default-image

Επικίνδυνη άγνοια για τον κίνδυνο τσουνάμι

Επικίνδυνη άγνοια για τον κίνδυνο τσουνάμι

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Υπάρχουν καλά και κακά νέα. Το Ηράκλειο αποτελεί μια από τις πιο επικίνδυνες περιοχές της Μεσογείου για την πρόκληση παλιρροϊκού κύματος είτε εξαιτίας ενός σεισμού είτε λόγω μιας ηφαιστειακής έκρηξης. Ατυχώς, η πλειονότητα των κατοίκων δεν έχει συνειδητοποιήσει τον κίνδυνο και ακόμα πιο τραγικά οι ξένοι, είτε αλλοδαποί είτε επισκέπτες από την υπόλοιπη Ελλάδα, εμφανίζονται περισσότερο γνώστες του κινδύνου απ' ό,τι οι ίδιοι ντόπιοι.

Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι έρευνα που πραγματοποιήθηκε πέρυσι το καλοκαίρι στο Ηράκλειο έδειξε ότι οι σεισμοί ήταν στην πρώτη θέση του κινδύνου που ανησυχεί τον κόσμο στο Ηράκλειο (33%) και το τσουνάμι τελευταίο με μόλις 6%, αφού προηγούνταν ο περιβαλλοντικός κίνδυνος με 8%, η πυρκαγιά με ίδιο ποσοστό και η πλημμύρα με 7%. Αυτά είναι τα κακά νέα που γίνονται ακόμα πιο ανησυχητικά με δεδομένη την προϊστορία της περιοχής μας, η οποία δίνει σπάνια μεν παλιρροϊκά κύματα, αλλά όταν αυτά μας προκύψουν είναι εξαιρετικά καταστροφικά.

Το Astarte

Υπάρχουν όμως και τα καλά νέα, που προκύπτουν επίσης από τα δεδομένα του μεγάλου προγράμματος Astarte (Assessment Strategy And Risk reduction for Tsunamis in Europe/Στρατηγική για την αξιολόγηση και τη μείωση του κινδύνου για τσουνάμι στην Ευρώπη).

Το Ηράκλειο οχυρώνεται μέσα από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα στο οποίο συμμετέχει το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Αστεροσκοπείου Αθηνών, εκπροσωπώντας την ελληνική επικράτεια λόγω θέσης, ιστορικότητας, πληθυσμιακής πυκνότητας και ανάπτυξης. Οι επιστήμονες έχουν βάλει στο μικροσκόπιο τη μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης όχι απλά πραγματοποιώντας ασκήσεις σαν τον πανευρωπαϊκό "Ποσειδώνα" τον Οκτώβριο του 2011 και την πρόσφατη της Περιφέρειας, αλλά δημιουργώντας ένα χάρτη τρωτότητας ο οποίος θα καταγράψει, μόλις ολοκληρωθεί, τα κτήρια της παράκτιας ζώνης, εκτιμώντας μια σειρά από παράγοντες όπως ο τύπος, η χρήση και η κρισιμότητά του (π.χ. αν πρόκειται για νοσοκομείο ή σχολείο), η ηλικία, οι όροφοι και όλα τα υπόλοιπα χωρικά και δομικά χαρακτηριστικά.

Χάρτης τρωτότητας

Όπως μας εξήγησε ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού, καθηγητής Σεισμολογίας κ. Γεράσιμος Παπαδόπουλος, ο οποίος πριν λίγες ημέρες βρέθηκε στο Ηράκλειο στα πλαίσια του προγράμματος Astarte, σε δυο με τρεις μήνες θα έχει ολοκληρωθεί η σύνταξη του σημαντικού αυτού χάρτη τρωτότητας ώστε να έχουμε μια πλήρη εικόνα για την πόλη. Οι επιστήμονες δεν αρκούνται, όμως, μόνο στην καταγραφή, αλλά και στην εξέταση των κτισμάτων της παράκτιας ζώνης στη βάση πραγματικών δεδομένων.

Όπως μας αποκάλυψε ο κ. Παπαδόπουλος, στα πλαίσια της σύνταξης του χάρτη τρωτότητας η αντοχή των κτισμάτων δοκιμάζεται στη βάση της προσομοίωσης του ισχυρού παλιρροϊκού κύματος που χτύπησε τη βόρεια ακτή της Κρήτης στις 9 Ιουλίου 1956, το πιο πρόσφατο ισχυρό τσουνάμι στην περιοχή μας, σηκώνοντας κύματα ύψους από 2 έως 4 μέτρα.

Παγκόσμιο συνέδριο

Τα δεδομένα που προκύπτουν από τη λεπτομερή αυτή δουλειά θα παρουσιαστούν στο Ηράκλειο στα πλαίσια του μεγάλου παγκόσμιου συνεδρίου των εταίρων του Astarte, το οποίο θα δει τα κορυφαία ονόματα παγκοσμίως στο χώρο, καθώς και προσωπικότητες από διεθνείς οργανισμούς, να έρχονται στην πόλη για να καταθέσουν την εμπειρία και τις μελέτες που έχουν εκπονήσει για τον κίνδυνο εκδήλωσης ενός παλιρροϊκού κύματος.

Η μεγάλη αυτή επιστημονική συνάντηση πρόκειται να λάβει χώρα από τις 14 έως τις 17 Οκτωβρίου 2015 και η σημασία της γίνεται ακόμα μεγαλύτερη με δεδομένη την επιλογή του Ηρακλείου είτε ως τόπου μελέτης από πλευράς Ελλάδας, είτε και ως χώρου διεξαγωγής του συνεδρίου. Και βεβαίως λόγω της διαπίστωσης της μεγάλης έλλειψης ενημέρωσης των κατοίκων για τον κίνδυνο από ένα πιθανό τσουνάμι, όπως αποτυπώθηκε σε επιτόπια καταγραφή απόψεων που πραγματοποιήθηκε από τους επιστήμονες που μετέχουν στο Astarte.

Η έρευνα που έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 2014 με τη συμμετοχή ντόπιων αλλά και ξένων επισκεπτών, αλλοδαπών και Ελλήνων, κατέδειξε, όπως μας εξήγησε ο κ. Παπαδόπουλος, ότι οι Ηρακλειώτες δεν έχουν συνειδητοποιήσει πως η θάλασσα εκτός από ευλογία θα μπορούσε να μετατραπεί ανά πάσα στιγμή και σε κατάρα.

Δεν ξέρουμε

Η πλειονότητα των ντόπιων (ποσοστό 46% του δείγματος που διαμένουν πάνω από ένα χρόνο στο Ηράκλειο) μοιάζει να αγνοεί βασικά πράγματα, όπως τι ακριβώς είναι ένα τσουνάμι, ενώ στον αντίποδα οι ξένοι, είτε Έλληνες (28,34% των ερωτηθέντων) είτε αλλοδαποί (25,66%) επισκέπτες, έχουν καλύτερη γνώση του κινδύνου. Εντυπωσιακό είναι ότι η πλειονότητα δε γνώριζε επακριβώς τι είναι ένα τσουνάμι, με το 46,2% να απαντά «μεγάλο κύμα», το 24,5% «μεγάλο κύμα που προκαλείται από ένα σεισμό», 19,8% «παλιρροϊκό κύμα», ενώ ένα 8,5% δε γνώριζε.

Από αυτούς, το 32,9% απάντησε ότι έχει ενημερωθεί για το τα τσουνάμι από την τηλεόραση, 14,97% εξειδίκευσε την απάντηση σε κάλυψη των ΜΜΕ μετά από ένα καταστροφικό ανάλογο γεγονός, 12,30% είπε ότι έμαθε από το σχολείο και 11,23% ότι είχε ως πηγή πληροφόρησης το διαδίκτυο. Ενημερωμένοι ήταν τουλάχιστον οι περισσότεροι όσον αφορά στο πώς δημιουργείται ένα τσουνάμι, αφού το 71,7% "έδειξε" ως γενεσιουργό αιτία ένα σεισμό και 12,4% ένα ηφαίστειο.

Φυσική καταστροφή η... κρίση

Στα πλαίσια της έρευνας, οι ερωτηθέντες κρίθηκαν να αξιολογήσουν τους κινδύνους που αντιμετωπίζει το Ηράκλειο. Η πλειονότητα απάντησε «σεισμός», σε ποσοστό 33%, και ακολούθησε «περιβαλλοντική» καταστροφή με 8% (υπενθυμίζεται ότι τότε ήταν στην επικαιρότητα το θέμα της καταστροφής των χημικών της Συρίας), όπως και «φωτιά», επίσης με 8%, ενώ η «πλημμύρα» συγκέντρωνε το 7% και ο «κίνδυνος από τσουνάμι» μόλις το 6%.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ένα 38% είχε βάλει μαζί με τις φυσικές καταστροφές την οικονομική κρίση και τους... πολιτικούς, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία! Ενδεικτικό της άγνοιας που συνεχίζει να υπάρχει ακόμα και σήμερα είναι το ότι ένα μεγάλο ποσοστό που φτάνει το 46% είτε δε γνώριζε είτε απάντησε αρνητικά στην ερώτηση αν το Ηράκλειο είχε χτυπηθεί στο παρελθόν από τσουνάμι, ενώ ένα 69% δήλωσε ότι το Ηράκλειο θα μπορούσε να πληγεί στο μέλλον από ένα παλιρροϊκό κύμα.

Σημαντική έλλειψη: Χωρίς κέντρο προειδοποίησης τσουνάμι το Ηράκλειο

Αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει ένα κέντρο παρακολούθησης και προειδοποίησης τσουνάμι στο Ηράκλειο, κάτι που καταγράφεται σαν σημαντική έλλειψη, η οποία είναι στα άμεσα σχέδια των αρμοδίων να διορθωθεί. Για την Ελλάδα το σκοπό αυτό καλύπτει το Κέντρο που έχει συστήσει το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Αστεροσκοπείου Αθηνών, το οποίο ενεργοποιεί το συναγερμό προς τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και τα συναρμόδια υπουργεία και κέντρα μόλις καταγραφεί ένας σεισμός έντασης πάνω από 5,5 ρίχτερ.

Η πλειονότητα πάντως των ερωτηθέντων στα πλαίσια του προγράμματος Astarte δεν ξέρει αν υπάρχει τέτοιο σύστημα στο Ηράκλειο σε ποσοστό 70,5%, ενώ μόλις ένα 25% δήλωσε ότι δεν υφίσταται κάτι τέτοιο. Επίσης, οι περισσότεροι ξένοι αλλοδαποί και Έλληνες δεν ήξεραν το χρόνο μεταξύ της προειδοποίησης και της εμφάνισης του πρώτου κύματος για να εκκενώσουν την περιοχή, πιστεύοντας ότι έχουν χρόνο από 10 έως 30 λεπτά. Κάτι βεβαίως λανθασμένο, αφού το μέγιστο για μια περιοχή σαν τη δική μας είναι μόλις τα 10 λεπτά. Οι ντόπιοι είναι πάντως σε ακόμα χειρότερα επίπεδα άγνοιας, καθώς σε ένα ποσοστό 37,78% απάντησαν «δεν ξέρω…». Ενθαρρυντικό τουλάχιστον είναι ότι το 90,3% των ερωτηθέντων έχει συναίσθηση ότι, αν προκληθεί ένα τσουνάμι, πρέπει να εγκαταλείψουν την παράκτια, επίμαχη ζώνη.

Σταύρος Μουντουφάρης

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News