσει την υποστήριξη και από κάποιους άλλους εκτός των καραμανλικών. Διότι, όπως είδαμε ήδη, φαίνεται ότι ο στόχος των "διεργασιών" των υπόλοιπων πτερύγων είναι να καταλήξουμε σε έναν β' γύρο, όπου... όλοι θα συνασπιστούν κατά του εκλεκτού των καραμανλικών.
