Το όνομά του έχει συνδεθεί με μια μαύρη σελίδα της Ιστορίας μας. Ομως, ανάμεσα σε χαλάσματα χωριών και ηρώα ανώνυμων οικογενειών, η οργιώδης φύση έχει πλέον θριαμβεύσει, επουλώνοντας τις ιστορικές πληγές.
Το Βίτσι, ή αλλιώς Βέρνο, υψώνεται ήρεμα στη Δυτική Μακεδονία, αποτελώντας το φυσικό σύνορο μεταξύ των νομών Φλώρινας και Γρεβενών. Στα βόρεια και στα δυτικά ο Λαδοπόταμος κυλάει στα Κορέστεια, στα ανατολικά το βουνό «σβήνει» στην πεδιάδα της Φλώρινας και την ημιορεινή κοιλάδα στο Λέχοβο και στα νότια τα νερά του βουνού, μεταξύ άλλων, δημιουργούν την Ορεστιάδα, τη λίμνη της Καστοριάς.
Στα νότια το Βέρνο καταλήγει σε δύο κλάδους που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον Εμφύλιο, λόγω της στρατηγικής τους σημασίας. Ο πρώτος συνεχίζει τον διαχωρισμό των δύο νομών μέχρι τον αυχένα της Κλεισούρας, ενώ ο δεύτερος κατευθύνεται νοτιοανατολικά, με χαμηλές παρυφές, όπως το Ραδόσι, που σχηματίζουν τη διάβαση του Κλειδιού.
Η ψηλότερη κορυφή του, το Βίτσι, φτάνει τα 2.128 μ., ενώ διακρίνεται για τις απότομες δασωμένες πλαγιές και τα δεκάδες ρέματα. Στο ανατολικό και βόρειο Βέρνο στον Πολυπόταμο, στη Δροσοπηγή, στην Υδρούσα, στην Ατραπό, συναντά κανείς πολλά ρυάκια και ποτάμια που κατεβαίνουν προς τα ανατολικά και συμβάλλουν στη δημιουργία των διάσημων λιμνών της Φλώρινας. Τα νερά καταλήγουν αρχικά στη λίμνη Ζάζαρη και από εκεί, μέσω καναλιών, συνεχίζουν διαδοχικά προς Χειμαδίτιδα, λίμνη Πετρών και Βεγορίτιδα, δίνοντας έτσι ζωή σε ανθρώπους και άγρια φύση.
Στο βουνό κυριαρχούν τα πυκνά και αδιαπέραστα δάση οξιάς, ενώ στις χαμηλότερες περιοχές, κάτω από τα 1.000 μ., αναπτύσσονται δάση δρυός. Στα ποτάμια της περιοχής, με κυριότερα τον Δροσοπόταμο και το ρέμα του Τροπαιούχου, δημιουργούνται παραποτάμια δάση από σκλήθρα, ιτιές και σφενδάμια. Τα ποτάμια δημιουργούν πολλά φυσικά λιβάδια, ενώ στα ψηλά, μετά το δασοόριο, απλώνονται υποαλπικά χορτολίβαδα. Η περιοχή είναι γνωστή για τα ανοιξιάτικα και φθινοπωρινά μανιτάρια και ειδικότερα τον Βωλίτη τον εδώδιμο, αλλά και για την παρουσία σπάνιας χλωρίδας και πανίδας.
Η εγκατάλειψη των οικισμών και η δύσβατη μορφολογία έχουν επιτρέψει σε πολλά είδη ζώων να βρουν εδώ ιδανικό καταφύγιο, κάτι που οδήγησε στον χαρακτηρισμό του βουνού ως προστατευόμενη περιοχή NATURA 2000. Η φύση στο Βίτσι μοιάζει πραγματικά να παίρνει εκδίκηση για τις πράξεις του ανθρώπου. Αρκούδες και λύκοι βαδίζουν πλέον στα παλιά μονοπάτια του Εμφυλίου, την ίδια ώρα που στα διάσελα και στις κορφές πετάνε περήφανοι χρυσαετοί και κραυγαετοί.
Πηγή: ethnos.gr
