Άμεσες είναι οι πρώτες αντιδράσεις επιστημόνων, του ΓΕΩΤΕΕ Κρήτης, εκπροσώπων των αγροτών, ερευνητών και υπηρεσιακών παραγόντων αγροτικών διευθύνσεων, αλλά και εκπροσώπων της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης της Κρήτης στην αποκαλυπτική έρευνα της "Νέας Κρήτης" στο χώρο των φυτοφαρμάκων, με αφορμή τη «νομιμοφανή» κυκλοφορία και χρήση του νηματωδοκτόνου 1,3-D (διχλωροπροπένιο) εδώ και τρία χρόνια, παρότι από τον Ιούνιο του 2012 η Κομισιόν το έχει χαρακτηρίσει απαγορευμένο για την Ε.Ε. βάσει της "Απόφασης του Ρότερνταμ".
Απαγορευμένο ως ιδιαίτερα τοξικό, ένα νηματωδοκτόνο που χρησιμοποιείται ευρέως και στην Κρήτη για καλλιέργειες λαχανικών και θερμοκηπίων. Στις 18/06/2012 η Ευρωπαϊκή Ένωση, με βάση και την "Απόφαση του Ρότερνταμ" και μετά από μελέτες και πειράματα, τόσο εργαστηριακά "in vitro" όσο και σε φυσικές συνθήκες "in vivo", έκρινε το διχλωροπροπένιο ως απαγορευμένο, γιατί ήταν ιδιαίτερα τοξικά επικίνδυνο για το περιβάλλον και προκαλούσε σοβαρά προβλήματα υγείας. Στα ζώα (θηλαστικά) βρέθηκε να είναι καρκινογόνο και υπεύθυνο για χρόνιες φλεγμονώδεις και εκφυλιστικές παθήσεις. Ιδιαίτερα τοξικό για φυτά και οικοσυστήματα.
Video Platform Video Management Video Solutions Video Player
Η άδεια
Όμως, όπως αποκαλύψαμε χθες, και φέτος, μετά από αίτημα ΕΑΣ της Κρήτης ως «αναντικατάστατο» και αφού ήδη είχε εισαχθεί παρά την απαγόρευση σε άλλη χώρα-μέλος της Ε.Ε., οπότε βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας μπορούσε και στην Ελλάδα να διακινηθεί, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης με την από 16-06-2104 απόφασή του εξέδωσε κατά παρέκκλιση άδεια 120 ημερών, που "τρέχει" από την 1η Ιουλίου, για την κυκλοφορία, διάθεση και χρήση του απαγορευμένου ως άκρως τοξικού κατά τ' άλλα νηματωδοκτόνου 1,3-D, που στην αγορά κυκλοφορεί με δύο ονομασίες εμπορικά, από μία μεγάλη πολυεθνική εταιρεία στο Βέλγιο με το εμπορικό όνομα "D - D ΤΟΡ 90 EC", και από μία πολυεθνική στις ΗΠΑ με το εμπορικό όνομα "CONDOR 91 EC".
Εξαιρετικά σοβαρή
Σε παρεμβάσεις τους τόσο στον 98,4 όσο και στη "Νέα Κρήτη", εκπρόσωποι φορέων του νησιού μας χαρακτήρισαν την όλη υπόθεση εξαιρετικά σοβαρή και απτή απόδειξη ότι το θέμα είναι εξόχως πολιτικό. Αυτό γιατί ουσιαστικά ο πρωτογενής τομέας στηρίζεται σε ένα μοντέλο ανάπτυξης που επιβάλλουν οι πολυεθνικές, ώστε να προωθούν τα προϊόντα τους, ακόμη και τα απαγορευμένα, ως «αναντικατάστατα» για τη βελτίωση της αγροτικής παραγωγής. Αντί αυτού, οι τοπικοί φορείς υποστηρίζουν ότι χρειάζεται εδώ και τώρα στροφή σε δικές μας μεθόδους, με τα δικά μας ερευνητικά ινστιτούτα και όχι να τα διαλύουμε, με αποτέλεσμα να υποχρεωνόμαστε στις νόρμες πολυεθνικών, που επιβάλλουν ως "μονόδρομο" ακόμη και απαγορευμένα τοξικά φυτοφάρμακα με επίσημες αποφάσεις της Ε.Ε.
Οι πρώτες αντιδράσεις εταιρειών
Τόσο το χθεσινό δημοσίευμα όσο και το έντονο ενδιαφέρον επιστημόνων της Κρήτης, γεωπόνων, γιατρών, ερευνητών του πρωτογενούς τομέα, αλλά και υπηρεσιακών παραγόντων στις διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης της Κρήτης, με αφορμή την κατά παρέκκλιση άδεια στο συγκεκριμένο νηματωδοκτόνο και παρότι αυτό είναι τοξικό και απαγορευμένο από την Ε.Ε., οι κεντρικές υπηρεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης θορυβήθηκαν.
Ταυτόχρονα, όπως πληροφορηθήκαμε, στο υπουργείο έφτασαν και δύο επιστολές επιστημόνων της Κρήτης για το θέμα με σοβαρά ερωτήματα για την τοξικότητα του 1,3-D. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ενημέρωσε τους αντιπροσώπους των εταιρειών που παρασκευάζουν το νηματωδοκτόνο στην Ελλάδα και αυτοί με τη σειρά τους τις κατασκευάστριες εταιρείες. Η μία εξ αυτών με τη "θυγατρική" της, την DOW Γαλλίας, έστειλε για εξωτερική χρήση αλλά ανεπίσημα την πρώτη αντίδρασή της, προς τους εδώ αντιπροσώπους της και όλη την αλυσίδα διακίνησης του προϊόντος της, περίπου με τη μορφή "non paper", ως αντίλογο στα όσα αποκαλύπτονται, αλλά κυρίως στα όσα εγγράφως έχουν καταθέσει ήδη για το θέμα Έλληνες επιστήμονες και ερευνητές, ανάμεσά τους και δύο επιστήμονες από την Κρήτη, που κινούνται στο χώρο ευρύτερα του πρωτογενούς τομέα του νησιού μας.
Αλ. Στεφανάκης: «Είναι ώρα να γυρίσουμε σελίδα»
«Είναι καιρός να γυρίσουμε σελίδα και να αποφασίσουμε το πώς πρέπει να πορευτούμε από 'δω και κάτω», ανέφερε σήμερα μιλώντας στο Ράδιο 9,84 και στον Γιώργο Σαχίνη ο πρόεδρος της Διοικούσας του ΓΕΩΤΕΕ Αλέκος Στεφανάκης.
Το ανεπίσημο ενημερωτικό σημείωμα της εταιρείας
Αυτό το "non paper" της εταιρείας, που περιήλθε και σε γνώση μας, το παρουσιάζουμε παρακάτω με αυτούσια μετάφραση.
Το συγκεκριμένο ανεπίσημο ενημερωτικό σημείωμα της εταιρείας εστάλη στις 3 Ιουλίου, ενώ ήδη από την 1η Ιουλίου το προϊόν με την κατά παρέκκλιση άδεια 120 ημερών κυκλοφορούσε και ενώ στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης είχαν φτάσει εγγράφως στις 2 Ιουλίου δύο τουλάχιστον σφοδρές αντιδράσεις επιστημονικά, για την αδειοδότηση ενός φυτοφαρμάκου του οποίου η κυκλοφορία έχει απαγορευτεί στην Ε.Ε. από τον Ιούνιο του 2012.
Το "non paper" της εταιρείας φέρει την ένδειξη: «ΓΡΑΠΤΗ ΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ» και αναφέρει:
«Θέμα:
Στις 2 Ιούλη 2014 έστειλαν γράμματα στο ελληνικό υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, υπερασπίζοντας την εναντίωσή τους στην κατά παρέκκλιση έγκριση χορήγησης του 1,3-D. Αναφέρονται σε απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δεν ελήφθη υπόψη, και κάνουν σχόλια για αρνητικές επιδράσεις του 1,3-D στην υγεία του ανθρώπου και στο περιβάλλον. Στηρίζουν το επιχείρημά τους στην οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από ντοκουμέντο της "Απόφασης του Ρότερνταμ". Συζητούν και κάνουν αίτημα προς την ελληνική ηγεσία να σταματήσει την κατά παρέκκλιση χρήση.
1) Το 1,3-D είναι υποκαπνιστικό εδάφους που χρησιμοποιείται με ασφάλεια σε όλο τον κόσμο για πάνω από 50 χρόνια. Το προϊόν έχει περάσει από αυστηρούς ελέγχους παγκόσμια και σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως στις χώρες με αγροτική παραγωγή και παίζει σημαντικό ρόλο στην αντικατάσταση του δεσμευτικού του όζοντος βρωμιούχου μεθυλίου, για προστασία ευρέως φάσματος παραγωγής ενάντια στην προσβολή των νηματωδών.
2) Το 1,3-D είναι προς το παρόν μη εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί παραμένουν αμφιβολίες σχετικά με βιομηχανικές βρόμικες προσμείξεις. Ωστόσο, είναι κοντά η υποβολή παραγωγής καθαρού 1,3-D αυτό το χρόνο, συμβατού με τη νέα ισχύουσα ρύθμιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο να αρθεί η επίσημη απαγόρευσή του.
3) Για ουσίες όπως το 1,3-D, που δεν εμπεριέχονται στις εγκεκριμένες από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κομισιόν συνήθως πληροφορεί τη Γραμματεία της Απόφασης του Ρότερνταμ να συμφωνήσει με τις προδιαγραφές για επικίνδυνα χημικά και ζιζανιοκτόνα στη διεθνή αγορά. Ωστόσο το 1,3-D δεν είναι προς το παρόν στον έλεγχο της "Απόφασης του Ρότερνταμ" και δεν είναι στη λίστα των υποψήφιων για επανέλεγχο. Σύντομα, όταν το 1,3-D θα γίνει επιτρεπόμενο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτή η οδηγία αυτόματα θα εκπέσει.
4) Σύμφωνα με την Επιτροπή Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EFSA), στα συμπεράσματά της το 2009 το 1,3-D δεν έχει καρκινογενετικές ή μεταλλαξιογόνες ιδιότητες. Οι κίνδυνοι για εργαζόμενους, καταναλωτές, για επιφανειακό νερό και οργανισμούς εδάφους δεν έγιναν αποδεκτοί. Εξάλλου, ως νηματωδοκτόνο πριν τη φύτευση το 1,3-D δεν αφήνει ανιχνεύσιμα υπολείμματα στα προϊόντα παραγωγής.
5) Προς το παρόν, μερικά κράτη-μέλη, όπως και η Ελλάδα, κάνουν υπέρμετρα αυξημένη, παροδική δυσφήμιση του προϊόντος, μετά από αιτήματα αγροτών. Αυτό επιτρέπεται από τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να ελέγχει σοβαρές απειλές για την υγεία των φυτών.
6) Οι κατά παρέκκλιση υπέρμετρες χρήσεις χρειάζονται ισχυρούς αγρονομικούς ελέγχους για το 1,3-D. Σήμερα δεν υπάρχει εναλλακτικό οικονομικό διαθέσιμο προϊόν για έλεγχο των ζημιών από νηματώδεις. Αυτό (η διακοπή χρήσης) θα μειώσει την ανταγωνιστικότητα των Ελλήνων παραγωγών, την ώρα που είναι ήδη σε σημαντική οικονομική πίεση.
7) Σοβαρά οικονομικά προγράμματα, σύμφωνα με τις άδειες, είναι σε θέση να εξασφαλίσουν την ασφαλή χρήση του προϊόντος από αγρότες και χρήστες».
Τι αποκαλύπτει το "non paper" της εταιρείας
1. Πρώτα-πρώτα, σε πολιτικό επίπεδο είναι σαφές ότι η ανεπίσημη έστω απάντηση-επιχειρηματολογία της εταιρείας είναι προφανές ότι δόθηκε γιατί κάποια στελέχη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης φρόντισαν να ενημερώσουν τον κεντρικό αντιπρόσωπο της εταιρείας στην Ελλάδα για τις έγγραφες ενστάσεις επιστημόνων από την Κρήτη, αντί να ζητήσουν άμεσα εξηγήσεις από την εταιρεία για τις ενστάσεις αυτές. Είναι φυσικό ότι ο εκπρόσωπος της εταιρείας στην Ελλάδα ενημέρωσε παραπάνω και το ρόλο του "non paper" ανέλαβε, ως φαίνεται, η Dow Γαλλίας. Μετά έγινε η αντίστροφη πορεία με την προώθηση της ανεπίσημης έστω αυτής απάντησης. Πάντως, η επικοινωνία κάποιων στελεχών του υπουργείου και της εταιρείας, μέσα και έξω από την Ελλάδα, δείχνει την αλληλοσύνδεσή τους για την ώρα και πόσο πολύ έχουν ανησυχήσει.
2. Η Dow Γαλλίας παραδέχεται, έστω και σε αυτό το "non paper", ότι το προϊόν είναι «ειδικής βιομηχανικής βρόμικης προέλευσης και τεχνολογίας». Κανονικά εδώ θα έπρεπε, αν όχι σε εμάς ή τους επιστήμονες που έχουν τις ενστάσεις, αλλά στο υπουργείο να δώσει περισσότερες εξηγήσεις τι εννοεί με αυτό, αλλά δεν το κάνει. Εμείς, ωστόσο, αναζητήσαμε έστω διαδικτυακά αυτές τις πληροφορίες και εύκολα ανακαλύψαμε ότι η ίδια η μητρική εταιρεία με τις αναλύσεις της στα εργαστήριά της στην Ινδιανάπολη των ΗΠΑ εξηγεί τι εννοεί ως προϊόν «ειδικής βιομηχανικής βρόμικης προέλευσης και τεχνολογίας».
Όπως αποκαλύπτουμε, το 1,3-D φονεύει τους νηματώδεις, αλλά μετά προκαλεί την ανάπτυξή τους.
Αποκαλυπτική διαφάνεια
Στο διαδίκτυο, λοιπόν, αναλύοντας τον τρόπο παραγωγής του διχλωροπροπένιου, αναλύεται εμφανώς ότι στην Dow Chemicals και το εργοστάσιό της στην Ινδιανάπολη Αμερικής, με αρχική ουσία το προπυλένιο και με τη δράση χλωρίου, εκτός από το τελικό επιθυμητό (desired) προϊόν του 1,3-D, βγαίνουν και ανεπιθύμητοι (undesired) πολυχλωριωμένοι υδρογονάνθρακες, πίσσα, τέφρα και 1,2 διχλωροπροπάνιο. Η "χασούρα" είναι 10% περίπου στα βάρη απ' ό,τι φαίνεται, και για αυτό το λένε 90 CE ή 91 CE.
Την παρουσία ανεπιθύμητων τοξικών υπολειμμάτων την αποδέχεται άλλωστε και η Dow στο "non paper" της και εμείς, με βάση και την απαγόρευση από την Ε.Ε., εξηγήσαμε χθες τα πάντα σχεδόν ως προς την τοξικότητά του.
3. Όπως είναι αναμενόμενο, εμφανίζουν το προϊόν τους ως «αναντικατάστατο», δέχονται το περιεχόμενο της Απόφασης του Ρότερνταμ και την απαγόρευση που του έχει επιβάλλει ως τοξικό για την Ε.Ε., αλλά υποστηρίζουν ότι με το νέο, πιο καθαρό προϊόν η απαγόρευση θα καταπέσει (!).
4. Ισχυρίζονται ότι το προϊόν δεν είναι καρκινογόνο, γιατί αυτό δεν αναγνωρίζεται στη σήμανση, ούτε και αναγράφεται στην ετικέτα (EFSA 2009). Στην οδηγία του Ρότερνταμ για την in vitro (σε συνθήκες εργαστηρίου) τοξικότητα στα γονίδια αναφέρει ότι προκαλεί χρωμοσωματικές παρεκτροπές στα θηλαστικά και για την in vivo τοξικότητα (σε συνθήκες πραγματικής ζωής) αναγράφει ότι υπήρχαν θετικά και αρνητικά αποτελέσματα στις δοκιμασίες. Επειδή εκτός των πειραμάτων σε ζώα δεν υπήρχαν δεδομένα με ανθρώπους, δεν το περιέλαβαν στην ταξινόμηση στα τοξικά για τα γονίδια του ανθρώπου και δεν το αναγράφουν και στη σήμανση. Με αυτόν τον τρόπο θεωρούν λοιπόν ότι έχουν "καθαρίσει" ως προς το καρκινογόνο στον άνθρωπο.
Σημειώνουμε ωστόσο ότι, όσον αφορά στη χρόνια τοξικότητα και καρκινογένεση του προϊόντος, από τα πορίσματα που περιέχονται στην οδηγία του Ρότερνταμ για αρουραίους και ποντικούς στα 2 χρόνια αναφέρονται ως επιπτώσεις υπερπλασία βασικών κυττάρων αναπνευστικού, στομάχου και ουροδόχου κύστης, ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα και μεσεγχυματικοί όγκοι ουροδόχου κύστης. Επειδή παρουσίασαν ασαφείς τους μηχανισμούς πρόκλησης των όγκων, τελικά δεν το ταξινόμησαν ως καρκινογόνο για τον άνθρωπο, αν και δε χρησιμοποιήθηκαν - όπως το ομολογούν - όλες οι εργαστηριακές δυνατότητες (not stabilished with epichlorohydrin).
5. Δέχονται τη νομιμότητα της "δυσφήμισης" του προϊόντος, αναγνωρίζουν ότι δεν είναι η πρώτη φορά και ότι έχει γίνει και από άλλες χώρες, αλλά αυτό το χρησιμοποιούν ως επιχείρημα εξέγερσης των αγροτών, ότι θα χάσουν τη σοδειά σε περίοδο οικονομικής κρίσης. Ταυτόχρονα, υπόσχονται πιο καθαρό προϊόν, που θα είναι και μη απαγορευμένο, αλλά για την ώρα και αφού δεν υπάρχει φτηνότερο ή άλλη λύση, αγοράστε αυτό που σας πουλάμε. Και είναι και πιο οικολογικό από το βρωμιούχο μεθύλιο (!), αν και εξίσου απαγορευμένο από την Ε.Ε.
6. Τέλος, προτείνουν αυστηρότερους αγρονομικούς ελέγχους για ορθή χρήση και υπόσχονται νέα προγράμματα και νέα ασφαλή και εγκεκριμένα προϊόντα.
Αποκάλυψη: Η σημασία της δράσης του «αναντικατάστατου» 1,3-D
Όπως ήδη έχουμε δει, βασικός άξονας για την κατά παρέκκλιση αδειοδότηση 120 ημερών σε ένα τόσο τοξικό νηματωδοκτόνο είναι το αναντικατάστατο του προϊόντος προκειμένου να μη χαθεί η αγροτική σοδειά, οι τιμές και η διάθεση των αγροτικών προϊόντων στις αγορές, σε συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού, αδιαφορώντας για τις ευρύτερες συνέπειες στο οικοσύστημα, αλλά και τη μακροχρόνια υγεία και ποιότητα των αγροτικών μας καλλιεργειών.
Ας δούμε όμως ποιο είναι το "μυστικό" γύρω από το «αναντικατάστατο» 1,3-D, που ενδεχομένως και οι αγρότες μας αγνοούν ή προσπερνούν, μπρος στην αγωνία τους για μια καλή σοδειά και τιμές και την προσωπική τους, η αλήθεια είναι, και μόνο συνέπεια, τουλάχιστον ανεξάρτητα από τη χρόνια ζημία που υφίσταται το χωράφι τους να διατηρήσουν ως κόρη οφθαλμού πιστοποιημένα και ποιοτικά ανώτερα αγροτικά προϊόντα προς κατανάλωση, ανεξάρτητα από την παραδοχή ότι μεσοπρόθεσμα, αν δεν αλλάξει η φορά των πραγμάτων με την "αλυσίδα των αναντικατάστατων" των πολυεθνικών ως «μονόδρομο» με τις ευλογίες της επίσημης Πολιτείας ακόμη και για τα «απαγορευμένα», και αυτή τους η προσπάθεια θα καταρρεύσει.
Νηματώδης Meloidogyne incognita
Ο νηματώδης δρα στις ρίζες φυτών και κάνει όζους από γιγαντοκύτταρα, αντί των φυσιολογικών κυττάρων. Κινείται προς τη ρίζα με το μηχανισμό της θερμο-χημειοταξίας. Ανιχνεύουν, δηλαδή, θερμότητα και χημικές ουσίες του στόχου-ρίζας. Οι όζοι στις ρίζες καθηλώνουν τα θρεπτικά συστατικά και ζημιώνουν το φυτό όταν είναι ανεπτυγμένο, ενώ στην αρχή, μετά τη φύτευση, μπορεί και να το καταστρέψει εντελώς.
Από μελέτη για τους νηματώδεις στο φυτό Cassava έχει βρεθεί ότι οι νηματώδεις δεν προκαλούν ζημιά σε φυσιολογικές συνθήκες. Ωστόσο, με τις αλλαγές των συστημάτων καλλιέργειας και με την εμπλοκή και άλλων παραγόντων χημείας και θερμοκρασίας, το πρόβλημα έχει διογκωθεί.
Βιολογία νηματωδών
Οι νηματώδεις έχουν εμβρυϊκή, μέση και ενήλικη φάση ανάπτυξης. Η πρώτη μεταμόρφωση γίνεται μέσα στο αβγό. Οι νεαροί σκώληκες ζουν κοντά στη ρίζα του φυτού και ψάχνουν ρίζες για εγκατάσταση. Στο διάστημα αυτό τρέφονται με λιπίδια από το πεπτικό τους σωλήνα. Δρουν στα κύτταρα της ρίζας, που μετατρέπονται σε πολυπύρηνα κύτταρα, και τελικά προκύπτει ο όζος από γιγαντοκύτταρα. Από αυτά τρέφονται στη συνέχεια οι νηματώδεις.
Ακολουθούν 2-3 άλλες μεταμορφώσεις και γίνονται ενήλικες. Τα θηλυκά γεννούν αβγά κοντά στους όζους, πολλές φορές για 2-3 μήνες. Η επιβίωση του νηματώδους εξασφαλίζεται από το αβγό του. Ο χρόνος ζωής του εξαρτάται από τη θερμοκρασία, με βέλτιστη τους 29oC.
Τα αβγά περιβάλλονται από ειδικό ζελέ προστασίας που εκκρίνεται από αδένες του ορθού του νηματώδους. Το κέλυφος του αβγού έχει εξωτερικό στρώμα λεκιθίνης, στη μέση στρώμα από χιτίνη (ουσία ράμφους, κελύφους γαρίδας) και ένα εσωτερικό στρώμα λιπιδίων.
Η εκκόλαψη του αβγού γίνεται μετά από χημική σηματοδότηση εκκριμάτων της ρίζας του φυτού και με τη βοήθεια της θερμοκρασίας και του νερού. Δεν εκκολάπτονται όλα τα αβγά, αλλά μένουν μερικά για αργότερα. Η επώαση αβγών αναστέλλεται με ιόντα αμμωνίου.
Η αναπαραγωγή γίνεται με αμφίμειξη, παρθενογένεση (αυτόμειξη) και μιτωτική παρθενογένεση (απόμειξη).
Η επικίνδυνη δράση του τοξικού 1,3-D: Πώς το νηματωδοκτόνο βοηθά το νηματώδη να αναπαράγεται στο διηνεκές
Αντλώντας και πάλι πληροφορίες από το διαδίκτυο, θα διαπιστώσουμε ότι τελικά μία σειρά από παράγοντες σε συνδυασμό με τα εδαφολογικά της Κρήτης, τις θερμοκρασίες και το μικροκλίμα μας, που σίγουρα κανένα εργοστάσιο στις ΗΠΑ δεν μπορεί αν δεν τα έχει μελετήσει να τα γνωρίζει, σε αντίθεση με τα ερευνητικά κέντρα του νησιού μας, διαπιστώνουμε τα εξής εντυπωσιακά για το "αναντικατάστατο" κατά τα άλλα 1,3-D (Πηγή: www.http://plpnemweb.ucdaris.edu/nemaplex/taxada/G076.ΗΤΜ):
Το χημικό σήμα έναρξης μιτωτικών κινήσεων (διαίρεσης) στο αβγό από το περιβάλλον της ρίζας είναι το CO2 (διοξείδιο άνθρακα). Στην ουσία το διοξείδιο του άνθρακα δεν είναι αυτό καθαυτό το σήμα, αλλά το ανθρακικό οξύ που σχηματίζεται όταν ενωθεί το διοξείδιο με το νερό. Από το κείμενο της Απόφασης του Ρόττερνταμ (18/6/2012) για το διχλωροπροπένιο και την απαγόρευσή του αναγράφεται ότι αυτό, αφού ελευθερώσει το χλώριο για νηματωδοκτόνο δράση, διασπάται μέσα στο έδαφος βραδέως και μετά από ένα μήνα περίπου έχει επέλθει διάσπασή του σε ουσίες που τελικά καταλήγουν σε διοξείδιο του άνθρακα. Επομένως, όταν στον ένα μήνα από τη χρήση του γίνει η φύτευση, οι ρίζες των φυτών δεν έχουν μεν ζώντες νηματώδεις, αλλά μετά τα ανθεκτικά αβγά τους έχουν όλες τις ιδανικές συνθήκες για τη σήμανση ενεργοποίησης της εκκόλαψής τους, που είναι η θερμοκρασία 25-30oC, όξινο ph εδάφους, η επίδραση του διοξειδίου του άνθρακα από τη διάσπαση της ένωσης του διχλωροπροπένιου και του νερού άρδευσης.
Το πρόβλημα
Μπορεί το φυτό να προλαβαίνει να μεγαλώσει και να δώσει προϊόντα, αλλά η συστηματική χρήση του νηματωδοκτόνου και η διάσπασή του μέσα στο χώμα σε διοξείδιο του άνθρακα βοηθά στην ενεργοποίηση και αναπαραγωγή νέων νηματωδών που θα προλάβουν να κάνουν τον κύκλο ζωής 3-4 φορές, εξασφαλίζοντας πολλά αβγά για την επόμενη καλλιέργεια (!). Αυτό εξάλλου σημαίνει ότι οι νηματώδεις έγιναν μεγάλο πρόβλημα στις αγροτικές καλλιέργειες μετά τη συστηματική χρήση των "αναντικατάστατων". Αυτό το αρχικό βιολογικό κενό του βλαπτικού οργανισμού παρατηρείται και σε άλλες περιπτώσεις.
Αντικείμενο έρευνας είναι και η σύμπτωση της δράσης τόσο των νηματωδών στη ρίζα για σχηματισμό όζων, όσο και του διχλωροπροπένιου που προκαλεί θρυμματισμό DNA και μεταλλάξεις. Είναι γνωστό ότι το διχλωροπροπένιο προκαλεί πολυπλοειδική δράση στους πυρήνες των κυττάρων, ότι από κάθε κύτταρο δημιουργούνται με το θρυμματισμό πολλά αντίγραφα γονιδιώματος και ποσότητες DNA, για να προκληθεί η αθρόα συγκέντρωση πρωτεϊνών και ο τελικός σχηματισμός των όζων. Αυτό το φαινόμενο του ενδοαναδιπλασιασμού, από την αύξηση των χρωμοσωμάτων και του DNA στο γιγαντοκύτταρο, είναι ανάγκη να διερευνηθεί στην περίπτωση συνδυασμένης δράσης νηματωδών και διχλωροπροπενίου.
50 γονίδια
Τέλος, έχουν βρεθεί από μελέτες 50 γονίδια υπεύθυνα για τους όζους στις ρίζες των φυτών. Με μελέτες επίσης και με χρήση διοξειδίου του άνθρακα, με ραδιενεργά σεσημασμένο άνθρακα 14, έχει βρεθεί ότι σε 5 ημέρες από την έκθεση αρχίζει η διαδικασία υπερπλασίας και σχηματισμού του όζου.
Ελπίζουμε μετά από αυτά οι αγρότες να αντιλαμβάνονται πλέον σε τι "φαύλο κύκλο" μπαίνουν με τέτοιες υπουργικές κατά παρέκκλιση αδειοδοτήσεις, επιστήμονες, γεωπόνοι και ερευνητές σαν και αυτούς που ήδη αντιδρούν να συντονιστούν, και οι τοπικοί αιρετοί και πολιτικοί ταγοί μας να καταλάβουν επιτέλους ότι ο πρωτογενής τομέας θέλει μία άλλη στρατηγική, με πρώτο βήμα την απαγόρευση και όχι τις παρεκκλίσεις των απαγορεύσεων.
Έλεγχος και με άλλα μέσα
Οι νηματώδεις ελέγχονται και με το παράγοντα βιολογικού ελέγχου Paecilomyces lilacinus, Psteria Pentrans, Juglone που εμποδίζουν την ανάπτυξη του Meloidogyne και άλλων νηματωδών. Επίσης, δραστική ενέργεια έχουν οι Napthoquinones και τα σύμπλοκα Zinc-ΝΝΟ Tri-Dentate Heterocyclic Schiff bases. Αναφέρονται επίσης θετικά αποτελέσματα με τη χρήση μικροκυμάτων που ενισχύουν τη σύνθεση Aminothazoles, που ελέγχουν τους νηματώδεις. Επίσης, οι ουσίες Thazole Schiff bases έχουν δραστικά αποτελέσματα.
Συμπέρασμα είναι πως υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές θεραπείες αντιμετώπισης των νηματωδών, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα τοπικά, άρα και άλλη στρατηγική και όχι το "βόλεμα" με τα "αναντικατάστατα", με απαγορευμένες ουσίες από την Ε.Ε., όπως το διχλωροπροπένιο, που η χρήση του σκοτώνει ζώντες οργανισμούς, καταστρέφει και εκφυλίζει φυτικά και ζωικά κύτταρα και από τα προϊόντα διάσπασής του, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, ενεργοποιεί την εκκόλαψη των διατηρηθέντων αβγών των νηματωδών, κάνοντας όμηρους στην πραγματικότητα τους αγρότες για την επόμενη καλλιέργεια.
Αφού υπάρχουν εναλλακτικά βιολογικά ή άλλα θεραπευτικά μέσα, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν και σε φάση παραγωγής, γιατί επιμένουν στη μονοπώληση του 1,3-D; Αφού ο αγρότης είναι δέσμιος στη χρήση του νηματωδοκτόνου 1,3 D και αφού κάνει 20 ευρώ το λίτρο και χρειάζεται 20 λίτρα στο στρέμμα και μπορεί να το βρει φτηνότερο από λαθραία εισαγωγή, ποιος τον διασφαλίζει για την ορθή χρήση του και για την ποιότητα του λαθραίου προϊόντος; Πώς μπορεί να έχουν αποτέλεσμα τα πειράματα σε εργαστήρια σε Αμερική και Βόρεια Ευρώπη για την αντιμετώπιση του νηματώδους με βιολογικά μέσα, όταν ο νηματώδης ζει στα θερμοκήπια της Κρήτης;
(Πηγή www.http://en.wikipedia.org/wiki/Root-knot-nematode).
Α. Στεφανάκης: «Πρέπει να σεβαστούμε τη γη και τους ανθρώπους»
«Πρέπει να αφήσουμε πίσω ό,τι μας προτείνουν πολυεθνικές και λοιποί, να στηριχθούμε στα δικά μας τα πόδια και να αναλάβουμε δράση με σεβασμό στη γη και στον άνθρωπο, όποια εμπόδια κι αν παρουσιάζονται μπροστά μας», είπε στο Ράδιο 98,4 ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Κρήτης Αλέκος Στεφανάκης, προσθέτοντας: «Όλα αυτά είναι στη λογική εντατικοποίησης της παραγωγής, μετράμε την τιμή και όχι την υγεία μας και τη γη μας που χάνεται. Αυτά είναι ένα παγκοσμιοποιημένο μοντέλο. Να τους ευχηθούμε καλή επιτυχία, να μην πάρουμε άλλο και να δούμε τοπικά εμείς τι κάνουμε. Πού είναι η τοπική έρευνα, όταν διαλύουμε αξιόλογα περιφερειακά κέντρα; Τα φυτοφάρμακα σήμερα και στην Κρήτη διακινούνται με σύστημα όπου ο γεωπόνος δεν πληρώνεται παρά μόνο μέσα από τα φάρμακα που θα πουλήσει. Αυτό οδηγεί σε εμπορευματοποίηση και σε μία λογική χρήσης ουσιών, όπου "όλα τα σφάζουμε και τα πληρώνουμε" σε βάρος της Κρήτης και της ζωής μας. Η ουσία αυτή είναι άκρως τοξική. Όμως, δε μας αφήνουν άλλη αποτελεσματική λύση τα καρτέλ: Ή αλλάζουμε πολιτική με τοπική έρευνα ή χαθήκαμε».
Παράλληλα, επισήμανε την απουσία της Πολιτείας και των φορέων της στη διαδικασία της παραγωγής, της καλλιέργειας και των ανθρώπων της.
Γ. Τζωρτζάκης: «Το υπουργείο εδώ και δύο χρόνια δίνει αθρόα άδειες παρέκκλισης»
«Χωρίς μοντέλο ανάπτυξης και σεβασμό στα δικά μας ερευνητικά ιδρύματα, δυστυχώς αυτή είναι η κατάληξη», δηλώνει ο πρόεδρος της ΟΑΣΝΗ Γιώργος Τζωρτζάκης. Παράλληλα, κατήγγειλε ότι «τα τελευταία δύο χρόνια στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δίνονται αθρόα άδειες κατά παρέκκλιση για τη χρήση απαγορευμένων, αλλά και νόμιμων σκευασμάτων, και οι όποιες προσπάθειες της Ομοσπονδίας να σταματήσουν αυτά τα φαινόμενα με συνοπτικές διαδικασίες ρίχνονται στον Καιάδα. Κανονικά θα έπρεπε να πέσει "βόμβα" στο Υπουργείο για όλα αυτά. Φυσικά, μη νομίζετε ότι περιορίζονται στις 120 μέρες. Γίνεται και λαθραία διακίνηση. Ευτυχώς που οι αγρότες φροντίζουν να ακολουθούν από μόνοι τους τις οδηγίες χρήσης ώστε το τελικό προϊόν να φτάνει με υψηλή ασφάλεια και ποιότητα πιστοποιημένη στον καταναλωτή».
Μ. Καμπιτάκης: «Τα προϊόντα είναι καθαρά - Το ζιζανιοκτόνο διασπάται»
«Τα κρητικά προϊόντα είναι καθαρά. Υπό συγκεκριμένες συνθήκες και χρόνο χρήσης το παραπάνω ζιζανιοκτόνο διασπάται. Ο κίνδυνος που προκαλεί είναι μόνο για τους αγρότες που το χρησιμοποιούν», είπε στο Ράδιο 98,4 ο γενικός γραμματέας της ΟΑΣΝΗ Μιχάλης Καμπιτάκης.
Ευ. Κουκιαδάκης: «Υποκριτική η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης»
Τις πολιτικές ευθύνες των ιθυνόντων ακόμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο επεσήμανε ο αντιπεριφερειάρχης Ευριπίδης Κουκιαδάκης, μιλώντας στα πλαίσια της ίδιας εκπομπής, καθώς ο μόνος κερδισμένος είναι τα κέρδη των πολυεθνικών. Μίλησε για την υποκρισία των Ευρωπαίων και είπε ότι σήμερα κιόλας η Περιφέρεια Κρήτης θα εξετάσει το θέμα, παρά το γεγονός ότι δεν είναι αυτή που δίνει τις άδειες.
Του Γιώργου Σαχίνη
