Η συζήτηση περί μεταρρυθμίσεων δε λέει να σταματήσει. Δεν κάνατε αρκετές μεταρρυθμίσεις, λέει ο ένας. Κάναμε πολλές μεταρρυθμίσεις και θα συνεχίσουμε να κάνουμε, λέει ο άλλος. Οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να συνεχιστούν, λέει ο τρίτος. Και οι Ευρωπαίοι... εντάξει, να βοηθήσουμε, αλλά πρέπει να μην σταματήσετε τις μεταρρυθμίσεις.
Έχω ξαναγράψει περί μεταρρυθμίσεων και τι ακριβώς είναι αυτό το "φρούτο". Και έχω ξαναγράψει, έχοντας εκνευριστεί αφόρητα με εκείνους που λένε ότι το μνημόνιο απέτυχε διότι... δεν έγιναν αρκετές μεταρρυθμίσεις.
Καταρχήν τι είναι αυτές οι "μεταρρυθμίσεις" για τις οποίες κόπτεται όλο το πολιτικό φάσμα της χώρας, από την κεντροαριστερά έως την λαϊκή Δεξιά; Οι reforms επί το αγγλικότερον, είναι μία δέσμη μέτρων που στόχο έχει να καταστήσει ανταγωνιστικότερες τις οικονομίες της Ευρώπης, ως προς τις οικονομίες των "αναδυόμενων" (BRICS και δε συμμαζεύεται).
Πρόκειται για τη Λυδία Λίθο των νεοφιλελεύθερων οικονομολόγων που κυριαρχούν απόλυτα στα διεθνή πράγματα τις δύο τελευταίες δεκαετίες και τα 10-12 προηγούμενα χρόνια έχουν επιβάλλει 100% την ατζέντα τους σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.
Η λέξη είναι όμορφη και πιασάρικη, αλλά όχι, δεν πρόκειται για "εκσυγχρονισμό" (εκτός και αν η επιστροφή στον lessaiz faire καπιταλισμό του 19ου αιώνα είναι "πρόοδος" και "εκσυγχρονισμός"... στην πραγματικότητα είναι ένα από τα μεγαλύτερα πισωγυρίσματα στην ανθρώπινη ιστορία) ούτε και για "επανεφεύρεση" του κράτους. Πρόκειται απλώς για μια δέσμη μέτρων που έχουν στόχο να δώσουν περισσότερο "αέρα" στους επιχειρηματίες του "παλιού κόσμου" ώστε να ανταγωνιστούν αυτούς των αναδυόμενων οικονομιών. Το αποτέλεσμα είναι μια άνευ προηγουμένου μεταφορά πλούτου από τους πολλούς στους ολίγους, με αποτέλεσμα το 0.1% των πλουσιότερων στην Δύση, να κατέχει το ...40% του πλούτου! Και το υπόλοιπο 50% να το μοιράζεται το... 99.9% της κοινωνίας!
Ας το βάλουμε σε πραγματικά νούμερα για να το καταλάβετε καλύτερα:
Έστω ότι ο πλούτος της χώρας είναι 1000 ευρώ, που πρέπει να μοιραστούν μεταξύ 1000 ανθρώπων. Εξ αυτών το 0.1% (δηλαδή... ένας!) κατέχει τα 400 ευρώ και όλοι οι υπόλοιποι μαζί, οι 999, τα 600 ευρώ. Αν προσθέσουμε στην εξίσωση ότι άλλοι 9 (από τους 1000) κατέχουν τα 100 από τα 600 αυτά ευρώ και οι υπόλοιποι 990 τα 500, καταλαβαίνουμε που ακριβώς βρισκόμαστε! Στην σημερινή Ελλάδα, 10.000 άνθρωποι κατέχουν το 40% του πλούτου της χώρας!
Αυτές είναι οι "μεταρρυθμίσεις"
Οι κυριότερες μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζονται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της ευρωπαϊκής ηπείρου (με περισσότερες ή λιγότερες "επιτυχίες" και "βάθος") είναι αυτές (ανά τομέα):
- Εργασία: Ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας, κατάργηση (ουσιαστικά) της σταθερής και μόνιμης εργασίας, μετατροπή των εργαζομένων σε "απασχολήσιμους", άρση ΟΛΩΝ των εργασιακών κεκτημένων, διάλυση του συνδικαλισμού, μετατροπή της νομοθεσίας ώστε ο εργαζόμενος να μην μπορεί να διεκδικήσει τίποτε πέραν ενός μισθού από τον εργοδότη, ελαστικοποίηση των ελέγχων και της νομοθεσίας πάνω στις οποίες στηρίζονται αυτοί οι έλεγχοι, κατάργηση των εθνικών, συλλογικών και κλαδικών συμβάσεων, απελευθέρωση απολύσεων. Επίσης, ραγδαία πτώση των αμοιβών, αλλάζοντας το πλαίσιο και αφήνοντας "την αγορά" να "αποφασίσει" πόσα θα δίνει. Κατάργηση κάθε προστασίας του εισοδήματος του εργαζόμενου.
- Φορολογία: μετατόπιση των φορολογικών βαρών από τις επιχειρήσεις και τις ανώτερες τάξεις, στα νοικοκυριά και στις μεσαίες/κατώτερες τάξεις. Ελαχιστοποίηση των φορολογικών βαρών για τις επιχειρήσεις, για τα φυσικά πρόσωπα μείωση των υψηλών φορολογικών συντελεστών και αύξηση των χαμηλών, ιδανικά flat tax rate (δηλαδή όχι προοδευτική φορολογία ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, αλλά κοινό συντελεστή σε όλα τα βαλάντια). Επιβάρυνση της κατανάλωσης με υψηλούς φόρους (λ.χ. ΦΠΑ) και μείωση των συντελεστών στην παραγωγή και τις επενδύσεις, παροχή φορολογικών κινήτρων στις επιχειρήσεις. Με άλλα λόγια, μια κολοσσιαία επιχείρηση αναδιανομής εισοδήματος από τις μέσες και χαμηλές τάξεις (περίπου το 90% της κοινωνίας) στο πλουσιότερο 1% της κοινωνίας.
- Δημόσια Περιουσία και Δημόσιο: Εξαφάνιση του Δημοσίου από τον επιχειρηματικό χάρτη, όλες οι επιχειρήσεις δίνονται στον ιδιωτικό τομέα, ακόμη και... τσάμπα, ακόμη και αν είναι κερδοφόρες, ακόμη και αν είναι στρατηγικής σημασίας. Στο ιδανικό σενάριο, τα πάντα εκτός από την αστυνομία και τον στρατό, θα πρέπει να είναι ιδιωτικά. Συμπεριλαμβανόμενης της Υγείας και φυσικά της Παιδείας. Για ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, νερό, δεν συζητάμε, αυτά είναι τα πρώτα που ιδιωτικοποιούνται. Τα πάντα θα πρέπει να είναι εμπορεύσιμα αγαθά, ώστε να εξασφαλιστεί η κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων με κάθε τρόπο.
- Ασφαλιστικό: εφαρμογή του δίπτυχου αύξηση ορίων συνταξιοδότησης, μείωση των συντάξεων. Αναλογικές συντάξεις, διακοπή της κρατικής επιχορήγησης στα ασφαλιστικά ταμεία, προοδευτικά η μεταφορά του συνόλου της κοινωνικής ασφάλισης στα χέρια των ιδιωτικών εταιρειών που προσφέρουν προϊόντα ασφάλισης, εργασία μέχρι τα βαθιά γεράματα για τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού, εξαιρετικά μικρές συντάξεις.
- Γενικότερα: δημιουργία οικονομικού κλίματος όπου θα είναι εφικτές οι επενδύσεις υψηλής κερδοφορίας, απελευθέρωση της αγοράς από τα δεσμά του "κρατικού ελέγχου", απελευθέρωση όλων των επαγγελμάτων ώστε να ανοίξει ο δρόμος για να μπουν οι μεγάλες εταιρείες σε κάθε τομέα οικονομικής δραστηριότητας, δημιουργία ιδανικών συνθηκών προκειμένου να λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Επίσης, δημιουργία "μαξιλαριών" για τις ορδές των ανθρώπων που φτωχοποιούνται ταχύτατα μέσα στο νέο οικονομικό περιβάλλον και οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση ούτε στα στοιχειωδέστερα αγαθά.
Η "επιτυχία" των μεταρρυθμίσεων
Αυτοί είναι οι βασικοί τομείς των "μεταρρυθμίσεων" και οι στόχοι των τελευταίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις ξεκίνησαν πριν από 20 και πλέον χρόνια σε πολλές χώρες, δεν έχουν προχωρήσει στο βαθμό που θα ήθελαν οι εμπνευστές τους πουθενά. Λ.χ. στην Γερμανία, τη χώρα που έκανε τα περισσότερα βήματα στους τομείς της εργασίας και του ασφαλιστικού αλλά και του γενικότερου περιβάλλοντος, το γερμανικό Δημόσιο διαθέτει ακόμη τεράστια παρουσία στα κυριότερα επιχειρηματικά σχήματα (λ.χ. Deutsche Bank, Deutsche Telekom, εταιρείες διαχείρισης αεροδρομίων, για να αναφέρω μόνο εκείνες που έχουμε... την τύχη - ! - να δραστηριοποιούνται στην χώρα μας) ενώ και στο θέμα της φορολογίας, παρότι έχει κάνει πολλά προς αυτήν την κατεύθυνση που περιγράφω, έχει να κάνει ...κι άλλα.
Θα έλεγα ότι οι χώρες που έχουν περισσότερο... μεταρρυθμιστεί, είναι οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης, του τέως "όστμπλοκ". Πέρασαν από τον σοσιαλισμό στον ακραίο νεοφιλελευθερισμό... σε μία ανάσα, με αποτέλεσμα σήμερα να βλέπουμε χώρες όπου υπάρχει ακραία φτώχεια, τεράστια ψαλίδα στα εισοδήματα των πλουσιότερων και των φτωχότερων, υπερ-ελαστικές σχέσεις εργασίας και εκχώρηση όλων των τομέων οικονομικής δραστηριότητας στα επιχειρηματικά συμφέροντα.
Αναφέρω τις ανατολικές χώρες, διότι... κάπου εκεί μας έχουν "κατατάξει" οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Αν και σήμερα δεν αναφέρουν κάτι τέτοιο, παλιότερα (το 2011 και το 2012) ακούγαμε τακτικότατα από τον Ρεν, τον Μπαρόζο, ακόμη και τον Σόιμπλε, ότι η Ελλάδα... ανήκει στα Βαλκάνια και θα πρέπει να "ανταγωνίζεται" με τις όμορες ευρωπαϊκές χώρες. Δηλαδή την... Βουλγαρία και τη Ρουμανία! Μάλιστα ο αγαπημένος κύριος Ρεν, είχε πει το απίστευτο (το οποίο ακούσαμε και τον... Βενιζέλο να το επαναλαμβάνει!) ότι η Ελλάδα έχει αδικαιολόγητα υψηλότερους μισθούς από την Βουλγαρία και θα πρέπει να προσαρμοστεί!
Εξ ου και ο όρος "βουλγαροποίηση", τον οποίο πάντως προσωπικά χρησιμοποιώ από το 2009, όταν φάνηκαν τα πρώτα σημάδια περί του τι μας επιφυλάσσει το μέλλον.
Οι μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα
Στη χώρα μας πού ακριβώς βρισκόμαστε;
Έχει σχεδόν ολοκληρωθεί η "μεταρρύθμιση" των εργασιακών (οι μισθοί βρίσκονται στα τάρταρα, οι εργαζόμενοι έχουν μετατραπεί σε απασχολήσιμους, οι άνεργοι έχουν τετραπλασιαστεί δημιουργώντας μια "δεξαμενή" φτηνών και δίχως απαιτήσεις εργαζομένων υψηλής εξειδίκευσης, συλλογικές διαπραγματεύσεις δεν υφίστανται, όλες οι συμβάσεις εργασίες είναι ατομικές ή επιχειρησιακές και συντάσσονται μονομερώς από τον εργοδότη, ο συνδικαλισμός βρίσκεται υπό διωγμόν, οι σχέσεις εργασίες έχουν γίνει... λάστιχο κλπ. κλπ.) αφού απομένουν μόνο λεπτομέρειες (θεσμοποίηση λοκ άουτ, τυπική απελευθέρωση ομαδικών απολύσεων και δυο-τρία ακόμη - βρίσκονται στις πιο πρόσφατες απαιτήσεις της τρόικα και η κυβέρνηση Σαμαρά τα έχει δεχτεί ήδη).
Στα ασφαλιστικά βρισκόμαστε στον... ορθό (μεταρρυθμιστικό) δρόμο, αφού τα ταμεία έχουν... εξοντωθεί (βοήθησε ΠΟΛΥ και η διασπάθιση των αποθεματικών τους μέσω PSI που ολοκλήρωσε την λεηλασία που είχε γίνει τα προηγούμενα χρόνια με τα δομημένα ομόλογα, τα «δανεικά και αγύριστα» της Πολιτείας κ.λπ.) τα όρια ηλικίας έχουν πάει στον Θεό (67 και... έπεται κι άλλο) οι υφιστάμενες συντάξεις μειώνονται καθημερινά και οι μελλοντικές θα είναι... χαρτζιλίκι, η κρατική χρηματοδότηση στον τομέα ασφάλισης έχει πετσοκοπεί σε τεράστιο βαθμό, έχει μειωθεί δραστικά η ασφαλιστική εισφορά των επιχειρήσεων κ.λπ., κ.λπ. Και εδώ υπάρχουν κάποια πράγματα που πρέπει να γίνουν και τα οποία επίσης βρίσκονται στις τελευταίες απαιτήσεις της τρόικας και επίσης τα έχει αποδεχτεί η κυβέρνηση Σαμαρά.
Στον τομέα της δημόσιας περιουσίας και του ξεπουλήματος αυτής, βρισκόμαστε σε σχετικά "καλό" σημείο, αφού έχουμε ήδη δώσει όλα τα "φιλέτα" στους επιχειρηματίες έναντι πινακίου φακής, ενώ στο ΤΑΙΠΕΔ βρίσκονται και όλα τα υπόλοιπα, που πηγαίνουν προς εκποίηση αν και όχι με τόσο γρήγορους ρυθμούς όσο θα ήθελαν οι Ευρωπαίοι φίλοι μας. Επίσης προχωρά με γοργούς ρυθμούς (αλλά και πάλι, όχι τόσο γοργούς όσο θα ήθελαν οι "φίλοι" μας) η διάλυση της δημόσιας δωρεάν Υγείας και Παιδείας, προκειμένου να μπουν ακόμη περισσότερο κι εδώ τα επιχειρηματικά συμφέροντα. Επί Άδωνη έγιναν... άλματα στον τομέα αυτό στο υπουργείο Υγείας, αλλά στην Παιδεία είναι αλήθεια υπήρξαν... καθυστερήσεις.
Στον τομέα της φορολογίας, η κυβέρνηση έχει υστερήσει, καθώς ναι μεν ανέβασε τα φορολογικά βάρη των μικρών, αλλά μέχρι τώρα έχει αποτύχει να μειώσει επαρκώς τους φορολογικούς συντελεστές για τις επιχειρήσεις (η τρόικα θέλει 10%, όσο και της Βουλγαρίας - να σημειώσουμε ότι στη Γερμανία ο συντελεστής για τα επιχειρηματικά κέρδη είναι... 25%, που είναι και από τους χαμηλότερους στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες, αφού χαμηλότερους έχουν μόνο οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης και η Κύπρος). Επίσης δεν έχει (αλλά το έχει εξαγγείλει) μειώσει τον ανώτερο φορολογικό συντελεστή για τα υψηλά εισοδήματα. Η τρόικα ζητά 32% και ο Σαμαράς το έχει ήδη εξαγγείλει, αλλά ...παρέλειψε να συμπληρώσει ότι θα πρέπει να ανεβάσει και τους συντελεστές για τα χαμηλά εισοδήματα ή τους έμμεσους φόρους προκειμένου να πετύχει τα "ισοδύναμα μέτρα". Να πούμε εδώ ότι στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες (και στη Γερμανία) οι ανώτεροι συντελεστές είναι πάνω από 40% (στις σκανδιναβικές χώρες πάνω από 50%) αλλά... είπαμε, η Ελλάδα θεωρείται "ανατολική Ευρώπη". Επίσης δεν έχουν ανέβει όσο... θα ήθελαν οι τροϊκανοί οι έμμεσοι φόροι και στο πλαίσιο αυτό άλλωστε ζήτησαν την πλήρη κατάργηση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ και των εξαιρέσεων (νησιά, φάρμακα, τουρισμός κλπ.), κάτι που επίσης αποδέχτηκε η κυβέρνηση. Να θυμίσουμε εδώ και το φορολογικό φιάσκο της εξίσωσης του φόρου του πετρελαίου θέρμανσης, που οδήγησε στην ραγδαία πτώση των φορολογικών εσόδων - και αυτό απαίτηση της τρόικας ήταν, υπαγορευόμενη από τα νεοφιλελεύθερα "κολλήματα" της.
Στο "γενικότερο" τομέα, έχουμε τα περισσότερα προβλήματα, αφού η ελληνική νομοθεσία συνεχίζει να είναι ιδιόρρυθμη ως προς την "ανεμπόδιστη επιχειρηματικότητα" (επιτρέπει τα πάντα, αρκεί να έχει... λαδωθεί κόσμος, ενώ η οδηγία είναι να επιτρέπονται τα πάντα... δίχως λάδωμα!), ενώ υπάρχει και η προστασία μιας σειράς ελεύθερων επαγγελμάτων που δεν έχει αρθεί (ή δεν έχουν ψηφιστεί οι σχετικοί εφαρμοστικοί νόμο, παρότι έχει περάσει από τη Βουλή) καθώς και μια σειρά από λεπτομέρειες (φόροι υπέρ τρίτων, "περίεργες" κλαδικές διατάξεις προστασίας και άλλα) που δεν έχει "ακουμπήσει" η κυβέρνηση.
Όπως βλέπουμε λοιπόν, το μεγαλύτερο μέρος των "μεταρρυθμίσεων" έχει ήδη γίνει και στην χώρα μας και μάλιστα όχι σε διάστημα 15-20 ετών όπως στις υπόλοιπες χώρες, αλλά μέσα μια εξαιρετικά οδυνηρή και επίπονη τετραετία.
Και τα ...ορατά αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα αυτών των μεταρρυθμίσεων είναι ορατά διά γυμνού οφθαλμού:
- Ύφεση 27% μέσα σε πέντε χρόνια (η μεγαλύτερη μείωση ΑΕΠ που έχει καταγραφεί στην Ιστορία σε περίοδο ειρήνης σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου).
- Πτώση των αμοιβών κατά 20 έως 40%, ανάλογα τον κλάδο
- 200.000 λουκέτα μικρομεσαίων επιχειρήσεων
- άνοδο της ανεργίας στο 27%, με σχεδόν 1,5 εκατ. ανέργων και μάλιστα οι περισσότεροι μακροχρόνια άνεργοι
- Περιορισμός μέχρι... εξαφάνισης των παραγωγικών επενδύσεων
- Τεράστια ανθρωπιστική κρίση, με δημιουργία 2 εκατομμυρίων νεόπτωχων ενώ άλλοι τόσοι βρίσκονται στα όρια της φτώχειας
- Τεράστιος περιορισμός της λεγόμενης "μέσης τάξης" που ανθούσε πριν από το 2008.
- "Τραπεζική ομηρία" για 1,5 εκατ. Έλληνες που έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη στα οποία, λόγω της φτωχοποίησης, αδυνατούν να αντεπεξέλθουν.
- "Συνθήκες γαλέρας" στην πλειοψηφία των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, με εργαζόμενους να δουλεύουν ατέλειωτες ώρες απλήρωτων υπερωριών, κάτω από κακές συνθήκες για μισθούς πείνας - τους οποίους πολλοί δεν παίρνουν, αφού δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις χρωστάνε πάνω από τρία μηνιάτικα στους εργαζόμενους τους.
- Μεγαλώνει καθημερινά η "ψαλίδα" μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Ενώ το 80% του πληθυσμού είδε τα εισοδήματα του να μειώνονται κατά μ.ο. 30% (στην πραγματικότητα πολύ περισσότερο, γιατί αυξήθηκαν δραματικά οι φόροι) το 1% των πλουσιότερων διπλασίασε την περιουσία του από το 2008 έως σήμερα ενώ το 0.1% των… απολύτως πλουσιότερων την... τετραπλασίασε! Ε, ναι, η "κρίση" των πολλών είναι "ευκαιρία" των ολίγων.
Θέλουμε αλλαγή; Προς τα πού;
Με όλα αυτά δεν θέλω να πω ότι δεν χρειάζεται αλλαγές η χώρα μας. Χρειάζεται και μάλιστα τεράστιες. Αλλά - ω, τι διαβολική σύμπτωση - ΑΚΡΙΒΩΣ οι τομείς που πραγματικά ΑΠΑΙΤΟΥΝ αλλαγές και δη "στην σωστή κατεύθυνση", δεν έχουν τύχει... της προσοχής της τρόικας!
Για το Δημόσιο, αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να γίνουν απολύσεις, να διαλυθεί το σύμπαν και να ξεπουληθούν τα πάντα στους ιδιώτες. Δεν τους ενδιαφέρει να αποκτήσουμε ένα σύγχρονο και αποδοτικό δημόσιο, που θα εξυπηρετεί τους πολίτες και δεν θα τους ταλαιπωρεί. Ο μόνος τομέας που «εκσυγχρονίζουν» πραγματικά (ή τέλος πάντων προσπαθούν, αφού η ελληνική κυβέρνηση… ανθίσταται) είναι οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών και ιδιαίτερα η φορολογική διοίκηση - για ευνόητους λόγους. Ακόμη και η περίφημη αξιολόγηση, που υπό όρους θα ήταν ένα καλό εργαλείο για την βελτίωση του Δημοσίου, έτσι όπως πήγε να εφαρμοστεί, ήταν απλώς ένα εργαλείο... προετοιμασίας απολύσεων και τίποτε περισσότερο.
Για την φορολογία, ενδιαφέρονται να μετακινηθούν τα βάρη από τις επιχειρήσεις και τους πλούσιους στα νοικοκυριά και τους φτωχούς, όχι να υπάρξει ένα πραγματικά δίκαιο φορολογικό σύστημα, που θα φορολογεί αναλόγως εισοδήματος τους πάντες και όχι μόνο τα ...γνωστά υποζύγια (μισθωτούς και συνταξιούχους).
Για την Δικαιοσύνη, δεν τους ενδιαφέρει ένα αποτελεσματικό σύστημα, που θα εξασφαλίζει την δίκαιη κρίση όλων, ανεξαρτήτως οικονομικής επιφάνειας και βυσμάτων, αλλά απλώς θένε ένα σύστημα που θα βοηθά στην οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή δεν θα φέρει εμπόδια στην "υγιή επιχειρηματικότητα".
Για την παραγωγική οικονομία, δεν τους ενδιαφέρει να εξασφαλίσουν σωστό κλίμα, αποδοτικές εργασιακή ειρήνη, σωστές αμοιβές, μόνο τα κέρδη των επιχειρηματιών τους ενδιαφέρουν και τίποτε άλλο.
Ναι, θέλουμε μεταρρυθμίσεις, αλλά όχι τις "μεταρρυθμίσεις" τους!
Εν κατακλείδι...
Αν σας ξαναπούν για "μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν", μπορείτε να τους απαντήσετε με στοιχεία και να τους αναφέρετε τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν. Και οι οποίες είναι το 70% των αναγκαίων (κατά τους νεοφιλελεύθερους οικονομολόγους) μεταρρυθμίσεων.
Και αν σας πουν για "μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν", φανείτε πονηρεμένοι: το να πληρώνετε για νερό, παιδεία, υγεία τα μαλλιοκέφαλα σας, να πληρώνεστε 200 ευρώ μισθό για 12ωρη εργασία και να μην έχετε κοινωνική ασφάλιση και να εργάζεστε μέχρι τα 80 σας, δεν είναι "αναγκαία μεταρρύθμιση", παρά μόνο στα νοσηρά μυαλά των νεοφιλελεύθερων που κινούν τα νήματα.
Γιώργος Ψαρουλάκης
