Σκοπός του παρόντος κειμένου είναι ο κατά προσέγγιση προσδιορισμός της συνολικής στήριξης που παρέχεται από τους εταίρους της Ευρωζώνης προς την Ελλάδα και προσδιορίζεται από τους παρακάτω πυλώνες:
(1) Διμερή Δάνεια Greek Loan Facility (GLF)
Αυτά δόθηκαν αρχικά στην Ελλάδα τον πρώτο χρόνο του μνημονίου. Προκειμένου να παρακαμφθεί η πρόβλεψη της "μη διάσωσης" κράτους μέλους από την Ευρωζώνη, αποφασίστηκε η χορήγηση διμερών δανείων από τα άλλα κράτη της Ευρωζώνης προς την Ελλάδα.
Η Σλοβακία αρνήθηκε να συνδράμει δηλώνοντας ότι δεν μπορεί ένα φτωχότερο κράτος να διασώζει ένα πλουσιότερο.
Τα 80 δισ που προέβλεπε η αρχική συνθήκη μοιράστηκαν στα υπόλοιπα κράτη ανάλογα με την τότε συνεισφορά κεφαλαίου της κάθε χώρας στο κεφάλαιο της Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζας.
Μέσω αυτού του μηχανισμού εκταμιεύτηκαν στην Ελλάδα 52,9 δισ ώς τα μέσα του 2011 οπότε και ενεργοποιήθηκε ο επίσημος μηχανισμός στήριξης της Ευρωζώνης EFSF.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το μέσο επιτόκιο αυτών των δανείων είναι 0,65%
(2) EFSF
Τον Οκτώβριο του 2011 ενεργοποιήθηκε ο European Financial Stability Facility με αποστολή να παρέχει οικονομική προσωρινή στήριξη σε κράτη μέλη της Ευρωζώνης.
Ο προσωρινός αυτός μηχανισμός θα μπορούσε να
• Εκδίδει ομόλογα και να χρηματοδοτεί κράτη-μέλη
• Να παρεμβαίνει στην πρωτογενή αγορά ομολόγων
• Να παρεμβαίνει στη δευτερογενή αγορά ομολόγων
• Να χρηματοδοτεί ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών
Το συνολικό ποσό που θα μπορούσε να παράσχει ο EFSF ανήλθε τελικά στα 440 δισ €. Την έκδοση των ομολόγων του EFSF εγγυάται κάθε χώρα της ευρωζώνης ανάλογα με την αντίστοιχη συμμετοχή στο κεφάλαιο της ΕΚΤ επιτρέποντας μόχλευση κεφαλαίων.
Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι ώς εγγυητές οι χώρες μέλη οφείλουν σε περίπτωση χρεοκοπίας του δανειζόμενου, δηλαδή της Ελλάδας, να πληρώσουν εκείνες τα ομόλογα που έχει λάβει ο EFSF.
Κράτη μέλη που βρίσκονται σε πρόγραμμα δεν έχουν υποχρέωση εγγύησης για ομόλογα που εκδόθηκαν στην διάρκεια του.
Μέχρι τα τέλη του 2014 είχαν εκταμιευτεί 144,6 δισ €.
Το επιτόκιο αυτών των δανείων είναι 2,5%
Αξίζει να σημειωθεί ότι το συνδυασμένο μέσο επιτόκιο δανεισμού (GLF+EFSF) που μας παρέχει η Ευρωζώνη ανέρχεται στο «τοκογλυφικό» 2%. Για να μην αναφερθεί η ωρίμανση του χρέους που απλώνεται σε πολλές δεκαετίες. Ενδεικτικά το 30ετές ομόλογο των ΗΠΑ έχει επιτόκιο 2,6%
(3) TARGET2
Το TARGET, αρχικά του "Trans-European Automated Real-time Gross settlement Express Transfer system", είναι το σύστηµα διακανονισµού εντολών πληρωµής µεγάλων ποσών σε συνεχή χρόνο για το Ευρωσύστημα.
Στο TARGET2 καταγράφονται όλες οι κινήσεις κεφαλαίου/χρημάτων μεταξύ των κεντρικών τραπεζών των κρατών της Ευρωζώνης και όλες οι μετακινήσεις χρημάτων μεταξύ (των κεντρικών τραπεζών) των κρατών της Ευρωζώνης.
Επομένως η διαφορά που δημιουργούν οι εκροές και οι εισροές χρήματος και που απεικονίζονται στον λογαριασμό μιας κεντρικής τράπεζας φτιάχνουν ένα θετικό ή ένα αρνητικό υπόλοιπο στο TARGET2.
Για παράδειγμα ο ELA μεταφράζεται σε αρνητικό υπόλοιπο στην Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας και θετικό υπόλοιπο σε Κεντρικές Τράπεζες άλλων χωρών όπως Ολλανδία, Γερμανία κτλ. Αντιστοίχως η εκροή καταθέσεων από μια χώρα προς μια άλλη επηρεάζει αρνητικά το ισοζύγιο.
To Ισοζύγιο του TARGET2 ανά χώρα δείχνει έναν βαθμό πιστωτικού κινδύνου. Αν ένα μέλος του Ευρωσυστήματος χρεοκοπήσει, τότε ο λογαριασμός πηγαίνει στα άλλα μέλη. Ο γνωστός γερμανός οικονομολόγος Βέρνερ Σιν μάλιστα, επιχειρηματολογεί ότι τα ισοζύγια του TARGET2 αποτελούν κρυφές διασώσεις των υπερχρεωμένων χωρών από την Γερμανία, της οποίας η κεντρική τράπεζα Bundesbank εμφανίζει απαιτήσεις άνω του μισού τρις €.
Διαθέσιμα στοιχεία για το Ελληνικό ισοζύγιο TARGET2 τον Φεβρουάριο δεν υπάρχουν, ωστόσο μπορούμε να κάνουμε μια υπόθεση εργασίας: Δεκέμβριο 2014 ήταν 49 δισ. Αν προσθέσουμε τα 65 δισ ELA φτάνουμε πολύ χονδρικά σε ένα ποσό 114 δισ. Ενδεχομένως με την εκροή καταθέσεων να είναι ακόμα χειρότερα τα πράγματα, αλλά ας μείνουμε στα 114 δισ.
Κατά συνέπεια η έκθεση κάθε χώρας, πάντα σύμφωνα με την συμμετοχή της στο κεφάλαιο της ΕΚΤ, είναι:
(4) Securities Markets Programme (SMP) και ANFA
Την άνοιξη του 2010 σε μια προσπάθεια να στηρίξει τις τιμές των Ελληνικών ομολόγων (ΟΕΔ), η ΕΚΤ σε μια άνευ προηγουμένου μέχρι εκείνη την στιγμή κίνηση, ξεκίνησε αγορές τους στην δευτερογενή αγορά. Αργότερα το πρόγραμμα επεκτάθηκε και σε ομόλογα άλλων χωρών (πχ Ιταλία, Ισπανία).
Μέχρι τα μέσα του 2011 που σταμάτησε τις αγορές τους είχε αγοράσει περίπου 40 δισ ελληνικών. Κατά μέσο όρο είχε αγοράσει τα ΟΕΔ με discount 30%. Τον Νοέμβριο του 2012 αποφασίστηκε τα κέρδη της ΕΚΤ από τις αγορές των ΟΕΔ να επιστρέφονται στην Ελληνική κυβέρνηση.
Αυτήν την στιγμή η ΕΚΤ διακρατεί ΟΕΔ ύψους 19,8 δισ περίπου. Το σπάσιμο ανάλογα με το κεφάλαιο κάθε χώρας στην ΕΚΤ έχει ως ακολούθως:
Αξίζει να επισημανθεί ότι απευθείας από τους κρατικούς προϋπολογισμούς (δηλαδή από τους πολίτες της κάθε χώρας της Ευρωζώνης) έχουμε λάβει μόνο τα ποσά των δανείων GLF (52,9 δισ).
Τα δάνεια EFSF δεν έχουν επιβαρύνει προϋπολογισμούς, ούτε βέβαια οι πράξεις του Ευρωσυστήματος παρά μόνο σε περίπτωση χρεοκοπίας.
Σύνολο έκθεσης
Αθροιζόμενοι οι 4 πυλώνες δίνουν τα ακόλουθα κατά προσέγγιση αποτελέσματα:
Το ποσοστό της έκθεσης ως ποσοστό του ΑΕΠ κάθε χώρας διαφέρει διότι οι πορεία που ακολουθεί η οικονομία κάθε χώρας διαφέρει από τις υπόλοιπες συνυπολογιζόμενου του έτους που γίνεται η συμμετοχή στο κεφάλαιο της ΕΚΤ.
Οι χώρες με την μεγαλύτερη έκθεση ως % του ΑΕΠ είναι η Σλοβενία, η Μάλτα η Σλοβακία, η Ισπανία η Σλοβενία και η Κύπρος. Στον αντίποδα το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία (που μπήκε σε μνημόνιο αμέσως μετά την Ελλάδα) , η Αυστρία, το Βέλγιο η Γερμανία και η Γαλλία.
Πηγή: capital.gr
