Στα χέρια της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών βρίσκεται λοιπόν πλέον η επίσημη, απόρρητη έκθεση για το ύψος του ποσού που οφείλει η Γερμανία στη χώρα μας για το κατοχικό δάνειο.
Η ολοκλήρωση της έκθεσης από την ειδική αρμόδια επιτροπή, ειδικά για το την οφειλή από το διαβόητο κατοχικό δάνειο, έρχεται να αναζωπυρώσει έντονα το ενδιαφέρον για το φλέγον θέμα των γερμανικών οφειλών. Ειδικά στο κομμάτι τους στο οποίο η γερμανική πλευρά είναι αδύνατον να αντιτάξει απέναντι στις εύλογες και δίκαιες ελληνικές διεκδικήσεις οποιαδήποτε νομικίστικου τύπου επιχειρήματα...
Με έναυσμα τις εξελίξεις και το σημαντικό αυτό βήμα που έγινε με την ολοκλήρωση και παράδοση, επιτέλους, της απόρρητης έκθεσης από την αρμόδια επιτροπή, η "Νέα Κρήτη" ανοίγει εις βάθος σήμερα το καυτό ζήτημα του κατοχικού δανείου. Και μπαίνει δημοσιογραφικά στο μεδούλι της υπόθεσης, παρουσιάζοντας τα επίμαχα έγγραφα-ντοκουμέντα των συμβάσεων του 1942, τόσο της τότε γερμανικής όσο και της τότε ιταλικής Αρχής κατοχής με την Τράπεζα της Ελλάδος.
Συμβάσεις με τις οποίες αντλήθηκε από τις κατοχικές δυνάμεις το τότε αναγκαστικό κατοχικό δάνειο που επιβλήθηκε να παραχωρήσει η χώρα μας. Δάνειο, για το οποίο, ενώ η ιταλική πλευρά μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο αποπλήρωσε εις το ακέραιο σε ό,τι αφορά το δικό τους κομμάτι, η γερμανική πλευρά εξακολουθεί να κωφεύει!
Μαζί με τα έγγραφα της σύμβασης, η εφημερίδα μας παρουσιάζει επίσης και 2 ακόμα σημαντικά όσο και άκρως αποκαλυπτικά έγγραφα-ντοκουμέντα. Δυο έγγραφα που ενισχύουν το πλέον ηχηρό επιχείρημα πως το διαβόητο κατοχικό δάνειο έχει να κάνει το επίσημο διεθνές οικονομικό δίκαιο. Και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να παραγραφεί!
Βάσει διεθνούς δικαίου, υπάρχει μία και μόνο περίπτωση να μην καταβληθεί. Ποια είναι αυτή; Η πλευρά του δανειστή, εν προκειμένω η Ελλάδα, να μην το ζητήσει ποτέ.
Για τι έγγραφα όμως μιλάμε; Είναι οι έγγραφες αποδείξεις αποπληρωμής του κατοχικού δανείου από την Αρχή κατοχής. Οι αποδείξεις αποπληρωμής του δανείου που η τότε γερμανική ναζιστική κυβέρνηση εξοφλούσε τακτικά, ανά μήνα, μέχρι και την ημέρα αποχώρησης των γερμανικών στρατευμάτων από τη χώρα μας!
Η σημασία των εγγράφων είναι διπλή. Διότι, πέρα από το ότι αποδεικνύουν πως η γερμανική κυβέρνηση είχε ξεκινήσει και εξοφλούσε το δάνειο, και άρα το δάνειο εμπίπτει στο διεθνές οικονομικό δίκαιο, και ως εκ τούτου δεν μπορεί να παραγραφεί, αποδεικνύουν και κάτι άλλο.
Πως το δάνειο σταμάτησε να εξοφλείται σε συγκεκριμένη ημερομηνία. Άρα από εκεί και πέρα θεωρείται υπερήμερο, με φυσικό επακόλουθο από άτοκο, όπως αρχικά είχε συναφθεί, να καθίσταται έντοκο! Δηλαδή, με άλλα λόγια, η Ελλάδα έχει κάθε ηθικό και νομικό έρεισμα να διεκδικήσει όχι απλώς το αρχικό δάνειο. Αλλά και τόκους. Κάτι που σημαίνει, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στη "Νέα Κρήτη" ο πολιτειολόγος και καθηγητής της Σχολής Εθνικής Ασφάλειας Τάσος Ηλιαδάκης, ότι το ποσό που οφείλει η Γερμανία στη χώρα μας για το κατοχικό δάνειο δεν ανέρχεται στα 11 δισ. ευρώ, όπως το προσδιορίζει η επίσημη έκθεση της αρμόδιας επιτροπής, αλλά το λιγότερο στα 47,5 δισ. ευρώ, με ένα στοιχειώδες επιτόκιο ύψους 4%.
Πώς το δάνειο έγινε από άτοκο έντοκο
Ας τα δούμε όμως αναλυτικά, ξεκινώντας από το ιστορικό της υπόθεσης, με τη βοήθεια του κ. Ηλιαδάκη, που ήταν εκ των πρώτων που ασχολήθηκε επισταμένα και σε βάθος με το ζήτημα.
Όπως λοιπόν ανέφερε ο καθηγητής, στις 14 Μαρτίου του 1942 υπογράφτηκε η σύναψη του κατοχικού δανείου.
Σύμφωνα με αυτήν, η ελληνική κυβέρνηση υποχρεώθηκε κατά μήνα να καταβάλλει έξοδα κατοχής 1,5 δισ. δρχ., ποσό το οποίο θα κατανέμεται εξίσου μεταξύ των δύο δυνάμεων κατοχής. Κατόπιν υπήρξαν τροποποιήσεις επί του οικονομικού σκέλους του αναγκαστικού δανείου. Και τελικά φτάσαμε στην άντληση ενός συνολικού ποσού ύψους 4,5 δισ. δολαρίων, με βάση βεβαίως την τότε αγοραστική, νομισματική αξία του δολαρίου.
Το ποσό, όπως υπογράμμισε ο κ. Ηλιαδάκης, δεν είναι αμφισβητήσιμο. Είναι κοινά αποδεκτό, με βάση τα επίσημα στοιχεία και έγγραφα και τις έρευνες και από την ελληνική πλευρά και από τη Γερμανική.
Δηλαδή, έχουμε ένα συγκεκριμένο ποσό που αντλήθηκε από την κατοχική δύναμη και ανέρχεται στο ποσό αυτό, των 4,5 δισ. δολαρίων.
Επίσης κοινά αποδεκτό, το αποδεχόμαστε κι εμείς, είναι πως αρχικά το κατοχικό δάνειο συνήφθη ως άτοκο δάνειο. Ό,τι, δηλαδή, πήρε αναγκαστικά σε χρήματα από την Ελλάδα η Γερμανία έπρεπε και να επιστρέψει.
«Το δάνειο άρχισε να εξοφλείται από τον Απρίλιο του 1943. Άρχισε να εξοφλείται κανονικά. Με δόσεις κάθε μήνα.
Η τελευταία εξόφληση, βάσει στοιχείων, ήταν στις 22 Σεπτεμβρίου 1944. Έκτοτε σταμάτησε η γερμανική κυβέρνηση να τα εξοφλεί. Και εδώ είναι ένα κρίσιμο σημείο. Από τη στιγμή εκείνη, όταν και σταμάτησε η εξόφληση των δόσεων αποπληρωμής από τη Γερμανία στην Ελλάδα, το δάνειο δεν είναι πια άτοκο, όπως αρχικά είχε συναφθεί. Πλέον, λόγω υπερημερίας, καθίσταται έντοκο. Δηλαδή, μπαίνουν πλέον τόκοι επί του αρχικού ποσού», ανέφερε ο κ. Ηλιαδάκης.
Τάσος Ηλιαδάκης: «Μας χρωστά 47,5 δισ. δολάρια η Γερμανία»
Από τη στιγμή λοιπόν που αποδεδειγμένα το δάνειο γίνεται έντοκο, μπαίνει, σύμφωνα με τον κ. Ηλιαδάκη, «το κρίσιμο ερώτημα στο οποίο πρέπει να δοθεί απάντηση. Ποιο είναι το επιτόκιο που μπαίνει; Εδώ πρέπει να απαντήσει η νυν Γερμανία, η νυν γερμανική κυβέρνηση ποιο είναι το ύψος του επιτοκίου. Αυτό είναι το κρίσιμο στοιχείο που καθορίζει το ύψος της οφειλής που έχει η Γερμανία προς τη χώρα μας ως προς την αποπληρωμή του κατοχικού δανείου. Για μένα, προσωπικά -είναι η ξεκάθαρη δική μου άποψη από τα όσα ξέρω και έχω μελετήσει - δεν υπάρχει διακρατικό δάνειο με επιτόκιο κάτω του 4%. Άρα και στην περίπτωση του κατοχικού δανείου δεν πρέπει να λογαριαστεί επιτόκιο μικρότερο από το 4%. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό σε αριθμούς; Με ένα τέτοιο επιτόκιο 4%, το χρέος, τα χρήματα που πρέπει να μας επιστρέψει η Γερμανία για το δάνειο, φτάνουν τα 47,5 δισ. δολάρια!
Η εκτίμηση αυτή του κ. Ηλιαδάκη για ένα ποσό της τάξης των 47,5 δισ. δολαρίων είναι κοντά στην οικονομική εκτίμηση της Τράπεζας της Ελλάδος για ένα ποσό γερμανικής οφειλής περί τα 50 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, διαφορετική είναι η οικονομική εκτίμηση που δίνει η απόρρητη έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που παραδόθηκε τις προάλλες στην ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών.
Στην έκθεση των 160 σελίδων, που παρέδωσε μετά από τρεις μήνες εργασίας η επιτροπή που είχε συστήσει στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, με επικεφαλής τον τέως γενικό διευθυντή Θησαυροφυλακίου Παναγιώτη Καρακούση, συμπεραίνεται ότι η οφειλή της Γερμανίας φτάνει τα 11 δισ. ευρώ.
Τα ίδια πάντως τα μέλη της Επιτροπής διευκρινίζουν από την πλευρά τους πως έλαβαν υπόψη τους πλέον συντηρητικούς υπολογισμούς. Έστω και με αυτή τη διευκρίνιση, το εκτιμώμενο ποσό ξένισε αρκετούς. Με τον Τάσο Ηλιαδάκη να δηλώνει «έκπληκτος και απορημένος» για το πώς προέκυψε η εκτίμηση αυτή στα 11 δισ. ευρώ, επιμένοντας πως το λιγότερο με μια στοιχειώδη εκτίμηση, με ένα στοιχειώδες επιτόκιο ύψους 4%, η οφειλή ανέρχεται στα 47,5 δισ. δολάρια.
Ντανιέλα Μαρούδα: «Οργανωμένη, επίσημη διεκδίκηση»
Ξέχωρα βεβαίως από το κρίσιμο κομμάτι του ύψους της οφειλής, το κρίσιμο για την ελληνική πλευρά είναι να προχωρήσει στη διεκδίκηση του ποσού του κατοχικού δανείου.
Διερευνώντας κανείς την υπόθεση, τους χειρισμούς και τις κινήσεις από ελληνικής πλευράς στο μέτωπο της διεκδίκησης, διαπιστώνει πως ουσιαστικά και επίσημα η Ελλάδα έχει θέσει το ζήτημα του κατοχικού δανείου μία φορά με τη ρηματική διακοίνωση της Ελλάδας στις 14-11-1995, μέσω του πρέσβη της Ελλάδος στη Βόνη Ιωάννη Μπουρλογιάννη-Τσαγγαρίδη, στο Γερμανό υφυπουργό Εξωτερικών Hartmann, με την οποία εζητείτο η έναρξη διαπραγματεύσεων και για το κατοχικό δάνειο. Ο Γερμανός υφυπουργός απέρριψε τότε το ελληνικό διάβημα με το επιχείρημα ότι «μετά πάροδο 50 ετών από το τέλος του πολέμου και δεκαετιών αξιόπιστου και στενής συνεργασίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας με τη διεθνή κοινότητα, το πρόβλημα των επανορθώσεων απώλεσε τη δικαιολογητική του βάση. Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατόν να προσδοκά η ελληνική κυβέρνηση ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα προσέλθει σε συνομιλίες για το θέμα αυτό». Οι άλλες περιπτώσεις διεκδίκησης που κατά καιρούς αναφέρονται ή έρχονται στην επικαιρότητα είναι ανεπίσημες και σίγουρα χωρίς ουσιαστική υπόσταση. Για να μη γελιόμαστε, δηλαδή, το τι μπορεί να ψιθύρισε, όπως φημολογείται, ένας υπουργός ή πρωθυπουργός στο αφτί Γερμανού ομολόγου, π.χ., καλή ώρα, το 1996, ο Κώστας Σημίτης στον κ. Κολ, είναι προφανές πως δε στοιχειοθετεί «κατηγορηματική απαίτηση». Αφού «κατηγορηματική απαίτηση» σημαίνει «διεθνείς οχλήσεις - εγγράφως και επισήμως».
Ως εκ τούτου, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στη "Νέα Κρήτη", κληθείσα να σχολιάσει τις εξελίξεις η κ. Ντανιέλα Μαρούδα, καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου της Παντείου, «εκείνο που πρέπει να γίνει είναι μια οργανωμένη, μεθοδική διεκδίκηση με κατηγορηματικές απαιτήσεις. Πλέον έγινε ένα σημαντικό βήμα. Υπάρχει μια σημαντική έκθεση του Νομικού Συμβουλίου του κράτους. Και είναι ευχής έργον η επόμενη κυβέρνηση, όποια κυβέρνηση προκύψει στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, να προχωρήσει στην κίνηση αυτή».
Ερωτηθείσα για το τι πιθανότητες δικαίωσης έχει η Ελλάδα με βάση τους διεθνείς κανόνες, νόμους και δίκαιο που υπάρχουν, η κ. Μαρούδα μας σχολίασε με νόημα πως οι πιθανότητες είναι πολύ καλές διότι υπάρχουν συγκεκριμένα, ατράνταχτα νομικά επιχειρήματα από ελληνικής πλευράς. Τα οποία, για ευνόητους λόγους βεβαίως, αφού είναι ανοιχτό το θέμα, η ίδια δε θέλησε να αποκαλύψει. Ή να μπει σε λεπτομέρειες.
Χωρίς νομικά επιχειρήματα η γερμανική πλευρά - Αρνείται ότι υπάρχει θέμα
Ποια είναι όμως τα επιχειρήματα στην αντίπερα όχθη; Όπως εξήγησε η κ. Μαρούδα, η Γερμανία εμμένει στην πάγια θέση της, που είναι πολιτική θέση βεβαίως και όχι νομική:
«Η Γερμανία δε χρειάζεται πλέον να καταβάλει τις λεγόμενες "απαιτήσεις" ως ακόλουθο συμφωνιών Διεθνούς Δικαίου, της Συμφωνίας των Χρεών του Λονδίνου από το 1953 και της Συμφωνίας "2+4" του 1990».
Ουσιαστικά δηλαδή η σημερινή Γερμανία αρνείται ότι υπάρχει θέμα κατοχικού δανείου και πολεμικών αποζημιώσεων.
Αυτό ακριβώς, εξάλλου, είπε σε χθεσινές του δηλώσεις, με φόντο την έκθεση της ειδικής επιτροπής και τα 11 δισ. ευρώ, ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών Μάρτιν Γιέγκερ.
Αναφορικά με το θέμα δεν έχει υποβληθεί καμία απαίτηση από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης», δήλωσε σχετικά ο κ. Γιέγκερ, προσθέτοντας ότι «σχεδόν 70 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου το ερώτημα των επανορθώσεων έχει απολέσει τη νομιμοποίησή του. Δε βλέπουμε κάποια βάση σε ένα τέτοιο αίτημα».
Μπάμπης Σαββίδης
