«Ο απίστευτος ερασιτεχνισμός της κυβέρνησης φαίνεται δυστυχώς ανάγλυφα από το κλείσιμο των τραπεζών. Αδυνατούμε να καταλάβουμε γιατί θα έπρεπε να σταματήσουν να λειτουργούν για ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα οι τράπεζες, αφού ο έλεγχος κεφαλαίων και ο περιορισμός των αναλήψεων, δεν απαιτούν κάτι τέτοιο.
Οι συναλλαγές με ηλεκτρονικά χρήματα εντός της χώρας δεν έχουν σταματήσει, ενώ δυσκολεύονται χωρίς κανένα λόγο να πληρώσουν/καταναλώσουν αυτοί που δεν διαθέτουν πιστωτικές κάρτες ή πρόσβαση στο διαδίκτυο (e-banking) - επίσης, όσοι δεν έχουν κάρτες για τα ΑΤΜ, ενώ δεν μπορούν να τις προμηθευτούν από τα κλειστά καταστήματα.
Με δεδομένο δε το ότι, δεν είναι απαραίτητα τα μετρητά χρήματα για τις συναλλαγές των ανθρώπων, το κλείσιμο των τραπεζών μόνο ως ανόητη ενέργεια μπορεί να θεωρηθεί - εάν όχι ως σκοπιμότητα. Οι καταθέσεις πάντως δεν κινδυνεύουν από την αφερεγγυότητα των τραπεζών, αλλά από τέτοιου είδους ενέργειες - οι οποίες μπορούν να τις καταστήσουν αφερέγγυες, χωρίς πραγματικό λόγο (ΕΒ)».
Τα παρακάτω λέχθηκαν από τον πρωθυπουργό σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υπενθυμίζοντας μας δυστυχώς τα αντίστοιχα λόγια ενός προηγούμενου, ο οποίος τελικά απηύθυνε το οδυνηρό διάγγελμα του Καστελόριζου.
«Η Ελλάδα έχει βυθιστεί στην κρίση, επειδή στη χώρα βασιλεύει η διαφθορά, ο νεποτισμός και οι πελατειακές σχέσεις. Είμαστε αποφασισμένοι να μην ακολουθήσουμε μία πορεία σύγκρουσης με την Ευρώπη, αλλά με το κατεστημένο της Ελλάδας» (πηγή).
Η ιστορία βέβαια δεν επαναλαμβάνεται, ούτε κατηγορούμε κανέναν, αλλά οι μνήμες είναι ακόμη νωπές - ενώ τίποτα δεν οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, το πλοίο τελικά θα αποφύγει τα βράχια, αλλάζοντας κατεύθυνση.
Στο αδιέξοδο άλλωστε που έχουμε οδηγηθεί, σύμφωνα με το οποίο (α) είτε ένα νέο μνημόνιο με το ευρωπαϊκό ΔΝΤ (ESM) χωρίς διαγραφή μέρους του χρέους, (β) είτε η χρεοκοπία εντός της Ευρωζώνης με άδεια ταμεία, (γ) είτε η υιοθέτηση της δραχμής μοιάζουν ως επιλογές του όπλου, με το οποίο θα αυτοκτονήσει η χώρα, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία - πόσο μάλλον όταν η κοινή λογική φαίνεται να έχει εγκαταλείψει όλους τους συμμετέχοντες.
Η Ελλάδα πάντως θα μπορούσε να εξυπηρετήσει όλα της τα χρέη το 2010, εάν δεν είχε «διασυρθεί» από τον τότε πρωθυπουργό της απέναντι στις αγορές - ακόμη όμως και τότε είχε τη δυνατότητα, χωρίς καν την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων της, εάν η Ευρώπη την είχε βοηθήσει να λύσει το πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετώπιζε, με ένα ποσόν της τάξης των 20 δις €.
Η δυνατότητα της αυτή διατηρήθηκε έως το 2011, όπου υποχρεώθηκε να υπογράψει το εγκληματικό PSI, χρεοκοπώντας τα ασφαλιστικά της ταμεία, κυρίως όμως τις τράπεζες. Από το σημείο αυτό και μετά, έως την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών το 2014, η Ελλάδα θα μπορούσε να εξυπηρετήσει επίσης το δημόσιο χρέος της, εάν επιμηκυνόταν ο χρόνος αποπληρωμής του στα 50 χρόνια, με χαμηλότερα επιτόκια.
Από εκείνη τη χρονική στιγμή, ειδικά μετά την απολύτως καταστροφική διαχείριση των διαπραγματεύσεων εκ μέρους τόσο της νέας κυβέρνησης, όσο και των δανειστών της, πόσο μάλλον μετά το κλείσιμο των τραπεζών, απαιτείται πλέον η ονομαστική διαγραφή μέρους του χρέους της, ταυτόχρονα με ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα, καθώς επίσης με νέα κεφάλαια για τις τράπεζες - προφανώς έναντι των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων της οικονομίας της, οι οποίες φυσικά δεν είναι η μείωση μισθών και συντάξεων (ανάλυση).
Αυτοί που θεωρούν τώρα καλοπροαίρετα πως το σημαντικό με το χρέος είναι η εξυπηρέτηση του και όχι το ύψος του, οπότε η αναδιάρθρωση είναι η σωστή, ρεαλιστική λύση, οφείλουν να σκεφθούν εάν θα εξασφαλιζόταν τότε η επιστροφή της χώρας στις αγορές - χωρίς την οποία θα έμενε αιώνια στον «ορό» της Ευρωζώνης, με την τραγωδία που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια να επαναλαμβάνεται συνεχώς.
Κατά την άποψη μας πάντως, ακόμη και αν το χρέος επιμηκυνόταν για 100 χρόνια, έναντι νέων μέτρων που θα μείωναν διαρκώς το ΑΕΠ, οι αγορές δεν θα δάνειζαν ποτέ μία χώρα με χρέος της τάξης του 180% ως προς το ΑΕΠ της, καθώς επίσης με μηδενικές προοπτικές ανάπτυξης - χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν κάνουμε λάθος.
Από την άλλη πλευρά έχουν απόλυτο δίκιο όσοι αμφιβάλλουν ή θεωρούν ουτοπική την ονομαστική διαγραφή, σε συνδυασμό με αναπτυξιακά μέτρα, καθώς επίσης με τη διάσωση των τραπεζών - θεωρώντας εύλογα ότι, δεν πρόκειται ποτέ να αποφασιστεί κάτι τέτοιο από την Ευρώπη, ιδιαίτερα από τους φορολογουμένους Πολίτες αρκετών κρατών, οι οποίοι έχουν χειραγωγηθεί από τους πολιτικούς τους και από ορισμένα ΜΜΕ εναντίον της χώρας μας.
Επομένως, το αδιέξοδο είναι πλήρες - πόσο μάλλον όταν οι δανειστές, με ηγέτη τη Γερμανία στο παρασκήνιο, απαιτούν την άνευ όρων υποταγή της ελληνικής κυβέρνησης, γνωρίζοντας όμως ταυτόχρονα πως δεν είναι σε θέση να εφαρμόσει το παραμικρό, από όλα όσα τυχόν υποχρεωθεί να υπογράψει.
Άλλωστε είναι απόλυτα κατανοητό πως δεν μπορεί μία αριστερή κυβέρνηση να δρομολογήσει με επιτυχία ένα νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα - αφού δεν έχει τη δυνατότητα ούτε μία φιλελεύθερη να επιβάλλει μεταρρυθμίσεις, μετά από πέντε χρόνια ύφεσης, η οποία επιδεινώνεται ξανά.
Το τέλος του δρόμου
Άνθρωποι όπως εμείς, οι οποίοι δεν ήθελαν να χάσουν τόσο γρήγορα την ελπίδα πως θα επικρατήσει τελικά η κοινή λογική στις διαπραγματεύσεις, ένθεν κακείθεν, πίστευαν πως θα μπορούσε να υπάρξει μία βιώσιμη για την Ελλάδα, συμβιβαστική λύση, έστω την τελευταία στιγμή - αν και δεν το θεωρούσαν πολύ πιθανόν.
Δυστυχώς όμως, τα γεγονότα δείχνουν κάτι εντελώς διαφορετικό - αφού η κυβέρνηση συνεχίζει να μην έχει κανένα βιώσιμο σχέδιο, ενώ οι δανειστές φαίνεται πως επιθυμούν είτε την ολοκληρωτική υποταγή της, είτε την αντικατάσταση της από κάποια άλλη, είτε την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, με τη χρήση του όπλου της ΕΚΤ (ανάλυση).
Φαίνεται λοιπόν πως έχουν προγραμματίσει τον ενταφιασμό της ευρωπαϊκής ιδέας, με τη συνενοχή της κυβέρνησης, για την Κυριακή το βράδυ - παρά το ότι η Ευρωζώνη, η οποία έχει ένα «εκ γενετής σφάλμα» (άρθρο), θα οδηγηθεί στο θάλαμο εντατικής θεραπείας, χωρίς καμία ελπίδα να τον εγκαταλείψει ποτέ.
Οι ιστορίες επιτυχίας της πολιτικής λιτότητας στην Πορτογαλία, για παράδειγμα, η οποία έχει ιδιωτικοποιήσει τα πάντα, με χρέος της τάξης του 130% του ΑΕΠ της, με μισθούς πείνας, με ανέργους, καθώς επίσης με τεράστιες ουρές στα συσσίτια (φωτογραφία στο Πόρτο), δεν πείθουν κανέναν - ούτε το ότι η Ιταλία θα αποφύγει μία αντίστοιχη «τύχη» με την Ελλάδα ή πως η Ιρλανδία, με συνολικό χρέος πάνω από 600% του ΑΕΠ, έχει ήδη θεραπευθεί.
Περαιτέρω, ακόμη και ένα μικρό παιδί γνωρίζει πλέον πως η αποπομπή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, θα είναι μεν το δικό της οδυνηρό τέλος του δρόμου αλλά, επίσης, η αρχή ενός αντίστοιχου τέλους της Ευρώπης - αφού η συμμετοχή στο ευρώ δεν θα αποτελεί πλέον μία ανέκκλητη διαδικασία, αλλά μία συμμαχία συμφερόντων εκείνων που διαθέτουν την οικονομική και πολιτική δύναμη να επιβάλλουν τα παράλογα δόγματα τους.
Η ελληνική κυβέρνηση είναι μεν ένοχη για την πολιτική αφέλεια της να νομίζει πως η Ευρώπη θα συζητούσε τα αιτήματα της, εάν ο ελληνικός λαός απαιτούσε δημοκρατικά μία ριζική λύση των προβλημάτων του, αλλά δεν είναι η μοναδική υπεύθυνη για την καταστροφή που θα ακολουθήσει.
Όπως φάνηκε άλλωστε, ακόμη και οι ηγέτες κομμάτων που θεωρούν πως είναι σοσιαλιστικά, έχουν υποταχθεί στο δόγμα της λιτότητας, πρόθυμοι να το στηρίξουν με κάθε μέσον - παρά το ότι βλέπουν καθαρά πως η Ευρώπη απειλείται με το θάνατο, καθώς επίσης με την αναβίωση ενός νέου εθνικισμού, ακραίας αριστερής ή δεξιάς «μορφής», απέναντι στον οποίο δεν έχει τίποτα για να αμυνθεί.
Τα προβλήματα της Ευρώπης
Η χθεσινή σύνοδος των ηγετών της Ευρωζώνης τεκμηρίωσε κατά πολλούς πως η νομισματική ένωση δεν λειτουργεί - ενώ η Ελλάδα δεν είναι πλέον το βασικό της πρόβλημα, αφού θα ακολουθήσουν σύντομα οι επόμενοι υποψήφιοι, όπως η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία.
Τα λάθη είναι συστημικά, οπότε δεν μπορούν να διορθωθούν με πρόχειρους συμβιβασμούς - ενώ οι αιτίες τους είναι μεν εύκολο να αναλυθούν, αλλά τόσο πολύπλοκες, ώστε είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπισθούν με επιτυχία.
Η κρίση θα οδηγήσει τη μία μετά την άλλη χώρα στη χρεοκοπία, εάν διατηρηθεί η ίδια πολιτική - ενώ δεν θα αποφύγει το μοιραίο ούτε η Γερμανία, η οικονομία της οποίας ήδη υποχωρεί, λόγω των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας, καθώς επίσης των τεράστιων προβλημάτων της Κίνας. Τα ελαττώματα ώρα της Ευρώπης είναι τα εξής:
(α) Οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί (η Τρόικα δεν ανήκει προφανώς σε αυτούς), δεν λειτουργούν στην κρίση - επειδή η Ευρώπη αποτελείται από πάρα πολλές ατελείς επιτροπές και συμβούλια, τα οποία κανένας δεν γνωρίζει επακριβώς. Οι επικεφαλείς όλων αυτών των «σωμάτων», από τον πρόεδρο της Κομισιόν έως τον Πολωνό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, έχουν πλήρη άγνοια των αρμοδιοτήτων τους - ενώ μόνο η ΕΚΤ φαίνεται να λειτουργεί, παίρνοντας όμως παράνομα πολιτικές αποφάσεις.
(β) Τα ενδιαφέροντα των χωρών-μελών είναι αλληλοσυγκρουόμενα - κρίνοντας από τις δηλώσεις του μη εκλεγμένου πρωθυπουργού της Ιταλίας, ο οποίος ανέφερε πως χρειάζεται μία άλλη Ευρώπη, από αυτήν της καγκελαρίου. Θεώρησε δε καθαρά πως το βασικό πρόβλημα της Ευρωζώνης δεν είναι η Ελλάδα, αλλά η πολιτική λιτότητας, η οποία δεν επιτρέπει την ανάπτυξη.
Περαιτέρω ο πρόεδρος της Γαλλίας, ο οποίος κινδυνεύει να χάσει τις εκλογές από το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο, το οποίο είναι υπέρ της εξόδου από το ευρώ, δεν κατανοεί πως η αποπομπή της Ελλάδας θα επιταχύνει μία τέτοια εξέλιξη στη χώρα του - ενώ τα κράτη της Βαλτικής είναι εχθρικά με την Ελλάδα λόγω των επαφών της με την Ρωσία, η οποία είναι κόκκινο πανί για τις κυβερνήσεις τους.
(γ) Η αλληλεγγύη στην Ευρώπη λειτουργεί μόνο όταν καμία χώρα δεν έχει την ανάγκη της άλλης - όπως τεκμηριώθηκε από το ότι, η Ιταλία εγκαταλείφθηκε από όλους τους άλλους, στο θέμα της παράνομης μετανάστευσης. Κανένας δεν καταλαβαίνει δε πως εάν η Ελλάδα βυθιστεί σε μία ανθρωπιστική κρίση, η κατάρρευση της Ευρώπης θα επέλθει σε χρόνο μηδέν.
(δ) Η Ευρώπη είναι πλέον η ίδια όμηρος της Τρόικας, ειδικά του ΔΝΤ, το οποίο απέτυχε παταγωδώς στην Ελλάδα (ανάλυση). Είναι επίσης όμηρος ενός Euro Group, το οποίο δεν μπορεί να αποφασίσει τίποτα απολύτως, εάν δεν πάρει την έγκριση της Γερμανίας - η καγκελάριος της οποίας έχει πλέον υπερβεί το ζενίθ της καριέρας της, ευρισκόμενη πολιτικά και πνευματικά σε ελεύθερη πτώση.
Όταν δε ακούει κανείς τον καγκελάριο της Αυστρίας να δηλώνει πως η έξοδος μίας χώρας είναι νομικά αδύνατη, ειδικότερα ότι «οι νομικοί θα συγκρούονται μεταξύ τους τα επόμενα είκοσι χρόνια, χωρίς να βρουν τη λύση«, κατανοεί πως μόνο εκβιαστικά, παράνομα δηλαδή θα μπορούσε να οδηγηθεί η Ελλάδα εκτός του ευρώ - κάτι που όμως είναι συνώνυμο με την «αναρχία εκ των άνω», λόγω της οποίας κυρίως καταρρέουν τα πολιτικά συστήματα.
Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε μία σειρά άλλων ελαττωμάτων της Ευρωζώνης, τα οποία τεκμηριώνουν πως αργά ή γρήγορα θα διαλυθεί, ακόμη και αν δεν αποπεμφθεί η Ελλάδα ή εάν σταματήσει ως δια μαγείας η οικονομική κρίση. Είναι όμως περιττό, αφού μόνο τα παραπάνω εγγυώνται την καταστροφή, εάν δεν αλλάξει αμέσως πορεία - πόσο μάλλον εάν τελικά η Ελλάδα υποταχθεί ή αν εγκαταλείψει το ευρώ.
Επίλογος
Δεν είναι καθόλου απίθανο να βρεθεί τελικά μία συμβιβαστική λύση στο θέμα της Ελλάδας, ενδεχομένως με την υπαγωγή της στο μηχανισμό ESM για τα επόμενα δύο χρόνια. Χωρίς όμως τα (μη) ρεαλιστικά μέτρα που προαναφέραμε (ονομαστική διαγραφή του 50% του χρέους, αναπτυξιακό πρόγραμμα, ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών), μετά από μερικούς μήνες θα παρακολουθήσουμε ξανά την ίδια τραγωδία - είτε με τη σημερινή, είτε με οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση.
Είναι βέβαια κατανοητός ο φόβος όλων εκείνων των Ελλήνων που θεωρούν πως έχουν περισσότερα ή λιγότερα να χάσουν, από τη μη επίτευξη μίας συμφωνίας την Κυριακή. Εν τούτοις, όσο θα αυξάνονται στην Ελλάδα αυτοί που δεν θα έχουν τίποτα να χάσουν, το πρόβλημα θα επιδεινώνεται - καταλήγοντας κάποια στιγμή στο μέλλον σε μία πραγματική εθνική τραγωδία.
Η ελληνική τραγωδία είναι όμως παράλληλα ένα ευρωπαϊκό δράμα επικών διαστάσεων - γεγονός που σημαίνει πως εάν δεν επιλυθεί, δεν θα αποφευχθεί ο ενταφιασμός της Ευρωζώνης, ο οποίος δεν θα αφήσει αλώβητο κανένα κράτος της ηπείρου μας, εάν όχι ολόκληρου του πλανήτη. Κάποιοι από εμάς αισιοδοξούν, ενώ κάποιοι άλλοι έχουν χάσει εντελώς τις ελπίδες τους (άρθρο) - ελπίζοντας να είναι περισσότεροι οι πρώτοι, αφού χωρίς αισιοδοξία είναι αδύνατη η αναζήτηση μίας σωστής λύσης.
