Το Συντηρητικό Κόμμα κατάφερε να εξασφαλίσει τελικά πλειοψηφία οκτώ εδρών στις συνολικά 650 έδρες του Κοινοβουλίου και προχωρά πλέον στο σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης, όπως ανακοίνωσε ο Ντέιβιντ Κάμερον μετά το πέρας της συνάντησης που είχε με την Βασίλισσα Ελισάβετ, σήμερα το μεσημέρι, για να παραλάβει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Ειδικότερα με 331 έδρες, το Συντηρητικό Κόμμα, σχηματίζει, άνετα, αυτοδύναμη κυβέρνηση. Είναι μια μεγάλη νίκη, προσωπικά, για τον Ντέιβιντ Κάμερον και τεράστια ήττα για την αξιωματική αντιπολίτευση, το Εργατικό Κόμμα, τους Φιλελευθέρους καθώς και για τους δημοσκόπους που μέχρι την τελευταία στιγμή προέβλεπαν απόλυτη ισοπαλία των δύο μεγάλων κομμάτων.
Ήττα του Εργατικού Κόμματος
Η αποτυχία των Εργατικών και προσωπικά του Εντ Μίλιμπαντ, ο οποίος δεν κατάφερε όχι να αυξήσει αλλά ούτε και να διατηρήσει τις έδρες των εκλογών του 2010, του στοίχισε την ηγεσία. Σε δημόσια δήλωσή είπε ότι παραιτείται και δρομολογούνται διαδικασίες εκλογής νέας ηγεσίας.
Το Εργατικό Κόμμα υπέστη σημαντικές απώλειες, με μεγαλύτερη τη μη επανεκλογή του Εντ Μπολς, του σκιώδους υπουργού Οικονομικών. Η σύζυγος του Μπολς, πρώην υπουργός Υβέτ Κούπερ, είναι βέβαιο ότι θα παίξει σημαντικό ρόλο στις κομματικές εξελίξεις ως μια από τους διεκδικητές της ηγεσίας, μετά την παραίτηση Μίλιμπαντ.
Η «εξαφάνιση» των Φιλελευθέρων
Ο άλλος μεγάλος χαμένος, οι Φιλελεύθεροι, κυριολεκτικά εξαερώθηκαν. Διατηρούν μόνο οκτώ από τις 57 έδρες τους με ηγετικά στελέχη εκτός Κοινοβουλίου. Ωστόσο, ο Νικ Κλέγκ πέτυχε την επανεκλογή του χάρη στην τακτική ψήφο των Συντηρητικών. Πριν λίγο ανακοίνωσε την παραίτησή του από την ηγεσία του κόμματος. Στην ομιλία του, προειδοποίησε για το μέλλον της ΕΕ, τη συρρίκνωση των φιλελεύθερων κομμάτων και αξιών και την άνοδο του εθνικισμού και του λαϊκισμού. Η περίπτωση των Φιλελευθέρων επιβεβαιώνει την ιστορική αλήθεια που θέλει τον μικρότερο εταίρο σε κάθε κυβέρνηση συνασπισμού πληρώνει το βαρύτερο πολιτικό κόστος.
Ηττημένος, επίσης, είναι και ο Νάιτζελ Φάρατζ, το κόμμα του οποίου, το UKIP, παίρνει μόνο μια έδρα, παρά το 12% των ψήφων που έλαβε συνολικά, ενώ ο ίδιος απέτυχε να εκλεγεί στο South Thanet και αποχωρεί από την ηγεσία του κόμματος και την πολιτική.
Η σκωτσέζικη έκπληξη
Αναμφισβήτητα πάντως ο μεγάλος νικητής των εκλογών είναι το SNP, το Εθνικιστικό Κόμμα της Σκωτίας, το οποίο με μη ρεαλιστικές υποσχέσεις και λαϊκιστική ρητορεία εξασφάλισε 56 από τις 58 έδρες της περιοχής σε βάρος των Εργατικών. Δεν θα είναι καθόλου εύκολη η συμβίωση του SNP με την νέα, ακραιφνώς, συντηρητική κυβέρνηση. Ήδη πολλοί Τόρηδες ζητούν την αλλαγή καθεστώτος χρηματοδότησης της Σκωτίας και πλήρη οικονομική ανεξαρτησία από την κεντρική κυβέρνηση.
Τα αποτελέσματα
Το μεσημέρι της Παρασκευής, τα αποτελέσματα για όσες έδρες έκλεισαν έχουν ως εξής:
Σε σύνολο 650 περιφερειών/εδρών:
Οι Συντηρητικοί (Ντ.Κάμερον) παίρνουν 326 έδρες
Οι Εργατικοί (Εντ Μίλιμπαντ) παίρνουν 230 έδρες
Το σκωτσέζικο SNP παίρνει 56 έδρες
Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες παίρνουν 8 έδρες
Το UKIP παίρνει 1 έδρα
Μικρότερα κόμματα παίρνουν συνολικά 22 έδρες
Τα ποσοστά των κομμάτων στην επικράτεια έχουν ως εξής:
Υποψηφίους των Συντηρητικών ψήφισε το 36,9%
Των Εργατικών το 30,5%
Του UKIP το 12,6%
Των Φιλελεύθερων Δημοκρατών το 7,8%
Του SNP (υποψήφιοι μόνο στην Σκωτία) το 4,8%
Των Πρασίνων το 3,8%
Το εκλογικό σύστημα
Το σημερινό βρετανικό σύστημα δεν είναι αναλογικό με την «παραδοσιακή» έννοια, αλλά λειτουργεί στη βάση του «ο πρώτος τα παίρνει όλα» (το λεγόμενο First Past the Post, εν συντομία FPTP).
Όλες οι 650 περιφέρειες είναι, αν γινόταν αναλογία με τα υπόλοιπα εκλογικά συστήματα, μονοεδρικές. Το πρώτο κόμμα, και συγκεκριμένα ο πρώτος υποψήφιος, στην εκάστοτε περιφέρεια είναι εκείνος που παίρνει τη θέση στο Ουέστμινστερ -το ποσοστό των υπόλοιπων χάνεται.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι το συνολικό ποσοστό που θα έχει πάρει ένα κόμμα σε όλη τη βρετανική επικράτεια δεν έχει άμεση αντιστοιχία στο πώς μοιράζονται οι 650 θέσεις στο Ούεστμινστερ.
Όσο πιο αμφίρροπη είναι μία περιφέρεια, έστω και «ξεχασμένη» από το Λονδίνο, παίρνει άλλη σημασία. Στο τέλος, ένα κόμμα που μπορεί να είναι το τρίτο στην προτίμηση των βρετανών ψηφοφόρων συνολικά μπορεί να έχει βρεθεί στην έκτη θέση στο Ουέσμινστερ ή αντιστρόφως.
Το σύστημα αποκρυσταλλώθηκε με τη σημερινή του μορφή στο τέλος του 19ου αιώνα και η σημαντικότερη προσθήκη των τελευταίων χρόνων έγινε μόνο το 2011 και ουσιαστικά περιορίζεται στο να κάνει σχετικά δυσκολότερη την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Δηλαδή, στην παρούσα φάση, απλώς δυσκολεύει την «διέξοδο» των επαναληπτικών εκλογών.
Γιατί έχει επιλέξει, και διατηρεί, το Λονδίνο τέτοιο φαινομενικά στρεβλωτικό σύστημα; Ο λόγος είναι απλός: Ισχυρές μονοκομματικές κυβερνήσεις.
Με την εκλογή μόνο ενός βουλευτή ανά περιφέρεια, στο τέλος -στο Ουέστμινστερ- ευνοούνται τα μεγάλα κόμματα. Επιπλέον, τέτοιο σύστημα τείνει στην πράξη να πολώνει τους πολιτικούς συσχετισμούς και να καταλήγει σε παγίωση δικομματικών συστημάτων (πρόκειται για το λεγόμενο πρώτο νόμο του Ντυβερζέ).
Το FPTP έχει δηλαδή θεωρητικά την ίδια λειτουργία με το μπόνους στο πρώτο κόμμα στα συστήματα ενισχυμένης αναλογικής.
Ο «ευρωσκεπτικισμός» ανησυχεί Βρυξέλλες και Βερολίνο
Όπως εκτίμησε o Έλμαρ Μπροκ, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, μιλώντας στο γερμανικό ραδιόφωνο Deutschlandfunk, για το αποτέλεσμα των εκλογών στη Βρετανία, «αυτό θα σήμαινε βεβαίως ότι οι ευρωσκεπτικιστές θα μπορούν να εκβιάζουν διαρκώς τον Κάμερον και ως εκ τούτου υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η πολιτική της βρετανικής κυβέρνησης να γίνει ακόμη πιο ευρωσκεπτικιστική από ό,τι ήταν έως τώρα».
Σχολιάζοντας το τοπίο που διαμορφώνεται μετά τις εκλογές, ο Έλμαρ Μπροκ επισήμανε μεταξύ άλλων ότι «αν δει κανείς ότι οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, που ήταν πάντα φιλοευρωπαϊκή δύναμη στον κυβερνητικό συνασπισμό, τιμωρήθηκαν τόσο σκληρά, καθώς και το ότι η χώρα διασπάστηκε ακόμη πιο πολύ, με αποτέλεσμα οι Τόρηδες και οι Εργατικοί στην πράξη να μην έχουν πλέον εκπροσώπηση στην Σκωτία, δεδομένου ότι σχεδόν όλες οι έδρες πήγαν στους σκωτσέζους εθνικιστές, τότε διακρίνει ότι η εσωπολιτική κατάσταση είναι πολύ κρίσιμη. Ως εκ τούτου έρχονται δύσκολοι καιροί για τη Μ. Βρετανία».
Ο γερμανός ευρωβουλευτής των Χριστιανοδημοκρατών σημείωσε ότι η ΕΕ θα πρέπει να αναγνωρίσει το εκλογικό αποτέλεσμα, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι θα πρέπει να τηρηθεί συμπαγής στάση απέναντι στα βρετανικά αιτήματα για ευρείες μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη. Όπως διευκρίνισε, «πρέπει να πούμε με σαφήνεια ότι υπάρχει δυνατότητα για μεταρρυθμίσεις, αλλά και να καταστήσουμε σαφές ότι δεν δεχόμαστε εκβιασμούς από μία χώρα».
Σε κάθε περίπτωση, ο Έλμαρ Μπροκ θεωρεί απίθανο το ενδεχόμενο αλλαγής των ευρωπαϊκών συνθηκών, δεδομένου ότι αυτή θα έπρεπε να λάβει την έγκριση των 28 κρατών-μελών και επιπλέον θα διαρκούσε χρόνια.
Σε ό,τι αφορά τέλος την πρόθεση του Κάμερον να προσφύγει στη λαϊκή ετυμηγορία, ο Έλμαρ Μπροκ σχολίασε: «Τείνω σχεδόν στο ότι θα πρέπει να διεξαχθεί το δημοψήφισμα, ώστε να γίνει επιτέλους ξεκαθάρισμα. Νεότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 60% - 70% των Βρετανών θέλουν να μείνουν στην ΕΕ και ελπίζω ο Κάμερον, μετά τη νίκη του, να αφήσει πίσω του τον λαϊκισμό».
Πίσω από τη βιτρίνα…
Ωστόσο, πίσω από τη βιτρίνα των εκλογών κρύβεται μια εικόνα την οποία γνωρίζουν (γιατί τη ζουν) εκατομμύρια Βρετανοί εργαζόμενοι, θύματα μια παρατεταμένης κρίσης.
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Οι μισοί από τους 13.000.000 Βρετανούς που ζουν σε συνθήκες φτώχειας πασχίζουν να επιβιώσουν με το 60% του μέσου εισοδήματος και προέρχονται από την εργατική τάξη.
Την τελευταία 10ετία διπλασιάστηκε ο αριθμός των φτωχών με ιδιόκτητο σπίτι, που ανέρχονται σε 4.100.000 άτομα αλλά και των εκατομμυρίων Βρετανών και των μεταναστών που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος και νερού.
Ενα στα τέσσερα παιδιά και νέοι έως 16 ετών ζουν δίχως θέρμανση, ενίοτε δίχως πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα, δίχως επαρκή ποσότητα και ποιότητα τροφίμων.
Ανεργοι, φτωχοί εργαζόμενοι και χαμηλοσυνταξιούχοι στηρίζουν τη διατροφή τους στις Τράπεζες Τροφίμων, οι οποίες το 2014 έφτασαν τις 913.000 (αυξημένες κατά 129.000 από το 2013).
Περίπου 1.800.000 Βρετανοί, που είναι «δεμένοι» με συμβόλαια «μηδενικού χρόνου», στερούνται βασικών αποδοχών, δικαιωμάτων και επιδομάτων. Επίσης, παρατηρείται αύξηση ασθενειών λόγω υποσιτισμού και αβιταμίνωσης κατά 18% μέσα στο 2014, αλλά και θανάτων πολλών εκατοντάδων ατόμων από περικοπές επιδομάτων ανεργίας και κοινωνικής πρόνοιας κυρίως σε χρονίως πάσχοντες.
Την ώρα που η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα ματώνουν, οι δισεκατομμυριούχοι στη Βρετανία διπλασιάστηκαν, φθάνοντας τους 117 από τους 53 που ήταν το 2009. Πρώτος μεταξύ πλουσίων είναι ο (ουκρανικής καταγωγής) Λεν Μπλαβάτνικ με περιουσία 13,17 δισ. στερλινών. Επιπλέον, οι 1.000 πλουσιότεροι στη Βρετανία διαθέτουν συνδυασμένο πλούτο ύψους άνω των 520 δισ. στερλινών (αυξημένος κατά 200 δισ. μέσα στην τελευταία τριετία).
Πηγές: in.gr, Deutsche Welle, «Ριζοσπάστης».
