Μπορεί - ελέω της υψηλής φορολογίας - να μην το έχουμε αισθανθεί στις… τσέπες μας, αλλά οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου έχουν καταβαραθρωθεί! Κατά 43% έχει μειωθεί η τιμή του μπρεντ τους τελευταίους έξι μήνες και κατά 35% η τιμή του αμερικανικού αργού. Πρόκειται για τις χαμηλότερες τιμές εδώ και πέντε χρόνια. Η Αμερικανική Υπηρεσία Ενέργειας προβλέπει μάλιστα ότι και το 2015 οι μέσες τιμές του μαύρου χρυσού θα παραμείνουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα - στα 68,1 δολ. το βαρέλι το μπρεντ και στα 62,75 δολάρια το αργό.
Του Μιχάλη Ψυλου *
Που οφείλεται αυτό; Οι σημαντικότεροι λόγοι είναι δύο. Ο πρώτος είναι πολιτικός: «Η μείωση των τιμών εξυπηρετεί τα στρατηγικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σαουδικής Αραβίας» λέει ο Τόμας Φρίντμαν, αρθογράφος των Τάιμς της Νέας Υόρκης, και προσθέτει: «Πρόκειται για έναν πόλεμο με άλλα μέσα» εναντίον της Ρωσίας, της Βενεζουέλας και του Ιράν. Ο στόχος είναι να πληγούν οι οικονομίες των τριών χωρών, που βρίσκονται λιγότερο ή περισσότερο σε μια λανθάνουσα σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες όπως παραδέχεται η γαλλική εφημερίδα Φιγκαρό. Τα κέρδη από την εξαγωγή πετρελαίου αντιπροσωπεύουν άλλωστε το 96% των κρατικών εσόδων της Βενεζουέλας, περίπου το 60% των κρατικών εσόδων στο Ιράν και περισσότερο από το ήμισυ εκείνων της Ρωσίας. Λόγω της κατάρρευσης των διεθνών τιμών πετρελαίου το ρωσικό ρούβλι έχει χάσει ήδη το 38% της αξίας του. Το νόμισμα της Βενεζουέλας, το μπολιβάρ, έχει υποτιμηθεί κατά 45%. Ακόμα και η κορόνα της ανεπτυγμένης Νορβηγίας έχει υποτιμηθεί κατά 17%.
Οι Αμερικανοί μπορούν και καθοδηγούν πλήρως την αγορά πετρελαίου, καθώς ελέγχουν πλέον πολιτικά σχεδόν όλες τις χώρες μέλη του ΟΠΕΚ, και τα φίλα προσκείμενα στην Ουάσιγκτον καθεστώτα ελέγχουν το 75% σχεδόν των αποθεμάτων του διεθνούς καρτέλ.Η Σαουδική Αραβία, που είναι και η μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα του κόσμου, θα μπορούσε αν ήθελε να αναγκάσει τον ΟΠΕΚ να μειώσει την ημερήσια παραγωγή για να αυξηθούν οι τιμές. Δεν το έκανε όμως! Άλλωστε στη Σαουδική Αραβία το κόστος εξόρυξης ενός βαρελιού πετρελαίου ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 2-3 δολάρια το βαρέλι, άρα όσο και να πέσει η τιμή το κέρδος παραμένει τεράστιο. Μπορεί λοιπόν οι Αμερικανοί να έχουν βάλει στόχο να εξουθενώσουν τη Ρωσία και τη Βενεζουέλα, αλλά οι Σαουδάραβες θέλουν να πλήξουν το Ιράν, καθώς βλέπουν ότι η Ουάσιγκτον αρχίζει να αποκαθιστά τις σχέσεις της με την Τεχεράνη μετά την άνοδο στην εξουσία του φιλοαμερικανού προέδρου Ροχάνι. Η εξέλιξη αυτή φοβίζει τη Σαουδική Αραβία, διότι διαισθάνεται ότι θα υποβαθμιστεί στη γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής, αν η Τεχεράνη επανέλθει στο ρόλο που έπαιζε επί σάχη.
Ο δεύτερος λόγος που ωθεί τις τιμές του πετρελαίου προς τα κάτω είναι η τεράστια ανάπτυξη της παραγωγής πετρελαίου στις Ηνωμένες Πολιτείες από σχιστολιθικά πετρώματα. Είναι χαρακτηριστικό του δυναμισμού της αμερικανικής παραγωγής ότι, ενώ το 2011 υπήρχαν στις ΗΠΑ λιγότερες από 200 πετρελαιοπηγές αυτού του τύπου, οι πετρελαιοπηγές σχιστολιθικών κοιτασμάτων έχουν ξεπεράσει σήμερα τις 5.000. Μεγάλος μέρος της αυξημένης παραγωγής προέρχεται από σχιστολιθικό πετρέλαιο στη Βόρεια Ντακότα και το Τέξας. Η ημερήσια παραγωγή ανήλθε σε 9,06 εκατ. βαρέλια, η υψηλότερη από τον Ιανουάριο του 1983. Τα τελευταία χρόνια οι Αμερικανοί έκαναν πραγματικά άλματα στην παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου, με προοπτική σε λιγότερα από δέκα χρόνια να γίνου οι ΗΠΑ η μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα του κόσμου, όπως ήταν πριν από έναν αιώνα.
*Δημοσιεύθηκε στο «Πριν» την Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2014
