default-image

Οι "βουβές" εκλογές του Σεπτέμβρη

Απόψεις
Οι "βουβές" εκλογές του Σεπτέμβρη

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

(Μέρος δεύτερο)

Σήμερα κάνουμε μια εκτίμηση για τη δυναμική των κομμάτων και εξετάζουμε τα πιθανά σενάρια συνεργασίας. Ποια θα είναι τα κόμματα που θα εισέλθουν στη Βουλή και ποια θα είναι η εκλογική τους δύναμη; Και βάσει αυτών των αποτελεσμάτων, ποιες συνεργασίες είναι πιθανές (ή, έστω, δυνατές) για να σχηματιστεί κυβέρνηση;

Του Γιώργου Ψαρουλάκη

Κάναμε χθες την εκτίμηση των παραγόντων βάσει των οποίων θα διαμορφωθεί το εκλογικό αποτέλεσμα. Θα συνεχίσουμε σήμερα με την εκτίμηση των πιθανών σεναρίων ως προς τις δυνάμεις των κομμάτων και τις έδρες και κυρίως τις κυβερνήσεις που μπορεί να προκύψουν απ' αυτήν τη νέα Βουλή που θα αναδειχθεί με την ψήφο των Ελλήνων την 20ή Σεπτεμβρίου.

Ας δούμε λοιπόν ένα-ένα τα κόμματα και πού... μπορεί να φτάσουν.

Γενικά: Ο νικητής των εκλογών του Ιανουαρίου πέρασε από μια φάση... ταχείας μεταμόρφωσης. Η ηγετική ομάδα περί τον Αλέξη Τσίπρα κατόρθωσε να περάσει πλήρως τη γραμμή της (φιλοευρωπαϊκή, συναινετική κ.λπ.), κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την υπογραφή (μετά από πολλές παλινωδίες και την καταστροφική περίοδο των capital controls) του τρίτου μνημονίου και την "εκκαθάριση" του κόμματος από τους ακραιφνείς "αντιμνημονιακούς" και "αριστερούς". Πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ έχει εξελιχθεί, επί της ουσίας, σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα και αναμένεται να κάνει και τις ανάλογες επιλογές στο μέλλον.

Παίρνει-χάνει: Θα χάσει προς τη Λαϊκή Ενότητα και το ΚΚΕ, θα κερδίσει από την "κεντροαριστερή" δεξαμενή.

Ατού-αδυναμίες: Κύρια ατού του είναι το "γκελ" που έχει ακόμη ο Αλέξης Τσίπρας μεταξύ κάποιων κατηγοριών ψηφοφόρων, η ευπροσάρμοστη ρητορική του και η υπόσχεση ότι συνεχίζει να θεωρεί τα μνημόνια "καταστροφικά", οπότε θα κάνει ό,τι μπορεί (έτσι λένε τα στελέχη του) για να τα "απαλύνει". Κύρια αδυναμία, η πλέον πανθομολογούμενη (μετά την "κωλοτούμπα") αναξιοπιστία του.

Επίσης, έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος του "δυναμικού πυρήνα" του κομματικού μηχανισμού του, που πήγε στον Λαφαζάνη.  

Πρόβλεψη: Το πιο πιθανό είναι να αναδειχθεί πρώτο κόμμα, αλλά με ποσοστό πολύ μικρότερο από αυτό του Ιανουαρίου. Δε νομίζω ότι υπάρχει περίπτωση εξασφάλισης αυτοδυναμίας.

Νέα Δημοκρατία

Γενικά: Μετά από δύο σημαντικές ήττες (τον Ιανουάριο και στο δημοψήφισμα) η Ν.Δ. με νέο (τυπικά "προσωρινό") αρχηγό δίνει μια νέα εκλογική μάχη. Προσπαθεί να προκρίνει τις διαφορές της με το ΣΥΡΙΖΑ, με τον οποίο πλέον παίζουν "στο ίδιο γήπεδο" και με τον τρόπο αυτό να συγκρατήσει τις κεντροαριστερές ψήφους που τον Ιανουάριο της επέτρεψαν να περιορίσει τις απώλειές της. Παράλληλα με τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη βγάζει ένα πιο "κεντρώο" πρόσωπο, σε αντίθεση με το ακραιφνώς δεξιό που έβγαζε με τον Αντώνη Σαμαρά.

Ατού-αδυναμίες: Η Ν.Δ. έχει εφαρμόσει το δεύτερο μνημόνιο, το θεωρεί "ωφέλιμο" αν εφαρμοστεί όπως πρέπει και πιστεύει στο μοντέλο ανάπτυξης που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό είναι και δύναμη και αδυναμία, ταυτόχρονα. Σαφής δύναμη είναι ότι έχει έναν κορμό ψηφοφόρων που δεν την εγκαταλείπει σε καμία περίπτωση, ενώ υπέρ της λειτουργούν οι "γκάφες" που έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Ερωτηματικό ο νέος αρχηγός και η νέα πιο "κεντροδεξιά" πολιτική εικόνα.

Πρόβλεψη: Το πιθανότερο είναι να είναι δεύτερο κόμμα, κινούμενο κοντά στα ποσοστά που πήρε τον Ιανουάριο. Έχει πιθανότητες για την πρώτη θέση, υπό κάποιες προϋποθέσεις.

Λαϊκή Ενότητα

Γενικά: Το σχήμα του Παναγιώτη Λαφαζάνη κατεβαίνει σε εκλογές εντελώς απροετοίμαστο, δίχως βάσεις και δίχως μηχανισμό. Οπότε ποντάρει μόνο στους δυσαρεστημένους του ΣΥΡΙΖΑ και ίσως των ΑΝ.ΕΛ., καθώς και σε κάποιους γενικά "αντιμνημονιακούς" ψηφοφόρους.

Ατού-αδυναμίες: Η συμμετοχή προσωπικοτήτων με αναγνώριση στο στρατόπεδο των αντιμνημονιακών, όπως της Ζωής Κωνσταντοπούλου, θα λειτουργήσει υπέρ, όπως και η προσπόριση μεγάλου μέρους του κομματικού μηχανισμού του ΣΥΡΙΖΑ. Κατά λειτουργεί ο μάλλον "άχρωμος και άοσμος" αρχηγός.

Πρόβλεψη: Είναι το μεγάλο ερωτηματικό των εκλογών. Δημοσκοπικά δε "γράφει" επί του παρόντος (μέχρι 5% έχει πάει), αλλά αυτό είναι λογικό, μια και μόλις σχηματίστηκε. Σίγουρα δε θα πάει πάνω από 8-9%, ούτε και κάτω από 5%.

Γενικά: Αποστολή του σχήματος του Σταύρου Θεοδωράκη είναι να βοηθήσει στο σχηματισμό κυβέρνησης, είτε υπό το ΣΥΡΙΖΑ, είτε υπό τη ΝΔ. Έχει βρει ένα χώρο στο πολιτικό σύστημα και θεωρεί ότι θα συγκρατήσει τα ποσοστά του.

Ατού-αδυναμίες: Το Ποτάμι δεν εκφράζει πολιτικό λόγο και έχει συσχετιστεί (δίκαια ή άδικα, δεν το γνωρίζω) με συγκεκριμένα συμφέροντα από τη γέννησή του. Επίσης, πολύς κόσμος δε βλέπει με καλό μάτι τις νεοφιλελεύθερες απόψεις του στα οικονομικά (και τη συνεργασία με τη "Δράση", που τις επιβεβαιώνει). Από την άλλη, είναι σχετικά "άφθαρτο" και έχει γκελ στους απολιτίκ.

Πρόβλεψη: Μεταξύ 5 και 6,5%. Θα μπει στη Βουλή, αλλά το πιθανότερο είναι με μικρότερο ποσοστό και λιγότερους βουλευτές από την προηγούμενη φορά.

Γενικά: Το ΚΚΕ έχει απορρίψει οποιαδήποτε προοπτική συνεργασίας με δυνάμεις που δεν έχουν την ίδια θέση με αυτό ως προς την κοινωνία, την οικονομία και τη διεθνή θέση της Ελλάδας. Πορεύεται σε ένα δύσκολο, μοναχικό δρόμο, περιμένοντας τη δικαίωση για τη σταθερή και αταλάντευτη στάση του.

Ατού-αδυναμίες: Με δεδομένο ότι τα συνθήματα του ΚΚΕ απευθύνονται στη λογική και όχι στο θυμικό, είναι δύσκολο να προσεγγίσει το μέσο ψηφοφόρο που θέλει λύσεις "εδώ και τώρα". Από την άλλη, έχει δικαιωθεί σε όλες τις προβλέψεις του (η τελευταία εξ αυτών ήταν η εντυπωσιακή "κωλοτούμπα" του ΣΥΡΙΖΑ) και πιστεύει ότι η συνεπής στάση του δικαιούται μεγαλύτερης αποδοχής.

Πρόβλεψη: Παρά την ύπαρξη του νέου "αναχώματος" της ΛΑΕΝ, το ΚΚΕ πιθανότατα θα ενισχύσει ελαφρώς τις δυνάμεις του. Φυσιολογικά, μεταξύ 6 και 7% θα κινηθεί, εκτός κι αν υπάρξει ρεύμα "ψήφου διαμαρτυρίας".

ΠΑΣΟΚ

Γενικά: Αν και η Φώφη Γεννηματά προσπαθεί να προσδώσει έναν "αέρα ανανέωσης", τα πρόσωπα παραμένουν τα ίδια και το ΠΑΣΟΚ δεν έχει καταφέρει να ηγηθεί μιας "κεντροαριστερής συμμαχίας", αν και προσπάθησε. Τώρα ελπίζει να κερδίσει αρκετές έδρες ώστε να συμβάλει στο σχηματισμό νέας κυβέρνησης.

Ατού-αδυναμίες: Το ότι ο Γ. Παπανδρέου δε θα κατεβάσει το ΚΙΔΗΣΟ στις εκλογές αυτές, ουσιαστικά εγγυάται ότι το ΠΑΣΟΚ θα είναι και στη νέα Βουλή - σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν... ζόρικα τα πράγματα. Ωστόσο, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε συνεχή υποχώρηση και δύσκολα θα πείσει το κεντροαριστερό ακροατήριο για τη χρησιμότητα του.

Πρόβλεψη: Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, θα κινηθεί γύρω στο 5%. Είτε πάνω πάει, είτε κάτω, θα είναι έκπληξη.

Χρυσή Αυγή

Γενικά: Το νεοναζιστικό μόρφωμα έχει υποχωρήσει από τις πρώτες γραμμές της επικαιρότητας και κρατά χαμηλό προφίλ, ένεκα της δικαστικής εμπλοκής του.

Ατού-αδυναμίες: Η πλήρης απουσία πολιτικού λόγου και το γεγονός ότι πρόκειται για νεοναζί μάλλον δεν ενοχλεί τους δυνητικούς ψηφοφόρους του, αλλά σίγουρα ενοχλεί όλους τους υπόλοιπους. Η ελπίδα της Χ.Α. είναι ότι θα υπάρξει μαζική ψήφος διαμαρτυρίας από πρώην ψηφοφόρους ΣΥΡΙΖΑ και ότι θα καρπωθεί μέρος αυτής.

Πρόβλεψη: Φυσιολογικά θα κινηθεί πάνω από το ποσοστό που είχε πάρει στις προηγούμενες εκλογές.

Γενικά: Η "ψυχρολουσία" της μεταστροφής στο στρατόπεδο των "μνημονιακών" ενός κόμματος που είχε βασίσει την ίδια την ύπαρξή του στην έννοια του "αντιμνημονίου" σαφώς και δε... χωνεύεται εύκολα από τους ψηφοφόρους των ΑΝ.ΕΛ.

Ατού-αδυναμίες: Αυτήν τη στιγμή δεν έχει κάποιο ουσιαστικό ατού στα χέρια του. Είχε πάρει ένα μέρος συντηρητικών αντιμνημονιακών ψήφων, αρκετές από τις οποίες φαίνεται ότι θα χάσει. Οι προοπτικές του δεν είναι πολύ καλές.

Πρόβλεψη: Αυτή τη φορά δύσκολα θα μπει στη Βουλή, αν και διατηρεί κάποιες πιθανότητες.

Οι λοιποί

Από τα υπόλοιπα κόμματα, πιθανότητες για είσοδο στη Βουλή διατηρεί η Ένωση Κεντρώων του Βασίλη Λεβέντη. Καθώς οι εκλογές αυτές γίνονται σε ένα κλίμα μουδιάσματος και απογοήτευσης, είναι πρόσφορο έδαφος για "τρολάρισμα" και με τον τρόπο αυτό ο Βασίλης Λεβέντης μπορεί να κάνει το όνειρό του (για το οποίο προσπαθεί από τη δεκαετία του 1970, αρχικά με ΠΑΣΟΚ, μετά με Ν.Δ. κι έκτοτε με την Ε.Κ.) πραγματικότητα και να γίνει βουλευτής. Τα υπόλοιπα κόμματα έχουν πολύ μικρότερα ποσοστά αποδοχής και δύσκολα θα κινηθεί κάποιο απ' αυτά πάνω από 1%, αν και δεν αποκλείονται εκπλήξεις.

Οι συνεργασίες για κυβέρνηση

Με αυτά τα δεδομένα, το ζητούμενο πλέον γίνεται πώς θα σχηματιστεί κυβέρνηση. Οι πιθανότητες το πρώτο κόμμα να πάρει αρκετά υψηλό ποσοστό, για να πάρει αυτοδυναμία, είναι ελάχιστες: Με επτακομματική Βουλή, η αυτοδυναμία απαιτεί περί το 38% και δε βλέπω πώς θα μπορούσε ο ΣΥΡΙΖΑ ή η ΝΔ να πάρει τέτοιο ποσοστό, ακόμη και αν ανατραπούν στο τελευταίο 15ήμερο όλα τα σημερινά δεδομένα.

Οπότε οδηγούμαστε σε κυβέρνηση συνεργασίας. Αλλά... με ποιους συμμέτοχους; Καταρχάς, θα εξαρτηθεί από το ποιο θα είναι το πρώτο κόμμα, θα έλεγε κανείς. Όχι και τόσο, θα απαντούσα εγώ. Όποιο κι αν είναι το πρώτο κόμμα, οι "πιθανοί κυβερνητικοί εταίροι" είναι σχεδόν ίδιοι και για το ΣΥΡΙΖΑ και για τη ΝΔ. Απλώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να συνεργαστεί (ξανά) με τους ΑΝ.ΕΛ., ενώ η Ν.Δ. θα ήταν... λίγο δύσκολο.

Ας δούμε λοιπόν τους πιθανούς συνδυασμούς και τις δυνάμεις που αυτοί θα εκπροσωπούσαν. Για λόγους ευκολίας, θα κάνουμε δύο ομαδοποιήσεις: στη μία, θα υποθέσουμε ότι πρώτο κόμμα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και στην άλλη ότι πρώτο κόμμα είναι η Ν.Δ.

Με ΣΥΡΙΖΑ πρώτο κόμμα

Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρητικά θα προτιμούσε ως κυβερνητικούς εταίρους τους "δοκιμασμένους" ΑΝ.ΕΛ. Επίσης, για να εφαρμόσει την "δική του" πολιτική, θα μπορούσε να συνεργαστεί και με κάποιο κόμμα που δεν έχει συγκεκριμένη τοποθέτηση στα μεγάλα ζητήματα. Το μοναδικό τέτοιο είναι το κόμμα του Β. Λεβέντη. Οπότε ένα θεωρητικά ιδανικό σενάριο για το ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν να μπουν στη Βουλή οι ΑΝ.ΕΛ. και η Ε.Κ. και μαζί να σχηματίσουν κυβέρνηση. Ένας τέτοιος κυβερνητικός συνασπισμός θα είχε κατά τα φαινόμενα μεταξύ 158 και 165 βουλευτών, αναλόγως με τα ποσοστά των κομμάτων, μια και σε αυτήν την περίπτωση μάλλον θα είχαμε μια... εννιακομματική Βουλή!

Ωστόσο, οι προβλέψεις λένε ότι οι ΑΝ.ΕΛ. δε θα είναι στη Βουλή και η είσοδος Λεβέντη εξαρτάται αποκλειστικά από τη διάθεση... τρολαρίσματος των ψηφοφόρων. Οπότε, έστω ότι στη Βουλή εισέρχονται εκτός από ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ., και οι εξής: Ποτάμι, ΚΚΕ, ΠΑΣΟΚ, Χ.Α. και ΛΑΕ.  Εξ αυτών, το ΚΚΕ δε συνεργάζεται με κανέναν, κανένας δε θέλει να συνεργαστεί με τη Χ.Α., οπότε μένουν Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ, ΛΑΕ. Είναι λογικό ότι Τσίπρας και Λαφαζάνης δε θα θέλουν να συνεργαστούν, τουλάχιστον όχι... με τόσο νωπό το "σχίσμα".

Οπότε διά της ατόπου απαγωγής κατανοούμε ότι οι πιο "λογικοί" εταίροι για το ΣΥΡΙΖΑ θα είναι το Ποτάμι ή το ΠΑΣΟΚ ή και οι δύο μαζί. Για να κάνει κυβέρνηση με τον έναν εξ αυτών, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να πάρει αρκετά υψηλό ποσοστό (πάνω από 32%, ας πούμε, ώστε να εξασφαλίσει πάνω από 140 έδρες). Οπότε το πιθανότερο θα είναι να συνεργαστεί... και με τους δύο!

Με Ν.Δ. πρώτο κόμμα

Εφόσον η Νέα Δημοκρατία είναι το πρώτο κόμμα, τα πράγματα είναι αρχικά μάλλον απλά: προφανώς και η Ν.Δ. θα "κυνηγήσει" το ΣΥΡΙΖΑ για να συμμετάσχει στην επόμενη κυβέρνηση, προκειμένου να εφαρμόσουν μαζί το τρίτο μνημόνιο. Ωστόσο, οι πιθανότητες είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δε θα ενδώσει και θα προτιμήσει την ασφάλεια της αντιπολίτευσης, παρότι - είναι αλήθεια αυτό - οι Ευρωπαίοι προτιμούν μία κυβέρνηση στην οποία θα υπάρχουν και τα δύο κόμματα, ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ.

Σε αυτήν την περίπτωση, εφόσον δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πειστεί να συμμετάσχει, η Ν.Δ. θα συνεργαστεί με Ποτάμι και ΠΑΣΟΚ σίγουρα και ενδεχομένως και με τον Λεβέντη.

Και ο "μεγάλος συνασπισμός" με προοπτική τετραετίας

Βεβαίως, αυτό που θα επιθυμούσαν οι Ευρωπαίοι δανειστές και εταίροι, καθώς και κύκλοι εντός της Ελλάδας, θα ήταν ένας "μεγάλος συνασπισμός": Μία κυβέρνηση που θα σχηματιστεί (και θα στηριχτεί) από ΣΥΡΙΖΑ, Ν.Δ., Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ. Όλες δηλαδή τις "φιλοευρωπαϊκές" δυνάμεις που εισέρχονται στη Βουλή και έχουν ψηφίσει το τελευταίο μνημόνιο.

Μια τέτοια κυβέρνηση ευρείας συνεργασίας θα επέτρεπε σίγουρα τη δημιουργία ενός σχήματος που θα μακροημερεύσει, καθώς δε θα έχει τη "δαμόκλειο σπάθη" των 5, 10, 20 διαρροών που μπορεί να την "τινάξουν στον αέρα", ενώ ταυτόχρονα θα έχει τη νομιμοποίηση του 70% του εκλογικού σώματος, οπότε και την ευρεία λαϊκή στήριξη που έχει ανάγκη προκειμένου να εφαρμοστεί το τρίτο μνημόνιο δίχως κλυδωνισμούς.

Μια τέτοια κυβέρνηση είναι και η μόνη που έχει βέβαιη προοπτική τετραετίας (κάθε άλλη θα λειτουργεί... υπό αίρεση, αφού θα έχει απέναντί της μία τουλάχιστον μεγάλη δύναμη να κάνει "σκληρή αντιπολίτευση", δημιουργώντας... κυματισμούς.

Είναι γεγονός, όπως εκτιμάται απ' όλες τις πλευρές, ότι το ζητούμενο είναι οι εκλογές να βγάλουν κυβέρνηση και μάλιστα κυβέρνηση μακράς πνοής, που θα μπορέσει να εφαρμόσει το μνημόνιο δίχως υπαναχωρήσεις, προκειμένου να σταθεροποιηθεί η ελληνική οικονομία και να μπορέσει να ανασάνει ο τόπος. Βεβαίως, η ύπαρξη πολλών υφεσιακών μέτρων (και) σε αυτό το μνημόνιο είναι γεγονός, αλλά από τη στιγμή που όλες οι μεγάλες πολιτικές δυνάμεις έχουν δεσμευτεί να το εφαρμόσουν το θέμα είναι να υπάρξει αποφασιστικότητα, προκειμένου να τύχουν εκμετάλλευσης όλα τα αντισταθμιστικά οφέλη (λ.χ. το πακέτο Γιούνκερ) και να μην υπάρξει ανάγκη για συνέχιση του καθεστώτος των μνημονίων.

Βεβαίως, για τα κόμματα που θα συμμετάσχουν σε αυτόν το μεγάλο συνασπισμό, υπάρχει ένα πρόβλημα: Θα αφήσουν το πεδίο ελεύθερο και ανοιχτό για τις μόνες πλέον δυνάμεις που δεν έχουν φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό, δηλαδή ΛΑΕ και ΚΚΕ, ενώ βεβαίως η Ν.Δ. "φοβάται" και τις απώλειες προς τη Χ.Α.

Σε κάθε περίπτωση, η περίσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και τόσο οι ψηφοφόροι που θα πάνε στην κάλπη, όσο και τα κόμματα που θα μπουν στη Βουλή μετά τις εκλογές θα πρέπει να αναλογιστούν αυτήν την κρισιμότητα και να πράξουν ανάλογα.

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News