default-image

Οι μνηστήρες της Κεντροαριστεράς

Ελλάδα
Οι μνηστήρες της Κεντροαριστεράς

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πέντε μέρες πριν από τις εκλογές και ο κατακερματισμένος χώρος της Κεντροαριστεράς επιχειρεί να βρει βηματισμό και χώρο να αναπνεύσει κινούμενη ασφυκτικά ανάμεσα στις μυλόπετρες της πόλωσης και της σύγκρουσης ΣΥΡΙΖΑ-Ν.Δ.

Ο ρόλος του κυβερνητικού εταίρου και η τρίτη θέση αποτελούν βασικό παράγοντα πολιτικής παρουσίας για το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, αφού ιδεολογικά βρίσκονται σε αφασική κατάσταση, ενώ το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών του Γιώργου Παπανδρέου πασχίζει να αναδειχθεί υπαρκτή πολιτική δύναμη με την είσοδό του στη Βουλή. Όσο ο ΣΥΡΙΖΑ παλεύει για την αυτοδυναμία τόσο οι κεντρώες δυνάμεις θα σπεύδουν προεκλογικά να τον "πλαγιοκοπήσουν", αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο, χωρίς κυβερνητικό ρόλο, να μπουν στο πολιτικό περιθώριο.

Η καμπάνια που κάνει το ΠΑΣΟΚ έχει τριπλό στόχο και εκφράζεται κυρίως μέσα από τις τοποθετήσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου. Από τη μια επιχειρεί να "αποταυτιστεί" από τη Ν.Δ. και τις δεξιές κυβερνητικές επιλογές και από την άλλη να υπονομεύσει στο έπακρο το εγχείρημα Παπανδρέου και την πολιτική διαδρομή του Ποταμιού.

Ο Βενιζέλος, όλο και πιο συχνά τις τελευταίες μέρες, επιχειρεί όχι μόνο να τονίσει τα όσα θετικά θεωρεί ότι συνεισέφερε το ΠΑΣΟΚ στο κυβερνητικό σχήμα, αλλά και να σημειώσει την άρνηση του Σαμαρά στις δικές του προτάσεις, χρεώνοντάς του ουσιαστικά το κυβερνητικό αδιέξοδο και τη διαπραγμάτευση με την τρόικα.

«Η Ν.Δ. προσχώρησε στις αντιλήψεις μας, αλλά δεν το έκανε ούτε ολοκληρωμένα ούτε με τον τρόπο που θέλουμε ούτε με το ύφος ούτε με την αισθητική που θέλουμε. Δεν έχουμε εκλεκτικές συγγένειες με τη Νέα Δημοκρατία επειδή κυβερνήσαμε ένα διάστημα με τη Νέα Δημοκρατία». Στη φράση αυτήν επιχειρεί να συμπυκνώσει τη διαφορά με το κόμμα του Σαμαρά και κυρίως να ανακόψει τη φυγή ψηφοφόρων του προς τα δεξιά.

Σκληρή κριτική

Για το Ποτάμι, ο Βενιζέλος επιφυλάσσει ακόμα σκληρότερη κριτική, αφού την αποκαλεί «Νέα ΔΗΜ.ΑΡ.», υπαινισσόμενος ότι κάποια στιγμή θα ξεφουσκώσει και θα διαλυθεί: «Αυτήν τη στιγμή είναι μια κοινοπραξία, η οποία περιλαμβάνει παλαιά στελέχη της ΔΗΜ.ΑΡ., συνταξιούχους εθνικιστές, νεοφιλελεύθερους, οι οποίοι αγωνίστηκαν από την εποχή του κ. Μητσοτάκη μέχρι την εποχή του κ. Μάνου. Ο καθένας μπορεί να κρίνει τι σημαίνει η νέα ΔΗΜ.ΑΡ., ας το πω έτσι, σε σχέση με την καμπύλη της παλιάς. Γιατί το να διεκδικείς την τρίτη θέση, τη θέση του εγγυητή, σημαίνει ότι έχεις βιώματα, εμπειρίες, υπευθυνότητα και βεβαίως πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο αναφοράς στρατηγικό».

Με όλα αυτά επιχειρεί να πλασαριστεί στην τρίτη θέση επισείοντας δε τον κίνδυνο να είναι η Χρυσή Αυγή αυτή που θα πάρει την τελευταία διερευνητική εντολή.

Η πίεση λοιπόν του Βενιζέλου προς αναποφάσιστους ψηφοφόρους που παλινωδούν μεταξύ των κεντρώων μικρών κομμάτων είναι προφανής. Στο ίδιο πλαίσιο επιχειρεί να απαξιώσει πλήρως την κίνηση για ίδρυση νέου κόμματος του Γιώργου Παπανδρέου, αφού δεν παραλείπει να τονίσει τη βεβαιότητά του ότι δε θα εισέλθει στη Βουλή, αξιοποιώντας τις δημοσκοπήσεις που του δίνουν μια επίδοση από 1% έως 2,5%. Για τους στενούς συνεργάτες του Βενιζέλου η εκδοχή να καταποντιστεί πλήρως το κόμμα του Παπανδρέου θα είναι μια ιδανική εξέλιξη, αφού θα σημάνει το τέλος του συγκεκριμένου πόλου, όπως λένε, και το ΠΑΣΟΚ θα κινηθεί χωρίς εσωτερική εσωστρέφεια.

Επισημαίνουν ότι τα ψηφοδέλτια που κατέβασε ο Παπανδρέου είναι πολύ φτωχά, ενώ σημειώνουν πως, πέρα από τις δημοσκοπικές επιδόσεις, σημαντικό ρόλο για την αποτυχία του εγχειρήματος παίζουν τα σημαντικά στελέχη που είτε έμειναν στο ΠΑΣΟΚ είτε δεν τόλμησαν να θέσουν υποψηφιότητα με τον Γιώργο Παπανδρέου.

Προσπάθεια διάσπασης

Η φράση του Βενιζέλου για την κίνηση του πρώην πρωθυπουργού είναι ενδεικτική για τον τρόπο που αντιμετωπίζει το θέμα, ως μια αποτυχημένη δηλαδή προσπάθεια διάσπασης του ΠΑΣΟΚ: «Η πρωτοβουλία του κ. Παπανδρέου να αποχωρήσει από το κόμμα που τον ανέδειξε πρόεδρο και πρωθυπουργό, από το κόμμα που ίδρυσε ο πατέρας του, αυτά έχουν κριθεί. Έχουν κριθεί και δημοσκοπικά. Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ, έχει την κοίτη του και καλώ και παρακαλώ όλους τους οπαδούς, τα μέλη, τα στελέχη να δώσουν χρήσιμη και κρίσιμη ψήφο για την παράταξη και τη χώρα. Δεν υπάρχει περιθώριο για οποιοδήποτε προσωπικό παιχνίδι».

Μάλιστα, ο Βενιζέλος επιχειρεί να... τρομάξει κοινωνικές δυνάμεις, όταν με σαφή ειρωνική διάθεση για την απόπειρα του πρώην πρωθυπουργού να ξαναμπεί στο πολιτικό παιχνίδι επισημαίνει: «Αν ο ελληνικός λαός θεωρεί ότι ο κ. Παπανδρέου πρέπει να ξαναχειριστεί τα θέματα και να βοηθήσει στην εκπροσώπηση της χώρας, μπορεί να το κάνει».

Το Κίνημα Σοσιαλιστών Δημοκρατών

Από το Κίνημα Σοσιαλιστών Δημοκρατών, πάντως, εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η μάχη τους θα είναι νικηφόρα με την είσοδό τους στη Βουλή και επισημαίνουν ότι η μεγαλύτερη δημοσκόπηση είναι η ανταπόκριση των ψηφοφόρων στις ομιλίες Παπανδρέου και τις πολιτικές εκδηλώσεις που κάνουν.

Παρότι αναγνωρίζουν ότι τα ψηφοδέλτιά τους έχουν πολλούς νέους και άφθαρτους, αλλά άγνωστους, που είναι δύσκολο μέσα σε 20 μέρες να προσεγγίσουν αποτελεσματικά τους ψηφοφόρους, επισημαίνουν ταυτόχρονα ότι ο κόσμος αναζητά την ανανέωση. Απαντάνε μάλιστα ότι σε πολλές περιφέρειες, παρότι κόμμα τριών εβδομάδων, έχουν καλύτερα ψηφοδέλτια από το ΠΑΣΟΚ.

Αποκρούοντας τη λογική της χαμένης ψήφου, σημειώνουν ότι ο Παπανδρέου είναι διεθνής συνομιλητής σε υψηλότατο επίπεδο, που θα πρέπει να είναι στην επόμενη κρίσιμη Βουλή. Και παρά το γεγονός ότι ξορκίζουν το ενδεχόμενο να μην μπουν στη Βουλή, επισημαίνουν ότι το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών ήρθε για να μείνει, σημειώνοντας ότι έτσι κι αλλιώς η χώρα εισέρχεται σε μια νέα πολιτική φάση, με μεγάλη πολιτική ρευστότητα. Φιλοδοξούν δε ότι, αν εισέλθουν στη Βουλή, θα εκλέξουν βουλευτές, εκτός από τις 5 περιφέρειες του Λεκανοπεδίου, και από Αχαΐα, Λάρισα, Θεσσαλονίκη και σε μια από τις περιφέρειες της Κρήτης.

Ο Σταύρος Θεοδωράκης

Το Ποτάμι, από την πλευρά του, μοιάζει να αγνοεί πανηγυρικά τις επιθέσεις του Βενιζέλου και να εκτιμά ότι το ΠΑΣΟΚ έχει τόση τοξικότητα που δεν το αφορά ένας πολιτικός διάλογος, έστω και μέσω αντιπαράθεσης.

Ο Σταύρος Θεοδωράκης τις τελευταίες μέρες δίνει σχεδόν μονομέτωπο αγώνα κατά του ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να εισπράξει ψήφο φόβου που φροντίζει να δημιουργεί η Ν.Δ. Θέτοντας σκληρές προϋποθέσεις για συνεργασία με το ΣΥΡΙΖΑ, εκτιμούν στους Αμπελοκήπους ότι θα τους φέρει ψήφους. Το ύφος της σχετικής προχθεσινής ανακοίνωσης είναι ενδεικτικό: «Ο εφιάλτης του ΣΥΡΙΖΑ είναι η αυτοδυναμία του. Σκεφτείτε 20 συνιστώσες να συζητούν κάθε μέρα πώς θα ψηφίσουν οι 151 βουλευτές. Σε ό,τι αφορά τώρα τις συνεργασίες, τις αποφάσεις τις παίρνει ο λαός και όχι τα κομματικά κονκλάβια. Το Ποτάμι ως ισχυρή τρίτη δύναμη θα επιβάλει στο παλιό σύστημα να συνεργαστεί. Η χώρα δεν μπορεί να είναι μια ακυβέρνητη πολιτεία. Δεν παρακαλάμε όμως για συνεργασίες. Συνεργαζόμαστε - όταν συνεργαζόμαστε - για να σώσουμε τη χώρα».

Δημοσκοπήσεις: Η ανάγνωση των μετρήσεων

Η προεκλογική περίοδος μπήκε στην τελευταία και κρισιμότερη εβδομάδα της. Κατά το προηγούμενο 10ήμερο η Νέα Δημοκρατία κατόρθωσε να μετατοπίσει την ατζέντα των εκλογών, υποβοηθούμενη και από το τρομοκρατικό χτύπημα στη Γαλλία. Η δυναμική που αναπτύχθηκε εξ αυτού του γεγονότος καταγράφεται σε μια σειρά μεταβολών της εκλογικής επιρροής των πολιτικών δυνάμεων.

Με βάση το 2ο εβδομαδιαίο κύμα της προεκλογικής έρευνας των δημοσκοπήσεων, οι σημαντικότερες μεταβολές που διαπιστώθηκαν στην εβδομάδα που πέρασε συνοψίζονται: α) Στην άνοδο του ΚΚΕ (+2%), της Ν.Δ. (+0,5%), της Χρυσής Αυγής (+1%), του ΛΑΟΣ (+0,5%), του νεοπαγούς ΚΙΔΗΣΟ του Γ. Παπανδρέου (+0,5%) και της ΔΗΜ.ΑΡ. (+0,5%), β) ταυτόχρονα στην κάμψη του ΣΥΡΙΖΑ (-2,5%) και του ΠΑΣΟΚ (-0,5%) και, επιπλέον, γ) στη στασιμότητα (συγκράτηση) του Ποταμιού και των ΑΝ.ΕΛ.

Οι παρατηρούμενες εβδομαδιαίες μεταβολές έχουν δύο άμεσες συνέπειες: 1) Τη μείωση της ψαλίδας α/β κόμματος (από τις 8 στις 5 εκατοστιαίες μονάδες), με ταυτόχρονη όμως διατήρηση σημαντικού προβαδίσματος για το ΣΥΡΙΖΑ και 2) τη μείωση, συγκριτικά με την προηγούμενη εβδομάδα, των πιθανοτήτων για το ενδεχόμενο αυτοδυναμίας. Με βάση την τρέχουσα εκτίμηση, οι έδρες που εξασφαλίζει ο ΣΥΡΙΖΑ ανέρχονται σε 144, εάν οι ΑΝ.ΕΛ. εισέλθουν στη Βουλή, ή σε 147, εάν όχι. Σε αυτό το σημείο μπορεί να επισημανθεί και ένα ενδιαφέρον, σταθερά επαναλαμβανόμενο εύρημα της έρευνας: Η συντριπτική πλειοψηφία της κοινής γνώμης (78%, δηλαδή 8 στους 10 ερωτηθέντες) δείχνει να αποδέχεται την πεποίθηση πως οι προσεχείς εκλογές δε θα εξασφαλίσουν αυτοδυναμία.

Η μετατόπιση της ατζέντας και η άνοδος της Ν.Δ. - Ο ρόλος του φόβου

Η πρόκληση οικονομικής και κοινωνικής ανασφάλειας στο εκλογικό σώμα αναδεικνύεται (για άλλη μια φορά) ως ο βασικός άξονας της προεκλογικής εκστρατείας του κυβερνώντος κόμματος. Η εξελισσόμενη νέα εκστρατεία εκφοβισμού του εκλογικού σώματος δε φαίνεται να έχει την απήχηση που είχε το 2012. Ωστόσο, δεν αφήνει εντελώς ανέγγιχτα σημαντικά τμήματα του πληθυσμού που είναι ευάλωτα στην προπαγάνδα, όπως είναι π.χ. οι συνταξιούχοι ή οι νοικοκυρές.

Επιπλέον, η προϋπάρχουσα δεξιά στροφή της Ν.Δ., η επιλογή της ατζέντας της "ασφάλειας" και η καλλιέργεια αντι-ισλαμισμού, ευνοήθηκε ανέλπιστα από ένα απρόσμενο συμβάν, την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι (7/1/15). Συμβάν το οποίο η εγχώρια "επικοινωνία" έσπευσε να εκμεταλλευτεί δεόντως. Τα γεγονότα της Γαλλίας επέτρεψαν στη Ν.Δ. να μεταθέσει, ως ένα σημείο, την πολιτική ατζέντα από το ζήτημα της μνημονιακής πολιτικής και της διαπραγμάτευσης του χρέους στην "ευνοϊκότερη" για αυτήν περιοχή του "νόμου και της τάξης" και της μεταναστευτικής πολιτικής, που θεωρείται ταυτόχρονα και αδύνατο σημείο της ρητορικής της αντιπολίτευσης.

Το επιτελείο της Ν.Δ. εκτίμησε ότι η διάχυση του φόβου στην Ε.Ε., μετά την αιματοχυσία στη γαλλική πρωτεύουσα, θα μπορούσε να έχει άμεσο αντίκτυπο και στο προεκλογικό κλίμα στην Ελλάδα. Ο κ. Σαμαράς έσπευσε να συνδέσει την απειλή των φανατικών ισλαμιστών με το μεταναστευτικό πρόβλημα και θα επιμείνει σε αυτήν τη γραμμή, καθώς αναδεικνύεται πλέον σε κυρίαρχη στους κόλπους των συντηρητικών ηγετών της Ε.Ε. που κινδυνεύουν (και εκείνοι) εκλογικά.

Ν.Δ.: Ενδεχόμενες παρενέργειες της ιδεολογικής μετατόπισης

Με την εκστρατεία εκφοβισμού και υπό την επίδραση του τρομοκρατικού χτυπήματος στη Γαλλία η Ν.Δ. πέτυχε, πράγματι, να αυξήσει συγκυριακά τη συσπείρωσή της μέσα σε μια εβδομάδα, από 61,5% σε 65,5% (+4%). Το εάν αυτή η συσπείρωση θα διατηρηθεί ή όχι είναι κάτι που θα κριθεί την επόμενη εβδομάδα. Ωστόσο, η προεκλογική καμπάνια της Ν.Δ. παίζει άλλη μια φορά με τη φωτιά. Η υιοθέτηση και νομιμοποίηση της ακροδεξιάς ατζέντας, η απόπειρα εκμετάλλευσης του ξενοφοβικού ρεύματος και η προσπάθεια σύνδεσης των μεταναστών με το τρομοκρατικό χτύπημα στη Γαλλία υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να λειτουργήσει ως μπούμερανγκ.

Καλλιεργώντας την ξενοφοβία και τον αντι-ισλαμισμό, χαϊδεύοντας τα (υπαρκτά) αντι-μεταναστευτικά αντανακλαστικά του ελληνικού εκλογικού σώματος (επίσκεψη στο φράκτη του Έβρου), μιλώντας για την απειλή της «λαθρομετανάστευσης» και κινδυνολογώντας για τον «αφοπλισμό της Αστυνομίας», δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο κ. Σαμαράς θα πετύχει εκλογικά την παραταξιακή συσπείρωση της Δεξιάς στο κόμμα του.

Είναι απολύτως χαρακτηριστικό το γεγονός ότι το τρέχον εβδομαδιαίο κύμα της έρευνας καταγράφει, εκτός από την άνοδο της Ν.Δ., μεγαλύτερη - αθροιστικά - άνοδο και της "ακέφαλης" και επικοινωνιακά απούσας Χρυσής Αυγής, καθώς και του ΛΑΟΣ. Κόμματα, τα οποία, δεν πρέπει να ξεχνάμε, υποεκτιμήθηκαν σημαντικά στις δημοσκοπήσεις των τελευταίων ευρωεκλογών.

Επιπλέον, όπως αποδεικνύει η συγκράτηση της εκλογικής επιρροής του Ποταμιού, ιδίως μεταξύ των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, αποδεικνύει ότι η μετατόπιση της Ν.Δ. δε συσπειρώνει, αντιθέτως εξακολουθεί να απωθεί ένα σημαντικό τμήμα των φιλελεύθερων και κεντροδεξιών τμημάτων.

Επαναφορά ψηφοφόρων - Απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ προς το ΚΚΕ

Η μετατόπιση της πολιτικής ατζέντας των εκλογών, που παρατηρήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, ευνόησε ως ένα βαθμό τη Ν.Δ. και έδωσε φιλί ζωής στους σχηματισμούς της ακροδεξιάς. Ωστόσο, δεν αφορά και δεν ερμηνεύει την εβδομαδιαία υποχώρηση της εκλογικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ (-2,5%). Πράγματι, οι απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ δεν οφείλονται σε διαπαραταξιακή, αλλά καθαρά σε ενδοπαραταξιακή μετατόπιση.

Αν και η συνολική εκλογική επιρροή των δύο βασικών κομματικών σχηματισμών της Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ) παραμένει σταθερή, εντούτοις, στο μεταξύ τους συσχετισμό, σημειώνεται μια αξιοσημείωτη μεταβολή. Η παρατηρούμενη ενίσχυση του ΚΚΕ οφείλεται σε επανάκαμψη ενός σημαντικού μεριδίου ψηφοφόρων του που είχαν κινηθεί και το 2012 προς το ΣΥΡΙΖΑ. Η συσπείρωση του κόμματος αυξήθηκε, σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα, σε 71%, έναντι 58% προηγουμένως, στοιχείο που ερμηνεύει τη σημαντική άνοδο της επιρροής του ΚΚΕ που καταγράφεται την προηγούμενη εβδομάδα (7%, +2%).

Το γεγονός ότι ο "κομματικός πατριωτισμός" επιστρέφει επιβεβαιώνεται και από την ενίσχυση που εμφανίζει η δημοτικότητα του γενικού γραμματέα του κόμματος Δ. Κουτσούμπα (+3%). Υπενθυμίζεται σε αυτό το σημείο ότι το Μάιο του 2012 η εκλογική δεξαμενή του ΚΚΕ είχε καταγραφεί στο 8,5% (536.000 ψήφοι). Λόγω της πόλωσης και της ψήφου τακτικής στο ΣΥΡΙΖΑ, συμπιέστηκε τον Ιούνιο σε 4,5% (277.000), ενώ στις τελευταίες ευρωεκλογές (Μάιος 2014) ανέκαμψε σχετικά (6,1% ή 349.000 ψήφοι). Επομένως, εάν η σημερινή τάση παγιωθεί και δεν αποδειχθεί συγκυριακή διακύμανση, τότε ο ποσοτικός στόχος που έθεσε για πρώτη φορά ο γ.γ. του κόμματος, για ανάδειξη του κόμματος στην 3η θέση, ενδέχεται να αποδειχθεί "ρεαλιστικός".

Πού οφείλεται όμως αυτή η παλιννόστηση, ο επαναπατρισμός στο ΚΚΕ κομμουνιστών ψηφοφόρων που έχουν ψηφίσει το ΣΥΡΙΖΑ; Η εκτόξευση της παράστασης νίκης στις εκλογές, σε πρωτοφανή επίπεδα (70%, έναντι 66% την προηγούμενη εβδομάδα), και η γενικευμένη προεξόφληση της εκλογικής επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ, που έχει εδραιωθεί στο εκλογικό σώμα, ευνοεί έντονα τον εφησυχασμό και "απελευθερώνει" αυτό το τμήμα της εκλογικής βάσης του ΚΚΕ από το αιώνιο "σταυρικό ζήτημα". Είναι προφανές ότι αυτοί οι ψηφοφόροι, εάν θεωρήσουν ότι δεν κινδυνεύει η εκλογική νίκη της Αριστεράς, θα προτιμήσουν να ενισχύσουν το κόμμα τους, στο βαθμό μάλιστα που και η μετατόπιση της ρητορικής του ΣΥΡΙΖΑ ενισχύει ενδεχομένως τις πολιτικές τους επιφυλάξεις.

Γιώργος Σαχίνης

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News