Από την πρώτη περίοδο χωροθέτησης και λειτουργίας του πυρηνελαιουργείου στην Ιεράπετρα υπήρξαν αντιδράσεις από κατοίκους του δημοτικού διαμερίσματος Μακρυλιάς, από οργανωμένους φορείς, την Οικολογική Ομάδα Ιεράπετρας, το δήμαρχο και τη δημοτική Αρχή της πόλης.
Για την ιστορία, το πυρηνελαιουργείο ανεγέρθηκε το 1996 στη θέση Πλατιά Όψη του δ.δ. Μακρυλιάς Ιεράπετρας, λειτούργησε το 1998-99 για μία μόνο ελαιοκομική περίοδο και στη συνέχεια έκλεισε, για να αγοραστεί από την εταιρεία «ΒΕΡΒΕΛΑΚΗΣ ΑΕΒΕ» το 2004 που ξεκίνησε να το λειτουργεί από τότε χωρίς να έχει λάβει οριστική άδεια λειτουργίας.
Ο επιχειρηματίας υπέβαλε και έλαβε έγκριση για πέντε χρόνια της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), ωστόσο χωρίς να τηρεί τους όρους της, όπως ανέφερε σε έγγραφά της η τότε επιτροπή της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λασιθίου που έλεγξε το εργοστάσιο.
Αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης λειτουργίας του ήταν η κορύφωση αντιδράσεων, οι οποίες εστιάστηκαν στο πώς χωροθετήθηκε ένα τέτοιο εργοστάσιο δίπλα σε μια ευαίσθητη περιοχή, στη συγκέντρωση και επεξεργασία μεγάλων ποσοτήτων πυρήνας πέραν της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), με μεταφορά πυρήνας από ελαιοτριβεία άλλων νομών της Κρήτης, στη μεταφορά πυρήνας με φορτηγά ξέσκεπα διασκορπώντας την πυρήνα στη διαδρομή, στη διαφυγή των υγρών της πυρήνας στο παρακείμενο ρέμα, στην υπερχείλιση της υπαίθριας χαβούζας, αλλά, το σπουδαιότερο, στην αφόρητη οσμή να κατέκλυζε την ευρύτερη περιοχή από την οξείδωση της πυρήνας και των εκπεμπόμενων αερίων.
Η κορύφωση των αντιδράσεων πολιτών, φορέων και δημοτικής Αρχής είχε σαν αποτέλεσμα τη διακοπή λειτουργίας του και τη σφράγιση του πυρηνελαιουργείου από τις υπηρεσίες της Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου.
Με την υπ' αριθμ. 45/30-01-2012 ο αντιπεριφερειάρχης Κωνσταντίνος Λαμπρινός αποφάσισε την προσωρινή αναστολή της διακοπής λειτουργίας του πυρηνελαιουργείου «ΒΕΡΒΕΛΑΚΗΣ ΑΕΒΕ» για 45 μέρες, επικαλούμενος λόγους δημόσιου οφέλους, επειδή η παραμονή ελαιοπυρήνων που ήταν συγκεντρωμένες στο χώρο θα δημιουργούσαν περισσότερα περιβαλλοντικά προβλήματα και κίνδυνο στη δημόσια υγεία.
Ο δήμαρχος Ιεράπετρας κ. Σήφης Αναστασάκης, χαρακτηρίζοντας «αυθαίρετη» την αδειοδότηση του πυρηνελαιουργείου Ιεράπετρας από την Περιφέρεια Κρήτης, ζήτησε την άμεση αναστολή της, θέτοντας σειρά από ερωτήματα που έπρεπε να έχουν απαντηθεί πριν από την έκδοση της απόφασης.
Η κόντρα που ξέσπασε μεταξύ ιδιοκτήτη του πυρηνελαιουργείου και Δήμου, λόγω της σφράγισης της επιχείρησης, είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις που είχε σαν αποτέλεσμα την καταγγελία του Δήμου στην Περιφέρεια και στις αρμόδιες υπηρεσίες για την παράνομη λειτουργία του σκουπιδότοπου που βρίσκεται στο όριο του εργοστασίου, με αποτέλεσμα ο αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου κ. Νίκος Καστρινάκης να εκδώσει απόφαση απαγόρευσης εναπόθεσης σκουπιδιών στο ΧΑΔΑ (σκουπιδότοπο) Ιεράπετρας.
Μπορεί και πρέπει να είναι μια «πράσινη» επιχείρηση
Τη διεύθυνση του πυρηνελαιουργείου από το καλοκαίρι του 2012 αναλαμβάνει ένας νέος επιχειρηματίας με πολύχρονη εμπειρία στο χώρο του ελαιολάδου που δραστηριοποιείται στην αγορά και πώληση ελαιολάδου και πυρηνελαίου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ο κ. Ρούσσος Κυπριωτάκης, από το Ηράκλειο Κρήτης.
Τη φετινή ελαιοκομική περίοδο, με τη μεγάλη παραγωγή ελαιολάδου, έχουμε μια μεγάλη παραγωγή ελαιοπυρήνας από τα ελαιουργεία. Επισκέφτηκα το χώρο του πυρηνελαιουργείου και συνάντησα το νέο ιδιοκτήτη. Η εικόνα που αντίκρισα στον περιβάλλοντα χώρο του εργοστασίου είναι αλήθεια ότι ήταν τελείως διαφορετική από επισκέψεις μου τα προηγούμενα χρόνια.
Ο κ. Κυπριωτάκης μου δήλωσε: «Το εργοστάσιο έχει νόμιμη άδεια λειτουργίας με ημερομηνία 30/11/2012 από την Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου. Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, καθώς ο καπνός είναι υδρατμός, τα υγρά είναι πλέον σχεδόν ανύπαρκτα και τα στραγγίσματα πέφτουν σε νόμιμη στεγανή εξατμισοδεξαμενή.
Πήραμε όλες τις προφυλάξεις, λάβαμε όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας ώστε να διαφυλαχτεί βασικά η ασφάλεια του προσωπικού και της επιχείρησης. Συνεργαστήκαμε με την Πυροσβεστική Υπηρεσία, η οποία μας υπέδειξε τι πρέπει να κάνουμε σε οποιαδήποτε περίπτωση ανάγκης.
Τα φορτηγά που μεταφέρουν την πυρήνα καλύπτονται με δίχτυ ή σκεπάζονται ώστε να μη διασκορπίζεται πυρήνα στη διαδρομή. Έχουν περιοριστεί εξαιρετικά οι κακές οσμές, οι οποίες οφείλονταν στη μη έγκαιρη ξήρανση του πυρήνα. Τώρα, εμείς ξηραίνουμε τον πυρήνα αμέσως μετά την είσοδό του στο εργοστάσιο. Το ότι το πυρηνελαιουργείο είναι εστία μόλυνσης, αυτό είναι μια μεγάλη παρεξήγηση που πρέπει να λυθεί. Ο κόσμος πρέπει να ξέρει ότι το πυρηνελαιουργείο είναι ένα κλειστό κύκλωμα, με αποτέλεσμα να μην έχει ουσιαστικά απόβλητα. Αν τηρεί κανείς τους αντίστοιχους κανονισμούς και πληροί τις προϋποθέσεις, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα.
Ανάλογα με τον τρόπο που θα συμπεριφερθείς και θα χειριστείς ένα εργοστάσιο, έχεις και αποτελέσματα. Το πυρηνελαιουργείο μπορεί και πρέπει να είναι μια "πράσινη" επιχείρηση, καθώς εκμεταλλεύεται τα "απόβλητα" των ελαιουργείων. Κι όχι μόνο τα εκμεταλλεύεται για δικό της κέρδος, αλλά παράγει και εξαιρετική, ανανεώσιμη, καύσιμη ύλη, το πυρηνόξυλο. Τώρα το προσφέρουμε προς πώληση κι από 'δω να εξυπηρετηθεί ο κόσμος.
Εμείς ήρθαμε για να μείνουμε στην Ιεράπετρα, μας αρέσει εδώ, δουλεύουμε με τους ντόπιους. Εφόσον το πυρηνελαιουργείο δεν ενοχλεί και δε δημιουργεί προβλήματα, θα ζητούσαμε την κατανόηση όλων, μιας και είναι μια απαραίτητη επιχείρηση».
Στην ερώτησή μας ποιες είναι οι σχέσεις με τη δημοτική Αρχή ο κ. Κυπριωτάκης δήλωσε: «Οι σχέσεις μας με το δήμαρχο κ. Σήφη Αναστασάκη και τον αντιδήμαρχο κ. Eμμ. Κατρίνη είναι άριστες, καθώς είδαν ότι τηρούμε τις υποσχέσεις και πρόθεσή μας είναι να λειτουργήσουμε το εργοστάσιο τηρώντας τη νομοθεσία. Μετά από δυο μήνες λειτουργίας, οι γείτονές μας δε δυσανασχετούν με το εργοστάσιο και δεν έχουμε καμία καταγγελία. Αυτό μας χαροποιεί ιδιαίτερα».
Στην ερώτηση για τις σχέσεις και τη συνεργασία του με τα ελαιουργεία της περιοχής μου δήλωσε: «Εκ των πραγμάτων προμηθευτές μας είναι τα ελαιουργεία. Συνεπώς η συνεργασία μας με εκείνα είναι όχι μόνο επιθυμητή αλλά και απαραίτητη. Τα γειτονικά ελαιουργεία, καθότι έχουν μικρή απόσταση από το πυρηνελαιουργείο, άρα και περιορίζονται τα μεταφορικά έξοδα, οι τιμές που μπορούμε να προσφέρουμε για την αγορά του πυρήνα είναι πολύ καλές. Φέτος δεν προτιμηθήκαμε από κάποια ελαιουργεία. Οι τιμές που εκείνοι παίρνουν για την πώληση του πυρήνα τους είναι χαμηλότερες από εκείνες των ελαιουργείων που εμείς συνεργαζόμαστε. Ευχόμαστε στο μέλλον να μας μάθουν και να έχουμε μια καλή συνεργασία, ιδιαίτερα με τα γειτονικά ελαιοτριβεία».
Λειτουργία με περιβαλλοντικούς όρους
Η παρούσα ελαιοκομική περίοδος φαίνεται να έχει βρει ένα εργοστάσιο που έχει αρχίσει να εναρμονίζεται με τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όπως προβλέπεται για τη λειτουργία του. Φαίνεται ότι ο νέος ιδιοκτήτης κ. Ρούσσος Κυπριωτάκης - χημικός μηχανικός - έχει κατανοήσει το μέγεθος της ευθύνης.
Για να ξεδιαλύνονται τα διλήμματα υπέρ ή κατά της λειτουργίας του πυρηνελαιουργείου, η απάντηση που ζητά η κοινωνία και τα ελαιοτριβεία του νομού που πρέπει να διαθέσουν τους χιλιάδες τόνους πυρήνα που παράγονται από την επεξεργασία του ελαιοκάρπου είναι ότι το εργοστάσιο πρέπει να λειτουργεί με τους όρους που η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων θέτει.
Του Λεωνίδα Γ. Κουδουμογιαννάκη
