Μια σπασμένη, παρατημένη και εντελώς ξεχασμένη μαρμάρινη επιγραφή, κρυμμένη μέσα στα χόρτα, έχει μείνει να θυμίζει το σπίτι όπου γεννήθηκε ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης, στο κέντρο της πόλης του Ηρακλείου.
Το σπίτι όπου μεγάλωσε και έζησε τα παιδικά του χρόνια, αντί να αποτελεί ένα μνημείο, γκρεμίστηκε. Και η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα είναι ενός απλού οικοπέδου, χωρίς να έχει μείνει το παραμικρό ίχνος που να ξυπνά εικόνες από τα πρώτα χρόνια ζωής του.
Ακόμα και αυτή η μοναδική πλάκα που κάποτε οι αρμόδιοι είχαν σκεφτεί να τοποθετήσουν για να γίνεται γνωστό το γεγονός ότι εκεί βρισκόταν η πατρογονική κατοικία του, σήμερα κείτεται στο έδαφος εντελώς κατεστραμμένη, μέσα στα χόρτα, θαμμένη στα χώματα και στη σκόνη, σκεπάζοντας έτσι κάθε ανάμνηση.
Δυστυχώς, ουδείς έχει επιληφθεί του θέματος. Εμείς φέρνουμε το ζήτημα στο προσκήνιο, μετά από αναφορά γονέα, ο οποίος τυχαία πέρασε με το παιδί του από το χώρο αυτόν. Ενώ περπατούσαν, το ποδαράκι του παιδιού του παραπάτησε στη μαρμάρινη πλάκα που έγραφε συγκεκριμένα «Εδώ ήταν το σπίτι που γεννήθηκε ο Νίκος Καζαντζάκης». Περιστατικό που του δημιούργησε ρίγη συγκίνησης αλλά και απογοήτευσης και έτσι θέλησε να μας το αναφέρει προκειμένου η πλάκα να επανατοποθετηθεί στο σημείο που της αρμόζει και ταιριάζει στη σημαντική προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη.
Κατεδαφίστηκε το '60
Για όσους πιθανότατα να μην το γνωρίζουν, η πατρική οικία του Νίκου Καζαντζάκη βρισκόταν σε στενό πλησίον της οδού Γιαμαλάκη. Και συγκεκριμένα στην οδό που σήμερα φέρει το όνομά του, επειδή κάποιοι ποτέ δεν ξέχασαν...
Αυτό, όπως και το σπίτι στην Αίγινα, πουλήθηκαν από τη σύζυγό του, συγγραφέα Ελένη Σαμίου. Οι καινούργιοι ιδιοκτήτες με τη σειρά τους το κατεδάφισαν τη δεκαετία του 1960, λίγο δηλαδή μετά το θάνατο του συγγραφέα, και στη θέση του κατασκεύασαν ένα άλλο σπίτι. Εν συνεχεία όμως, με την πάροδο των χρόνων, πουλήθηκε και το δεύτερο σπίτι που χτίστηκε από τους νέους πλέον ιδιοκτήτες, που έφερε επάνω του την εν λόγω πλάκα.
Προσπάθειες από το Δήμο
Και όπως μας λέει ο πρώην αντιδήμαρχος Μανόλης Βασιλάκης, «όταν αυτό το δεύτερο σπίτι πουλήθηκε, είπαμε από το Δήμο Ηρακλείου να το πάρουμε. Θυμάμαι τότε ήμουν αντιδήμαρχος Οικονομικών. Ήταν γύρω στο 2003, όταν το συζητούσαμε. Συνεννοήθηκα τότε με το δήμαρχο. Κάναμε μια προσφορά, αλλά δυστυχώς δεν ευοδώθηκε η προσπάθειά μας. Οι ιδιώτες, που το κατείχαν, το πούλησαν σε άλλους. Και αυτοί οι τελευταίοι κατεδάφισαν και το δεύτερο κτήριο που είχε χτιστεί στο εν λόγω οικόπεδο», είπε ο κ. Βασιλάκης. Αλλά κατεδαφίζοντάς το, χάθηκε και η πλάκα. Έτσι κανείς από τότε δεν έχει ενδιαφερθεί να την αντικαταστήσει και να την επανατοποθετήσει σε εμφανές σημείο. Με αποτέλεσμα όσοι δε γνωρίζουν να περνούν από εκεί, χωρίς να ξέρουν ότι πατούν στον τόπο όπου γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια ο Νίκος Καζαντζάκης. Κάτι που ίσως αντιλαμβάνονται μόνο όταν βλέπουν το όνομα της οδού ή γνωρίζουν πολύ καλά την ιστορία του τόπου μας.
Μαρία Αντωνογιαννάκη
