Στην εσωτερική αγορά εναποθέτουν τις ελπίδες τους για να πουλήσουν τη σταφίδα που θα παραχθεί και φέτος στο νομό Ηρακλείου οι μόλις τρεις σταφιδεξαγωγείς, που για μία ακόμη χρονιά περιμένουν τους Τούρκους να παράγουν απίστευτες ποσότητες, ελαφρώς μειωμένες από πέρυσι, μόλις... 20.000 τόνους.
Οι 300.000 τόνοι όμως που περιμένουν πως θα έχουν, συν οι 80.000 τόνοι που εκτιμάται ότι θα παράγει το Ιράν, δημιουργούν ένα άκρως ασφυκτικό και αποτρεπτικό για την κρητική σταφίδα περιβάλλον στην εξωτερική αγορά, που καθιστά μάλλον άσκοπη ακόμα και στην προσπάθεια των Ηρακλειωτών να πουλήσουν στην ευρωπαϊκή αγορά πάνω από ένα... 10% της παραγόμενης ποσότητας!
Αυτό το "κάντε σταφίδα", ο ιδιώτης σταφιδεξαγωγέας, που μαζί με τον κ. Τοσκούδη και την ΚΣΟΣ είναι οι τελευταίοι εναπομείναντες στον άλλοτε χρυσοφόρο κλάδο της μεταποίησης της σουλτανίνας, Γιάννης Περδικογιάννης, λέει στη "Ν. Κρήτη" ότι αυτό φέτος δεν μπορεί να το πει, γιατί δε θέλει να πάρει κανέναν στο λαιμό του. Αλλά τονίζει ότι συνολικά το αμπέλι σαν καλλιέργεια είχε και έχει μια δυναμική τέτοια, που καθιστά εγκληματική τη μέχρι σήμερα αδιαφορία του επίσημου κράτους. Και καλεί τουλάχιστον τη νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝ.ΕΛ., αν και εφόσον ξεπεράσουμε το σκόπελο της διαπραγμάτευσης και της υπογραφής συμφωνίας, να ασχοληθεί σε πρώτη προτεραιότητα στο αμέσως προσεχές διάστημα με την περίφημη αναμπέλωση στην Κρήτη.
Είμαστε... "ελάχιστοι"
Ο Γιάννης Περδικογιάννης λέει στη "Ν. Κρήτη" ότι πέρυσι που όλοι περίμεναν μια παραγωγή της τάξεως των 6.000 με 7.000 τόνων, τελικά δεν ξεπεράσαμε τους 3.000 τόνους. Από αυτούς, η ΚΣΟΣ πήρε πάνω από 1.000 τόνους και γύρω στους 750 τόνους πήραν ο ίδιος ο κ. Περιδικογιάννης και το εργοστάσιο Τοσκούδη.
Οι τιμές παραγωγοί από τους ιδιώτες κυμάνθηκαν από 1-1,25 ευρώ το κιλό και η ΚΣΟΣ στο 1,5 ευρώ στην ποιότητα νούμερο 2. Από τις σταφίδες αυτές, το 90% διατέθηκε στην εσωτερική κατανάλωση και ένα 10% έφυγε για εξαγωγές, ενώ στην ΚΣΟΣ παραμένουν απούλητες οι περισσότερες σταφίδες, οι οποίες και αναμένεται να εξαχθούν μέσα στις επόμενες μέρες, αν βέβαια ανοίξουν οι τράπεζες.
Για την παραγωγή της Τουρκίας, που πέρυσι έφτασε τους 320.000 τόνους, ο Γιάννης Περδικογιάννης λέει ότι «φέτος δε θα έχουν υπερπαραγωγή. Αλλά θα κρατήσουν κάποια αποθέματα για του χρόνου. Υπολογίζουν ότι θα κρατήσουν γύρω στους 40.000 με 50.000 τόνους. Αλλά και πάλι θα παράγουν γύρω στους 300.000 τόνους», σύμφωνα με το γνωστό και παλιό σταφιδεξαγωγέα.
Η Ελλάδα
Κι ενώ υπάρχουν τέτοιες παραγωγές στην Τουρκία και στις άλλες τρίτες χώρες, η Κρήτη και γενικότερα η Ελλάδα δεν έχει παρά μόνο λιγοστές ποσότητες, οι οποίες βέβαια δεν έχουν και μέλλον στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λόγω των εξευτελιστικών τιμών που είναι η συνάρτηση του πολύ χαμηλού κόστους παραγωγής στις χώρες αυτές και για άλλους, βέβαια, λόγους.
Μάλιστα, ακόμα και η Κόρινθος έχει φτάσει τα τελευταία χρόνια να παράγει μεγαλύτερες ποσότητες σουλτανίνας από αυτές που παράγει ο νομός Ηρακλείου. Πέρυσι οι Κορίνθιοι έβγαλαν γύρω στους 3.000 τόνους σουλτανίνας και περίπου 30.000 τόνους κορινθιακής, η οποία όμως έμεινε απούλητη, λόγω των τιμών με τις οποίες προσπάθησαν να τη διαθέσουν στην αρχή στην αγορά.
«Την πάτησαν, διότι ήταν υψηλές οι τιμές και δεν μπόρεσαν να πουλήσουν. Κι αυτό διότι είναι ειδική σταφίδα και μπαίνει σε συνταγές. Ξεκίνησαν ακριβά και δεν μπόρεσαν να πουλήσουν. Μετά κατέβασαν τις τιμές, αλλά η ζημιά είχε γίνει», λέει ο Γιάννης Περδικογιάννης.
«Βέβαια και φέτος το τι παραγωγή θα έχουμε αυτό είναι κάτι που εξαρτάται από τη συμπεριφορά των ίδιων των παραγωγών. Εμείς, όσοι έχουμε απομείνει, ό,τι ποσότητες βγουν θα τις απορροφήσουμε. Πέρυσι η ΚΣΟΣ είχε κάνει ένα συμβόλαιο, το οποίο τώρα μπλόκαρε λόγω των εξελίξεων. Και δεν έχουν πληρωθεί και οι παραγωγοί. Εμάς μας ενδιαφέρει να φεύγει η σταφίδα για να πληρώνονται οι παραγωγοί. Δε θέλουμε να μένουν οι άνθρωποι απλήρωτοι», όπως μας είπε ο κ. Περδικογιάννης.
Για το δικό του εργοστάσιο, λέει, ότι «εμείς κρατήσαμε σκόπιμα μια ποσότητα σταφίδας από πέρυσι, γιατί εμείς κάνουμε και μαρμελάδες. Και οι πελάτες μας, μαζί με τις μαρμελάδες, ζητάνε και σταφίδα. Και είχαμε υπολογίσει να κρατάμε κάποια ποσότητα για να καλύψουμε αυτές τις ανάγκες μέχρι και το Σεπτέμβριο».
«Να δουλεύουμε»
Στο μεταξύ, μέσα από τα τελευταία γεγονότα, τα οποία έδειξαν με το χειρότερο τρόπο πόσο ανοχύρωτη παραγωγικά είναι η χώρα, ο ιδιώτης σταφιδεξαγωγέας λέει ότι βγαίνει ένα βασικό μήνυμα: «Ότι πρέπει να αρχίσουμε να δουλεύουμε. Δέστε όσους ασχολούνται σοβαρά και επαγγελματικά με το επιτραπέζιο σταφύλι, όλοι είναι νοικοκύρηδες».
Απευθυνόμενος στην κυβέρνηση, λέει ότι «τα αμπέλια είναι κουρασμένα. Έπρεπε να είχε γίνει η αναμπέλωση. Βάλτε αυτό το ζήτημα στην πρώτη σας προτεραιότητα».
Για τους παραγωγούς, πιστεύει ότι η επιδότηση ήταν μέχρι σήμερα το βασικό τους μέλημα και γι' αυτό οδηγηθήκαμε εδώ που οδηγηθήκαμε. «Το 1981, όταν μπήκαμε στην ΕΟΚ, βγάζαμε 50.000 με 60.000 τόνους σταφίδας. Και σήμερα βγάζουμε 3.000 τόνους. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι υπάρχει τεράστια ζημιά», λέει χαρακτηριστικά.
ΠΩΣ ΕΓΙΝΕ Η ΖΗΜΙΑ
Η ιστορία του καθεστώτος επιδότησης
Ο Γιάννης Περδικογιάννης υπενθυμίζει ότι στην αρχή η επιδότηση ήταν κατά κιλό σταφίδας και δινόταν μέσω των μεταποιητών. «Δηλαδή εγώ κατέθετα τη διασφάλιση εξαγωγής και έπαιρνα την επιδότηση. Την έπαιρναν βέβαια μετά από 2-3 μήνες όταν φόρτωναν, αλλά κοστολογούσαν να έδιναν στους αγρότες, εκτός από την τιμή της σταφίδας, και την επιδότησή τους. Δηλαδή, αν έπρεπε να δοθούν 100 δραχμές, δίναμε 300 δραχμές για παράδειγμα».
Ακολούθησε τη δεκαετία του '90 η απαίτηση των σταφιδοπαραγωγών να φύγουν από τη μέση οι μεσάζοντες και η επιδότηση να πηγαίνει απευθείας στους ίδιους, όπως κι έγινε. Στη συνέχεια άρχισε η αντίστροφη μέτρηση, όταν το καθεστώς άλλαξε και η επιδότηση από το κιλό πήγε στο στρέμμα. Ήταν το 1991, που κάηκε και το κτήριο της Νομαρχίας Ηρακλείου, κατά το μεγαλειώδες συλλαλητήριο των σταφιδοπαραγωγών.
Αλλά η μεγάλη ζημιά κατά τον Γιάννη Περδικογιάννη έγινε όταν στα μέσα της δεκαετίας του 2000 ψηφίστηκε η πλήρης αποσύνδεση της παραγωγής σταφίδας από την επιδότηση. Ενώ δηλαδή υπήρχε το περίφημο πλαφόν παραγωγής των 300 κιλών το στρέμμα - που σχεδόν καμία χρονιά δεν τηρήθηκε αφού οι φορείς ζητούσαν μείωση μέχρι και εκμηδένισή του λόγω θεομηνιών - το 2005 το πλαφόν καταργήθηκε τελείως.
«Εμείς τότε λέγαμε στην Αθήνα ως ιδιώτες σταφιδεξαγωγείς να κρατηθεί ένα ποσοστό παραγωγής ως κατώτερο όριο παραγωγής για την καταβολής της στρεμματικής ενίσχυσης. Το υπουργείο όμως υιοθέτησε την άποψη των αγροτικών φορέων και όχι τη δική μας. Έτσι», σύμφωνα με τον Γιάννη Περδικογιάννη, «οι αμπελουργοί σταμάτησαν να παράγουν σταφίδα θεωρώντας ότι, αφού δε χρειάζεται να παράγουν για να πάρουν την επιδότηση, δε θα έχουν πρόβλημα».
Και καταλήγοντας, ο κ. Περδικογιάννης διερωτάται, «γιατί να θέλουν οι Ευρωπαίοι σήμερα να συνεχίσουν να επιδοτούν ένα προϊόν που σχεδόν έχει εξαφανιστεί;»...
Χριστόφορος Παπαδάκης
