Τα ακρόπρωρα ήταν η «ψυχή» των καραβιών. Eνα από τα τέσσερα ακρόπρωρα που εκτίθενται στο συναρπαστικό Ναυτικό και Ιστορικό Μουσείο Γαλαξιδίου είναι κατάμαυρο, σαν την «ψυχή» του καραβιού που πέθανε ο καπετάνιος του.
Οι κυράδες των καραβιών, στερεωμένες κάτω από το πλωριό μπαστούνι, άνοιγαν με το διαπεραστικό βλέμμα τους τον δρόμο στα μεγάλα καράβια για να ανοιχτούν στον Κορινθιακό, στο Ιόνιο, στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό ακόμη. Τόσο πολλά ακρόπρωρα ίσως να μην υπάρχουν πουθενά αλλού. Πάνε χρόνια που τα καράβια μαϊνάρισαν τα πανιά τους, αλλά οι κυράδες τους με τα περίτεχνα φορέματα συνεχίζουν να ατενίζουν ίσια μπροστά τη θάλασσα, όπως και ολόκληρη η πάλαι ποτέ ναυτική πολιτεία. Κοιτάζει τη θάλασσα του Κρισσαϊκού κόλπου και ονειρεύεται. Γι' αυτό το μουσείο είναι συναρπαστικό, γιατί κάνει και τον περιηγητή να ονειρεύεται.
Ναυτικές μνήμες
Πάντα πηγαινοέρχονταν καράβια σε αυτά τα νερά. Πιο παλιά πήγαιναν στο βάθος του κόλπου, στο λιμάνι της Κίρρας, το επίνειο των Δελφών, για να αποβιβάσουν προσκυνητές που έπαιρναν σιωπηλοί το μονοπάτι για τον ομφαλό της Γης, το ιερό και το μαντείο του Απόλλωνα. Μετά ήλθαν τα ιστιοφόρα τα εμπορικά με τα πλούτη που συμβολίζει το κέρας της Αμάλθειας που κρατά στο ένα χέρι το ακρόπρωρο με το εντυπωσιακό φόρεμά του και το σηκωμένο δεύτερο χέρι του. Και όλα αυτά στη σκιά των χιονοσκέπαστων, ακόμη και τώρα την άνοιξη, κορυφών του Παρνασσού. Αυτή, όμως, είναι και η ιδιαίτερη γοητεία και ο πλούτος του Γαλαξιδιού. Οι μνήμες της παλιάς ναυτικής πολιτείας στην αγκαλιά των ψηλών βουνών.
Οι αναμνήσεις του παλαιού πλούτου είναι πανταχού παρούσες. Χωρίς αυτόν τον πλούτο πώς θα μπορούσε να γίνει το υπέροχο, ολόγλυφο τέμπλο της εκκλησίας του αγίου των ναυτικών, του Αγίου Νικολάου; Μέρες επί ημερών των ναυτικών με το τιμόνι και το κανοκιάλι στο χέρι, μέρες επί ημερών των μαστόρων με το σκαρπέλο στο δικό τους χέρι, για να γίνει αυτό το επιβλητικό τέχνεργο, γλυφή τη γλυφή, φύλλο το φύλλο, μορφή τη μορφή. Είναι πραγματικό αριστούργημα μοναδικής τέχνης.
Αρχοντική αύρα
Και μετά είναι τα αρχοντικά, η πραγματική αρχοντιά της πολιτείας. Αυτή που διαχέεται στα δωμάτιά τους, κυρίως στον επάνω όροφο, στην αβέρτα σάλα που άπλωναν τον χειμώνα τα πανιά των καραβιών για να τα επιδιορθώσουν και να ανοίξουν την άνοιξη για νέα ταξίδια σαν ολόλευκα φτερά γλάρου. Την αισθάνεσαι μόλις περάσεις το κατώφλι της τόσο φιλόξενης και ανοιχτόκαρδης κυρίας Στέλλας Σεντούκα, κυριευμένος από τις ρομαντικές πινελιές και τα χρώματα του αρχοντικού της. Μπουκέτα φρέσκα λουλούδια, φρουτιέρες, φίνα σερβίτσια του τσαγιού, καράφες με σπιτικά λικέρ, καπέλα που θυμίζουν καλοκαίρι, χρώματα της άνοιξης, η λάμπα της μέσης. Ολα αυτά που «ανθίζουν» και στο διαμέρισμα «Το σπιτάκι», που διατίθεται σε επισκέπτες. Αυτή η ατμόσφαιρα αναπαράγεται και σε άλλα καταλύματα της πολιτείας, όπως τον παραδοσιακό Γανυμήδη, έναν ξενώνα-αρχοντικό του 19ου αιώνα από την εποχή των καραβιών, που τιμά το όνομα του οινοχόου των αρχαίων θεών.
Η ατμόσφαιρα του Γαλαξιδιού βγαίνει στο πλατύσκαλο των αρχοντικών και αρχίζει να σεργιανάει στα καντούνια που συγκλίνουν προς το μακρόσυρτο οβάλ λιμανάκι. Εκεί περπατά μπροστά στο απίθανο σκηνικό των προσόψεων και περνά απέναντι μεταξύ θάλασσας και άλσους μέχρι το μνημείο του αποχαιρετισμού και της προσμονής των ναυτικών. Η οικειότητα με τη θάλασσα έχει διαμορφώσει τον χαρακτήρα του σκηνικού, τις νεοκλασικές σιλουέτες των αρχοντικών και τα δεμένα, μικρά πλέον, σκάφη στην προκυμαία. Και όλα αυτά, βέβαια, έχουν τη γεύση τους. Από τα χέρια της κλασικής Μαρίτσας, ψαρόσουπα με μπακαλιάρο, ψητή τσιπούρα, χταποδάκι με σαλάτα, λιαστή ντομάτα και μπαλσάμικο, μύδια ντόπια αχνιστά με λεμόνι, φάβα με κάππαρη και κρεμμυδάκι, μελιτζανοσαλάτα με καρύδι και άλλα καλά της στεριάς και της θάλασσας που τόσο όμορφα συνδυάζονται εδώ στο Γαλαξίδι.
*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 4 Μαΐου 2014
