default-image

Αχαρτογράφητα νερά - Analyst.gr

Απόψεις
Αχαρτογράφητα νερά - Analyst.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τα αποτελέσματα του χθεσινού Euro Group δεν ήταν τα καλύτερα για την Ελλάδα - ειδικά επειδή δεν έγινε καμία αναφορά στο χρονικό διάστημα μετά τον Ιούνιο, όπου χωρίς ένα νέο δάνειο ή την προσφυγή στις αγορές, είναι αδύνατον να εξοφληθούν οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της χώρας. Βέβαια, η Ελλάδα συνεχίζει να πληρώνει τα χρέη της, παρά το ότι δεν δανείζεται από τον προηγούμενο Αύγουστο και μετά - οπότε κανένας δεν είναι βέβαιος για το τι ακριβώς συμβαίνει.

Περαιτέρω υπάρχουν αναλυτές, οι οποίοι ερευνούν τη χώρα μας από μία διαφορετική οπτική γωνία - όπως ο φημισμένος επενδυτής κ. P. Kazarian (Japonica Partners), σύμφωνα με τον οποίο το δημόσιο χρέος δεν είναι της τάξης του 175%, αλλά μόλις 18% του ΑΕΠ. Όταν δε τεκμηριώνει την παράδοξη θέση του σε μία διάλεξη στο γνωστό οικονομικό ινστιτούτο του Μονάχου «Ifo» (πηγή), ισχυριζόμενος πως η Ελλάδα δεν έχει τόσο πολλά χρέη αλλά φαίνεται έτσι επειδή το λογιστικό της σύστημα είναι λανθασμένο, αποτελώντας τη ρίζα των προβλημάτων της, τότε δεν πρέπει να τον ειρωνεύεται κανείς.

Κατά τον ίδιο, το δημόσιο χρέος το 2013 δεν ήταν 319 δις € αλλά μόλις 33 δις € - οπότε όχι 175% του ΑΕΠ, αλλά 18%. Η αιτία είναι το ότι, το μεγαλύτερο μέρος των χρεών της αποτελείται από δάνεια της Ευρωζώνης, τα οποία θα μπορούσαν να μην απαιτηθούν ποτέ ή να μην επιβαρύνονται με τόκους - ενώ διαθέτει 91 δις € στο ενεργητικό της, χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία δηλαδή, τα οποία θα έπρεπε να αφαιρεθούν (άρθρο μας).

Τέλος, ο επενδυτής θεωρεί πως για να λειτουργήσει θετικά η συνεργασία με τους δανειστές, θα πρέπει να υπάρχουν σωστά στοιχεία - μία διαφανής και ολοκληρωμένη «λογιστική απεικόνιση» δηλαδή, χωρίς την οποία οι διαπραγματεύσεις γίνονται στη βάση αριθμών που δεν είναι διεθνώς συγκρίσιμοι.

Περαιτέρω, εάν κοιτάξει κανείς την σημερινή κατάταξη στον πίνακα των χρεών της Ευρώπης, θα διαπιστώσει πως η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που μειώνει πραγματικά τα χρέη της. Ειδικότερα, από το 2011 τα χρέη αυξήθηκαν στις 27 από τις 28 χώρες της ΕΕ, με μοναδική εξαίρεση την Ελλάδα - η οποία οφείλει 39 δις € λιγότερα χρήματα ή -11% (γράφημα που ακολουθεί), συγκριτικά με το 2011. Φυσικά αυτό οφείλεται στη διαγραφή χρέους του 2011, καθώς επίσης στην επαναγορά ομολόγων του 2012 - κάτι που όμως δεν αλλάζει το αποτέλεσμα, ενώ η εικόνα προς τα έξω δεν έχει επιδεινωθεί από τα χρέη, αλλά από τη μείωση του ΑΕΠ.

Με απλά λόγια, μπορεί κανείς να τοποθετεί το δημόσιο χρέος στο δυσθεώρητο 180% του ΑΕΠ, αλλά σε απόλυτο μέγεθος είναι πολύ μικρότερο - ενώ εάν συμπεριλάβει στις σκέψεις του πως η αποπληρωμή στα κράτη της Ευρώπης ξεκινάει από το 2023, θα κατανοήσει πως η πραγματική οικονομική κατάσταση της Ελλάδας είναι πολύ καλύτερη, από αυτήν που εμφανίζεται διεθνώς.

Με δεδομένο δε το ότι αυτό που έχει στην πραγματικότητα σημασία δεν είναι τόσο το χρέος, όσο οι δυνατότητες εξυπηρέτησης του, έχουμε την εντύπωση πως η Ελλάδα θα μπορούσε να τα καταφέρει σχετικά εύκολα,

(α)  αφενός μεν εάν έπειθε την ΕΚΤ να παγώσει τα ομόλογα που κατέχει - κάτι που δεν θα κόστιζε απολύτως τίποτα σε κανέναν (ανάλυση), ενώ έχει ουσιαστικά συμβεί στην Ιρλανδία (άρθρο),

(β)  αφετέρου εάν προσέφευγε στις αγορές για τη χρηματοδότησή της, χωρίς να υπογράψει ένα τρίτο μνημόνιο - αρκεί να κατάφερνε να τις πείσει μειώνοντας τα επιτόκια δανεισμού της, με τη βοήθεια της κατάρτισης ενός κρατικού ισολογισμού, καθώς επίσης ενός πίνακα εξόφλησης των χρεών της, με το πραγματικό κόστος τους.

Οι δυνατότητες της Ελλάδας υπάρχουν βέβαια, όσο είναι μέλος της Ευρωζώνης - αφού καμία μικρή χώρα εκτός της νομισματικής ένωσης δεν μπορεί να επιβιώσει με εξωτερικό χρέος υψηλότερο του 50% του ΑΕΠ της, όπου το ευρώ θεωρείται ξένο νόμισμα για όλες.

Το πρόβλημα είναι όμως η στάση της ΕΚΤ (άρθρο), καθώς επίσης οι αντιπάθειες που έχει δημιουργήσει με τον ερασιτεχνισμό και την αναξιοπιστία της η ελληνική κυβέρνηση στις άλλες χώρες, έχοντας χάσει όλους τους συμμάχους της - με αποτέλεσμα να μην είναι αποδεκτή πλέον από κανέναν, έχοντας ταυτόχρονα εχθρό τη Γερμανία.

Η Ιαπωνία

Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα του πλανήτη δεν είναι η Ελλάδα, στην οποία έγινε πρόταση να συμμετέχει στην τράπεζα των BRICS ως έκτο ιδρυτικό μέλος (πηγή), αλλά η Ιαπωνία - όπου η πρόσφατη έκδοση ομολόγων της είχε τη μικρότερη κάλυψη, μετά τη χρεοκοπία της Lehman Brothers (2,24).

Το γεγονός αυτό αύξησε απότομα τις αποδόσεις των ομολόγων, απειλώντας την κεντρική τράπεζα με την απώλεια του ελέγχου μίας από τις μεγαλύτερες αγορές κρατικού χρέους του πλανήτη - ένα ενδεχόμενο που εάν τυχόν συνέβαινε, δεν θα μπορούσε νε αποκλεισθεί ένα παγκόσμιο κραχ τεραστίων διαστάσεων.

Ο ρυθμός ανάπτυξης και οι Η.Π.Α.

Συνεχίζοντας, το επόμενο μεγάλο πρόβλημα είναι η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης διεθνώς - παρά τις επεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών, καθώς επίσης τα μηδενικά βασικά επιτόκια, τα οποία είναι εξαιρετικά επικίνδυνα όσον αφορά την επιστροφή του πληθωρισμού (ανάλυση). Ειδικότερα, η ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί στις Η.Π.Α., στην Κίνα, στη Μ. Βρετανία, στη Γαλλία (η οποία κινδυνεύει να βυθιστεί στην ύφεση), στην Ιταλία κοκ.

Η βασική αιτία είναι η υπερχρέωση κρατών, τραπεζών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών (γράφημα), με αποτέλεσμα τα χρήματα να μην οδηγούνται στις επενδύσεις ή στην κατανάλωση, αλλά στην εξόφληση παλαιών χρεών. Σύμφωνα με την McKinsey (ανάλυση), το παγκόσμιο χρέος ανέρχεται στα 200 τρις $ περίπου ή στο 286% του ΑΕΠ του πλανήτη - έχοντας αυξηθεί κατά 57 τρις $ μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Περαιτέρω, στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, στις Η.Π.Α., οι τράπεζες, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά μείωσαν τα χρέη τους μετά το 2007. Εν τούτοις, το δημόσιο χρέος της χώρας αυξήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό - με αποτέλεσμα το συνολικό χρέος, δημόσιο και ιδιωτικό, να φτάσει στο 269% του ΑΕΠ (όσο περίπου της Ελλάδας).

Σήμερα όμως αρχίζουν να αυξάνονται ξανά τα ιδιωτικά χρέη - ενώ οι τράπεζες, για να διατηρήσουν τα κέρδη τους παρά τα χαμηλά επιτόκια, υποχρεώνονται να αναλαμβάνουν μεγάλα ρίσκα. Έτσι λοιπόν διαπιστώνεται ένας νέος κύκλος δανείων χαμηλής εξασφάλισης (sub primes), αφού το 2014 το 41% όλων των καταναλωτικών δανείων δόθηκαν σε πελάτες με πολύ χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα - αυτή τη φορά για την αγορά αυτοκινήτων (ο όγκος των δανείων διπλασιάστηκε μετά το 2010), για φοιτητικά δάνεια (εκτοξεύθηκαν στα ύψη, μαζί με τις αντίστοιχες επισφάλειες) κοκ.

Τα καταναλωτικά αυτά δάνεια αύξησαν το ρυθμό ανάπτυξης των Η.Π.Α. ξανά με δανεικά χρήματα - κάτι που φυσικά είναι παροδικό, δεν μπορεί να συνεχισθεί δηλαδή, ενώ θα δημιουργήσει καινούργια μεγάλα προβλήματα στον τραπεζικό κλάδο. Από την άλλη πλευρά η παραγωγικότητα, το βασικό μέγεθος μίας οικονομίας, αυξήθηκε τα τελευταία τρία χρόνια λιγότερο από 1% - γεγονός που, μεταξύ άλλων, οφείλεται στα πεπαλαιωμένα μηχανήματα της αμερικανικής βιομηχανίας.

Οι μεγαλύτερες ελπίδες των Η.Π.Α., όσον αφορά την ανάπτυξη, επικεντρώνονταν στη νέα βιομηχανία σχιστολιθικού αερίου - η οποία όμως, έχοντας χρηματοδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό με δάνεια, σε συνδυασμό με την πτώση των τιμών του πετρελαίου κινδυνεύει να καταρρεύσει, συμπαρασύροντας μαζί της πολλές τράπεζες.

Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες

Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας της Κίνας περιορίσθηκε στο 7% - ένα μέγεθος πολύ μεγάλο για μία βιομηχανική χώρα, αλλά όχι για μία αναπτυσσόμενη, η οποία υποφέρει επί πλέον από δύο μεγάλες φούσκες: μία τραπεζική, καθώς επίσης μία δεύτερη στην αγορά ακινήτων, με τα ιδιωτικά χρέη να έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα επίπεδα. Το συνολικό χρέος της χώρας είναι της τάξης του 282% του ΑΕΠ της, υψηλότερο δηλαδή από τις Η.Π.Α. - ενώ στην προσπάθεια της να το συμπιέσει, αυξάνοντας παράλληλα το ρυθμό ανάπτυξης, μείωσε ξανά τα βασικά της επιτόκια.

Οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων της έφτασαν στο 125% του ΑΕΠ με αποτέλεσμα, για να αποφύγουν τη χρεοκοπία, να διαθέτουν ένα συνεχώς μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους στην εξυπηρέτηση των χρεών τους - εις βάρος των επενδύσεων, όπως συμβαίνει επίσης με τις κοινότητες της, οι οποίες έχουν σταματήσει τα έργα υποδομής.

Περαιτέρω, οι επιχειρήσεις στις υπόλοιπες αναπτυσσόμενες οικονομίες, έχοντας διπλασιάσει τα χρέη τους σε δολάρια (στο 25% του ΑΕΠ τους), απορροφώντας τα επί πλέον φθηνά χρήματα που τύπωσε η Fed (QE), ευρίσκονται ήδη σε δύσκολη θέση - ενώ, εάν τυχόν αυξήσει η Fed το βασικό επιτόκιο, ενδεχομένως το 2016, θα σημειωθούν αθετήσεις πληρωμών και χρεοκοπίες σε μεγάλη έκταση.

Αυτό δεν αποτελεί φυσικά καλή είδηση για τη Γερμανία, αφού το 40% των εξαγωγών της κατευθύνεται στις αναπτυσσόμενες οικονομίες - ενώ οι εισηγμένες εταιρείες του DAX οφείλουν το 20% των κερδών τους στις ασιατικές αναδυόμενες αγορές.

Οι δυνατότητες δε της χώρας να εξισορροπήσει τις απώλειες της από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, εξάγοντας στην Ευρώπη, είναι μηδενικές - επειδή αφενός μεν στον ιδιωτικό τομέα της Ευρωζώνης τα χρέη έχουν φτάσει στο 162% του ΑΕΠ (αφού προηγουμένως είχαν αυξηθεί από το 130% στο 170% του ΑΕΠ), αφετέρου πολλά κράτη μειώνουν συνεχώς τις δαπάνες τους, λόγω της υπερχρέωσης τους.

Εάν δεν αναπτυχθεί με σοβαρούς ρυθμούς η παγκόσμια οικονομία, είναι αδύνατη η εξυπηρέτηση των χρεών που έχουν συσσωρευτεί σε όλες τις χώρες και σε όλους τους τομείς τους - όπως ουσιαστικά είχε συμβεί μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Επομένως, για να μειωθούν τα χρέη, τα οποία εμποδίζουν την ανάπτυξη, θα πρέπει να δρομολογηθούν διαγραφές, προγράμματα λιτότητας, υψηλότερος πληθωρισμός, καθώς επίσης να παραμείνουν χαμηλά τα επιτόκια.

Επειδή τώρα οι διαγραφές χρεών θεωρούνται ταμπού, τα προγράμματα λιτότητας δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα, ενώ δεν γίνονται αποδεκτά από τους Πολίτες, αυτό που απομένει είναι ο υψηλός πληθωρισμός, σε συνδυασμό με τα μηδενικά επιτόκια (χρηματοπιστωτική καταστολή, financial repression).

Η «συνταγή» αυτή δεν είναι βέβαια σίγουρο πως θα έχει επιτυχία - ενώ υπάρχει κίνδυνος να χαθεί η εμπιστοσύνη στα χρήματα, με αποτέλεσμα η κρίση χρέους να εξελιχθεί σε μία κρίση χρήματος (ανάλυση), η οποία θα είναι ίσως καταστροφική για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Analyst Team

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News