«Λίγο νερό, καθόλου λίπασμα. Μόνο λίγη κοπριά, αν έχεις. Και από 'κει και πέρα, η ντόπια ντομάτα μπορεί να αργήσει λίγο, αλλά θα σε "αποζημιώσει" για τον κόπο και την υπομονή σου», ήταν τα λόγια της γεωπόνου και συνεργάτιδας του "Πελίτι" στην Κρήτη Στέλλας Χατζηγεωργίου, ένα βράδυ στα τέλη του Μάη, όταν μου έδινε σπόρους και φυτά κρητικής ντομάτας και άλλων ντόπιων ποικιλιών.
Γράφει ο Χριστόφορος Παπαδάκης
Τα φυτά ήταν από το χωράφι του Πύργου Μονοφατσίου, που ο Δήμος Αρχανών-Αστερουσίων το έχει παραχωρήσει δωρεάν στην εναλλακτική κοινότητα "Πελίτι" για τις ανάγκες της καλλιέργειας ντόπιων ποικιλιών, με σκοπό την αναπαραγωγή σπόρων και τη δωρεάν διακίνησή τους στους ανθρώπους που έχουν επιλέξει να αντιστέκονται στην παγκόσμια τάξη πραγμάτων, ακολουθώντας το δρόμο... "φυτεύω σπόρους, παίρνω φυτά, φυτεύω τα φυτά, παίρνω τα αγνά προϊόντα τους και ξανακρατάω σπόρους για την επόμενη χρονιά, δίνοντας σε όσους δεν έχουν"...
Στάδια ζωής
Το "Πελίτι" δεν προσφέρει φυτά. Αλλά επειδή ήταν αργά για να κάνω σπορά, η Στέλλα Χατζηγεωργίου μού έδωσε αρκετά φυτά, που όμως ήταν σε κακό χάλι, επειδή ήταν από τα τελευταία της οργάνωσης για τις ανάγκες της μητρικής φυτείας.
Φύτεψα τα φυτά στον κήπο μου, στις Βασιλειές. Εφάρμοσα αυτό που μου είπε η γεωπόνος: «Λίγο νερό, καθόλου λίπασμα. Μόνο κοπριά, αν έχεις».
Συμβουλές από το συντάκτη της "Νέας Κρήτης" Χριστόφορο Παπαδάκη για το πώς θα ξανακρατήσουμε σπόρους από τις ντομάτες μας για την επόμενη χρονιά.Και μετά από περίπου ένα μήνα τα πρώην κιτρινισμένα και αδύναμα φυτά της ντόπιας κρητικής ντοματιάς... πήραν ζωή. Από 'κει και μετά, έπρεπε να δω ποιες ήταν οι πρώτες ντομάτες του φυτού. Και αυτές να κρατήσω ως σπορικές. Δηλαδή, να τις αφήσω πάνω στο φυτό να ωριμάσουν όσο περισσότερο γίνεται και μετά να ακολουθήσω συγκεκριμένα βήματα για τη συλλογή των σπόρων.
Αφού ωριμάσουν οι πρώτες ντομάτες, τις κόβουμε σε δύο οριζόντια μέρη και στη συνέχεια τις στύβουμε σε ένα βαθύ δοχείο.Και βέβαια, πρώτα κράτησα την "πρώτη των πρώτων" ντομάτα, αυτή που εμφανίστηκε πρώτη από όλες τις ντομάτες σε όλα τα φυτά. Αμέσως μόλις διαπίστωσα την πλήρη ωρίμαση των πρώτων ντοματών, τις πήρα και έκοψα την κάθε μία σε δύο οριζόντια μέρη και στη συνέχεια τις έστυψα σε ένα βαθύ δοχείο.
Το μείγμα των στημένων ντοματών, μαζί με φλούδια, ζουμί και σπόρια, αποθηκεύεται εντός του δοχείου για τρεις με τέσσερις μέρες. Στο διάστημα αυτό αναπτύσσονται μύκητες και σχηματίζεται ένα στρώμα μούχλας που προσδίδει στους σπόρους ανθεκτικότητα σε ασθένειες.
Αμέσως μετά από αυτό το αποτέλεσμα, παίρνουμε όλο το μείγμα, το βάζουμε σε σουρωτήρι, διαχωρίζουμε τους σπόρους από το υπόλοιπο σώμα της ντομάτας και απλώνουμε τους σπόρους σε σκιερό μέρος για να στεγνώσουν και να αποθηκευτούν.
Αφού περάσουν τρεις με τέσσερις μέρες, ενώ σε τακτά χρονικά διαστήματα αραιώνουμε και αλλάζουμε όψη στους σπόρους για να στεγνώσουν γρηγορότερα και καλύτερα, τους αποθηκεύουμε σε χάρτινα φακελάκια, γράφουμε πάνω σε αυτά τη χρονιά που κάναμε όλη αυτή τη διαδικασία και τοποθετούμε τα φακελάκια σε αεροστεγώς κλεισμένα δοχεία.
Το μείγμα των στημένων ντοματών, μαζί με φλούδια, ζουμί και σπόρια, αποθηκεύεται εντός του δοχείου για τρεις με τέσσερις μέρες. Στο διάστημα αυτό αναπτύσσονται μύκητες και σχηματίζεται ένα στρώμα μούχλας που προσδίδει στους σπόρους ανθεκτικότητα σε ασθένειες.Παίρνουμε το μείγμα, το βάζουμε σε σουρωτήρι, διαχωρίζουμε τους σπόρους από το υπόλοιπο σώμα της ντομάτας και απλώνουμε τους σπόρους σε σκιερό μέρος για να στεγνώσουν και κατόπιν να αποθηκευτούν.Τα δοχεία αυτά τα τοποθετούμε κατά προτίμηση στο χώρο του υπογείου, αφού οι σπόροι θέλουν όσο γίνεται περιβάλλον χωρίς υγρασία αλλά και χαμηλές θερμοκρασίες.
Για τη νέα σοδειά… Όσοι επιπλέουν δεν είναι καρπεροί
Ένας τρόπος για να διαπιστώσουμε αν οι σπόροι θα μας δώσουν καρπό όταν θα τους καλλιεργήσουμε είναι να τους βάλουμε σε ένα ποτήρι με νερό πριν ολοκληρώσουμε το στέγνωμα. Όσοι επιπλέουν, δεν είναι καρπεροί. Όσοι πάνε στον πάτο, είναι οι σωστοί σπόροι, τους οποίους και θα επιλέξουμε. Του χρόνου θα σας ενημερώσω για τα αποτελέσματα της σποράς με τους συγκεκριμένους σπόρους!
Σε κάθε περίπτωση, η απεξάρτησή μας από τα υβρίδια των πολυεθνικών είναι μια υπόθεση που έχει σχέση με την επιβίωσή μας και την επιβίωση των παιδιών μας.
