Τους θερινούς μήνες η παραβατικότητα με ποτά-μπόμπες ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές αποτελεί μια πραγματική μάστιγα, αφού έλεγχοι δε γίνονται και οι νόμοι δεν εφαρμόζονται. Πριν μερικές μέρες συνελήφθη στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης σπείρα με χιλιάδες ποτά-μπόμπες από Βουλγαρία και αλκοόλη για την παρασκευή οινοπνευματωδών ποτών. Επίσης την ίδια περίοδο άλλος συνελήφθη στα Γιανιτσά με ποτά-μπόμπες από την Ουγγαρία. Αυτές οι περιπτώσεις είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, αφού, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε νταλικέρης που συνελήφθη φέρνοντας παράνομα ποτά από τη Βουλγαρία, «την κάνω δέκα χρόνια αυτή τη δουλειά και κανείς δε με συνέλαβε».
Τα παράνομα ποτά παρασκευάζονται ή εισάγονται κυρίως από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη FYROM, την Τουρκία κ.λπ. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν παρασκευάζονται και στην Ελλάδα, και μάλιστα σε σημαντικό βαθμό, όπως δείχνουν συμπτωματικές συλλήψεις παράνομων εργαστηρίων με δεξαμενές αλκοόλης, άδεια μπουκάλια και ετικέτες. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι το πρόβλημα με τις επιπτώσεις στην υγεία δεν είναι σοβαρό αφού προκαλούν μόνο πονοκεφάλους και ίσως και κάποια δυσανεξία, αλλά το σοβαρότερο είναι η φοροδιαφυγή αφού σε ένα μπουκάλι ουίσκι αξίας 15 ευρώ τα 12 ευρώ είναι φόρος. Βέβαια, με τις δηλώσεις αυτές όσον αφορά τις επιπτώσεις στην υγεία διαφωνούν η επιστημονική κοινότητα, ο Ιατρικός Σύλλογος κι εγώ προσωπικά.
Τεράστιες ποσότητες
Τα νοθευμένα ποτά είναι κυρίως ουίσκι, βότκα, τζιν και τεκίλα και η ετήσια κατανάλωση ανέρχεται περίπου σε 4 εκατ. κιβώτια το χρόνο, με μια πτωτική τάση της τάξης του 3-4% ετησίως. Αυτή η πτωτική τάση οφείλεται στην άνθηση των νοθευμένων οινοπνευματωδών ποτών. Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Οινών, Αποσταγμάτων και Ποτών (ΣΕΟΑΠ) έχει αναφέρει ότι 30 εκατ. μπουκάλια τσίπουρου εισάγονται κάθε χρόνο παράνομα από την Αλβανία. Λιγότερο από το 2% των ποτών ελέγχεται δειγματοληπτικά, και είναι πολλοί αυτοί που αναρωτιούνται εάν υπάρχουν μαγαζιά με καθαρά ποτά στις παραθεριστικές παραλίες. Η Πολιτεία γνωρίζει το χάος με τη νοθεία των ποτών, αλλά δεν κάνει τίποτε τουλάχιστον για την προστασία της υγείας των καταναλωτών. Παρόλο που ο νόμος προβλέπει ότι, αν ένα κατάστημα εντοπιστεί μέσα σε μια τριετία δύο φορές να πουλά νοθευμένα ποτά (Νόμος 2523/97), κλείνει, αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ!
Ο κίνδυνος
Τα νοθευμένα ποτά, πέραν του γεγονότος ότι το κράτος χάνει ένα τεράστιο ποσοστό από τους δασμούς, αφού περισσότερο από 80% ενός τέτοιου ποτού είναι φόρος, ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία είναι ανυπολόγιστος. Τα ποτά αυτά προκαλούν πονοκεφάλους, ζαλάδες, γαστρεντερικές διαταραχές, αλλά και μονιμότερες βλάβες, όπως τύφλωση, μερική απώλεια μνήμης, έλλειψη συγκέντρωσης, βλάβες στο συκώτι και το αμυντικό σύστημα του οργανισμού. Σε μερικές περιπτώσεις από υπερκατανάλωση τέτοιων ποτών προκλήθηκε κώμα και στη συνέχεια θάνατος.
Οι κατηγορίες
Υπάρχουν τέσσερεις κατηγορίες νοθευμένων ποτών:
1. Αραιωμένα. Αυτά τα ποτά αραιώνονται με νερό και επιβαρύνουν μόνο την τσέπη του καταναλωτή.
2. Αλλαγή ετικέτας. Φθηνά ποτά σερβίρονται ως ακριβά και επώνυμα. Και εδώ επιβαρύνεται μόνο η τσέπη του καταναλωτή.
3. Νόθευση με μεθυλική αλκοόλη. Αντί της αιθυλικής αλκοόλης που φυσιολογικά υπάρχει στα ποτά, προστίθεται μεθυλική αλκοόλη, που προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο και τύφλωση στη συστηματική κατανάλωση. Είναι η κατηγορία των ποτών που με την κατανάλωση ενός ή δύο τέτοιων νιώθουμε πονοκέφαλο ή ζαλάδα αμέσως ή την επομένη.
4. Νοθευμένα με βιομηχανική αλκοόλη. Αυτή είναι και η πιο επικίνδυνη για την υγεία κατηγορία αφού παίρνουν την αλκοόλη από διάφορα βιομηχανικά υγρά, χρώματα κ.λπ., που αναπόφευκτα περιέχουν τοξικές προσμείξεις. Αυτά τα ποτά είναι εκείνα που στη συστηματική χρήση τους προκαλούν βλάβες στον εγκέφαλο, το κεντρικό νευρικό σύστημα, το αμυντικό σύστημα του οργανισμού, το συκώτι, τα νεφρά κ.λπ.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα σφηνάκια, όπου, εκτός του υποβαθμισμένου ποτού, περιέχουν και χρωστικές απαγορευμένες - μέχρι και μεταλλικά χρώματα βρέθηκαν σε κάποιες περιπτώσεις.
ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ
Απαραίτητοι οι συστηματικοί έλεγχοι
Τη θερινή περίοδο ιδιαίτερα η Πολιτεία πρέπει να κάνει περισσότερους, συστηματικότερους και πιο συντονισμένους ελέγχους για να προστατεύσει τη δημόσια υγεία, να μη δυσφημείται ο τουρισμός της χώρας και να ωφελείται η οικονομία της.
Το Μάη του 2011, 35 Ρωσίδες τουρίστριες δηλητηριάστηκαν και 4 πέθαναν από ποτά-μπόμπες που τους προσφέρθηκαν κατά τη διάρκεια κρουαζιέρας στο Bodrum της Τουρκίας. Το δικαστήριο καταδίκασε σε 80 χρόνια φυλακή τους τέσσερις κατηγορούμενους τον περασμένο μήνα. Παρόμοιο περιστατικό συνέβη πρόσφατα και στην Πράγα της Τσεχίας. Ας μη γίνει η Ελλάδα η επόμενη τραγική περίπτωση.
* Ο Νίκος Κατσαρός είναι π. πρόεδρος ΕΦΕΤ και π. πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Χημικών.
