Δέκα ημέρες πριν από τις κρίσιμες εθνικές εκλογές στη χώρα μας, δύο διεθνείς οργανώσεις, η Greenpeace και η Berne Declaration, μας καλούν να ψηφίσουμε διαδικτυακά για την πιο επικίνδυνη εταιρεία στον κόσμο.
Η ψηφοφορία μάς αφορά άμεσα, αφού τα φετινά εμβληματικά βραβεία Private Eye έχουν άρωμα Ελλάδας. Και αυτό γιατί μια από τις έξι υποψήφιες πολυεθνικές εταιρείες για το συνολικό βραβείο Καταστροφικό Έργο Ζωής είναι η Goldman Sachs, ο χρηματοπιστωτικός οργανισμός που καταγγέλλεται από τους διοργανωτές των βραβείων ως ο υπαίτιος για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, που οδήγησε εκατομμύρια πολίτες στη φτώχεια, στην έκπτωση της κυριαρχίας της χώρας και στην αποδυνάμωση των δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων.
Οι διοργανωτές επισημαίνουν μάλιστα ότι η καταστροφική πολιτική της Goldman Sachs στην Ελλάδα πρέπει να θεωρείται ως το αρχέτυπο παράδειγμα του έργου της εταιρείας σε όλο τον κόσμο!
Τα βραβεία της ντροπής καθιερώθηκαν το 2005 και στόχο έχουν να αποκαλύψουν και να καταγγείλουν με συγκεκριμένα στοιχεία τις εταιρικές πρακτικές, τις δραστηριότητες συγκεκριμένων πολυεθνικών που στο όνομα της κερδοσκοπίας καταστρέφουν το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, καταπατούν εργατικούς νόμους και ανθρώπινα δικαιώματα και φτάνουν στο σημείο να οδηγούν στην καταστροφή ολόκληρες χώρες.
Η επιλογή του νικητή γίνεται από εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες που ψηφίζουν διαδικτυακά στην πλατφόρμα των βραβείων Private Eye, ενώ η απονομή θα γίνει στις 23 Ιανουαρίου στο Νταβός, στο περιθώριο του παγκόσμιου οικονομικού forum, σε μια προσπάθεια οι πολίτες να στιγματίσουν τις πολυεθνικές εκείνες που κερδοσκοπούν σε βάρος της ίδιας τους της ζωής στην πόλη που θεωρείται το προπύργιό τους.
Οι εταιρείες που έχουν επιλεγεί από την κριτική επιτροπή έχουν στο παρελθόν «τιμηθεί» - εκτεθεί για τις επιχειρηματικές τους πρακτικές, που αποτελούν κίνδυνο - θάνατο για τους πολίτες, και το εταιρικό τους προφίλ «κοσμεί» την αίθουσα της ντροπιαστικής φήμης των βραβείων Private Eye.
Το «Π» παρουσιάζει τις έξι υποψήφιες εταιρείες και το σκεπτικό των διοργανωτών και σας προτρέπει με ένα κλικ να συμμετάσχετε σε αυτή τη διαδικτυακή καμπάνια παγκόσμιας εμβέλειας.
Οι έξι υποψήφιες εταιρείες για το βραβείο Καταστροφικό Έργο Ζωής
1] Goldman Sachs και Ελλάδα
Το 2013 στον χρηματοπιστωτικό οργανισμό απονεμήθηκε το βραβείο της κριτικής επιτροπής εξαιτίας της ευθύνης που φέρει για την κρίση στην ευρωζώνη, αφού όταν πρόκειται να κερδοσκοπήσει δεν ντρέπεται να κάνει συμφωνίες που θέτουν προ αδιεξόδου ολόκληρες χώρες.
Από το 1998 έως και το 2009 η Goldman Sachs βοήθησε στο να αποκρύψει η Ελλάδα το 50% του δημόσιου χρέους της, έτσι ώστε να μπορέσει να ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ. Στη συνέχεια η Goldman Sachs πόνταρε κατά της Ελλάδας και όταν η φούσκα έσκασε η Ελλάδα καταστράφηκε και η τράπεζα έγινε ακόμα πλουσιότερη. Η Ελλάδα εξακολουθεί να χρωστάει στην Goldman Sachs 400 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο μέχρι το 2037.
Όπως επισημαίνεται στο κείμενο της υποψηφιότητας, η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση στην Ευρώπη έχει οδηγήσει εκατομμύρια πολίτες στη φτώχεια, αποδυνάμωσε τις δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις και αύξησε δραματικά το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών.
Η Goldman Sachs την ίδια στιγμή αποκόμισε τεράστια κέρδη και μάλιστα κατάφερε να ξεπεράσει τα πολύ σοβαρά νομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε για τις πρακτικές της. Η τράπεζα μέχρι σήμερα δεν έχει αναλάβει καμία ευθύνη για την ελληνική κρίση, ενώ ακόμα χειρότερα η δύναμη και η επιρροή των ιδιωτικών φορέων απέναντι στους δημοκρατικούς φορείς έχει ενδυναμωθεί επικίνδυνα.
2] Chevron και Αμαζόνιος
Η πετρελαϊκή εταιρεία συνδέεται άμεσα με την καταστροφή του Αμαζονίου, αφού επί 30 χρόνια συνεχίζει τις καταστροφικές πολιτικές της με την απόρριψη δεκάδων εκατομμυρίων κυβικών μέτρων αργού πετρελαίου και τοξικών αποβλήτων στην παρθένα περιοχή του πλανήτη. Η καταστροφική πολιτική της ολοκληρώνεται με την απόλυτη άρνησή της να συμμορφωθεί με δικαστικές αποφάσεις και να προχωρήσει στην απορρύπανση των περιοχών και στην αποζημίωση των κατοίκων που έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα. Είναι χαρακτηριστικό ότι έπειτα από 20 χρόνια δικαστικού αγώνα η Chevron αρνείται να προχωρήσει σε απορρύπανση των μολυσμένων εδαφών και να αποζημιώσει τους κατοίκους του Ισημερινού.
Από τις εγκαταστάσεις της Chevron διέρρευσαν στον Αμαζόνιο 68.140.000 κυβικά μέτρα αργού πετρελαίου, ποσότητα 87 φορές μεγαλύτερη από εκείνη που διέρρευσε από την ΒΡ στον κόλπο του Μεξικού το 2010. Η πολυεθνική αρνείται, όμως, να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις των δικαστηρίων και μάλιστα εμφανίζεται και ως θύμα του κινήματος πολιτών για την προστασία του Αμαζονίου, τους οποίους κατηγορεί ότι θέλουν να κερδοσκοπήσουν εις βάρος της!
Τον Μάρτιο του 2014 αμερικανικό δικαστήριο γνωμοδότησε υπέρ της πολυεθνικής, υποστηρίζοντας ότι δεν πρέπει να καταβάλει την αποζημίωση ύψους 9,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για ρύπανση στον Αμαζόνιο που της επιβλήθηκε από το δικαστήριο του Ισημερινού.
3] Dow Chemical και Μποπάλ, Ινδία
Τριάντα χρόνια μετά το μεγαλύτερο βιομηχανικό δυστύχημα στην ιστορία του πλανήτη, η εταιρεία αρνείται να αναλάβει τις ευθύνες της και να αποκαταστήσει τα θύματα της Μποπάλ στην Ινδία.
Η έκρηξη στο εργοστάσιο φυτοφαρμάκων της Union Carbide, εταιρείας που έχει αγοράσει η Dow Chemical, απελευθέρωσε 40 τόνους θανατηφόρων τοξικών αερίων, με τρομακτικές συνέπειες για τους κατοίκους του Μποπάλ, αφού 7.000 κάτοικοι πέθαναν ακαριαία και 13.000 τα επόμενα χρόνια. Εκατοντάδες χιλιάδες είναι οι κάτοικοι, ακόμα και παιδιά που γεννήθηκαν χρόνια μετά το δυστύχημα, που υποφέρουν από καρκίνο, θυρεοειδή και γενετικές ανωμαλίες.
Η ινδική κυβέρνηση, όπως και η Dow Chemical, αρνούνται να συνδέσουν την εκδήλωση αυτών των ασθενειών με το δυστύχημα, με αποτέλεσμα τα θύματα της καταστροφής να μην μπορούν να διεκδικήσουν αποζημιώσεις.
Η εταιρεία αρνείται επίσης να προχωρήσει στην απορρύπανση της περιοχής και την απομάκρυνση των χιλιάδων τόνων τοξικών αποβλήτων από την περιοχή πέριξ του εργοστασίου.
Όπως επισημαίνει η κριτική επιτροπή, η παντοδύναμη πολυεθνική όχι μόνο αρνείται να αναλάβει τις ευθύνες της, αλλά λειτουργεί επιθετικά με στόχο να τρομοκρατήσει τους κατοίκους, αφού έχει κατηγορηθεί ότι έθεσε υπό παρακολούθηση ακτιβιστές, ενώ παράλληλα έχει προχωρήσει σε μηνύσεις κατά πολιτών που επέζησαν της καταστροφής για συμμετοχή τους σε διαμαρτυρία έξω από τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας στην Ινδία.
4] Gazprom και Αρκτική
Η μεγαλύτερη εταιρεία φυσικού αερίου, μέχρι στιγμής, στον κόσμο και ένας από τους πιο ισχυρούς παίκτες στην ενεργειακή σκακιέρα, η Gazprom δείχνει λίγο έως καθόλου σεβασμό για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Παρά τις σφοδρές αντιδράσεις που προκάλεσε η επιμονή της να προχωρήσει σε γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Αρκτική, ο ενεργειακός γίγαντας εμμένει στα σχέδιά του, παρά το γεγονός ότι αδυνατεί να συμμορφωθεί με τα διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα βέλτιστων πρακτικών για εξορύξεις σε παγωμένα νερά.
Παράλληλα η εταιρεία δεν έχει παρουσιάσει επαρκή αποδεικτικά στοιχεία ότι διαθέτει επιχειρησιακό σχέδιο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση μιας πετρελαιοκηλίδας. Η εταιρεία μέχρι σήμερα έχει εξορύξει 1 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου από την υπεράκτια εξέδρα που έχει εγκαταστήσει.
Το ιστορικό της Gazprom είναι, σύμφωνα με την κριτική επιτροπή των βραβείων, ιδιαίτερα επιβαρυμένο, αφού φέρει την ευθύνη για σειρά καταστροφικών διαρροών στις χερσαίες επιχειρήσεις της και θεωρείται ότι κατέχει τη μερίδα του λέοντος στα 5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου που διαρρέουν κάθε χρόνο από τις πετρελαϊκές επιχειρήσεις στη Ρωσία.
Να σημειωθεί ότι περισσότεροι από έξι εκατομμύρια πολίτες έχουν υπογράψει την έκκληση της Greenpeace για τον χαρακτηρισμό της Αρκτικής ως καταφυγίου με την απαγόρευση των γεωτρήσεων πετρελαίου και της καταστροφικής αλιείας.
5] Glencore και ανθρώπινα δικαιώματα
Η αγγλοελβετική Glencore-Xstrata είναι ένας εταιρικός γίγαντας που δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση της μεγαλύτερης εταιρείας εμπορίας πρώτων υλών του κόσμου, της Glencore, και της τέταρτης μεγαλύτερης μεταλλευτικής εταιρείας του κόσμου, της Xstrata.
Η μεγαλύτερη, πλέον, μεταλλευτική εταιρεία στον κόσμο θεωρείται και μια από τις πιο καταστροφικές εταιρείες για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, ενώ κατηγορείται ακόμα για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της εργατικής νομοθεσίας ακόμα και για παιδική εκμετάλλευση.
Η Glencore έχει κατηγορηθεί για την ανεπανόρθωτη καταστροφή που επέφεραν οι εξορυκτικές της δραστηριότητες στην Αργεντινή και την Κολομβία, ενώ στο Κονγκό έχει κατηγορηθεί για εκμετάλλευση παιδιών, μια και επιτρέπει να εργάζονται στα ορυχεία της ανήλικοι!
Στη Ζάμπια η εταιρεία έχει κατηγορηθεί για φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή, αφού κατάφερε να μην φορολογείται ούτε για ένα δολάριο επί των τρομακτικών κερδών που εξασφαλίζει, προκαλώντας ακόμα ένα πλήγμα στη χώρα και τους κατοίκους της, που έχουν βιαίως απομακρυνθεί από τα σπίτια τους.
Η κριτική επιτροπή επισημαίνει ότι η παγκόσμια παρουσία της εταιρείας και η τρομακτική ισχύς που έχει αποκτήσει είναι αντιστρόφως ανάλογη με τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει για να αμβλύνει κατά το δυνατόν τις δυσμενέστατες επιπτώσεις που έχουν οι δραστηριότητές της στη δημόσια υγεία, το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
6] Walmart καΙ εργατικά δικαιώματα
Το 2005 η Walmart, η μεγαλύτερη εταιρεία λιανικής πώλησης στον κόσμο, κέρδισε το βραβείο της κριτικής επιτροπής στην κατηγορία του εργατικού δικαίου για καταπάτηση των εργατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού της εταιρείας στην Κένυα και την Ταϊλάνδη.
Συγκεκριμένα είχαν καταγραφεί μισθοί κάτω από το όριο της επιβίωσης, υποχρεωτικές υπερωρίες χωρίς πληρωμή, σοβαρά προβλήματα με την ασφάλεια των εργαζομένων, κυρίως εξαιτίας των ακατάλληλων κτηρίων όπου στεγάζονται οι προμηθεύτριες εταιρείες της Walmart. Παράλληλα υπήρχαν σοβαρότατες καταγγελίες για λεκτική και σωματική βία κατά των εργαζομένων και περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης από τους προϊσταμένους.
Δέκα χρόνια μετά, οι περιπτώσεις παραβιάσεων των ανθρωπίνων και εργατικών δικαιωμάτων έχουν εξαπλωθεί σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα της Walmart, σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η κριτική επιτροπή των βραβείων συνδέει την αμερικανική εταιρεία και με την τραγωδία του Μπαγκλαντές το 2013, όπου περισσότεροι από 1.200 εργαζόμενοι σκοτώθηκαν όταν κατέρρευσε βιομηχανική μονάδα από την οποία η Walmart προμηθευόταν ενδύματα. Η εταιρεία ακόμα και μετά το πολύνεκρο δυστύχημα αρνείται να υπογράψει δεσμευτική συμφωνία για τους κανονισμούς ασφαλείας και πυρασφάλειας.
Η Walmart κατηγορείται και για καταπάτηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στις ΗΠΑ και έχει μηνυθεί για την αναδρομική (!) και συστηματική μείωση των μισθών των εργαζομένων.
