Ο καθημερινός βομβαρδισμός μας με πληροφορίες από τα μέσα ενημέρωσης για τις επαφές των κυβερνητικών παραγόντων και των Ευρωπαίων ηγετών και αξιωματούχων ενόψει των διαπραγματεύσεων για το ελληνικό πρόγραμμα θολώνει το μυαλό και προκαλεί συναισθηματικές αντιδράσεις, οι οποίες συντελούν στην περαιτέρω σύγχυση: ουσιαστικά, δύσκολα μπορεί κανείς να σκεφτεί ψύχραιμα και να αξιολογήσει την υπόθεση, ακριβώς διότι οι "πληροφορίες κατά ριπάς" συσκοτίζουν τα πραγματικά γεγονότα, αντί να τα διαφωτίζουν.
Του Γιώργου Ψαρουλάκη
Έχουμε καθημερινές επαφές - και όχι μία ή δύο, αλλά περισσότερες - των κυβερνητικών αξιωματούχων, έχουμε δηλώσεις, συνεντεύξεις και κόντρα συνεντεύξεις (ιδιαίτερα του λαλίστατου Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος δε χαλά χατίρι σε δημοσιογράφο και είναι ικανός να δώσει πέντε συνεντεύξεις μέσα σε μισή μέρα), πληροφορίες, εκτιμήσεις, καθώς και εκατοντάδες (κυριολεκτικά!) δημοσιεύματα σε ξένες εφημερίδες και sites, μια πραγματική θύελλα πληροφοριών, που μόνο για να την παρακολουθήσεις θες περισσότερο χρόνο απ' όσο διαθέτει το 24ωρο.
Για τους λόγους αυτούς γίνεται εξαιρετικά δύσκολο να αποκρυπτογραφήσει κανείς βήμα-βήμα την όλη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, με αποτέλεσμα αποσπασματικά και καθημερινά τη μια να θριαμβολογούμε και την άλλη να... κλαίμε για την επικείμενη καταστροφή.
Ας αντιληφθούμε κάτι όλοι: η διαπραγμάτευση όχι μόνο θα είναι μακρά, δύσκολη και με πάρα πολλά σκαμπανεβάσματα, αλλά θα έχει και πολλά στάδια. Πρώτα η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει την προσωρινή συμφωνία-γέφυρα, με ορίζοντα 4-5 μηνών, προκειμένου στη συνέχεια να προχωρήσει στο... κυρίως μενού της καθαυτής διαπραγμάτευσης για τα μνημόνια και τη δανειακή συμφωνία, ενώ, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το ζήτημα της πραγματικής απομείωσης του χρέους (πέραν της "τεχνικής απομείωσης" με μετακυλίσεις κ.λπ., που μπορεί να επιτευχθεί στη δεύτερη φάση των διαπραγματεύσεων) θα πάει... πολύ μακρύτερα. Μπορεί και σε ορίζοντα ετών.
Το να αλλάζουμε συμπεράσματα ανάλογα με το αν ο Ολάντ ήταν "θερμός" ή "ψυχρός", από το αν ο Σόιμπλε είπε «θα τους βάλουμε το μαχαίρι στο λαιμό» ή «θα συζητήσουμε», ή ανάλογα με το ποιο "τρικ" πρότεινε ο Βαρουφάκης είναι εξαιρετικά επιπόλαιο και... κάνει κακό στην πνευματική μας ισορροπία. Για να το πούμε λαϊκά, θα "λαλήσουμε" αν ακολουθούμε τα σκαμπανεβάσματα στη διαπραγμάτευση, τα οποία θα είναι πολλά και απότομα.
Το "master plan"
Η κυβέρνηση - και το 'χω ξαναγράψει αυτό - δείχνει να βαδίζει βάσει ενός πολύ συγκεκριμένου σχεδίου. Ενός σχεδίου που έχει εκπονηθεί ήδη... πριν τις εκλογές, και το οποίο δεν αποτελεί μόνο προϊόν επεξεργασίας των κυβερνητικών παραγόντων και γενικά του οικονομικού επιτελείου του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά έχει προκύψει μετά από επαφές με παράγοντες που λίγο ή πολύ ανήκουν "στην άλλη πλευρά", καθώς και με τη συμβολή "τρίτων παραγόντων".
Αυτό δε σημαίνει ότι το σχέδιο είναι συμφωνημένο ή ότι είναι τελεσίδικο. Ακριβώς το αντίθετο: το σχέδιο είναι προφανώς ότι έχει εκπονηθεί στη βάση μιας διαπραγμάτευσης σε βήματα, με περιθώρια για απώλειες και για κέρδη, με σκόπιμα "φουσκωμένες" αρχικές θέσεις, προκειμένου να υπάρχουν περιθώρια για τακτικούς ελιγμούς - γενικώς, φαίνεται να έχει γίνει μια ουσιαστική δουλειά ως προς το θέμα αυτό και ακριβώς γι' αυτόν το λόγο υπάρχουν περιθώρια εξεύρεσης μιας καλής λύσης.
Γιατί, να μην κοροϊδευόμαστε, το θέμα δεν είναι να βρεθεί "μια λύση". Λύση ήταν και το πανηλίθιο πρόγραμμα καταστροφής που εφάρμοζε εκόν-άκον και η προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι ήταν και "καλή λύση". Ίσως ήταν "καλό" για τη Μέρκελ και το πολιτικό της προφίλ, μάλλον ήταν καλό για τους Γερμανούς κεφαλαιούχους και τους ντόπιους συνεργάτες τους, σαφώς και ήταν εξαιρετικά καλό για τα μνημονιακά παπαγαλάκια που το "έσπρωχναν" με το αζημίωτο, προφανώς ήταν καλό για το 1% των πλουσιότερων Ελλήνων που, αντί να φτωχύνουν όπως οι υπόλοιποι... διπλασίασαν την περιουσία τους από το 2010 έως σήμερα. Αλλά για το 90% των Ελλήνων το πρόγραμμα ήταν άθλιο και καταστροφικό.
Οπότε, αυτό που αναζητείται είναι "μια καλή λύση". Μια λύση που ναι μεν δε θα μας επαναφέρει στο σημείο που θα θέλαμε (κάτι προφανώς αδύνατο στο σημείο που βρίσκεται σήμερα ο κόσμος), αλλά θα επιτρέψει στους Έλληνες να ανασάνουν και σιγά-σιγά να αρχίσουν να ελπίζουν ξανά. Και αυτή η προσπάθεια κάθε άλλο παρά εύκολη είναι!
Άνοιγμα με το άλογο
Αυτά που ζήσαμε μέχρι τώρα - οι συνεντεύξεις Τύπου, οι "ρήξεις", οι επικοινωνιακές κορώνες, η πανευρωπαϊκή εκστρατεία Τσίπρα-Βαρουφάκη - ήταν τα προεόρτια. Δεν έχει ξεκινήσει ακόμη η καθαυτή διαπραγμάτευση, απλώς χτίζονται σχέσεις, ανοίγουν (ή κλείνουν) πόρτες, γίνεται μια επικοινωνιακή διαχείριση μιας υπόθεσης που βρίσκεται σε ένα τραγικά άσχημο σημείο, ακριβώς εξαιτίας της πρωτοφανούς ενδοτικότητας των προηγούμενων τριών κυβερνήσεων, που προκειμένου να μη διακινδυνεύσουν στο ελάχιστο την ευρωπαϊκή προοπτική της Ελλάδας, δέχτηκαν να εξαθλιώσουν το λαό της χώρας και να τον δέσουν χειροπόδαρα με πανάθλιες, αποικιοκρατικές συμφωνίες.
Η κυρίως παρτίδα μόλις αρχίζει και η πρώτη κίνηση (και μάλιστα... άνοιγμα με το άλογο) ήταν η διαρροή ενός υποτίθεται "απόρρητου" εγγράφου της γερμανικής κυβέρνησης, το οποίο αποτελεί πρακτικά το κείμενο "θέσεων" της Γερμανίας (δηλαδή... του Eurogroup) για την επικείμενη συνεδρίαση του κορυφαίου οργάνου των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης.
Το κείμενο αυτό δείχνει πώς ακριβώς αντιλαμβάνεται η Γερμανία τον όρο "διαπραγμάτευση": επιστροφή στο σημείο μηδέν, ακριβώς (μέχρι κεραίας!) εκεί που σταμάτησε η προηγούμενη κυβέρνηση και όχι διαπραγμάτευση, αλλά ούτε καν συζήτηση επί του προγράμματος που έχει συμφωνηθεί. «Θα το εφαρμόσετε, διότι αυτό είναι και άλλο δεν έχει» είναι σαν να λέει το Βερολίνο.
Ήδη από χθες το απόγευμα άρχισαν να εμφανίζονται στα διάφορα portal (κυρίως τα οικονομικά, αλλά και κάποια ειδησεογραφικά, φίλα προσκείμενα στην προηγούμενη κυβέρνηση) αναλύσεις διαφόρων, που τις τελευταίες ημέρες είχαν αρχίσει να... εξάρουν το ρεαλισμό της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και να ελπίζουν ότι τελικώς θα βρει «τη λύση που χρειάζεται η χώρα». Οι αναλυτές αυτοί, εξασκούμενοι στο άθλημα των "κυβιστήσεων σε σειρά", έγραφαν ότι τώρα θα τα βρει "μπαστούνια" ο ΣΥΡΙΖΑ, τώρα η Γερμανία σκληραίνει τη στάση της, τελεσίγραφο Μέρκελ κι άλλα τέτοια χαριτωμένα.
Δυστυχώς και αυτοί (όπως και οι περισσότεροι αναγνώστες τους) κάνουν το λάθος να λαμβάνουν ως "τελική θέση" τη "θέση της στιγμής". Βεβαίως, αυτοί δεν το κάνουν ούτε από αφέλεια, ούτε επειδή δε βγάζουν άκρη από τον καταιγισμό πληροφορίας, αλλά... για να κάνουν τη δουλειά των αφεντικών τους. Δεν πειράζει, καμία δουλειά δεν είναι ντροπή, αυτό πληρώνονται για να κάνουν οι άνθρωποι...
Η αμείλικτη Γερμανία... και το άτακτο παιδάκι...
Η κίνηση της Γερμανίας ήταν αναμενόμενη - δεν έχουν μετακινηθεί από τις θέσεις τους και ούτε πρόκειται να γίνει αυτό σε επικοινωνιακό επίπεδο. Η γερμανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει την Ελλάδα ως ένα "άτακτο παιδάκι", το οποίο χρειάζεται νουθεσία και καθοδήγηση και... πού και πού λίγο ξύλο στα μαλακά, για να συνετίζεται. Το πρόγραμμα που έχει επιβάλλει στην Ελλάδα δεν είναι βέβαια "λίγο ξύλο", αλλά ολοκληρωτική καταστροφή της χώρας, ωστόσο αυτός είναι ο γερμανικός τρόπος σκέψης και δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ. Οι Γερμανοί είναι αμείλικτοι και, παρότι οι ίδιοι επιβιώνουν σήμερα ως λαός και μάλιστα ως οικονομική υπερδύναμη, αποκλειστικά και μόνο χάρη στην επιείκεια εκείνων που προσπάθησαν να υποδουλώσουν και να εξοντώσουν σε δύο διαδοχικούς παγκόσμιους πολέμους, δεν πρόκειται ποτέ να δείξουν επιείκεια σε οποιονδήποτε. Οι Γερμανοί αντιλαμβάνονται μόνο μία γλώσσα: αυτήν της δύναμης.
Τα "όπλα" της Ελλάδας -Ο "Γολγοθάς" του Αλέξη Τσίπρα
Κατόπιν τούτου, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η ελληνική κυβέρνηση, που φιλοδοξεί να ξαναδώσει στον ελληνικό λαό την αξιοπρέπεια που του στέρησαν με τόση ευκολία οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. και να προσφέρει τον τόσο απαραίτητο οικονομικό "αέρα" που χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε, βρίσκεται μπροστά σε έναν πραγματικό Γολγοθά.
Το μοναδικό "όπλο" της Ελλάδας μοιάζει να είναι αυτό ακριβώς που απεύχονται όλοι, εντός κι εκτός της χώρας: η στάση πληρωμών και η συνακόλουθη (πιθανή) έξοδος της χώρας από την ευρωζώνη. Αυτό είναι το μοναδικό προφανές διαπραγματευτικό ατού που κρατά η Ελλάδα και είναι κάτι που τρέμουν οι οικονομολόγοι σε όλες τις χώρες - εκτός από τους Γερμανούς, που παρότι το φοβούνται εξίσου (ίσως και περισσότερο), δεν μπορούν να δείξουν αυτόν το φόβο, διότι θα σημαίνει ότι έχουν μια αδυναμία την οποία μπορεί να εκμεταλλευτεί η μικρή και αδύναμη Ελλάδα.
Εντός της Ευρώπης, η Ελλάδα δεν μπορεί να βρει συμμάχους, διότι υπάρχει μια συγκεκριμένη, διαμορφωμένη κατάσταση: η αέναη απειλή της ίδιας της Γερμανίας να εγκαταλείψει το ευρώ, ανοίγοντας ξανά τον "ασκό του Αιόλου" για την εύθραυστη συνοχή της Ευρώπης, κρατά δέσμια τη μοναδική χώρα που θα μπορούσε να παίξει το ρόλο αντίβαρου στον ηγεμονισμό του Βερολίνου, τη Γαλλία. Κάτι που προφανώς διαπίστωσε εκ του σύνεγγυς και ο Αλέξης Τσίπρας, που, απ' ό,τι φάνηκε στις χθεσινές του δηλώσεις, δεν άκουσε καμία συγκεκριμένη δέσμευση από τον Φρανσουά Ολάντ. Όπως προφανώς δεν άκουσε ούτε στη Ρώμη, όπου ο Ρέντσι συνεχίζει την προσπάθεια να δείξει στις αγορές ότι είναι το "καλό παιδί" της ευρωζώνης, προκειμένου να συνεχίσει να χρηματοδοτεί δίχως προβλήματα το κολοσσιαίο ιταλικό χρέος, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να του σκάσει στη μούρη.
Ο υπερατλαντικός παράγοντας μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα. Και μόνο αυτός. Η Γερμανία συνεχίζει να βρίσκεται υπό την οικονομική και στρατιωτική "ομπρέλα" των ΗΠΑ. Είναι προφανές ότι η αμερικανική ηγεσία δεν πρόκειται να... ανοίξει πόλεμο με τη Γερμανία για το θέμα της Ελλάδας, αλλά η ελληνική υπόθεση είναι μέρος ενός παγκόσμιου προβλήματος, το οποίο προκαλεί η οικονομική υστέρηση της ευρωζώνης, η οποία προκαλείται από τις γερμανικές υφεσιακές πολιτικές.
Οπότε αυτή τη φορά, καθώς φαίνεται, η βασικότερη ελπίδα της Ελλάδας για να πετύχει μια κατά το δυνατόν δίκαιη λύση στο τεράστιο πρόβλημα που υφίσταται, είναι η παρέμβαση των ΗΠΑ, που αναμένεται να πάρει σχήμα στις συνομιλίες Ομπάμα-Μέρκελ.
Αν δεν υπάρξει μια θετική παρέμβαση ή αν η Γερμανία αποφασίσει να την αγνοήσει, τότε μόνο αν βγάλει τα "πυρηνικά" ο Τσίπρας μπορούμε να περιμένουμε κάτι.
Αλλά τότε... οι συνέπειες θα είναι απρόβλεπτες. Και είναι πραγματικά κάτι που δε θα θέλαμε να ζήσουμε.
