Αλλεπάλληλα κρούσματα απειθαρχίας στους γερμανικής έμπνευσης δημοσιονομικούς κανόνες καταγράφονται τις τελευταίες ημέρες στην ευρωζώνη. Καθώς πλησιάζει η καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης των προϋπολογισμών των κρατών-μελών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η μία μετά την άλλη οι κυβερνήσεις υπαναχωρούν από δεσμεύσεις του παρελθόντος. Ακόμα και στην Ελλάδα των μνημονίων η κυβέρνηση φέρεται αποφασισμένη να αποκλίνει του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα που είχε συμφωνηθεί (3% του ΑΕΠ).
Του Χάρη Σαββίδη
Μεγαλύτερη είναι η απόκλιση που θα έχει η Πορτογαλία, που την άνοιξη ολοκλήρωσε το πρόγραμμα χρηματοδότησης από την τρόικα. Προχθές η στατιστική υπηρεσία της χώρας ανακοίνωσε ότι οι πανευρωπαϊκές αλλαγές στους λογιστικούς κανόνες καταγραφής του ΑΕΠ και των δημοσιονομικών μεγεθών θα έχουν ως αποτέλεσμα να περιληφθούν στον υπολογισμό του ελλείμματος δημόσιες επιχειρήσεις που μέχρι σήμερα εξαιρούνταν.
Ως αποτέλεσμα, το έλλειμμα αναμένεται φέτος να διαμορφωθεί στο 4,8% του ΑΕΠ (από 4,9% πέρσι και 5,5% το 2012) και όχι στο 4% που έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση. Εξέλιξη που περιπλέκει και τη μείωση του ελλείμματος στο 2,5% το 2015, δεδομένου ότι πρόκειται για εκλογική χρονιά.
Το σαββατοκύριακο η αξιωματική αντιπολίτευση απέκτησε νέο ηγέτη, το δήμαρχο της Λισαβόνας Αντόνιο Κόστα, που υπόσχεται άμεση αύξηση του κατώτατου μισθού και επιβράδυνση του ρυθμού της δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Βραδύτερους ρυθμούς προσαρμογής διεκδικούν επίσης Γαλλία και Ιταλία. Χθες η κυβέρνηση Βαλς επρόκειτο να παρουσιάσει τον προϋπολογισμό για το 2015 και όλες οι πληροφορίες συνέκλιναν ότι το έλλειμμα θα υπερβαίνει κατά πολύ το 3% του ΑΕΠ, μεταθέτοντας για το 2017 μια κοινοτική υποχρέωση που η Γαλλία έπρεπε να έχει εκπληρώσει από το 2012.
Οι νέοι αυστηροί δημοσιονομικοί κανόνες προβλέπουν επιβολή προστίμου μέχρι και 0,2% του ΑΕΠ (περί τα 4 δισ. ευρώ στην περίπτωση της Γαλλίας) αλλά μέχρι τώρα κάτι τέτοιο δεν έχει ποτέ συμβεί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε να επικαλεστεί τη βελτίωση στα διαρθρωτικά μεγέθη, αλλά από ό,τι φαίνεται ούτε αυτό θα συμβεί.
Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της Les Echo, το δημοσιονομικό σχέδιο της Γαλλίας θα προβλέπει μείωση του διαρθρωτικού ελλείμματος κατά 0,25 ποσοστιαίες μονάδες το 2015 και το 2016, ενώ το Παρίσι είχε δεσμευτεί για μείωση κατά 0,8 και 0,5 μονάδες, αντίστοιχα. Η παρουσίαση των αναθεωρημένων στόχων έρχεται μία μόλις ημέρα μετά την ανακοίνωση των στοιχείων για το δημόσιο χρέος το β' τρίμηνο, σύμφωνα με τα οποία αυτό υπερέβη για πρώτη φορά τα 2 τρισ. ευρώ ή 95,1% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters, μετά την αναθεώρηση των στόχων το δημόσιο χρέος θα υπερβεί το 2015 το 100% του ΑΕΠ.
Σε ελαφρώς καλύτερη θέση είναι η Ιταλία, όπου επίσης το δημόσιο χρέος ξεπερνά τα 2 τρισ. ευρώ, αλλά το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι χαμηλότερο του 3% του ΑΕΠ. Το Δημοσιονομικό Σύμφωνο προβλέπει ετήσια μείωση του ελλείμματος κατά τουλάχιστον 0,5 ποσοστιαία μονάδα, μέχρι αυτό να μηδενιστεί. Στη Ρώμη ελπίζουν να εξαιρεθούν οι δαπάνες για δημόσιες επενδύσεις, σε εφαρμογή της «ρήτρας επενδύσεων» που περιλαμβάνει το Δημοσιονομικό Σύμφωνο. Για να ενεργοποιηθεί αυτή, όμως, το δημόσιο χρέος θα πρέπει να βρίσκεται σε πτωτική τροχιά, ενώ στην Ιταλία συνεχίζει να αυξάνεται.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει ξεκάθαρη αθέτηση όσων έχουν συμφωνηθεί. Το Βερολίνο και τα κοινοτικά όργανα αντιλαμβάνονται, όμως, ότι δεν είναι καιρός για... αγριάδες, με τις «αντί-Ε. Ε.» δυνάμεις να ενισχύονται στο πολιτικό σκηνικό και τις οικονομίες να απειλούνται από τον αποπληθωρισμό και την επιστροφή στην ύφεση.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην «Ημερησία».
