Κατά τα φαινόμενα και προσώρας, το Grexit το γλιτώσαμε. Οι γεωπολιτικές παρεμβάσεις Αμερικανών και Γάλλων κυρίως, αλλά και η υποστήριξη των σοσιαλδημοκρατών έφεραν αποτέλεσμα. Με βαρύτατο κόστος. Πέραν όμως αυτών, διερωτώμαι πού θα στεκόμασταν εάν δε μας συνόδευε αυτή η υπέροχη ιστορική πολιτιστική μας παρουσία σε σχέση με την Ευρώπη και τις αξίες της. Είναι ολοφάνερο στα ευρωπαϊκά έντυπα. Έχω την εντύπωση ότι και το παρελθόν μας έσπρωξε με τον τρόπο του για να σωθεί το μέλλον μας.
Του Κώστα Ν. Κωνσταντίνου*
Σε ό,τι με αφορά ως δάσκαλο, το υπουργείο Παιδείας πρέπει να το δει αυτό. Να απαλλαγεί όμως πρώτα από την τραγική ψευδαίσθηση του επαρχιωτισμού, ότι ο ρόλος του εξαντλήθηκε με το «όχι στα μνημόνια» μέσω της «περήφανης» νίκης του εναντίον της «αυτοαξιολόγησης» και «αξιολόγησης», της κατάργησης της «τράπεζας θεμάτων» και της επαναφοράς «της βάσης του εννιάμισι». Να το απαιτήσει μάλιστα η ίδια, η απογοητευτικά εγκλωβισμένη στο συντεχνιακό εγωκεντρισμό, εκπαιδευτική κοινότητα.
Πήραμε το μάθημά μας. Η Ευρώπη ούτε κανένας χώρος αγίων είναι, ούτε αμφιθέατρο επαναστατικής γυμναστικής. Είναι ένας σκληρός χώρος ανταγωνισμού και αδηφάγων οικονομικογεωπολιτικών συμφερόντων. Πήραμε το μάθημά μας. Ανακαλύπτουμε κοινωνικά και πολιτικά τον «άλλο».
Παρόλο που οι αριθμοί δεν είναι πάντα ο συντομότερος δρόμος για τον εγκέφαλο, εντούτοις αυτή τη φορά καθόρισαν τη λεγόμενη «συναίνεση». Το καίριο όμως και ύψιστης πρακτικής σημασίας ερώτημα είναι «τι εννοεί ο πολιτικός κόσμος και η κοινωνία μας με τον όρο "συναίνεση", κατανοούμε όλοι το ίδιο πράγμα;». Φοβάμαι πως όχι. Για συναίνεση και εθνική συνεννόηση ακούμε χρόνια.
«Αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις», που έλεγε ο Αντισθένης: για να οδηγηθούμε στη γνώση πρέπει πρώτα να εξετάσουμε και να γνωρίσουμε την αλήθεια που κρύβεται μέσα στις λέξεις. Έχω, δυστυχώς, την εντύπωση ότι πολλοί πολιτικοί, ακόμα και υπό τις παρούσες τραγικές περιστάσεις, εξισώνουν τη «συναίνεση» με την ενοχλητική «ανοχή». Για να μην αναφερθώ στο συνεπή διχαστικό λόγο του υπουργού Άμυνας. Από την άλλη, πολύς κόσμος σκέφτεται με τη λογική του «άσπρο ή μαύρο». Ολέθριο λάθος.
Εάν είναι έτσι, αναβάλλεται απλώς, εν είδει καταναγκαστικής ανακωχής, ένας νέος πόλεμος που θα ξεσπάσει αργά ή γρήγορα. Χωρίς την κατάδυσή μας στις απαρχές του «συναινώ», που είναι ο έπαινος, η συνεννόηση, η συμφωνία, η παραδοχή, η συγκατάνευση, πάλι στο ίδιο σημείο θα επανέλθουμε. Τα λέω αυτά γιατί έχω την αίσθηση ότι κάπου υπερίπταται κάτι σαν προσδοκία για μια δεύτερη στο μέλλον ευκαιρία, ώστε να αποδείξει ο «ένας» στον «άλλο» τα ολέθρια λάθη του. Το νιώθω στις συζητήσεις, το διαβάζω σε κείμενα. Πολύ περισσότερο ίσως σε κατά τόπους κοινωνίες.
Θα μπορούσα πολύ εύκολα να το τεκμηριώσω με μια «επίσκεψη» σε ληγμένα ονόματα/λέξεις που γράφονται και ξεστομίζονται αυτές τις μέρες συχνά-πυκνά. Εάν λοιπόν δεν παραδεχτούμε βαθιά μέσα μας, και πρώτα ο πολιτικός κόσμος, ότι είμαστε και ο «ένας» και ο «άλλος» συγχρόνως, πολύ δύσκολα θα προχωρήσουν τα πράγματα.
Με λύπη μου ακούω να περιφέρονται ακόμα από πολλές πλευρές δίκην δίσκου διάφοροι ηδονολόγοι, ας μου επιτραπεί ο κατά το κλασικό «προς ηδονήν λέγειν» νεολογισμός, που είτε σηκώνουν το φλάμπουρο της αντίστασης είτε ισοπεδωτικά αιτιώνται αποκλειστικά τη διακυβέρνηση λίγων μηνών. Όλοι τους εξαντλούνται όμως στην κοινή εξορκιστική έκφραση-λάστιχο «αυτοί μου μας έφεραν μέχρι εδώ».
Ποιοι είναι αυτοί, ας το καταλάβει ο καθένας με ό,τι χαϊδεύει το αφτί και το πληγωμένο του συναίσθημα. Μου θυμίζει το «οι Αμερικάνοι που μας τα έκαμαν», που λεγόταν στην Κύπρο για κάμποσα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Δε χτίζεται όμως έτσι συναίνεση.
Επί του πρακτέου. Η συμφωνία που έφερε με τη γενναία απόφασή του ο πρωθυπουργός είναι γεμάτη παγίδες. Τις δικές μας τουλάχιστον να τις αποφύγουμε. Σημασία έχει τώρα ο πρωθυπουργός, που φαίνεται ότι εισήλθε αμετάκλητα και προς τιμήν του σε μια περίοδο βίαιης πολιτικής ενηλικίωσης, να απαλλαγεί από τα βαρίδια του κόμματός του. Είμαι σίγουρος ότι θα θέλει να εξαποστείλει στη λήθη όλες τις λαϊκίστικες κορόνες του παρελθόντος. Και να αποδείξει ότι η αυτοκριτική, για να είναι ειλικρινής, πρέπει να συνοδεύεται πάντα από διορθωτικές πράξεις.
Για πρώτη φορά υπάρχει «συναίνεση» από το μεγαλύτερο μέρος της αντιπολίτευσης. Θα μπορούσε να είναι η ώρα του. Έχει ακόμα τη μεγάλη αποδοχή του κόσμου. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις «ναι». Να προσφέρουμε όλοι τη στήριξή μας και να βάλουμε πλάτη. Τώρα είναι η πιο μεγάλη ώρα.
* Ο Κώστας Ν. Κωνσταντίνου είναι καθηγητής φιλόλογος στο 3ο Γενικό Λύκειο, πρώην διευθυντής του 5ου Γενικού Λυκείου, [email protected] - http://kostaskonstantinou.com/.
