Το δημοψήφισμα της προηγούμενης Κυριακής, παρά το ανύπαρκτο, επί της ουσίας, ερώτημά του, αποτέλεσε μια πραγματική δυνατότητα καταγραφής διαφόρων τάσεων στην κοινωνία και αφορμή πολιτικών εξελίξεων στο πολιτικό σύστημα.
Του Δημήτρη Κρανιά*
Στις τάσεις που καταγράφηκαν, πρώτη και κυρίαρχη είναι η απόφαση του λαού να παραμείνει σε ευρωπαϊκή πορεία. Οι θεσμικοί υποστηρικτές του "ναι" προσπάθησαν να μετατρέψουν το ερώτημα σε "Ευρώπη" ή "εκτός Ευρώπης" και απέτυχαν. Με μια ξεκάθαρη φιλοευρωπαϊκή ρητορική, η κυβέρνηση διέλυσε, όπως φαίνεται από το αποτέλεσμα, το δίλημμα.
Η επόμενη τάση που μπορεί να ερμηνευθεί είναι η διάθεση του λαού για κοινή στάση των πολιτικών δυνάμεων, δηλαδή για μια κοινή ελληνική φωνή στις διαπραγματεύσεις. Η πόλωση που προκάλεσαν οι ερμηνείες του ερωτήματος, ευτυχώς για εμάς, δεν έφεραν το διχασμό. Αυτό όμως μένει να αποδειχθεί και στη συνέχεια και να επιβεβαιώνεται καθημερινά, γιατί οι μέρες που έρχονται θα είναι δυσκολότερες και ειδικά για τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα.
Η τρίτη τάση που καταγράφει το αποτέλεσμα είναι οι ελάχιστες πλέον αντοχές του κόσμου να δεχθεί νέα μέτρα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα μπορέσει να τα αποφύγει.
Οι πολιτικές εξελίξεις που δρομολόγησε το αποτέλεσμα ήταν πολύ γρήγορες και θα έχουν συνέχεια. Παραιτήθηκε ο Αντώνης Σαμαράς από την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας. Ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε την παραίτηση του Βαρουφάκη.
Επίσης ο πρωθυπουργός ζήτησε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη σύγκληση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών, απ' όπου και απέσπασε μια κοινή τοποθέτηση των περισσοτέρων για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του επιχειρηματολογία. Και αυτά μόνο για αρχή, γιατί έπεται συνέχεια.
Ωραία και καλά λοιπόν όλα τα παραπάνω. Είναι όμως όλα ωραία και καλά; Εμείς στείλαμε το μήνυμα στους ξένους όπως εμείς νομίζαμε και αυτοί το πήραν όπως αυτοί νόμιζαν. Τι συμβαίνει όμως στο πεδίο της πραγματικότητας, εκεί που τελειώνει η "virtual reality"; Απλά και ξεκάθαρα. Δεν έχει φτάσει όλη η αλήθεια στο λαό. Και δεν έχει φτάσει είτε γιατί κανείς δεν έχει το θάρρος να πει τα γεγονότα και τις συνέπειές τους με το όνομά τους, είτε γιατί η αλήθεια χάνεται στους αφορισμούς του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας.
Άλλωστε, έτσι εξυπηρετούνται κατά καιρούς όσοι δεν αντέχουν και δεν μπορούν να πάρουν θέση στα πράγματα και βολεύουν την ανυπαρξία και την ανικανότητά τους με γενικόλογες ακρότητες ή σιωπή.
Πρέπει όμως και εδώ να βγει όλη η αλήθεια επάνω στο τραπέζι. Οποιαδήποτε συμφωνία θα έχει μέτρα, και μάλιστα μέτρα που θα είναι δύσκολα για την ελληνική κοινωνία. Και καλό είναι να το ξέρουμε όλοι μας από τώρα.
Στην Ευρώπη σήμερα, δυστυχώς, κυριαρχεί η άποψη των λογιστών. Η επιτυχία των ευρωπαϊκών πολιτικών ηγεσιών κρίνεται από την επιτυχία των προϋπολογισμών και όχι από την ευημερία των πολιτών. Εφόσον αποφασίσαμε να παίξουμε ποδόσφαιρο, υποχρεωτικά θα παίξουμε την μπάλα με τα πόδια, δε γίνεται να παίξουμε με τα χέρια.
Το ζήτημα σήμερα κινείται σε δύο άξονες. Ο πρώτος αφορά την ανάγκη για την επίτευξη μιας συμφωνίας και ο δεύτερος την ανάγκη, το όποιο πρόγραμμα υποχρεωθούμε να ακολουθήσουμε να μπορεί να το αντέξει ο πολίτης και να αφήνει περιθώρια για ανάπτυξη. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 2010 η χώρα ξεκίνησε ένα πρόγραμμα όπου το εξωτερικό χρέος αντιστοιχούσε στο 120% του ΑΕΠ περίπου και μετά από πέντε χρόνια σκληρής λιτότητας το εξωτερικό χρέος προσεγγίζει το 180% του ΑΕΠ.
Ο άλλος δρόμος είναι αυτός που οδηγεί εκτός ευρώ και ίσως εκτός Ευρώπης. Αυτός ο δρόμος, με τις γνωστές οικονομικές επιπτώσεις, τις οποίες κανείς δεν πρέπει να υποτιμά και τις οποίες κανείς δεν έχει αναλύσει επαρκώς στους πολίτες. Αυτή η επιλογή, ανεξάρτητα από τη διαδικασία που μια χώρα θα επιλέξει να ακολουθήσει για την εγκαθίδρυση εθνικού νομίσματος, θα οδηγήσει σε συνεχείς υποτιμήσεις και πτώση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών.
Σε μια χώρα που η παραγωγή της δεν επαρκεί για να καλύψει ούτε τις ανάγκες της σε τρόφιμα, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε έλλειψη βασικών αγαθών. Η σημαντικότερη όμως επίπτωση είναι αυτή που αφορά τη θέση της χώρας στο διεθνές περιβάλλον. Οι επιπτώσεις δηλαδή που θα υπάρξουν στις συμμαχίες της χώρας και οι συνέπειες μιας διεθνούς απομόνωσης.
Αξίζει εδώ να υπενθυμίσουμε τον τρόπο με τον οποίο μαζεύτηκαν οι Τούρκοι μέσα σε 24 ώρες, όταν προγραμμάτιζαν στρατιωτικές ασκήσεις "δεσμεύοντας" τα διεθνή ύδατα του Αιγαίου καλοκαιριάτικα.
Εδώ μπορούμε να εξετάσουμε το ρόλο της κεντροδεξιάς παράταξης και του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας στο σκηνικό, όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα. Η άμεση επίπτωση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος ήταν η παραίτηση του προέδρου της. Ο Αντώνης Σαμαράς κατάφερε να κρατήσει τη χώρα όρθια εντός ευρώ (εδώ πρέπει να θυμηθούμε την κατάσταση το 2012), με βαρύ όμως τίμημα για τους πολίτες, με απομάκρυνση του κόμματος από το σκληρό ιδεολογικό του πυρήνα και τέλος με βαρύ τίμημα και για τον ίδιο.
Η κεντροδεξιά παράταξη με βασικό εκφραστή της τη Νέα Δημοκρατία απομάκρυνε από το σώμα των ψηφοφόρων της τη μεσαία, οικονομικά και κοινωνικά, τάξη. Έχασε την εμπιστοσύνη εκείνων των στρωμάτων που θεωρούν την οικονομική ευημερία συναρτημένη με την ατομική ιδιοκτησία, και την ασφάλεια συνδεδεμένη με τα δημοκρατικά δικαιώματα και την ελεύθερη έκφραση.
Η παρουσία του Βαγγέλη Μεϊμαράκη στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας αποτελεί σήμερα μορφή εγγύησης για την αρχή της ανασυγκρότησης του κόμματος, τη μετεξέλιξή του, την άμεση εμπέδωσή του σε κορμό μιας εναλλακτικής λύσης για τον τόπο και τον επαναπροσδιορισμό των πολιτικών του προτεραιοτήτων.
Η παρουσία του Μεϊμαράκη στην ηγεσία της κεντροδεξιάς παράταξης πρέπει να υπερβεί το ρόλο του εγγυητή κάποιων εκλογικών διαδικασιών. Αυτήν την ώρα η κεντροδεξιά ακόμη και από τη θέση της αντιπολίτευσης έχει να προσφέρει στον καθορισμό της εθνικής πορείας.
Συνοπτικά θα μπορούσαν να αναφερθούν τα παρακάτω, ανεξάρτητα από το χρόνο που θα κινηθούν οι εσωκομματικές διαδικασίες, και ο οποίος σίγουρα θα είναι μετά την επαναφορά της χώρας σε μια ήρεμη και σταθερή πορεία.
Πρέπει να ενισχυθεί η θέση της κεντροδεξιάς ως εγγυητή της συνοχής της κοινωνίας, αλλά και της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας, δεδομένου μάλιστα ότι το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνικής χρηματοδότησης προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η κεντροδεξιά οφείλει να επανακαθορίσει άμεσα την αντίληψή της για την ανάπτυξη της χώρας, στρεφόμενη πλέον ανοιχτά και χωρίς προφάσεις στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ελληνικής παραγωγής, όποια κι αν είναι αυτή. Πάντως, δεν είναι ανύπαρκτη και κάποιοι πρέπει να ασχοληθούν μαζί της. Ούτε η χώρα μπορεί να παραμένει και να περιμένει σταθερά τους ξένους για να τη "σώσουν".
Η κεντροδεξιά οφείλει να πιέσει και να προτείνει πλέον συγκεκριμένες και άμεσες δράσεις ανάγκης εκεί που κινδυνεύουν να πληγούν ανεπανόρθωτα οι τελευταίες πηγές εισροής χρημάτων στη χώρα, όπως ο τουρισμός. Δεν πρέπει όσοι άντεξαν με θυσίες τα τελευταία πέντε δύσκολα χρόνια να καταρρεύσουν σήμερα.
Τέλος, είναι υποχρέωση αυτής της παράταξης να επαναφέρει στο προσκήνιο τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του φιλελευθερισμού και να προβάλλει τα εθνικά χαρακτηριστικά της ιδεολογίας της, μεταφέροντας ξανά το δημόσιο διάλογο στο επίπεδο που πρέπει, ώστε όλοι οι Έλληνες να έχουν πρόσβαση στην αλήθεια.
* Ο Δημήτρης Κρανιάς είναι οδοντίατρος - πρώην βουλευτής.
