Το ιδανικό υπόβαθρο κατάρρευσης του Ευρώ - Analyst.gr

H παρουσία του ευρώ στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος χωρίζεται σε δυο περιόδους, η πρώτη με την λογιστική μορφή από τις αρχές του 1999 και μέχρι το τέλος  του 2001 και η δεύτερη από το 2002 και μετά στην φυσική του μορφή, στην μορφή δηλαδή που το γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.

Η τιμή εισαγωγής του κοινού νομίσματος  στις  διεθνείς αγορές συναλλάγματος καθορίστηκε   στα  1,1747 δολάρια ΗΠΑ και στις 4 Ιανουαρίου 1999 άρχισε η διαπραγμάτευση του.

Η αποδυνάμωση του απουσία επενδυτικού ενδιαφέροντος δεδομένης της λογιστικής του μορφής ξεκινά αμέσως και στις 2 Δεκεμβρίου 1999 υποχωρεί κάτω από το επίπεδο της απόλυτης ισοτιμίας  ενώ στις 26 Οκτώβριου 2000 βρίσκεται στο κατώτατο μέχρι σήμερα επίπεδο του στα 0,8225 αμερικανικά σεντς.

Τα επίπεδα αυτά καθώς και το γεγονός της ύπαρξης πλαισίου περαιτέρω αποδυνάμωσης  δρομολογεί εξελίξεις, η ΕΚΤ θέλοντας να προστατέψει το νεοσύστατο νόμισμα σε συνεργασία  με τις κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας  παρεμβαίνει στις αγορές συναλλάγματος για να στηρίξει το ευρώ.

Η παρέμβαση έχει πρόσκαιρο αποτέλεσμα, όπως συνήθως όλες οι παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών, όμως στέλνει το μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις ότι τα κατωτέρα όρια βρίσκονται κοντά άλλα πάνω από τα 0,82 σεντς.

Ο προσδιοριστικός παράγοντας ελκυστικότητας του αμερικανικού δολαρίου, πέρα του γεγονότος της ύπαρξης του ευρώ σε λογιστική μορφή είναι ο παράγοντας επιτόκιο.

Η επιτοκιακή υπεροχή του αμερικανικού δολαρίου είναι της τάξεως των 200 μονάδων βάσης  κατά τα έτη 1999 και 2000, ενώ το 2001 σταδιακά η μείωση των αμερικανικών επιτοκίων οδηγεί από το δεύτερο εξάμηνο του έτους στη επιτοκιακή υπεροχή του ευρώ.

Η επιστροφή του ευρώ πάνω από την απόλυτη ισοτιμία επιτυγχάνεται στα  τέλη Ιουνίου 2002 όταν πλέον και από τις αρχές του ίδιου έτους το ευρώ έχει αποκτήσει φυσική μορφή αλλά και σαφή επιτοκιακή υπεροχή .

Από την εισαγωγή της φυσικής μορφής του ευρώ και μέχρι σήμερα δυο ορόσημα οφείλουμε να καταγράψουμε και τα  οποία αφορούν την κατάκτηση ανώτατων επιπέδων στην ισοτιμία με το αμερικανικό δολάριο.

Το πρώτο ορόσημο είναι η προτελευταία ημέρα του 2004 όταν το ευρωπαϊκό νόμισμα κατέγραφε την υψηλότερη αξία του έναντι του αμερικανικού δολαρίου μέχρι εκείνη την χρονική περίοδο.

Μια τιμή που έμεινε ακατάρριπτη για 28 μήνες, δηλαδή μέχρι και τα τέλη του Απριλίου 2007. Η τότε  ενίσχυση είχε ξεκινήσει  τον Ιανουάριο του 2002 όταν καταγράφονταν σε  επίπεδα χαμηλότερα των 0,90 δολαρίων. Χρειάσθηκαν περίπου δυο χρόνια για να φθάσει μέχρι το ρεκόρ των 1,3667 δολαρίων επιτυγχάνοντας μιας ενίσχυση της τάξεως του 35% περίπου.

Το Δεκέμβριο 2004 τα επιτόκια στήριξης των δυο νομισμάτων καταγράφονταν  στο 2,25 % για το αμερικανικό δολάριο και 2% για το ευρώ. Οι επιτοκιακές τάσεις τον Δεκέμβριο του 2004 και για τα δυο νομίσματα ήταν ανοδικές.

Το επιτόκιο αναφοράς του δολαρίου έχοντας παραμείνει σταθερό επί έναν χρόνο στα επίπεδα του 1% ξεκίνησε την ανοδική του πορεία από τα τέλη Ιουνίου 2004 για να φθάσει μετά από 17 αυξήσεις της τάξεως των 25 μονάδων βάσης κάθε φορά στα  επίπεδα του 5,25 % στα τέλη του Ιουνίου 2006, επίπεδο που ήταν και το υψηλότερο την περίοδο προ της κρίσης.

ΗΠΑ, επιτόκιο - η διαχρονική πορεία του βασικού επιτοκίου των ΗΠΑ.

Το επιτόκιο αναφοράς του ευρώ έχοντας παραμείνει επί είκοσι εννέα μήνες σταθερό στα επίπεδα του 2%, στις αρχές Δεκεμβρίου 2005 ξεκίνησε την ανοδική του πορεία φθάνοντας μετά από εννέα κινήσεις των 25 μονάδων βάσης κάθε φορά στα επίπεδα του 4,25% στις αρχές Ιουλίου 2008, επίπεδο που ήταν και το υψηλότερο την περίοδο προ της κρίσης.

Στην βάση των επιτοκίων παρά την καταγραφόμενη υπεροχή του επιτοκίου του Δολαρίου στα μέσα του 2006 οι τάσεις ενίσχυσης των ευρωπαϊκών με ταυτόχρονη αποκλιμάκωση των αμερικανικών πρόσφεραν ισχυρό υπόβαθρο στήριξης στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα.

Η προεξόφληση μείωσης των αμερικανικών επιτοκίων σε συνδυασμό με την δημοσιοποίηση στοιχείων που προϊδέαζαν για ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης στην ευρωζώνη όπως ήταν απόλυτα φυσικό έδιναν στο ευρώ ιδιαίτερη δυναμική η οποία καταγράφονταν τόσο σε σχέση με το Δολάριο όσο και σε σχέση με το ιαπωνικό γιεν.

Μέχρι και τα μέσα του 2006 η υποτονική εσωτερική ζήτηση στην ευρωζώνη μαζί με την ανεργία αποτελούσαν τους κυρίους ανασταλτικούς παράγοντες κάθε αναπτυξιακής προσπάθειας.

Με την συμπλήρωση της άνοιξης του 2007 η αισιοδοξία που διαχέονταν στους περισσότερους κοινωνικούς εταίρους της ευρωζώνης έδινε τον γενικότερο τόνο στην οικονομία και φυσικά  εκκόλαπτε πλήθος   θετικών προσδοκιών οι οποίες όπως ήταν λογικό καθόριζαν με διαφορετικούς όρους την εξωτερική αξία του ευρώ.

Στην βάση αυτή η ενίσχυση του ευρώ ήταν απόλυτα φυσιολογική.

Το κοινό νόμισμα ξεπέρασε τα επίπεδα του Δεκεμβρίου 2004 την Παρασκευή 27 Απριλίου 2007 όταν ενδοσυνεδριακά έφθασε στα επίπεδα των 1,3682 δολαρίων.

Ευρωζώνη, επιτόκιο - η διαχρονική πορεία του βασικού επιτοκίου του Ευρώ.

Το δεύτερο ορόσημο και μεγαλύτερο στην ιστορία του ευρώ ήταν η ισοτιμία - ρεκόρ με το ευρώ στα επίπεδα των 1,6038 δολαρίων που επιτεύχθηκε στις 15 Ιούλιου 2008 όταν η κρίση των δανείων χαμηλής φερεγγυότητας στις ΗΠΑ βρίσκονταν λίγο πριν την απόλυτη έκρηξη της, την κατάθεση αίτησης πτώχευσης από την Lehman Brothers.

Την περίοδο της κρίσης το εύρος διακύμανσης της ισοτιμίας ευρώ - δολαρίου ήταν μεταξύ του 1,50 και 1,20 με επιτοκιακή  υπεροχή του ευρώ και με πληθωρισμό δολαρίων από την κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ στα πλαίσια του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης και ικανοποίησης του στόχου μείωσης της ανεργίας σε επίπεδα κάτω του 6,5 %.

Όλα άλλαξαν με την έναρξη του 2015

Η ποσοτική χαλάρωση της FED είχε πάρει τέλος από τον Νοέμβριο του 2014  ενώ είχε ήδη δρομολογηθεί εν πολλοίς και η μεταβολή της επιτοκιακής πολιτικής των ΗΠΑ, προς την κατεύθυνση αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων για πρώτη φορά από τα μέσα Δεκεμβρίου 2008 όταν είχαν προσγειωθεί στα επίπεδα του 0,25% που ήταν το χαμηλότερο ιστορικά επίπεδο .

Λόγοι υποχώρησης του Ευρώ:

?      Προοπτική επιτοκιακής υπεροχής δολαρίου

?      Ποσοτική χαλάρωση ΕΚΤ

?      Αναπτυξιακή υπεροχή ΗΠΑ

?      Πολιτικά προβλήματα Ε.Ε.

?      Οικονομικά προβλήματα Ε.Ε.

?      Προβλήματα στη συνοχή της Ε.Ε.

?      Υπεροχή αποδόσεων αμερικανικών ομολόγων

Από την άλλη πλευρά η απόφαση της ΕΚΤ για την έναρξη της δικής της ποσοτικής χαλάρωσης από τις αρχές Μαρτίου 2015 άνοιγε το δρόμο για το πληθωρισμό του κοινού νομίσματος  με αποτέλεσμα τη έναρξη μιας νέας εποχής του ευρώ.

Εποχής προς την απόλυτη ισοτιμία σε πρώτη φάση, της προσέγγισης του αρνητικού ρεκόρ του Οκτώβριου 2000 σε δεύτερη φάση και της επίτευξης νέων αρνητικών ρεκόρ σε τρίτη φάση, δεδομένης της ειλημμένης απόφασης για υλοποίηση της ποσοτικής χαλάρωσης για όσο χρονικό διάστημα απαιτηθεί ώστε ο πληθωρισμός να προσεγγίσει το 2%.

Επιπλέον μια σειρά από παραμέτρους, όπως η χαμηλή αναπτυξιακή πτήση της οικονομίας της ευρωζώνης, η υψηλή ανεργία, ο αποπληθωρισμός, ο βραχνάς του χρέους για τα κράτη της περιφέρειας, το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών δανείων, η απουσία πολιτικών ηγετών με όραμα και κυρίως η εικόνα μιας νομισματικής ένωσης υπό διαρκεί απειλεί κατάρρευσης, σωρευτικά διαμορφώνουν το υπόβαθρο συρρίκνωσης της εξωτερικής αξίας του κοινού νομίσματος.

Την ώρα που γράφονται όλα αυτά η ισοτιμία ευρώ -δολαρίου βρίσκεται πάνω από τα επίπεδα των 1,13 δολαρίων όμως τα επίπεδα αυτά είναι δύσκολο να συντηρηθούν για αρκετά μεγάλο  διάστημα αφού το υπόβαθρο στήριξης τους είναι άκρως ευκαιριακό.

Φυσικά όλες οι προβλέψεις τελούν υπό την αίρεση της μη επαλήθευσης τους, αυτό όμως, μόνο ο χρόνος μπορεί να το επιβεβαιώσει.

Σαράντος Λέκκας  (Economics)

E-mail: [email protected]