Έχω μιλήσει και άλλες φορές από αυτήν εδώ τη στήλη για το πόσο χρήσιμη είναι η γνώση της ιστορίας και τα διδάγματα που μπορούν να αντλήσουν από αυτήν οι πολίτες και ειδικότερα όσοι έχουν ρόλο στη δημόσια ζωή.
Του Δημήτρη Καρατζάνη
Θα αναφερθούμε λοιπόν, με όση συντομία γίνεται, σε μια άλλη, μακρινή, αλλά επίκαιρη λόγω των γεγονότων χρεωκοπία της χώρας μας το 1895, με πρωθυπουργό τον Χαρίλαο Τρικούπη. Έναν από τους 2-3 λαμπρότερους πολιτικούς της νεότερης Ελλάδας.
Ο Τρικούπης λοιπόν, προσπαθώντας να συμμαζέψει τα οικονομικά του κράτους, διαπίστωσε ότι οι νέοι φόροι, που εκ των πραγμάτων είχε αναγκαστεί να επιβάλει, δεν απέδιδαν ούτε τα μισά απ όσα είχαν προϋπολογιστεί. Ο λόγος ήταν ότι οι ηγέτες της αντιπολίτευσης (Δηλιγιάννης, Ράλλης, Ευταξίας) ξεσήκωναν το λαό να μην πληρώνει τους φόρους του (σας θυμίζει τίποτα αυτό), γι' αυτό και αναγκάστηκε να καταφύγει στη λύση σύναψης εξωτερικού δανείου.
Ήλθε λοιπόν σε επαφή με τους Άγγλους κεφαλαιούχους, οι οποίοι, αφού ερεύνησαν με ειδικό απεσταλμένο τους, τον Εδουάρδο Λω, την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, συγκατένευσαν τελικά στη χορήγηση ενός δανείου 4 έως 5 εκατομμυρίων λιρών. Για το σκοπό αυτό μάλιστα, ταξίδεψε στο Λονδίνο ο υπουργός των Οικονομικών κ. Θεοτόκης.
Ένας από τους όρους που έθεταν οι κεφαλαιούχοι για την έγκριση του δανείου ήταν η σύμβαση να εγκριθεί με βασιλικό διάταγμα και όχι από τη Βουλή, η σύγκληση της οποίας μπορεί και να απαιτούσε μήνες. Με δεδομένο μάλιστα και το φανατισμό της αντιπολίτευσης, υπήρχε σοβαρό ενδεχόμενο ι να μην ψηφιστεί το δάνειο, οπότε τα χρήματα που θα είχαν δοθεί να μην έχουν νομική κάλυψη.
Η είδηση ότι είχε οριστικοποιηθεί η συμφωνία με τους δανειστές, απογείωσε το Ελληνικό Χρηματιστήριο, όπως και τις τιμές των ελληνικών τίτλων, δίδοντας μια ανάσα στη δοκιμαζόμενη οικονομία.
Με αυτές τις θετικές εξελίξεις, ο Τρικούπης ανέβηκε στα ανάκτορα για να ενημερώσει το βασιλιά για την πορεία του δανείου και κυρίως για τον όρο της έγκρισης, που αφορούσε τον ίδιο. Ο βασιλιάς Γεώργιος, που γνώριζε ήδη από δική του μυστική πληροφόρηση το συγκεκριμένο όρο, δεν απάντησε στο σχετικό ερώτημα του πρωθυπουργού, αλλά του ζήτησε περιθώριο μιας-δυο ημερών, προκειμένου να σκεφτεί «το θέμα ωρίμως».'
Ελάχιστες ώρες αφότου αναχώρησε ο Τρικούπης από τα ανάκτορα, στάλθηκε από εκεί, με ανακτορική σφραγίδα, κρυπτογραφημένο τηλεγράφημα σε διεύθυνση του Λονδίνου, που έδιδε εντολή να πωληθεί στο εκεί Χρηματιστήριο μεγάλος αριθμός ελληνικών ομολόγων, αξίας πολλών εκατομμυρίων. Να σημειωθεί ότι το τηλεγράφημα αυτό είχε περιέλθει, σχεδόν μόλις εστάλη, στα χέρια του Τρικούπη από το διευθυντή των Τηλεγραφείων κ. Διομήδη Σεμιτέλο.
Αυτός όμως δε θέλησε να κάνει χρήση του, για να μην κλονιστεί το πολίτευμα.
Μόλις πέρασαν οι 48 ώρες, ο Γεώργιος γνωστοποίησε την άρνησή του να υπογράψει το Βασιλικό Διάταγμα. Μια απόφαση που ακολουθήθηκε από ραγδαίες εξελίξεις με πιο σημαντικές την παραίτηση Τρικούπη και τη χρεωκοπία της χώρας.
Με άλλα λόγια τα εκατομμύρια που εισέπραξε το παλάτι τα πλήρωσε με πολύ πόνο και απέραντη δυστυχία ο ελληνικός λαός. Ελπίζουμε ο ιστορικός του μέλλοντος που θα σκύψει πάνω στην τραγωδία που βιώνει σήμερα ο ελληνικός λαός να μην ανακαλύψει παρόμοια «ντεσού».
