της ΙΩΑΝΝΑΣ ΗΛΙΑΔΗ
Η είδηση για το «υβριδικό κέντρο επιχειρήσεων» της ισραηλινής δημόσιας διπλωματίας (Hasbara) στο οποίο νεαροί Ισραηλινοί θεωρούν υποχρέωσή τους να προωθήσουν την προπαγάνδα της πατρίδας τους, είδε το φως της δημοσιότητας την έβδομη ημέρα της σφοδρής σύγκρουσης του Ισραήλ με τη Χαμάς, που έχει πλέον χιλιάδες θύματα, από την Παλαιστινιακή πλευρά, μεταξύ των οποίων και δεκάδες παιδιά.
«Επιστρατεύουν» μαθητές και φοιτητές
Η Hasbara είναι ο όρος που χρησιμοποιείται στο Ισραήλ για την κυβερνητική προπαγάνδα, η οποία απευθύνεται σε ακροατές στο εξωτερικό. Ο στόχος είναι να δώσει ένα σαφές μήνυμα στους ανθρώπους στο εξωτερικό ότι το Ισραήλ έχει δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του, εξηγεί στην ισραηλινή ιστοσελίδα «ynet» o φοιτητής Lidor Bar David. Και σε αυτή την κατεύθυνση, δημιουργήθηκε η ομάδα μαθητών, οι οποίοι συνεισφέρουν σε αυτή την στρατιωτική αποστολή.
Η ιδέα της δημιουργίας αυτού της ομάδα ςνήκει σε φοιτητές και υιοθετήθηκε από την Εθνικής Ένωση Ισραηλινών φοιτητών. Οι φοιτητές ως περισσότεροι εξοικειωμένοι με τα social media, και τη λογική του πλήθους (crowdsourcing) μπορούν να επιτύχουν άριστα αποτελέσματα στη διάδοση της επίσημης προπαγάνδας στο διαδίκτυο.
Η «απάντηση» της Χαμάς
Από την πλευρά τους και η ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς, οι ταξιαρχίες Αλ Κασάμ, δείχνουν να έχουν τη δική τους αντίστοιχη υπηρεσία, η οποία δεν έχει σε τίποτε να ζηλέψει από την ισραηλινή. H προπαγάνδα με απλά λόγια, υποστηρίζει ο καθηγητής Etienne Auge, «είναι ο έλεγχος των πεποιθήσεων των ανθρώπων. Δεν περιστρέφεται γύρω από την αλήθεια ή το ψέμα, αλλά γύρω από τη δημιουργία ιστοριών οι οποίες θα θεωρούνται αληθείς, καθώς δεν μπορεί να αποδειχθεί το αντίθετο. Για τη διάδοσή της χρησιμοποιούνται τα όποια διαθέσιμα μέσα, ενώ εμπλουτίζονται και με πληροφορίες. Ετσι, περισσότερη πληροφόρηση ισούται με περισσότερη προπαγάνδα».
Η …μάχη των «infographics»
Το πρώτο που τράβηξε την προσοχή μου αυτές τις ημέρες ήταν η άρτια χρήση των «infographics» σε πολεμικές επιχειρήσεις, τόσο από την πλευρά του Ισραηλινού Στρατού, όσο και από την πλευρά του ένοπλου τμήματος της Χαμάς, των ταξιαρχιών Αλ Κασάμ. Για να μπορέσω μάλιστα να παρακολουθήσω το εντυπωσιακό φαινόμενο, έκανα μια σχετική λίστα στο twitter . Σύμφωνα με έναν ορισμό, το «infographic» είναι έργο τέχνης για τον εγκέφαλό μας. Είναι ένας τρόπος να πάρουμε αριθμούς, υπολογιστικά φύλλα και άλλα είδη δεδομένων και να μετατρέψουμε σε ένα εύπεπτο γραφικό.
Λίγο πριν αρχίσει ο μικρός τελικός του μουντιάλ, η Χαμάς είχε ανακοινώσει ότι θα πλήξει το Τελ Αβίβ με πυραύλους J-80, στις 9 το βράδυ. Ενα λεπτό μετά την εκτόξευση του πρώτου πυραύλου, το Ισραήλ έβγαλε το πρώτο infographic, το οποίο ενημέρωνε: «Πριν από δευτερόλεπτα το Τελ ΑΒίβ δέχθηκε πυραυλική επίθεση». Η απάντηση της Χαμάς ήταν άμεση: Ένα infogrpahic που ανέφερε «Πύραυλοι J80 πλήττουν το Τελ ΑΒίβ αυτή τη στιγμή». Η βραδιά συνεχίστηκε με πολλά infographics κι από τις δυο πλευρές, να εξηγεί η καθεμιά τη δική της άποψη, σε ένα κοινό που δεν είναι άλλο παρά ολόκληρος ο πλανήτης.
Τα νέα «πεδία μάχης»
Άλλωστε όπως σαφώς αναφέρει ο Tomas RID στο βιβλίο του «war 2.0» το κοινό και τα media είναι ο κεντρικός τόπος διεξαγωγής των σύγχρονων μορφών πολέμου». «Ο ρόλος των infographics είναι να προσπαθήσουν να πείσουν με βάση δεδομένα/πληροφορίες, κανείς δεν μπορεί να ξέρει τώρα πια στοιχεία είναι ακριβή», υποστηρίζει η επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, Ευγενία Σιαπέρα . «Όπως λέει ο Wolfsfeld, στον πόλεμο αυτό μετράει το ποιος θα είναι το θύμα - τα infographics αυτό προσπαθούν να πιστοποιήσουν», συμπληρώνει. Έχοντας κάνει αρκετές δημοσιεύσεις πάνω στο θέμα της επικοινωνίας και της Παλαιστίνης η κ. Σιαπέρα τονίζει ότι «από την πλευρά της γενεαλογίας της πολεμικής επικοινωνίας, οι δημοσιογράφοι στο Βιετνάμ έκαναν επιτόπια έρευνα. Στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου εφαρμόστηκε σφιχτός έλεγχος στο κομμάτι των πληροφοριών΄ενώ στον δεύτερο πόλεμο του Κόλπου παρατηρήθηκε το φαινόμενο των «ενσωματωμένων» στις Ένοπλες Δυνάμεις δημοσιογράφων. Τώρα πλέον σχεδόν κανένας δεν στέλνει δημοσιογράφους επί τόπου, αλλά βασίζονται στους τοπικούς ανταποκριτές. Ο νέος πειραματισμός με τη χρήση των infographics όπου δίνονται στο φως λαμπερά νούμερα και στοιχεία, είναι μια καινούργια φάση, η οποία ακόμα δεν έχει αξιολογηθεί».
Στην Ουκρανία και το Ιράκ
«Η προπαγάνδα και η προώθησή της μέσω των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας και της τεχνολογίας δεν είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται το τελευταίο διάστημα», αναφέρει ο ερευνητής στρτατηγικής επικοινωνίας Νεόφυτος Ασπριάδης. «Ξεκινώντας από την Ρωσία κατά την κρίση της Ουκρανίας και με συνέχεια στο Ιράκ με τo ISIS (Ισλαμικό Κράτος για το Ιράκ και την Ανατολή), τα νέα μέσα επικοινωνίας και κυρίως τα κοινωνικά δίκτυα γίνονται μέρος της γενικότερης πολεμικής στρατηγικής και της επίτευξης πλήγματος δια μέσω ψυχολογικών και πληροφοριακών επιχειρήσεων.
Η χρήση οποιουδήποτε μέσου και τρόπου για την επίτευξη ενός στόχου αποτελεί ένα κύριο χαρακτηριστικό του είδους του πολέμου που επιχειρείται το τελευταίο διάστημα από όλο και περισσότερους κρατικούς ή μη δρώντες του διεθνούς συστήματος. Στην περίπτωση του Ιράκ, ο τρομοκρατικός στρατός του ISISχρησιμοποίησε την στρατηγική επικοινωνία, τις ψυχολογικές επιχειρήσεις χρησιμοποιώντας απλώς τα κοινωνικά δίκτυα προωθώντας την προπαγάνδα ετοιμάζοντας το έδαφος πριν την άφιξη των στρατευμάτων.
Σε ρόλο «εμπροσθοφυλακής»
Παρόμοια τακτική επιχειρείται τώρα και από το Ισραήλ που επιστρατεύει φοιτητές στο στήσιμο των επικοινωνιακών και προπαγανδιστικών επιχειρήσεων του. Το νέο αυτό είδος πολέμου που έχει αρχίσει να τραβάει την προσοχή της διεθνούς κοινότητας με όνομα όπως υβριδικός πόλεμος ή πόλεμος χωρίς όρια, αυξάνει την ασυμμετρία στις διεθνείς συγκρούσεις θέτοντας στην υπηρεσία του όλα τα δυνατά μέσα με αιχμή του δόρατος την προπαγάνδα. Με αυτόν τον τρόπο οι πολυδάπανες πολεμικές επιχειρήσεις επαφίενται στην κατάρρευση του εσωτερικού μετώπου και στην εύκολη και γρήγορη παράδοση κατά την εμφάνιση του στρατού».
Πηγή : www.imerodromos.gr
