Την ώρα που η Τουρκία, φανερά ενοχλημένη από τη νέα γεωστρατηγική πολιτική που ακολουθεί και στο Αιγαίο η ελληνική κυβέρνηση, ζητάει από τον Έλληνα πρωθυπουργό να «μαζέψει» τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, την ίδια ώρα οι αποκαλύψεις που έγιναν στα πλαίσια της εκπομπής "ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ" της "ΚΡΗΤΗ TV" από τον επίτιμο αρχηγό ΓΕΕΘΑ Μανούσο Παραγιουδάκη, αλλά και τα στοιχεία της δημοσιογραφικής έρευνας προκαλούν αίσθηση. Η Τουρκία μπορεί, αποδίδοντας σε «τυπογραφικό λάθος» τη ΝΟΤΑΜ που εξέδωσε στις 3 Μαρτίου, με την οποία δέσμευε για ένα χρόνο ένα μεγάλο εύρος από τη Λήμνο έως την Σκύρο για ασκήσεις με πραγματικά πυρά (κόβοντας το Αιγαίο στα δύο), να την απέσυρε, όμως από το Δεκέμβριο του 2014 και τις 5 Ιανουαρίου του 2015 έχει σε ισχύ δύο ακόμη ΝΟΤΑΜ, τις οποίες ουδέποτε απέσυρε και με τις οποίες δεσμεύει για ένα χρόνο εφτά περιοχές σε Αιγαίο και Ιόνιο, ανάμεσά τους το Θερμαϊκό Κόλπο αλλά και όλο το βόρειο θαλάσσιο τμήμα της Κρήτης.
Παράλληλα στις "ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ" παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η περίπτωση 8 νησίδων μεταξύ Μυτιλήνης και Αϊβαλί στο σύμπλεγμα των Μοσχονησίων, όπου εμφανίζονται ως τουρκικά, αλλά οι αποστάσεις τους με βάση τη Συνθήκη της Λοζάνης είναι πάνω από 3 ναυτικά μίλια, οπότε το καθεστώς τους είναι «αμφισβητήσιμοι» υπό κανονικές συνθήκες από την Ελλάδα, μία ιστορία που είδε το φως για πρώτη φορά μετά από 90 χρόνια, με τη δέσμευση του επίτιμου αρχηγού ΓΕΕΘΑ Μανούσου Παραγιουδάκη να μεταφέρει την υπόθεση στον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά.
Επίθεση Τουρκίας στον Καμμένο
Η Άγκυρα, με πρωτοφανή θρασύτητα, καλεί την ελληνική κυβέρνηση να τον θέσει υπό έλεγχο και απειλεί με ένταση στα ελληνοτουρκικά! Στην απαράδεκτη ανακοίνωσή του το τουρκικό ΥΠ.ΕΞ. - όπως μεταφράστηκε από την ελληνική πρεσβεία στην Άγκυρα - επισημαίνει: «Για τις τελευταίες δραστηριότητες και δηλώσεις, οι οποίες κρίνονται απαράδεκτες, του υπουργού Άμυνας της Ελλάδας, ο οποίος από τη στιγμή που ανέλαβε καθήκοντα παρατηρείται πως ακολουθεί μία προκλητική συμπεριφορά έναντι της Τουρκίας, και αυξάνουν την ένταση στο Αιγαίο, καλούμε την ελληνική κυβέρνηση σε σύνεση και να θέσει το ταχύτερο δυνατόν υπό έλεγχο αυτές τις ανεύθυνες συμπεριφορές. Είναι ολοφάνερο ότι η συνέχιση των ανεύθυνων κινήσεων δε θα εξυπηρετήσει κανέναν άλλον σκοπό πέραν της αύξησης της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και στο Αιγαίο. Η κατάσταση αυτή θα επιφέρει ζημία στις προσπάθειες για την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και στην επίλυση των προβλημάτων στο Αιγαίο.
Γνωστοποιούμε για μία ακόμα φορά σε όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές ότι η χώρα μας είναι αποφασισμένη να προστατεύσει, με μέτρα που θα λάβει στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της στο Αιγαίο. Επισημαίνουμε για μία ακόμα φορά την αναγκαιότητα να επωφεληθούμε από τους ισχύοντες μηχανισμούς διπλωματικού διαλόγου, με σκοπό την επίλυση των προβλημάτων στο Αιγαίο».
Γιατί τους ενοχλεί ο Καμμένος
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Καμμένος, ως φαίνεται, έχει μερικές σημαντικές διαφορές σε σχέση με τους προκατόχους του. Κι αυτές είναι που έχουν μπερδέψει και εκνευρίσει τους Τούρκους.
Ο Καμμένος είχε πάντα απόψεις σαφώς εκτός της «πολιτικής ορθότητας» που μας επέβαλλαν οι ανεπιτυχείς «ελληνοτουρκικές προσεγγίσεις», η ουτοπία της «ελληνοτουρκικής φιλίας», τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης κ.λπ. Για να το πούμε με λίγα λόγια, πίστευε πάντα στην επίδειξη ισχύος που θα προκαλεί πάντα στην Άγκυρα την έντονη αμφιβολία πως, ό,τι κι αν επιχειρήσει εναντίον της Ελλάδας, θα έχει "τσουχτερό" αντίτιμο.
Ο Καμμένος ασφαλώς δε δέχεται σε καμία περίπτωση ότι Έλληνας πολιτικός θα πρέπει να ζητήσει άδεια για να πετάξει ή να πλεύσει προς τα Ίμια.
Ο Καμμένος είναι πρόεδρος των ΑΝ.ΕΛ. και πολύ εξωστρεφής άνθρωπος. Και απρόβλεπτος.
Ο Καμμένος έχει συλληφθεί στα κατεχόμενα, είχε επαφές με τον Οτσαλάν, έκανε πάντα πράγματα που ενοχλούσαν την Άγκυρα. Η οποία είχε συνηθίσει να έχει άλλη αντιμετώπιση από τους πολιτικούς που "έπαιζαν" ρόλους πρωταγωνιστικούς στην κεντρική πολιτική σκηνή. Όσο ο Καμμένος ήταν κάτω από τη σκηνή, ενοχλούσε μεν αλλά δεν προκαλούσε το αμόκ που διαπιστώσαμε ότι έχει υποστεί η Άγκυρα μαζί του, και το οποίο προέκυψε και στην ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠ.ΕΞ.
Ο Καμμένος τώρα είναι κυβερνητικός εταίρος που συνδιαμορφώνει την κυβερνητική πορεία. Είναι πρώτα απ' όλα ΥΕΘΑ! Και πήρε αυτό το κρίσιμο χαρτοφυλάκιο χωρίς να έχει κρύψει τις απόψεις και τις θέσεις του στα ελληνοτουρκικά. Ούτε από τον Τσίπρα, που του το εμπιστεύτηκε, ούτε από τους πολίτες που τον ψήφισαν.
Ποιος μπορεί να τον κατηγορήσει ότι έκανε "υπερβολές" που προκάλεσαν τον τουρκικό εκνευρισμό; Ειλικρινά κανείς. Γιατί είναι υπερβολή το "πέρασμα" με ελικόπτερο πάνω από τα Ίμια και δεν είναι η πτήση του Τούρκου αρχηγού Αεροπορίας σ' όλο το Αιγαίο; Δεν μπορεί να κινείται ο Έλληνας ΥΕΘΑ ελεύθερα στην ελληνική επικράτεια; Δεν είναι πρόκληση κάθε φορά που ο Καμμένος - αλλά και προκάτοχοί του - πηγαίνει σε ακριτικά νησιά του Αιγαίου να κάνουν οι Τούρκοι υπερπτήσεις και άλλα... ακροβατικά; Δεν είναι ντροπή και αίσχος ελληνικές ιστοσελίδες και μεταξύ αυτών και μία Ενώσεως Στρατιωτικών, παρακαλώ (!!!), να γράφουν ότι κινητοποιήθηκε ο Στόλος και η Π.Α. για να πάει ο ΥΕΘΑ στα Δωδεκάνησα;
Όπως και να 'χει, το "μοντέλο" Καμμένος είναι τελείως διαφορετικό απ' όσα είχαν συνηθίσει οι Τούρκοι τόσα χρόνια. Χρειάζεται πάντα προσοχή, αυτοσυγκράτηση και ψυχραιμία στα ελληνοτουρκικά, αυτή είναι η θέση μας. Αλλά αυτό δεν μπορεί να ισχύει μόνο για την Ελλάδα. Πρέπει να ισχύει και για τους απέναντι. Αν μέσα σ' ένα μήνα ο Καμμένος με μια διέλευση από τα Ίμια, μία επίσκεψη στην Κύπρο και μια περιοδεία στα Δωδεκάνησα κατάφερε να τους βγάλει εκτός εαυτού και να τους οδηγήσει σ' αυτή την απαράδεκτη ανακοίνωση, τότε θα πρέπει να περιμένουμε χειρότερα. Γιατί ο Καμμένος ν' αλλάξει δεν πρόκειται.
Πόσο "λάθος" ήταν η τουρκική ΝΟΤΑΜ;
Σε «λάθος συντεταγμένες» που περιείχε αποδίδει με ανακοίνωσή του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών το πρόβλημα που δημιουργήθηκε με την αναγγελία (ΝΟΤΑΜ) δέσμευσης μεγάλου μέρους του Αιγαίου και ελληνικού εναέριου χώρου πάνω από τη Λήμνο για ασκήσεις όλο το υπόλοιπο 2015.
Ωστόσο, η πρόσκληση της Τουρκίας στην ελληνική κυβέρνηση να συζητήσουν το θέμα των μακροχρόνιων δεσμεύσεων περιοχών για ασκήσεις στο πλαίσιο των συνομιλιών για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), που η Αθήνα μόλις είχε καλέσει την Άγκυρα να αρχίσουν διάλογο, κάνει ορισμένους - που σκέφτονται πιο... περίπλοκα - μήπως κάτι άλλο πέραν του "λάθους" υπάρχει... Και εννοούν η τελευταία - προκλητική έτσι κι αλλιώς - ΝΟΤΑΜ της Άγκυρας να μην ήταν... γκάφα, αλλά μια... παγίδα για να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις! Ή για να πιάσουμε και ένα άλλο ενδεχόμενο να μετέτρεψαν ένα πραγματικό λάθος σε διαπραγματευτικό χαρτί...
Η τουρκική ανακοίνωση: Πώς "μιλάει" και τι "λέει"
Και έχουν πολλούς λόγους να τα υποθέτουν όλα αυτά και να εξετάζουν τη βασιμότητά τους όσοι σκέφτονται "σφαιρικά": Τρεις από αυτούς τους λόγους αναφέρονται καθαρά στην τουρκική ανακοίνωση (που ακολουθεί πιο κάτω) και είναι:
- Πρώτον, η σαφής προειδοποίηση ή "απειλή" ότι δε θα εκδώσουν νέα ΝΟΤΑΜ για κάποιο χρονικό διάστημα.
- Δεύτερον, η υπενθύμιση της έννοιας της αμοιβαιότητας και
- Τρίτον, ότι όλα αυτά πρέπει να επιλυθούν στα πλαίσια των συζητήσεων για τα ΜΟΕ...
Τα άλλα δεδομένα του σκηνικού
Στο σκηνικό, για να είναι πλήρες, πρέπει να προστεθούν δύο ακόμα στοιχεία που ενισχύουν τις πιο... περίπλοκες σκέψεις:
1ον. Οι σχετικά πρόσφατες ελληνικές μακροχρόνιες δεσμεύσεις μεγάλων περιοχών στο Αιγαίο - που όμως είναι σύννομες και δε δημιουργούν πρόβλημα ούτε στους διεθνείς αεροδιαδρόμους ούτε στην ελεύθερη επικοινωνία περιοχών - και επιπλέον η δέσμευση μεγάλων περιοχών στο Αιγαίο από την Ελλάδα δεν επηρεάζει την ομαλή ροή της ζωής στην Τουρκία.
2ον. Άλλες 2-3 τουρκικές ΝΟΤΑΜ ή ΝΑΥΤΕΧ που, παρά τα όσα έγινα τα τελευταία 24ωρα, παραμένουν όπως έχουν! Και είναι αναγγελίες που, αντιθέτως από τις ελληνικές, υπονομεύουν την ελληνική κυριαρχία και αμφισβητούν ευθέως δικαιώματα κυριαρχικά, επιχειρησιακά και διοικητικά, ενώ αποξενώνουν ελληνικές νησιωτικές περιοχές από το βασικό ηπειρωτικό κορμό της χώρας.
Στην εκπομπή "ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ" την Παρασκευή αποκαλύφθηκαν χάρτες δέσμευσης από την Τουρκία 7 τομέων σε Αιγαίο και Ιόνιο, ανάμεσά τους και όλο το τμήμα βόρεια της Κρήτης, με επίσης χρονική διάρκεια σχεδόν ένα χρόνο και ασκήσεις με πραγματικά πυρά. Όμως, ενώ η Τουρκία με αυτήν την πρακτική δημιουργεί θέμα από το πουθενά, ενώ εμφανίζεται να αποσύρει τμήμα των προκλήσεών της ως "λάθος", στην ουσία θέτει θέμα από εκεί που δεν υπήρχε και στη συνέχεια ζητάει συζήτηση και επί ενός ανύπαρκτου μέχρι χθες θέματος για «αμοιβαίες υποχωρήσεις».
Ας δούμε συγκεκριμένα την ανακοίνωση του εκπροσώπου του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών κ. Τανζού Μπιλγκίτς, που αναφέρει: «Το ζήτημα των μακροχρόνιων δεσμεύσεων περιοχών στο Αιγαίο εκ μέρους της Ελλάδας και της χώρας μας είναι επίκαιρο εδώ και μεγάλο διάστημα. Τον περασμένο χρόνο είχαμε προτείνει στην ελληνική πλευρά την αμοιβαία κατάργηση των περιοχών αυτών. Ωστόσο, μέχρι σήμερα η ελληνική πλευρά δε μας έχει απαντήσει θετικά. Επιθυμούμε το πρόβλημα αυτό να επιλυθεί στο πλαίσιο των συνομιλιών για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας. Για το σκοπό αυτόν ακυρώνεται η πρόσφατη διακοίνωσή μας για δέσμευση περιοχών, η οποία ανακοινώθηκε κατά λάθος με λανθασμένες συντεταγμένες.
Στη φάση αυτήν και για ένα διάστημα δε θα προχωρήσουμε σε νέα δέσμευση. Βεβαίως, διατηρούμε τη στηριζόμενη στην αρχή της αμοιβαιότητας στάση μας στο ζήτημα αυτό».
Και καταλήγει: «Επαναλαμβάνουμε την έκκλησή μας προς τη νέα κυβέρνηση της Ελλάδας περί εξέτασης των υφιστάμενων προβλημάτων μεταξύ των χωρών μας, με δημιουργική αντίληψη και αξιοποιώντας τους διαύλους διπλωματικού διαλόγου».
Η στάση του Στόλτενμπεργκ - Τα ελληνικά κέρδη
Πάντως, έμμεσα αλλά με σαφήνεια, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών σε πρώτη και ευθεία ανάγνωση αναγνωρίζει ως δικαιολογημένα τα αίτια που προκάλεσαν την έντονη αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης και τις καταγγελίες στους διεθνείς οργανισμούς, αποδίδοντας όμως την ένταση σε λάθος και όχι σε σκόπιμη ενέργεια. Αυτό είναι σημαντικό και το κρατάμε.
Ταυτόχρονα όμως οι... σκεπτόμενοι "περίπλοκα", όπως αναφέραμε παραπάνω, θα μπορούσαν βάσιμα να διερωτηθούν γιατί η Άγκυρα, αντί της διόρθωσης των κραυγαλέων λαθών της ΝΟΤΑΜ και ενός "ρετουσαρίσματός" της, προχώρησε σε πλήρη (αν και προσωρινή, όπως λέει) απόσυρση... Τι ήθελε να κάνει με αυτό;
Η τουρκική εφημερίδα "Hurriyet (Χουριέτ) επ' αυτού είναι... μαρτυριάρα: Σε ανταπόκριση από την Αθήνα, με τον τίτλο "Χειρονομία καλής θέλησης για τη ΝΟΤΑΜ στη γείτονα", γράφει ότι η Τουρκία ακύρωσε τη ΝΟΤΑΜ αναφορικά με τις στρατιωτικές ασκήσεις στο Αιγαίο, που προκάλεσε μεγάλο θόρυβο στην Αθήνα, προβαίνοντας σε μια κίνηση καλής θέλησης... «Καλής θέλησης» ως προς τι, αφού ήταν... λάθος;
Στο μεταξύ, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών είναι αυτονόητο και δικαιολογημένο ότι με τις δημόσιες τοποθετήσεις του καταγράφει ικανοποίηση αφενός διότι είδε να βρίσκουν ευήκοα ώτα οι παρεμβάσεις του σε ΝΑΤΟ, Ε.Ε., ΟΗΕ και ICAO, και αφετέρου για την κίνηση της Άγκυρας να αναδιπλωθεί άμεσα και να ανακαλέσει τη ΝΟΤΑΜ, με την οποία δέσμευε το βόρειο και κεντρικό Αιγαίο ως Πεδίο Βολής για 10 μήνες.
Ιδιαίτερα καταγράφεται ως θετική, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η τελική στάση του γ.γ. της Συμμαχίας κ. Γενς Στόλτενμπεργκ, όταν το απόγευμα της Κυριακής ο μόνιμος αντιπρόσωπος της χώρας μας στο ΝΑΤΟ κ. Μ. Διαμέσης, με οδηγίες του υπουργού Εξωτερικών κ. Ν. Κοτζιά, ενημέρωσε προσωπικά τον επικεφαλής του ΝΑΤΟ παραδίδοντάς του και χάρτες όπου αποτυπωνόταν η πρωτοφανής τουρκική πρόκληση, κατανοώντας από το εύρος της τι θα σήμανε για τη σταθερότητα στην περιοχή η αναμενόμενη ελληνική αντίδραση...
Αυτό σημαίνει μια σημαντική καταγραφή της σημαντικότητας της Ελλάδας ως σταθερού πόλου, ανεξαρτήτως προθέσεων της Άγκυρας.
«Αν διεπράχθη σοβαρό λάθος...»
Όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές στην Αθήνα, «τα γεγονότα των τελευταίων ημερών σχετικά με το παράτυπο και παράνομο Πεδίο Βολής που ανακήρυξε η Τουρκία στο Αιγαίο κατέδειξαν τη σοβαρότητα και επικινδυνότητα που μπορούν να έχουν τέτοιες ενέργειες όταν δε βασίζονται στο σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως η Ελλάδα αντέδρασε με αυτοσυγκράτηση και υπευθυνότητα».
Πάντως, οι διπλωματικές αυτές πηγές αφήνουν εμμέσως και ένα περιθώριο οι τουρκικές κινήσεις να μην είναι λάθος, άλλα «να τρέχει» κάτι άλλο, αφού δεν εστιάζουν αποκλειστικά στο "λάθος" για να δείξουν την επικινδυνότητα της τουρκικής πρόκλησης. Αναφέρουν συγκεκριμένα: «Ανεξάρτητα από το αν διεπράχθη σοβαρό λάθος, στην προκειμένη περίπτωση, από την τουρκική πλευρά, διαπιστώθηκε, για μία ακόμη φορά, ότι η συμπεριφορά των προκλήσεων με χρήση του στρατιωτικού τομέα μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, για τις οποίες η Ελλάδα ουδεμία ευθύνη έχει ή μπορεί να έχει». Εστιάζουν δηλαδή στο ότι η πρόκληση εκδηλώθηκε με «χρήση του στρατιωτικού τομέα» και όχι της διπλωματίας και το "λάθος" γίνεται υποθετικό...
Η πτήση-πρόκληση του Τούρκου Α/ΓΕΑ... Επιταχύνεται η συζήτηση για τα ΜΟΕ
Με βάση όλα αυτά ακριβώς, διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι «η ελληνική κυβέρνηση, με σταθερό προσανατολισμό σε μια εξωτερική πολιτική αταλάντευτης προάσπισης των εθνικών συμφερόντων και δικαίων, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και της διεθνούς νομιμότητας, έχει εκδηλώσει την πρόθεσή της να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί τα ζητήματα αυτά στο πλαίσιο της διπλωματικής επικοινωνίας, με γνώμονα την ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή».
Είναι ολοφάνερο - και ανεξάρτητα του αν υπήρξε λάθος ή παγίδα ή συνδυασμός τους - ότι όλα αυτά δείχνουν πως έτσι κι αλλιώς ξεκινά η συζήτηση για επικαιροποίηση ή επέκταση των ΜΟΕ, που προσφάτως πρότεινε η Αθήνα αλλά και που ήθελε από πολύ καιρό η Άγκυρα. Ένα από τα θέματα είναι πλέον εκ των πραγμάτων και οι δεσμευόμενες περιοχές για ασκήσεις ή Πεδία Βολών.
Ο μεγάλος στόχος της Τουρκίας ενδέχεται να μην είναι - σε αυτή τη φάση - οι "γκρίζες ζώνες", το εύρος του εναερίου χώρου κ.λπ. μονομερείς διεκδικήσεις (που δεν αίρονται) - αλλά το "φύτεμα" μέσα στην καρδιά του Αιγαίου "Πεδίων Βολών" μεσαίας ή μεγάλης χρονικής διάρκειας, για να "αλωνίζουν" μόνα τους τα τουρκικά F-16. "Περιοχές" και "Πεδία" τα οποία για να υπάρξουν θα πρέπει - τρόπον τινά - να "αφαιρεθούν" από το δυνάμει χώρο άσκησης της Ελλάδας, και τα οποία οι Τούρκοι θα θέλουν να είναι "απαραβίαστα" από ελληνικά αεροσκάφη - με αυτονόητο συμβολισμό και συνέπειες.
Το πώς ακριβώς το εννοούν ίσως να φάνηκε στην προκλητική πτήση του Τούρκου αρχηγού ΓΕΑ Akin Ozturk με F-16 τις προάλλες κατά μήκος του Αιγαίου. Σε αυτή το μόνο που "σεβάστηκε" ο Τούρκος πτέραρχος ήταν τα δεσμευμένα ελληνικά Πεδία Βολών. Τα άλλα τα παραβίασε όλα: και τους διεθνείς κανόνες για το FIR Αθήνας, και τα 10 ναυτικά μίλια και - σε μια περίπτωση - και τα 6 μίλια που δήθεν αυτά τα τηρούν!
Ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ, που μίλησε στην "ΚΡΗΤΗ TV", δε συμμερίζεται αυτές τις απόψεις και τονίζει: «Η προκλητική υπερπτήση του Τούρκου Α/ΓΕΑ, ναι να προβληματίζει, σε καμία περίπτωση να μη φοβίζει. Η βόλτα στο Αιγαίο με προκλήσεις δε λέει τίποτα, περισσότερο θα με ανησυχούσε αν ο Τούρκος Α/ΓΕΑ, αντί στο πιλοτήριο του F-16, ήταν στο Θάλαμο Επιχειρήσεων της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, τότε θα σήμαινε ότι πάμε για όξυνση...».
Η Τουρκία έχει "δεσμευμένες" ελληνικές περιοχές
Η "ΚΡΗΤΗ TV" αποκάλυψε την Παρασκευή ότι η Τουρκία απέσυρε μεν τη ΝΟΤΑΜ που εξέδωσε 3 Μαρτίου, έχει όμως από τα τέλη του 2014 και εν μέσω προεκλογικής περιόδου, αρχές του 2015, άλλες επίσημες οδηγίες με τις οποίες δεσμεύει 7 περιοχές, ανάμεσά τους και το βόρειο θαλάσσιο και εναέριο τμήμα στην Κρήτη, τις οποίες ουδέποτε μέχρι σήμερα απέσυρε ή τροποποίησε. Μπορεί λοιπόν το ελληνικό ΥΠ.ΕΞ. με τον Νίκο Κοτζιά να κατάφερε να αποτρέψει τις τουρκικές ασκήσεις μεταξύ Σκύρου και Λήμνου, ωστόσο του... ξέφυγαν οι τουρκικές αναγγελίες για ασκήσεις στο Θερμαϊκό, στα στενά του Καφηρέα, βόρεια και καθ' όλο το μήκος της Κρήτης, αλλά και στο Κατάκολο, που είχαν γίνει από την Τουρκία με την προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση στην εξουσία. Παράλληλα, η Τουρκία διατηρεί αναλλοίωτη τη στρατηγική των «γκρίζων ζωνών», την οποία βασίζει στα κέρδη που εξασφάλισε στην κρίση των Ιμίων. Τότε, η ελληνική κυβέρνηση (Σημίτη) αποδέχτηκε τα τουρκικά ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο ως αποτέλεσμα της αμερικανικής διαμεσολάβησης με τη Συμφωνία της Μαδρίτης.
Οι χάρτες που παρουσιάστηκαν στην εκπομπή "ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ" είναι το αποτέλεσμα μιας επιμελούς εργασίας του Χρήστου Μηνάγια, ταξίαρχου ε.α., γεωστρατηγικού αναλυτή και συγγραφέα. Δημοσιεύτηκαν και στην εφημερίδα το "Ποντίκι", ωστόσο αφενός δε διαψεύδονται, αφετέρου δε φαίνεται για την ώρα να απασχολούν κανένα. Στη εκπομπή "ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ" ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ Μανούσος Παραγιουδάκης σημείωσε με έμφαση πως εδώ είναι το κρίσιμο πεδίο των προκλήσεων, όπου η Τουρκία επιχειρεί με σταδιακή και σταθερή προσέγγιση να εμφανίσει το Αιγαίο ως συνδιαχείριση, κόβοντάς το στη μέση με επίμαχο της μοιρασιάς πέρα από τον 25ο παράλληλο.
Οι προκλητικές δεσμεύσεις
Σύμφωνα με ανακοινώσεις της Γεωγραφικής-Υδρογραφικής-Ωκεανογραφικής Διεύθυνσης των Τουρκικών Ναυτικών Δυνάμεων που δημοσιεύτηκαν στην επίσημη ιστοσελίδα της στις 31-12-2014, στις 24-01-2015 την παραμονή των εκλογών, στις 14-02-2015, στις 21-02-2015, στις 27-02-2015 και στις 28-02-2015, δεσμεύονται για εκτέλεση πυρών οι περιοχές που φαίνονται στο Χάρτη 1. Ιδιαίτερη δε εντύπωση προκαλεί το εύρος βόρεια της Κρήτης.
Ειδικότερα, στις εν λόγω ανακοινώσεις αναγράφονται τα εξής:
Οι περιοχές Νο 1 και Νο 2 δεσμεύονται από 01-01-2015 έως 31-12-2015, από 05:00 έως 16:00 ώρα για εκτέλεση πυρών, συμπεριλαμβανομένων και τα σαββατοκύριακων. (σ.σ.: Η πρώτη δημοσίευση πραγματοποιήθηκε στις 31-12-2014 και δεν έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα).
Στις περιοχές Νο 1 και Νο 2 θα πραγματοποιηθούν ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ μέχρι την 31-12-2015, από 05:00 έως 16:00 ώρα. (σ.σ.: Η πρώτη δημοσίευση πραγματοποιήθηκε την παραμονή των εκλογών στις 24-01-2015 και δεν έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα).
Η περιοχή Νο 4 δεσμεύεται από 01-01-2015 έως 31-12-2015 για εκτέλεση πυρών κάθε ημέρα πλην Παρασκευής, Σαββάτου και Κυριακής. (σ.σ.: Η πρώτη δημοσίευση πραγματοποιήθηκε στις 14-02-2015).
Η περιοχή Νο 8, μεταξύ Σκύρου, Αγ. Ευστρατίου και Λέσβου, δεσμεύθηκε για εκτέλεση πυρών από 01-03-2015 έως 31-12-2015. Επισημαίνεται ότι η πρώτη δημοσίευση σε NAVTEX για το έτος 2015 μπορεί να πραγματοποιήθηκε στις 27-02-2015 και στη συνέχεια να αφαιρέθηκε στις 02-03-2015, ύστερα από ελληνική αντίδραση, ωστόσο η περιοχή αυτή περιλαμβάνεται στις μόνιμες περιοχές που δεσμεύουν οι Τούρκοι κάθε έτος, με αριθμό 071, από το 2005 μέχρι σήμερα και θα συνεχίζουν να τη δεσμεύουν για όλο το 2015 βάσει του Ετησίου Προγραμματισμού που δημοσίευσαν στις 28-02-2015 και ο οποίος, σύμφωνα με το Χάρτη 2, δεν έχει τροποποιηθεί (βλ. βιβλίο: «Απόρρητος Φάκελος Τουρκία», σελ. 221-222, Χρήστος Μηνάγιας, εκδόσεις "Κάδμος", 2014).
Δεσμεύσεις χωρίς αναφορά πού ανήκουν οι περιοχές
Εκτός τούτου, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, στις 14-02-2015, μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα, οι Τούρκοι δημοσιοποίησαν μέσω NAVAREA ΙΙΙ ότι θα πραγματοποιηθούν πυρά στις περιοχές Νο 3, Νο 5, Νο 6 και Νο 7 χωρίς να αναγράφουν ότι αυτές ανήκουν στην Ελλάδα, αναφέροντας μόνο ότι οι εν λόγω περιοχές ευρίσκονται στο Αιγαίο Πέλαγος, στο Ιόνιο Πέλαγος και στη Μεσόγειο. Εντωμεταξύ, σε αντίστοιχες περιπτώσεις άλλων κρατών της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, όπως Συρία, Ισραήλ, Τυνησία, Αλγερία, Ουκρανία κ.λπ., οι Τούρκοι αφενός αναγράφουν τις περιοχές, αφετέρου παραθέτουν και τις ονομασίες των κρατών στα οποία αυτές ανήκουν. Επισημαίνεται ότι μέχρι το 2005 στις τουρκικές ανακοινώσεις αναγραφόταν ότι οι περιοχές Νο 3, Νο 5, Νο 6 και Νο 7 ανήκαν στην Ελλάδα. Συνεπώς, μια παρέμβαση της Αθήνας προκειμένου στις NAVAREA III να αναγράφεται ότι οι εν λόγω περιοχές ανήκουν στην Ελλάδα θα αποστερήσει από την Άγκυρα οποιαδήποτε «πονηρή» σκέψη ώστε να τις θεωρεί και να τις προβάλλει, εμμέσως, ως γκρίζες ζώνες.
Η περιοχή Νο 3 που περιλαμβάνει τμήμα του Θερμαϊκού Κόλπου και της Χαλκιδικής δεσμεύεται από 01-01-2015 έως 31-12-2015 για εκτέλεση πυρών κάθε ημέρα πλην Παρασκευής, Σαββάτου και Κυριακής.
Η περιοχή Νο 5 δεσμεύεται από 01-01-2015 έως 31-12-2015 για εκτέλεση πυρών. Επισημαίνεται ότι η περιοχή αυτή μεταξύ άλλων περιλαμβάνει το Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο, το Στενό Καφηρέα, απ' όπου διέρχονται τα τουρκικά πολεμικά πλοία προκαλώντας εντάσεις, καθώς επίσης το βόρειο τμήμα της νήσου Άνδρου.
Η περιοχή Νο 6, μεταξύ του Πύργου Ηλίας και Ζακύνθου, δεσμεύεται από 01-01-2015 έως 31-12-2015, για εκτέλεση πυρών κάθε Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη από 05:00 έως 21:00 ώρα, καθώς επίσης κάθε Παρασκευή από 05:00 έως 13:00 ώρα.
Η περιοχή Νο 7, βορείως της Κρήτης, δεσμεύεται από 01-01-2015 έως 31-12-2015, για εκτέλεση πυρών κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο από 05:30 ώρα έως τη δύση του ηλίου, ενώ από 01-04-2015 έως 31-10-2015 δε θα πραγματοποιείται καμία δραστηριότητα κάθε Σάββατο. Επίσης, δύο περιοχές στην είσοδο του Κόλπου της Σούδας με ακτίνα 1.000 μ. έκαστη και συντεταγμένες «35ο 32' 00'' Β και 24ο 13' 00'' Α» η πρώτη και «35ο 28' 00'' Β και 24ο 11' 70'' Α» η δεύτερη αποτελούν πεδία στόχων των πυρών που θα εκτελεσθούν.
Πέραν των παραπάνω, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι οι Τούρκοι από τις 31-12-2014 μέχρι σήμερα διεύρυναν περαιτέρω την κάλυψη του Αιγαίου με περιοχές διεξαγωγής ασκήσεων και εκτέλεσης πυρών. Αυτό αποτυπώνεται ευκρινώς στο Χάρτη 2 που ακολουθεί.
Δεσμεύσεις και για θαλάσσιες έρευνες "επιστημονικού πεδίου"
Ακολούθως, στις 21-02-2015, η Γεωγραφική-Υδρογραφική-Ωκεανογραφική Διεύθυνση των Τουρκικών Ναυτικών Δυνάμεων δημοσιοποίησε τον Ετήσιο Προγραμματισμό των Θαλάσσιων Ερευνών με πλοία επιστημονικών ερευνών για το έτος 2015. Από την ανάλυση του συγκεκριμένου τουρκικού κειμένου προκύπτει ότι το πλοίο επιστημονικών ερευνών R/V KOCA PIRI REIS, από 15 έως 30 Μαΐου 2015, θα πραγματοποιήσει επιστημονικές έρευνες σε 20 περιοχές του βυθού του Αιγαίου, ανάμεσά τους και δύο περιοχές μεταξύ Κρήτης-Ρόδου, προκειμένου να κατανοηθούν οι κλιματικές αλλαγές που επήλθαν στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή εδώ και 250.000 έτη. Το εν λόγω πρόγραμμα ερευνών, που ανατέθηκε στο τουρκικό Ινστιτούτο Θαλάσσιων Επιστημών και Τεχνολογίας του πανεπιστημίου Dokuz Eylul Universitesi, ξεκίνησε στις 01-01-2014 και θα ολοκληρωθεί στις 01-01-2017. Μάλιστα, το πανεπιστήμιο Memorial University of Newfounland του Καναδά θα συμμετέχει στις έρευνες των Τούρκων, ενώ Καναδοί επιστήμονες θα επιβαίνουν στο πλοίο R/V KOCA PIRI REIS. Η σπουδαιότητα των ερευνών αυτών για την ελληνική πλευρά εστιάζεται στο γεγονός ότι εκτός της παρουσίας Καναδών επιστημόνων, αυτές θα πραγματοποιηθούν με έναν ειδικό εξοπλισμό που αποτελείται από ένα έμβολο το οποίο βυθίζεται στον πυθμένα της θάλασσας και εξάγει δείγματα των ιζημάτων - λάσπη από το βυθό. Η διαδικασία λήψης των δειγμάτων και οι σταθμοί που θα πραγματοποιηθούν οι μετρήσεις αμφισβητούν τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο και απεικονίζονται στο Χάρτη 3.
Τα διεθνή ύδατα δεν είναι απαγορευτικά για έρευνες… Χωρίς ανακήρυξη ΑΟΖ
Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή του Πάντειου Πανεπιστημίου Ευάγγελο Συρίγο, που ασχολείται με το διεθνές δίκαιο και την εξωτερική πολιτική, με κύρια αντικείμενα το δίκαιο της Θάλασσας, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τα Βαλκάνια και τις μειονότητες, η Τουρκία μπορεί να πραγματοποιήσει μέσω των πανεπιστημίων έρευνες στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου για θέματα οικοσυστήματος και βιοποικιλότητας. Η έρευνα μπορεί να περιορισθεί είτε μόνο σε ύδατα (π.χ. ποιότητα υδάτων, περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις κ.λπ.) (1η περίπτωση), είτε να επεκταθεί και σε θέματα που σχετίζονται με το βυθό των διεθνών υδάτων (υφαλοκρηπίδα) (2η περίπτωση). Στην 1η περίπτωση θεωρητικώς δε χρειάζεται άδεια από την ελληνική πλευρά. Αυτό ισχύει για όσο καιρό δεν έχουμε κηρύξει ΑΟΖ. Στην πράξη, όμως, και προς αποφυγή διενέξεων τα κράτη που προτίθενται να προβούν σε ενέργειες στα υποκείμενα ύδατα, ζητούν σχετική άδεια. Αυτό γίνεται διότι είναι τέτοια η φύση των ερευνών που είναι εξαιρετικά δύσκολο για το παράκτιο κράτος να γνωρίζει εάν το διενεργόν την έρευνα σκάφος θα περιοριστεί σε δραστηριότητες επί των υπερκείμενων υδάτων ή θα προχωρήσει σε έρευνες επί της υφαλοκρηπίδας. Για να το ζητήσουμε αυτό, ερμηνεύουμε το άρθρο 300 της σύμβασης που αναφέρεται στην καλή πίστη και το άρθρο 87 παράγραφος 2. Άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, δε δίδουν άδεια, αλλά απαιτούν εκ των προτέρων γνωστοποίηση των ερευνών (notification). Εάν κηρύξουμε ΑΟΖ, τότε για τις έρευνες θα χρειάζεται άδεια. Στη 2η περίπτωση χρειάζεται άδεια. Την άδεια χορηγεί η ΕΧΑΕ (Επιτροπή Χορηγήσεως Αδειών Ερευνών Θαλάσσης) που είναι διυπουργικό όργανο και συντονίζεται από το υπουργείο Εξωτερικών. Σε περίπτωση που οι έρευνες διεξάγονται από διεθνή οργανισμό, στα όργανα του οποίου συμμετέχει η Ελλάδα, δε χρειάζεται άδεια. Τεκμαίρεται ότι έχει ενημερωθεί από τη συμμετοχή του στον οργανισμό. Το ίδιο σκεπτικό έχει αναπτύξει όσο δεν υπάρχει ανακήρυξη ΑΟΖ και ο Έλληνας καθηγητής στην Ιαπωνία Γιώργος Ζουγανέλης. Ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ Μανούσος Παραγιουδάκης μιλώντας στις "ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ" είπε πως η ΑΟΖ με βάση το Σύνταγμα της Θάλασσας, που είναι η UNCLOS από το 1982, θα έπρεπε να έχει ήδη γίνει πράξη στην Ελλάδα. Υπογράμμισε το παράδειγμα της Κύπρου σημειώνοντας ότι επί Τάσου Παπαδόπουλου τόλμησε χωρίς φόβο να κάνει πράξη τα κυριαρχικά της δικαιώματα και παρότι γεωπολιτικά είναι σε δυσχερέστερη θέση από την Ελλάδα.
Πόντιση καλωδίου: Το "κόλπο" με το ιταλικό ερευνητικό σκάφος
Στο ίδιο πλαίσιο των τουρκικών προκλήσεων εντάσσεται και η πρόσφατη δραστηριότητα του ιταλικού πλοίου EXPLORA, το οποίο, μετά από την ελληνική αντίδραση, σταμάτησε τις εργασίες πόντισης καλωδίου και αποχώρησε στις 24-02-2015. Ωστόσο στις 28-02-2015 οι Τούρκοι, εμμένοντας στην παραβατική συμπεριφορά τους, ανακοίνωσαν μέσω NAVAREA III ότι το εν λόγω πλοίο θα πραγματοποιήσει την πόντιση καλωδίου στις περιοχές που φαίνονται στο Χάρτη 4.
Φυσικά οι προθέσεις της Άγκυρας είναι περισσότερο από προφανείς διότι μέσω του πλοίου EXPLORA, αυτή όχι μόνο αμφισβητεί την ελληνική υφαλοκρηπίδα, αλλά προχωρά ακόμη περισσότερο στις ήδη μέχρι τώρα αμφισβητήσεις της, οι οποίες χρονολογικά εξελίσσονται ως εξής και φαίνονται στο Χάρτη 5.
Αναλυτικότερα, στις 29-11-2007, δύο μήνες μετά τις ελληνικές βουλευτικές εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου, το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας και Φυσικών Πόρων δημοσίευσε τις περιοχές ερευνών και εκμετάλλευσης στην ανατολική Μεσόγειο που απεικονίζονται με κόκκινο χρώμα. Στη συνέχεια, στις 17-06-2011, με την Ελλάδα να βρίσκεται σε πολιτική και οικονομική αστάθεια ενόψει της ψήφισης του Μεσοπρόθεσμου, προστέθηκαν οι περιοχές ερευνών που απεικονίζονται με πράσινο χρώμα. Κατόπιν, στις 20-01-2012 και ενώ η Ελλάδα είχε εισέλθει σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, προστέθηκαν οι περιοχές ερευνών που απεικονίζονται με κίτρινο χρώμα. Την παρούσα περίοδο, με το πλοίο EXPLORA, η Τουρκία επιδιώκει να αμφισβητήσει τη θαλάσσια περιοχή ανατολικά και νότια της Κρήτης, της Κάσου, της Καρπάθου και της Ρόδου προκειμένου να ολοκληρωθούν οι επιδιώξεις της, οι οποίες απεικονίζονται στο Χάρτη 6. (βλ. βιβλίο: «Απόρρητος Φάκελος Τουρκία», σελ. 92-116, Χρήστος Μηνάγιας, Εκδόσεις Κάδμος, 2014).
Η άγνωστη ιστορία 8 νησίδων του Αιγαίου
Εντυπωσιακή ήταν όμως και η αποκάλυψη στην εκπομπή "ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ" της "ΚΡΗΤΗ TV", για την οποία ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ Μανούσος Παραγιουδάκης δεσμεύτηκε να την μελετήσει και να τη μεταφέρει στα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας, για το νησιωτικό σύμπλεγμα των Μοσχονησίων. Στην εκπομπή παρουσιάστηκαν χάρτες και μέτρηση αποστάσεων 8 νησίδων κατά βάση δυτικά του Μοσχονησίου μεταξύ Λέσβου και Αϊβαλί. Το θέμα, είπε ο Μανούσος Παραγιουδάκης, χρήζει περαιτέρω διερεύνησης, ιδίως σε μία περίοδο που από το 1996 και την κρίση των Ιμίων, εμφανίζει την Τουρκία να βαφτίζει πολλές περιοχές του Αιγαίου και όλου του νησιωτικού συμπλέγματος του Αρχιπελάγους με τα χιλιάδες νησιά και βραχονησίδες, ιδίως όταν θέτουν θέμα διαρκώς οι Τούρκοι για το κομβικό νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου που απαρτίζεται από 15 νησιά και νησίδες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη θαλάσσια άμεση επαφή και με την ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου-Ελλάδας που η Τουρκία θέλει να "κόψει". Διεκδικήσεις και αμφισβητήσεις για νησιά όπως η Ρω, η Στρογγύλη, η Μεγίστη αλλά ακόμη και η Χρυσή και η Γαύδος στη Κρήτη.
Τα επίμαχα προς διερεύνηση νησιά, ανήκουν στην περιοχή που αποκαλείται και ως "κλειστό Αιγαίο", όπου όμως με βάση τη Συνθήκη της Λοζάνης το καθεστώς ερμηνεύεται στο άρθρο 12 ως εξής: «...Αι νήσοι αι κείμεναι εις μικροτέραν απόστασιν των τριών μιλίων της Ασιατικής ακτής παραμένουσι υπό την Τουρκικήν Κυριαρχίαν... Εξαιρούνται Ίμβρος και Τένεδος Λαγουσών, τα νησιά όμως πέραν των τριών μιλίων είναι υπό την ελληνικήν κυριαρχίαν...». Στο "κλειστό Αιγαίο" υπάρχουν όμως 8 νησιά που είναι πέραν των τριών μιλίων και όμως εμφανίζονται υπό τουρκικό καθεστώς εδώ και 90 χρόνια, αν και δεν υπάρχει αναφορά ότι υπόκεινται σε εξαίρεση όπως η Ίμβρος ή η Τένεδος. Τα νησάκια αυτά βρίσκονται τα μεν 7 έξω από τον Αδραμυττηνό κόλπο και ένα μέσα σε αυτόν. Τα 8 αυτά νησιά ανήκουν στο σύμπλεγμα των γνωστών Μοσχονησίων απέναντι από το Αϊβαλί και σε μικρή απόσταση από τη Λέσβο. Είναι τα νησιά Ορυχείο (τουρκικά MADEN ADASI), 3,69 ναυτικά μίλια, Πύργος (AKVAYUM), 4 ναυτικά μίλια, Πλεύση (YELKEN), 3,16 ναυτικά μίλια, Στρογγυλό (YUVARLAK), 3,36 ναυτικά μίλια, Μάτι (GOZ), 3 ναυτικά μίλια, Μεγάλη Ηλιούσα (GUNEZ), 4 ναυτικά μίλια, Μικρή Ηλιούσα (YUMURTA), 4,5 ναυτικά μίλια, και η Ούλια (ΚΙΖ), 3 ναυτικά μίλια από την ασιατική ακτή και βρίσκεται μέσα στον Αδραμυττινό κόλπο. Για όσους θέλουν να δουν το θέμα πιο επισταμένα, ας μπουν στον GOOGLE EARTH και ας μετρήσουν τις αποστάσεις των νησιών αυτών από τις ασιατικές ακτές και όχι βέβαια από το Μοσχονήσι (τουρκικά ALIBAY), νησί το οποίο έχουν ενώσει λόγω της μικρής τους απόστασης από τη στεριά με το Αϊβαλί οι Τούρκοι με γέφυρα. Οι σχετικοί χάρτες που παρουσιάστηκαν στις "ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ" είναι ενδεικτική μιας άγνωστης μέχρι σήμερα υπόθεσης, που σίγουρα χρήζει περαιτέρω διερεύνησης τουλάχιστον.
Ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ σημείωσε με νόημα ότι το ελληνικό κράτος θα πρέπει να δει όλα αυτά τα ζητήματα με υπευθυνότητα. Και μάλιστα με δεδομένο το διακαή πόθο της Τουρκίας πέραν του 25ου παραλλήλου, η Ελλάδα θα πρέπει να βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση σε όλο το μήκος και πλάτος του Αιγαίου, όπως κάνουν ανά πάσα στιγμή οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις ακόμη και μέσα σε συνθήκες δεινής οικονομικής κρίσης.
Γιώργος Σαχίνης
