Η απόρρητη έκθεση για το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο αλλά και τις γερμανικές αποζημιώσεις από χθες βρίσκεται στα χέρια του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά (στη φωτογραφία με το Γερμανό ομόλογό του Στάινμαγερ), ο οποίος είναι από τους πολιτικούς που διαχρονικά έχει δηλώσει πως θα διεκδικήσει τα ποσά και σε μία πρώτη κίνηση έχει ζητήσει να συσταθεί μία επιτροπή σοφών ανάμεσα σε Έλληνες και Γερμανούς ειδικούς για να συζητήσουν το θέμα.
Είναι άλλωστε και ο πρώτος Έλληνας ΥΠ.ΕΞ., που κατά την επίσκεψή του στο Βερολίνο έθεσε ευθέως το θέμα κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου από κοινού με το Γερμανό ομόλογό του Στάινμαγερ, ο οποίος μετά την αρχική έκπληξη που δοκίμασε, έσπευσε να επαναλάβει την πάγια γερμανική θέση, ότι αυτά τα ζητήματα νομικά και πολιτικά έχουν κλείσει για τη Γερμανία αμετάκλητα. Η αλήθεια είναι πως η γερμανική αυθαιρεσία επί του θέματος πατάει στο γεγονός πως πράγματι έχουν περάσει επτά δεκαετίες που τα χρήματα των γερμανικών αποζημιώσεων και το κατοχικό δάνειο δε διεκδικήθηκαν ποτέ σοβαρά από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Μέχρι πρόσφατα δεν ξέραμε καν ούτε το ποσό το οποίο θα μπορούσαμε να ζητήσουμε από τους Γερμανούς.
Στην Ελλάδα όμως, που συνηθίζουμε να λέμε πως τίποτα δεν προχωρά, κάτι σημαντικό έχει συμβεί το τελευταίο διάστημα. Με πρωτοβουλία της προηγούμενης κυβέρνησης, μία 6μελής ομάδα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους εργάστηκε συστηματικά για επτά μήνες και ανακάλυψε σε υπόγεια, σε ξεχασμένα και φθαρμένα αρχεία, 50.000 έγγραφα από το υπουργείο Εξωτερικών, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και το Νομικό Λογιστήριο του Κράτους, έγγραφα που αφορούν στις γερμανικές αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο. Κατέγραψε επίσης από το υπουργείο Πολιτισμού όλες τις καταστροφές και τις αρπαγές που έγιναν κατά τη διάρκεια της κατοχής.
Για πρώτη φορά επίσης το κράτος, βασιζόμενο σε αυτά τα στοιχεία και ακολουθώντας ένα οικονομικό μοντέλο υπολογισμού, το οποίο αναγνωρίζεται ευρέως, κατάφερε να υπολογίσει το ποσό που θα μπορούσαμε να διεκδικήσουμε. Βέβαια, από τον αρχικό υπολογισμό για το κατοχικό δάνειο που ανέβαινε στα 53 δισ. ευρώ, κάτι που δέχεται και το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών, αλλά και τις διαρροές στο γερμανικό Τύπο πριν από 1,5 χρόνο, σήμερα ή για την ακρίβεια λίγες μέρες προ των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου φτάσαμε σε ένα υπολογισμό των 11 δισ. ευρώ για το κατοχικό δάνειο, άρα "χάθηκαν" 42 δισ. ευρώ, όμως έστω και έτσι για πρώτη φορά έχουμε μία βάση συγκεκριμένων σημείων συζήτησης, έστω και ως εκκίνηση για το θέμα του κατοχικού δανείου.
Έχει γίνει πια κατανοητό στους περισσότερους που ασχολούνται με το θέμα ότι, αν υπάρχει κάτι που η Ελλάδα θα μπορούσε πιο εύκολα να διεκδικήσει, αυτό είναι το κατοχικό δάνειο. Η σαλαμοποίηση όμως της υπόθεσης για το θέμα των επανορθώσεων είναι μία πολιτική επιλογή που βγαίνει έξω από το πλαίσιο που μέχρι χθες έθετε η συγκεκριμένη νέα κυβέρνηση.
Το κατοχικό δάνειο
Τον Απρίλιο του 1942 η Γερμανία και η Ιταλία με μία πρωτοφανή κίνηση στην ιστορία του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου αναγκάζουν την Ελλάδα να συνάψει ένα κατοχικό δάνειο. Μπορεί το διεθνές πολεμικό δίκαιο να προβλέπει ότι η κατεχόμενη χώρα οφείλει να συντηρεί τα στρατεύματα κατοχής, οι Γερμανοί όμως, όπως αποδεικνύεται από τα έγγραφα, χρησιμοποιούν ένα μικρό ποσοστό του δανείου για το στρατό τους στην Ελλάδα και κυρίως χρησιμοποιούν τα χρήματα για τις επιχειρήσεις του Ρόμελ στην Αφρική. Ένα από τα μεγαλύτερα νομικά όπλα της χώρας θα μπορούσε να είναι και τα έγγραφα που έχει αποκαλύψει ο Γερμανός ιστορικός Χάγκεν Φλάισερ, ο οποίος ζει και διδάσκει στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα οποία η ναζιστική Γερμανία και ο ίδιος ο Χίτλερ όχι μόνο αναγνώρισε το κατοχικό δάνειο, αλλά ακόμα και 6 μέρες πριν αναχωρήσουν οι Γερμανοί από την Αθήνα υπάρχει έγγραφο που δείχνει ότι είχαν αρχίσει να το αποπληρώνουν.
Σύμφωνα με την απόρρητη έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, το ποσό του κατοχικού δανείου ανέρχεται στα 10 δισεκατομμύρια 340 εκατομμύρια ευρώ (αρχικά όμως μιλούσε για 53 δισ. ευρώ). Ο σημερινός υπολογισμός στην απόρρητη έκθεση του ΓΛΚ, που παρέλαβε ο ΥΠ.ΕΞ., αφορά σε ένα ποσό που είναι περίπου ίδιο με τα χρήματα που κατέβαλε η Γερμανία στο μηχανισμό βοήθειας του πρώτου μνημονίου για την Ελλάδα το 2010. Η Ελλάδα θα μπορούσε να διεκδικήσει άμεσα, λένε νομικοί του είδους, αυτό το ποσό και για έναν ακόμα λόγο: διότι δε δημιουργεί προηγούμενο για τη Γερμανία και δεν μπορούν άλλες χώρες να το διεκδικήσουν αφού μόνο στην Ελλάδα είχε επιβληθεί στην κατοχή.
Ασύλληπτο το νούμερο των επανορθώσεων… Όσο το χρέος μας
Αυτό το ποσό όμως που "βγάζει μάτι" στην απόρρητη έκθεση του ΓΛΚ, που χθες παρέλαβε ο ΥΠ.ΕΞ. Νίκος Κοτζιάς, είναι αυτό που αφορά στις γερμανικές αποζημιώσεις και επανορθώσεις. Το ποσό αυτό ανέρχεται κοντά στα 300 δισ. ευρώ (!), είναι δηλαδή περίπου ίδιο με το συνολικό σημερινό χρέος της χώρας μας, για το οποίο εδώ και 6 χρόνια υποβαλλόμαστε σε κάθε είδους εξευτελισμό. Εδώ τα πράγματα είναι σαφώς πιο δύσκολα, η χώρα μας μετά από μαραθώνιες δικαστικές διαμάχες και αποφάσεις, που έφτασαν ακόμα και στη Χάγη και που εμμέσως πλην σαφώς αφορούν και εμάς, δεν έχει ακόμη δικαιωθεί. Όμως, η σημερινή κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι μπορεί να προχωρήσει σε μία ιστορική αλλαγή.
Σύμφωνα με έναν παλιό ελληνικό νόμο, για να μπορέσει να εκτελεστεί μία απόφαση ενός εθνικού δικαστηρίου εις βάρος μίας τρίτης χώρας, θα πρέπει να την υπογράψει ο εκάστοτε υπουργός Δικαιοσύνης. Μέχρι σήμερα κανένας υπουργός δεν έχει υπογράψει, για παράδειγμα, να γίνει εκτελεστή η απόφαση του Πρωτοδικείου Λειβαδιάς που επικυρώθηκε και από τον Άρειο Πάγο και αναγνωρίζει αποζημιώσεις στους κατοίκους του μαρτυρικού Διστόμου για τα θύματα της σφαγής. Ο σημερινός υπουργός Δικαιοσύνης Νίκος Παρασκευόπουλος ανακοίνωσε την πρόθεσή του να εκτελέσει τις δικαστικές αποφάσεις, γεγονός που θα μπορούσε, για παράδειγμα, να προκαλέσει κατάσχεση γερμανικής περιουσίας στη χώρα μας. Επειδή το νούμερο με βάση την απόρρητη έκθεση είναι εντυπωσιακό - 300 δισ. ευρώ - είναι προφανές ότι η συνέχεια επί του θέματος αποκτά ενδιαφέρον ιδίως αυτήν την περίοδο και είναι εξίσου προφανές ότι ιδίως σε αυτήν την περίπτωση απαιτείται ξεκάθαρη πολιτική βούληση. Μία βούληση που όλα τα ελληνικά κόμματα αρχικά έδειξαν να έχουν στην πρόταση της πρόεδρου της Βουλής Ζωής Κωνσταντοπούλου για αναβάθμιση της κοινοβουλευτικής επιτροπής επί του θέματος και ενημέρωση άμεσα όλων των κοινοβουλίων της Ε.Ε. και ειδικά του γερμανικού. Μοιάζει μαξιμαλιστικό για πολλούς, αλλά είναι προφανές ότι μόλις μπαίνουμε στο ουσιαστικό πολιτικά τμήμα του θέματος.
Γιώργος Σαχίνης
