Φανταστείτε ένα σούπερ φάρμακο που όχι μόνο μας κάνει εξυπνότερες, νεότερες, πιο λεπτές και ευτυχισμένες, αλλά μας προστατεύει και από διάφορες ασθένειες. Και όλα αυτά χωρίς παρενέργειες και με μηδενικό κόστος. Ε, λοιπόν, υπάρχει ήδη, αλλά δεν του δίνουμε την απαραίτητη σημασία. Ο λόγος για τον ύπνο, τον οποίο οι ειδικοί αποκαλούν πλέον «πανάκεια της φύσης».
Στο παρελθόν πιστεύαμε ότι το μόνο που κάνει το σώμα μας όταν βυθίζεται στην αγκαλιά του Μορφέα είναι να αναπαύεται και να ανακτά δυνάμεις. Σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι λειτουργεί σαν ένα αυτοκίνητο που κάθε βράδυ όντως ακινητοποιείται αλλά... μπαίνει στο συνεργείο όπου υποβάλλεται σε γενικό σέρβις ώστε μέχρι το επόμενο πρωί να έχουν επιδιορθωθεί όλες οι βλάβες. Σύμφωνα με τις πρόσφατες μελέτες, όταν ορισμένα κύτταρα πέφτουν σε λήθαργο, άλλα πιάνουν βάρδια.
Μερικά μόνο από τα θαύματα που συμβαίνουν στο σώμα μας ενώ κοιμόμαστε; Αποκαθίστανται η ελαστικότητα και η σφριγηλότητα της επιδερμίδας, θεραπεύονται οι τραυματισμοί και αυξάνεται η αντοχή του μυοσκελετικού συστήματος. Στο μεταξύ στον εγκέφαλο, την ίδια στιγμή που ορισμένοι νευρώνες που δουλεύουν πυρετωδώς την ημέρα ξεκουράζονται, κάποιοι νυκτόβιοι συνάδελφοί τους ενισχύουν τη διαδικασία της μάθησης: διαχωρίζουν τις χρήσιμες πληροφορίες από τις άχρηστες και αποθηκεύουν τις πρώτες στο φάκελο της μακροπρόθεσμης μνήμης.
Ενώ μια διαφορετική ομάδα από εγκεφαλικά κύτταρα-νυχτοπούλια προάγει τη δημιουργικότητα: σχηματίζει συνάψεις ανάμεσα σε φαινομενικά ασύνδετα ερεθίσματα με αποτέλεσμα την ώρα που ξυπνάμε να έχουμε περισότερη έμπνευση απ' ό,τι οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ημέρας.
Η αϋπνία ανοίγει τον ασκό του Αιόλου
Οι συνέπειες, λοιπόν, ενός ξενυχτιού; Τις πιο προφανείς τις γνωρίζουμε όλοι: κουρασμένη όψη, πόνοι στο σώμα, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, κατανόησης και ανάκλησης γεγονότων στη μνήμη. Όμως οι πιο τρομακτικές είναι οι λιγότερο ορατές. Για παράδειγμα, όπως έχουν ανακαλύψει οι επιστήμονες, δεν είναι μόνο το στρες που προκαλεί αϋπνία, αλλά και αυτή με τη σειρά της το επιδεινώνει, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο που αυξάνει την πιθανότητα εκδήλωσης ψυχικών διαταραχών. Επιπλέον η έλλειψη ύπνου αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και μας καθιστά πιο ευάλωτους σε ιώσεις και κρυολογήματα. Σε περίπτωση μάλιστα που η συγκεκριμένη κατάσταση γίνει χρόνια, πιθανολογείται πως ανεβάζει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα.
Επίσης όσοι δεν κοιμούνται αρκετά έχουν υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος γιατί η κόπωση τους σπρώχνει να καταναλώνουν περισσότερες θερμίδες αλλά και επειδή πέφτει ο ρυθμός του μεταβολισμού τους. Σε όλα τα παραπάνω ευρήματα έχουν προστεθεί τελευταία και εκείνα μελετών όπως αυτή του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ που συνδέουν τη στέρηση ύπνου με την εμφάνιση Αλτσχάιμερ και άλλων μορφών άνοιας.
Συγκεκριμένα, όπως εξηγούν οι επιστήμονες, όταν το σώμα μας καταναλώνει ενέργεια, παράγει τοξικά υποπροϊόντα τα οποία αποβάλλονται μέσα από το λεμφικό σύστημα, το... αποχετευτικό του δίκτυο. Το παράξενο όμως είναι ότι ο εγκέφαλος, αν και ενεργειακά «λαίμαργος», δεν διαθέτει λεμφαγγεία.
Πώς ξεφορτώνεται, λοιπόν, τις βλαβερές ουσίες; Όπως παρατήρησαν πρόσφατα οι νευροεπιστήμονες σε πειραματόζωα, κάτι τέτοιο συμβαίνει στη διάρκεια του ύπνου. Τότε τα εγκεφαλικά κύτταρα συρρικνώνονται κατά 60% και επιτρέπουν στο λεγόμενο εγκεφαλονωτιαίο υγρό να κυκλοφορεί άνετα ανάμεσά τους και να απομακρύνει τα επικίνδυνα απόβλητα. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με το νερό που σε συνδυασμό με το απορρυπαντικό ξεπλένει τα πιάτα από τις ακαθαρσίες μέσα στο πλυντήριο. Για παράδειγμα, η βήτα αμυλοειδής πρωτεΐνη, η οποία σε μεγάλες συγκεντρώσεις σχετίζεται άμεσα με τη νόσο Αλτσχάιμερ, απομακρύνεται με διπλάσια ταχύτητα από τον εγκέφαλο ενός κοιμισμένου ποντικιού απ' ό,τι συμβαίνει όταν το τρωκτικό είναι ξύπνιο.
Επομένως, όταν δεν κοιμόμαστε αρκετά, ο εγκέφαλός μας δεν προλαβαίνει να απαλλαγεί από τα σκουπίδια του, ενδεχομένως γερνάει γρηγορότερα και εκτίθεται σε υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης νευροεκφυλιστικών παθήσεων. Αυτή η υπόθεση είναι συνεπής με τα πορίσματα μιας νέας έρευνας Βρετανών και Γάλλων ειδικών που προειδοποιούν πως όσοι δουλεύουν σε βάρδιες (αναπόφευκτα τα ωράρια του ύπνου τους είναι άστατα) για πάνω από μία δεκαετία παρουσιάζουν έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, ενώ ο εγκέφαλός τους είναι κατά 6,5 χρόνια πιο μεγάλος απ' ό,τι θα έπρεπε για την ηλικία τους.
Πηγή: elle.gr
