Πράγματι με τις νέες τεχνολογίες εξόρυξης που εφαρμόζονται στα μη συμβατικά αποθέματα αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου, δηλαδή το σχιστολιθικό πετρέλαιο, λεκάνες Williston Basin Eagle Fort Shale, Texas (εικόνα 1) και Permian Basin, Texas, αύξησαν την παραγωγή του αργού πετρελαίου κατά 3 εκατομμύρια ημερησίως, ήτοι από τα 7 εκατομμύρια στα 10 εκατομμύρια, δημιουργώντας 750.000 θέσεις εργασίας, ισχυροποιώντας ταυτόχρονα το αμερικανικό δολάριο, γεγονότα που οδήγησαν στην πτώση των τιμών του αργού πετρελαίου. Οι ΗΠΑ μέχρι το 2012 παρήγαγαν 7 εκατ. βαρέλια ημερησίως και εισήγαγαν 10 εκατ. βαρέλια κυρίως από τις χώρες του Περσικού Κόλπου. Αυξάνοντας την παραγωγή τους κατά 3 εκατ. βαρέλια ημερησίως μείωσαν τις εισαγωγές της δημιουργώντας πρόβλημα πλεονασμού στις αγορές. Η παγκόσμια ημερήσια παραγωγή αυξήθηκε από τα 88 εκατ. βαρέλια στα 91 εκατ. βαρέλια.
Του Αντώνη Φώσκολου
Αυτή όμως η αύξηση της πετρελαιοπαραγωγής είναι πρόσκαιρη διότι η αύξηση της παραγωγής από τα μη συμβατικά κοιτάσματα αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι πρόσκαιρη (αναμένεται η ημερήσια παραγωγή του αργού πετρελαίου από τα προαναφερθέντα κοιτάσματα να πέσει από τα σημερινά επίπεδα των 3 εκατ. βαρέλια στις 600.000 βαρέλια το 2017) και δεύτερον η ετήσια ταχύτητα μείωσης της πετρελαιοπαραγωγής από τα κολοσσιαία άλλα γερασμένα κοιτάσματα (Ghawar, Σαουδική Αραβία, Samotlor, Ρωσία, Burgan, Κουβέιτ, Daging, Κίνα, Cantarell, Μεξικό, Βόρεια Θάλασσα, κ.ο.κ.) είναι της τάξης του 4,5% (average annual depletion rate of oil fields 4,5%) που μεταφράζεται σε μείωση της πετρελαιοπαραγωγής κατά 3 εκατ. βαρέλια ημερησίως/έτος. Αυτό θα οδηγήσει του χρόνου στην αύξηση των τιμών του αργού πετρελαίου στα επίπεδα των $ 100/βαρέλι.
Επίσης στις ΗΠΑ αυξήθηκαν τα αποθέματα φυσικού αερίου από 300 τρισ. κυβικά πόδια (8,5 τρισ. Μ3) στα 330 τρισ. κυβικά πόδια (9,4 τρισ. Μ3) λόγω της παραγωγής φυσικού αερίου από σχιστόλιθους, ιδιαίτερα το σχηματισμό Marcellus Shale (εικόνα 2). Παρ' όλα αυτά, οι ΗΠΑ παράγουν 688 δις Μ3 φυσικού αερίου και καταναλίσκουν 733 δισ. Μ3. Η διαφορά καλύπτεται με την εισαγωγή φυσικού αερίου από τον Καναδά. Άρα το όνειρο των Ευρωπαίων και Ελλήνων δημοσιογράφων ότι οι ΗΠΑ θα στείλουν στην Ευρώπη φυσικό αέριο δεν ευσταθεί διότι οι ΗΠΑ θα χρειαστούν το σχιστολιθικό φυσικό αέριο για να καλύψουν τις δικές τους εσωτερικές ανάγκες.
Όσον αφορά την πετρελαιοπαραγωγή των ΗΠΑ - 10 εκατ. ημερησίως - αυτή υπολείπεται της ρωσικής παραγωγής, 10,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως, ενώ όσον αφορά την παραγωγή φυσικού αερίου, 4,4 εκατ. ισοδύναμα βαρέλια ημερησίως, είναι περισσότερη από τη ρωσική παραγωγή που ανέρχεται σε 3,9 ισοδύναμα βαρέλια ημερησίως. Ουσιαστικά οι 2 χώρες έχουν ισοδύναμη ενεργειακή παραγωγή. Όμως, οι ΗΠΑ λόγω του πληθυσμού της, 335 εκατομμύρια, αναγκάζονται να εισάγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ενώ η Ρωσία με πληθυσμό 150 εκατομμυρίων εξάγει και αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και Ευρώπη έχουν και θα έχουν πρόβλημα από την έλλειψη ενέργειας και αν τα αποθέματα υδρογονανθράκων της ανατολικής Μεσογείου και ιδιαίτερα της Ελλάδας πέσουν στα χέρια των Ρώσων, τότε ΗΠΑ, Ευρώπη και Κίνα θα είναι ενεργειακά υποχείριοι της Ρωσίας... Εξού και η έντονη παρέμβαση των ΗΠΑ στο Eurogroup υπέρ της Ελλάδας... και η διάθεση της Ρωσίας να μας δώσει δάνειο. Το όπλο μας είναι οι υδρογονάνθρακες. Ας το διαπραγματευτούμε.
Και μία σύγκριση μεταξύ της παραγωγής αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου στον Κόλπο του Μεξικού και της υπεράκτιας Κρήτης και του Ιονίου. Τα πολύ πιθανά αποθέματα αργού πετρελαίου της Ελλάδας, περίπου 15 δισ. βαρέλια, είναι τόσα όσα και αυτά που υπάρχουν στον Κόλπο του Μεξικού, ενώ τα αποθέματα του φυσικού αερίου της Ελλάδας είναι τουλάχιστον 3 φορές περισσότερα από αυτά που υπάρχουν στον Κόλπο του Μεξικού. Για μια ημερήσια παραγωγή των 1.500.000 βαρελιών, όση θα πρέπει και η Ελλάδα να παράγει, ο αριθμός των εξεδρών παραγωγής (offshore rigs) είναι 3.850, (εικόνα 3), και ο αριθμός των απασχολουμένων 144.000 άτομα και για κάθε άτομο που δουλεύει στην εξέδρα εργάζονται δορυφορικά 3,2 άτομα, ήτοι 460.000 άτομα.
Η Ελλάδα θα χρειαστεί τόσες πλωτές εξέδρες για να αντλήσει τις ίδιες ποσότητες υδρογονανθράκων όσες και αυτές που υπάρχουν στον Κόλπο του Μεξικού. Και η ανατολική Μεσόγειος πολύ περισσότερες. Διερωτώμαι αν κανείς πολιτικός συνειδητοποιεί τα οφέλη από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και το μέγεθος των επενδύσεων που χρειάζονται, περίπου $80 δισ. για να φέρουμε τα κοιτάσματά μας στο στάδιο της παραγωγής, από τα οποία η Ελλάδα θα αποκομίσει σε βάθος 30 ετών 1,1 τρισ. ευρώ **. Χωρίς επενδύσεις, τεχνολογικές γνώσεις και κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό δεν πρόκειται να γίνει η αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της Ελλάδας. Και βεβαίως τα έσοδα δε θα πρέπει να πάνε στο Ταμείο Αλληλεγγύης Γενεών, αλλά πρώτον στην εξόφληση του χρέους, 260 δισ. ευρώ, 180 δισ. ευρώ στο Στρατό για την προστασία των ελληνικών θαλάσσιων συνόρων και στις πλατφόρμες εξόρυξης και προστασία των αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου, άλλα 180 δισ. ευρώ για την παιδεία, άλλα 180 δισ. ευρώ για κοινωνική πρόνοια και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τα υπόλοιπα σε αυξήσεις μισθών και συντάξεων.
** Τα αναμενόμενα αποθέματα υδρογονανθράκων της μείζονος περιοχής της ανατολικής Μεσογείου και η σημασία τους για την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κοινωνική Επιθεώρηση, τεύχος 10, Ιαν.-Φεβ. 2015.
*Ο Αντώνης Φώσκολος είναι ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης.
