default-image

Φαγητά της Κρήτης που "κάηκαν" στο χρόνο

Κρήτη
Φαγητά της Κρήτης που "κάηκαν" στο χρόνο

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το νησί της Κρήτης διαθέτει αναμφισβήτητα μια από τις πιο δυνατές μεσογειακές κουζίνες που την έχουν κατατάξει στις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας διατροφικής αξίας λόγω των θρεπτικών στοιχείων της ισορροπημένης διατροφής και της ασύγκριτης νοστιμιάς.

Ωστόσο, η απομάκρυνση των κατοίκων του νησιού από τα χωριά και η αστικοποίηση, που αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, κάνουν τις παλιές παραδοσιακές συνταγές, που κρατάνε αιώνες ολόκληρους, να φθείρονται και να χάνονται στο πέρασμα του χρόνου.

Γιατί, πέρα από τον παραδοσιακό ντάκο, τη γνωστή "κουκουβάγια", τους μπουμπουριστούς χοχλιούς, της σφακιανές πίτες και την τσιγαριαστή κατσίκα, ο κατάλογος των κρητικών συνταγών είναι γεμάτος με δεκάδες προϊόντα και τείνουμε να ξεχνάμε.

Από τα μινωικά χρόνια

Συνταγές που κρατούν από τα μινωικά χρόνια, όπως εκείνη του αρχαίου γλυκίσματος της Κρήτης, του λεγόμενου "γάστριν", το οποίο υπάρχει πλέον μόνο στα βιβλία μαγειρικής, χωρίς να υπάρχει προς πώληση στα ζαχαροπλαστεία ή στα εστιατόρια.

Άλλο ένα παράδειγμα χαμένου φαγητού και μάλιστα πεντανόστιμου είναι τα "μπίζα". Ένα ξεχασμένο για πολλούς πιάτο, το οποίο καλλιεργούνταν στην Κρήτη και είχε πολλούς τρόπους μαγειρέματος, αφού είναι ένα όσπριο συγγενικό με τα ρεβίθια. Πολλοί μάλιστα υποστηρίζουν πως η πολύ συχνή κατανάλωσή του μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα στην υγεία, χωρίς όμως να επιβεβαιώνεται κάτι τέτοιο.

Βότανα

Οι αβρωνιές, που συνδυάζονται με αβγά, κρέας και όσπρια, είναι παρούσες μόνο στα τραπέζια της ενδοχώρας της Κρήτης, αφού οι σύγχρονες νοικοκυρές τις έχουν βγάλει εντελώς από το καθημερινό μενού τους. Το πικρό αυτό έδεσμα έχει και θεραπευτικές ιδιότητες.

Ο κρίταμος, από την άλλη, είναι ένα βότανο το οποίο, αν και φυτρώνει συχνά στα κρητικά χώματα κοντά σε θάλασσες και ακτές, δεν είναι γνωστό στο ευρύ κοινό της Κρήτης. Η χρήση του στη σαλάτα αλλά και φτιαγμένο τουρσί αποτελεί ένα μοναδικό μεζέ για τους Κρητικούς. Μάλιστα, στα προηγούμενα χρόνια έλεγαν πως έδινε δύναμη και ενέργεια σε όποιον το έτρωγε.

Ελένη Καμπουράκη

Το μαγγίρι

Ένα άλλο φαγητό, το οποίο δεν υπάρχει πια στους κρητικούς καταλόγους, είναι το μαγγίρι. Το χειροποίητο ζυμαρικό, που "κρατά" όπως λένε από την τουρκοκρατία και γίνεται εύκολα και απλά, χωρίς ιδιαίτερο κόπο, είναι ό,τι καλύτερο για το στομαχόπονο, σύμφωνα με τους γηραιότερους ανθρώπους.

Πότε ήταν η τελευταία φορά που φάγατε κρητικό τζουλαμά; Με καταγωγή από τη Μεσαρά, το φαγητό που θα έλεγε κανείς πως μοιάζει με γλυκό, είναι και αυτό ένα από αυτά που "αχνοφαίνονται" στα κρητικά τραπέζια. Πιάτο κυρίως αποκριάτικο, που είναι πλούσιο σε μπαχαρικά και θρεπτική αξία.

Και κάπως έτσι η λίστα συνεχίζεται με τα άγρια απορόχια ή για πολλούς τα σταχάκια, που δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από βολβούς και τρυφερά ντόπια φρεσκοκομμένα χόρτα.

Πολύτιμα χόρτα

Η πλούσια κρητική χλωρίδα σπάνια τιμάται πλέον από τα ντόπια νοικοκυριά, τόσο λόγω της άγνοιας που έχουμε για να τα αναγνωρίσουμε και να τα συλλέξουμε, αλλά και λόγω του λιγοστού χρόνου που έχουμε στη διάθεσή μας ώστε να τα αναζητήσουμε. Χόρτα, όπως το ραδίκι, το σταμναγκάθι, η μαρουλίδα, οι ασκολίμπροι, το στρουφούλι ή ο ζοχός δεν τα ακούμε συχνά και ούτε τα δοκιμάζουμε. Αφημένα στο έλεος των χρόνων, τα παραδοσιακά αυτά χόρτα χάνονται μαζί με τις λαχταριστές και πολύ νόστιμες συνοδείες τους, κάνοντας όσους θέλουν να τα δοκιμάσουν να πρέπει να καταφύγουν στην ενδοχώρα της Κρήτης, όπου οι παραδόσεις μας ακόμα κάπως "βαριανασαίνουν".

Ένα κομμάτι του κρητικού πολιτισμού και της κληρονομιάς έχει αρχίσει να κάνει αισθητή την απουσία του, το οποίο θα μπορούσε, μάλιστα, να δώσει μια αλλιώτικη... γεύση στους ξένους επισκέπτες, που, αν μη τι άλλο, φεύγοντας από αυτό το μοναδικό νησί θα έχουν και περισσότερες γαστρονομικές εμπειρίες να διηγούνται γυρίζοντας στην πατρίδα τους.

Ελένη Καμπουράκη

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News